یوسف ایمانی؛ احمد رزبان حقیقی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمود نادری
چکیده
بهمنظور مطالعه کموتیپهای اسانس گونه Thymus pubescens Boiss.et Kotschy ex Celak از پنج منطقه استان آذربایجانشرقی برداشت نمونه در مرحله گلدهی انجام گردید. اسانسگیری از نمونهها با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. آنالیز کمّی و کیفی اسانسها بهوسیله دستگاه GC و GC-MS انجام شد. 26 ترکیب در اسانس مناطق مختلف شناسایی گردید. تجزیه خوشهای براساس ترکیبهای ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه کموتیپهای اسانس گونه Thymus pubescens Boiss.et Kotschy ex Celak از پنج منطقه استان آذربایجانشرقی برداشت نمونه در مرحله گلدهی انجام گردید. اسانسگیری از نمونهها با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. آنالیز کمّی و کیفی اسانسها بهوسیله دستگاه GC و GC-MS انجام شد. 26 ترکیب در اسانس مناطق مختلف شناسایی گردید. تجزیه خوشهای براساس ترکیبهای اسانس با استفاده از روش حداقل واریانس (WARD) نشان داد که پنج منطقه در سه خوشه تقسیمبندی گردیدند. بهطوریکه کموتیپ اول در خوشه اول مربوط به منطقه سهند و خوشه دوم کموتیپ دوم مربوط به منطقه میشو و خوشه سوم شامل مناطق ملکان (ایگدهلو)، کلیبر (یوزبند) و مراغه (کردهده) بودند. نتایج نشان داد که از نظر مقدار کمّی کموتیپ اول (سهند) دارای حداقل مقدار اسانس (31/0%) و کموتیپ سوم در منطقه ایگدهلو دارای بیشترین مقدار اسانس (34/1%) بود. تجزیه به هماهنگکنندههای اصلی نشان داد که در کموتیپ اول ترکیبهای پارا-سیمن (3/4%)، ان-نونانال (8/9%)، متیلاتر تیمول (6/10%)، تیمول (9/30%) و تیمیل استات (5/13%) و در کموتیپ دوم ترکیبهای پارا-سیمن (1/4%)، گاما-ترپینن (2/6%) و کارواکرول (1/82%) و در کموتیپ سوم ترکیبهای پارا-سیمن (6/1-2/7%)، گاما-ترپینن (2/2-5/6%)، تیمول (6/27-6/65%) و کارواکرول (7/3-4/25%) ترکیبهای اصلی هستند.
فاطمه سفیدکن؛ اسرین حیدری؛ مریم کسیانی اول؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ محمود نادری
چکیده
جنس مرزه با نام علمی Satureja از خانواده Lamiaceae است و S.macrantha C. A. Mey. یکی از گونههای آن در ایران است که در استانهای زنجان، کردستان، همدان و کرمانشاه رویش دارد. در این تحقیق بهمنظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آن در حالت زراعی، ابتدا بذر چهار اکسشن از این گونه از رویشگاههای مختلف کشور جمعآوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ...
بیشتر
جنس مرزه با نام علمی Satureja از خانواده Lamiaceae است و S.macrantha C. A. Mey. یکی از گونههای آن در ایران است که در استانهای زنجان، کردستان، همدان و کرمانشاه رویش دارد. در این تحقیق بهمنظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آن در حالت زراعی، ابتدا بذر چهار اکسشن از این گونه از رویشگاههای مختلف کشور جمعآوری شده و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. بهمنظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس این اکسشنها، سرشاخههای گلدار آنها، طی سه سال متوالی پس از کشت جمعآوری شدند و پس از خشکشدن در محیط آزمایشگاه به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفتند. ضمن محاسبه بازده اسانس، ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیهای (Analytical GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GS-MS) و محاسبه شاخص بازداری مورد اندازهگیری و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ترکیبهای عمده اسانس همه اکسشنها در سه سال متوالی پس از کاشت، تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن بودند که مقادیر آنها در اسانس اکسشنهای مختلف با هم فرق داشت. البته کارواکرول هم در اسانس موجود بود که مقدار آن قابلتوجه نبود. همچنین برای کلیه اکسشنهای مورد بررسی با رشد و استقرار گیاه، بهتدریج بازده اسانسها افزایش یافت. کیفیت اسانسها نیز با افزایش عمر گیاه، بجز برای یک اکسشن، بهتدریج بهبود یافت، بهنحوی که گیاهان سه ساله هم دارای بازده اسانس بالاتری بودند و هم درصد بیشتری از ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول نسبت به گیاهان یکساله داشتند. حذف و ظهور تدریجی برخی ترکیبهای غیرعمده اسانس هم در طول رشد گیاه نشان داد که تعیین مقدار کمّی و آنالیز اسانس گیاه کاشته شده در سال اول پس از کاشت نمیتواند نتیجه قابل استنادی را تولید کند و برای دستیابی به نتایج قابلقبول حداقل باید بررسی کمّی و کیفی اسانس تا چندین سال متوالی ادامه یابد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمود نادری؛ هاشم کنشلو؛ محمدیوسف آچاک؛ مهدی فرحپور؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Moringa peregrina (Forssk.) Fiori یکی از گونههای قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این بررسی تعیین ...
بیشتر
گونه Moringa peregrina (Forssk.) Fiori یکی از گونههای قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این بررسی تعیین میزان اسیدهای چرب روغن بذر Moringa peregrina در رویشگاههای مختلف بود. در سال 1389 از استان سیستان و بلوچستان پنج نمونه از ایستگاههای تحقیقاتی منابع طبیعی جمعآوری گردید که درصد روغن با روش سوکسله اندازهگیری گردید. میزان روغن در بذر ایستگاه تنگ فنوج (6/54%)، ایستگاه کنشکی (4/50%)، ایستگاه بنت (4/52%)، ایستگاه بگابند (2/53%) و ایستگاه دوراهی چانف (6/53%) بدست آمد. از نمونههای جمعآوری شده با روش پرس سرد و حلال اقدام به استخراج روغن گردید که پس از تهیه متیلاستر با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان اسیدهای چرب اسید اولئیک از 12/42% تا 33/72%، اسید پالمیتیک از 73/7% تا 34/15%، ایزو- اسید اولئیک از 08/3% تا 17/42%، اسید پالمیتولئیک از 67/0 تا 48/3%، اسید استئاریک از 03/1% تا 54/11%، اسید بهنئیک از 34/0% تا 22/1%، اسید گادولئیک از 24/0% تا 94/0% و اسید آراشیدئیک از 21/0% تا 44/1% متغیر بودند. با توجه به اینکه بیش از 90% روغن مصرفی در کشور از خارج وارد میگردد، و با توجه به نتایج تحقیق حاضر و میزان اسیدهای چرب موجود در بذر گونه Moringa peregrina، این گیاه می تواند بهعنوان منبعی جدید برای تولید روغن نباتی و مصارف غذایی گسترده مورد استفاده قرار گیرد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا بهراد؛ مهدی میرزا؛ ولیالله مظفریان؛ رحمان آزادی؛ محمود نادری؛ مصطفی گلیپور؛ عاطفه بهمنزادگان؛ سعیده مشکیزاده؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Hypericum از جنسهای مهم گیاهان دارویی محسوب میشود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچهای هیپریکوم (گلراعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گلراعی انجام شد. پس از جمعآوری و آمادهسازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله ...
بیشتر
گونه Hypericum از جنسهای مهم گیاهان دارویی محسوب میشود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچهای هیپریکوم (گلراعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گلراعی انجام شد. پس از جمعآوری و آمادهسازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله با حلالهای کلروفرم و متانول بهوسیله دستگاه سوکسله گردید و بعد مواد استخراجی توسط دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفتند. فاز متحرک شامل متانول 68%، اتیلاستات 20% و سدیم هیدروسولفات (1/0 مول) 12% و فاز ثابت، C18 بود. دتکتور مورد استفاده UV بود که در 590 نانومتر تنظیم گردید. اندامهای مختلف گونه H. androsaemum L. بهطورکلی فاقد ترکیب هیپریسین بودند. میزان ترکیب هیپریسین در عصاره گل گونه H. apricum Kar. & Kir. 061/0% و در عصاره برگ آن 005/0% بود. در عصاره گل H. armenum Jaub. & Spach، 003/0% هیپریسین وجود داشت. برای گونه H. asperulum Jaub. & Spach، میزان هیپریسین در عصاره گل 025/0%، برگ 004/0% و ساقه 003/0% بود. در عصاره گلهای گونههای H. hirsutum L. و H. linarioides Boss. 007/0% و H. vermiculare Boiss. & Hausskn. 005/0% هیپریسین وجود داشت. گونه H. tetrapterum Fries در عصاره گل 083/0%، برگ 014/0% و ساقه 001/0% هیپریسین داشت و گونه H. perforatum L. در عصاره گل حاوی 124/0%، برگ 028/0% و ساقه 003/0% هیپریسن بود.
کامکار جایمند؛ محمدحسن عصاره؛ مهدی میرزا؛ محمود نادری؛ شاهرخ کریمی؛ اسلام پارسا
چکیده
درختان اکالیپتوس (Eucalyptus) در شمار گونههای جنگلی سریعالرشد محسوب میشوند که بومی اقیانوسیه هستند، این گونه درختی بیش از 100 سال پیش به ایران وارد شد و در جنوب کشور که محیط مناسبی برای آن بود کشت شد. هدف از این تحقیق بررسی نوسانهای فصلی اسانس و ترکیب 1،8-سینئول در گونههای سازگار اکالیپتوس در استان فارس بود. برگهای 14 گونه اکالیپتوس ...
بیشتر
درختان اکالیپتوس (Eucalyptus) در شمار گونههای جنگلی سریعالرشد محسوب میشوند که بومی اقیانوسیه هستند، این گونه درختی بیش از 100 سال پیش به ایران وارد شد و در جنوب کشور که محیط مناسبی برای آن بود کشت شد. هدف از این تحقیق بررسی نوسانهای فصلی اسانس و ترکیب 1،8-سینئول در گونههای سازگار اکالیپتوس در استان فارس بود. برگهای 14 گونه اکالیپتوس به نامهای E. calcicultrix (Miq.) Blakely؛ E. camaldulensis var. camaldulensis Dehnh؛ E. cornuta؛ E. fruticetorum؛ E. intertexta R.T.Baker؛ E. largiflorens F. Muell.؛ E. lesouefii؛ E. longicornis F. Muell.؛ E. oleosa F. Muell.؛ E. rudis Endl.؛ E. salmonophloia F. Muell.؛ E. salubaris؛ E. stricklandii Maiden؛ E. viridic. از استان فارس به مدت دو سال (1387-1386) در اواسط هر فصل جمعآوری و به روش تقطیر با آب اسانسگیری و توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر منطقه برخی از گونهها ضمن اینکه در فصل یا فصول مشخصی دارای بیشترین بازده و کیفیت از اسانس بودند بهدلیل بالا بودن مقدار اسانس و میزان ترکیب 1،8-سینئول موجود در آن قابل توصیه برای کشت وسیع در آن منطقه به منظور اسانسگیری هستند. بازده اسانس گونههای گونههای مختلف اکالیپتوس در فصول مختلف بین 0/1 تا 8/6 درصد در سال 1386 و 3/0 تا 8/5 درصد در سال 1387 متغیر بودند. گونه E. oleosa F.Muell. در شوسنی، ممسنی بالاترین میزان اسانس را در پاییز (4/6-2/5%) و بالاترین میزان ترکیب 1،8-سینئول را در زمستان (0/94-4/91%) داشت. این گونه بهترین گونه قابل توصیه برای کشت در این منطقه و مناطق مشابه از نظر اقلیمی بوده و بهترین زمان برداشت آن فصل پاییز و زمستان است.
رمضان کلوندی؛ مهدی میرزا؛ کیوان صفیخانی؛ محمود نادری
چکیده
گونه Rhabdosciadium aucheri Boiss. متعلق به تیره چتریان یک گونه انحصاری ایران است که در استانهای همدان، لرستان، چهارمحال بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و تهران میروید. سرشاخه گیاه مورد نظر در مرحله گلدهی کامل از ارتفاعات گردنه اسدآباد در استان همدان از ارتفاع 2330 متر از سطح دریا جمعآوری گردید و بعد از 100 گرم سرشاخه خشک شده آن به روش تقطیر ...
بیشتر
گونه Rhabdosciadium aucheri Boiss. متعلق به تیره چتریان یک گونه انحصاری ایران است که در استانهای همدان، لرستان، چهارمحال بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و تهران میروید. سرشاخه گیاه مورد نظر در مرحله گلدهی کامل از ارتفاعات گردنه اسدآباد در استان همدان از ارتفاع 2330 متر از سطح دریا جمعآوری گردید و بعد از 100 گرم سرشاخه خشک شده آن به روش تقطیر با آب اسانسگیری بعمل آمد. بازده اسانس گونه مورد مطالعه براساس وزن خشک 67/0% بود. اسانس بدستآمده بهوسیله دستگاههای GC و GC/Mass آنالیز گردید. در مجموع هجده ترکیب در اسانس روغنی گونه مورد مطالعه شناسایی گردید. بتا-سزکوئیفلاندرن (9/49%)، اپی-آلفابیزابولول (9/11%)، اینترمدئول (2/8%)، جرماکرن-D (6/7%) و بتا-بیزابولن (9/4%) ترکیبهای اصلی تشکیلدهنده اسانس بودند. این تحقیق برای اولین بار در جهان انجام شد.
فاطمه سفیدکن؛ بابک ترابی سگوند؛ محمود نادری؛ سید اشرفالدین گوشهگیر
چکیده
Nasturtium officinalis (L.) R. Br. با نام فارسی علف چشمه، گیاهیست پایا و آبزی که در جریانهای آب غالب نواحی ایران میروید. در برگ و گل این گیاه ترکیبهای فلاونوئیدی وجود دارد که میتوانند خاصیت ضدسرطانی داشته باشند. در این تحقیق بهمنظور تهیه عصاره علف چشمه و فراکسیونهای آن و تبدیل عصاره به نانوکپسول و بررسی اثر ضدسرطانی عصاره و نانوکپسولهای ...
بیشتر
Nasturtium officinalis (L.) R. Br. با نام فارسی علف چشمه، گیاهیست پایا و آبزی که در جریانهای آب غالب نواحی ایران میروید. در برگ و گل این گیاه ترکیبهای فلاونوئیدی وجود دارد که میتوانند خاصیت ضدسرطانی داشته باشند. در این تحقیق بهمنظور تهیه عصاره علف چشمه و فراکسیونهای آن و تبدیل عصاره به نانوکپسول و بررسی اثر ضدسرطانی عصاره و نانوکپسولهای تهیه شده از آن، از برگ و گل علف چشمه به روش ماسراسیون با حلال متانول عصارهگیری انجام شد. از عصاره تام، فراکسیونهای دیکلرومتانی، دیاتیل اتری و متانولی تهیه شد. از روش امولسیون دوگانه نیز برای تهیه نانوکپسول با استفاده از پلیلاکتیک-گلایکولیک اسید استفاده شد. نانوکپسولهای تهیه شده خشک شده و اندازه ذرات و ضریب توزیع آنها تعیین گردید. عصاره معمولی و فراکسیونها به همراه نمونه عصاره نانوکپسول شده بهمنظور ارزیابی اثر مهارکنندگی بر تکثیر سلولهای سرطانی سینه (T47D) و سرطان کلون (HT-29) با داروی دوکسوروبیسین در غلظت 500 نانومولار بهعنوان شاهد مثبت و کنترل RPMI مقایسه شدند. اندازهگیری میانگین اندازه ذرات نانوکپسول نشان داد که 50% کل نانوکپسولها ابعادی کوچکتر از10 نانومتر و 50% دیگر ابعادی بین 50 تا 900 نانومتر داشتند. در بررسی نتایج ضدسرطانی عصاره و فراکسیونهای علف چشمه بر روی هر دو نوع سلولهای سرطانی پستان و کلورکتال، بین 1 تا 3 روز مشخص شد که فراکسیون دیکلرومتان اثر قویتری در مهار تکثیر سلولهای سرطانی در مقایسه با عصاره تام و دیگر فراکسیونها دارد. همچنین نانوکپسولهای تهیه شده نسبت به عصاره تام در یک غلظت ثابت و در مدت زمان مشابه تعداد بیشتری از سلولهای سرطانی را از بین میبرند. ضمناً در مجموع اثر ضدسرطانی عصاره علف چشمه بر روی سرطان پستان قویتر از سرطان کولورکتال بود. بنابراین امکان ساخت داروهایی از عصاره این گیاه، بهویژه به فرم نانوکپسول قابل بررسی است
بابک ترابیسگوند؛ محمود نادری حاجیباقر کندی؛ لیلا صادقزاده
چکیده
اسانسهای موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیبهای طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونههای مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، ...
بیشتر
اسانسهای موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیبهای طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونههای مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، E. salmonophloia، E. spathulata و E. flocktoniae، اثر ضد میکروبی این اسانسها بر علیه دو سویه میکروبی Escherichia coli (1330) و Micrococcus loteus (1110) مورد مطالعه قرار گرفت. اسانسها به روش تقطیر با آب از برگهای گونههای مختلف اکالیپتوس تهیه و ترکیبهای تشکیلدهنده آنها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج (GC/MS)، با محاسبه اندیس بازداری شناسایی شدند. اثر ضدمیکروبی اسانسها پس از رقیق کردن با دی متیل سولفوکساید با روش انتشار در آگار بررسی شد. نتایج نشان داد ترکیب اصلی و عمده همه اسانسها 8،1-سینئول و آلفا-پینن بود. بهطوری که بیشترین میزان 8،1-سینئول (1/82%) در اسانس E. kingesmillii یافت شد و کمترین میزان این ترکیب (6/59) در اسانس E. salubris وجود داشت. همچنین اسانس کلیه گونههای مورد بررسی اثر بازدارندگی قوی بر روی باکتریهای مورد استفاده داشتند. درحالیکه هالههای عدم رشد تشکیلشده بر روی باکتری Micrococus loteus بین 10 تا 49 میلیمتر و بر روی Esherichia coli قطری بین 10 تا 22 میلیمتر داشتند.
محمود نادری حاجیباقرکندی؛ فاطمه سفیدک؛ ابراهیم عزیزی؛ محمدرضا پورهروی
چکیده
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. بهعلت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، بهطوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت میشود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر ...
بیشتر
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. بهعلت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، بهطوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت میشود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر و بازده و درصد ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، تحقیق در مورد مدت زمان بهینه تقطیر که با کمترین مصرف انرژی بتوان بهترین کمیت و کیفیت را از اسانس هر گیاهی بدست آورد، همواره مورد توجه محققان بوده است. بنابراین در این تحقیق، تأثیر هشت زمان مختلف اسانسگیری بر روی بازده و اجزای تشکیلدهنده اسانس برگبو مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور برگهای این گیاه از باغ گیاهشناسی ملی ایران (تهران) در تیرماه 1388 جمعآوری و پس از خشککردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس آنها استخراج گردید. اسانسها به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونش شعلهای و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیفسنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس برگ بو (w/w نسبت به وزن خشک) برای زمانهای 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 دقیقه بهترتیب برابر 35/1%، 92/1%، 97/1%، 2%، 31/2%، 49/2%، 58/2% و 60/2% بدست آمد که بررسی آماری عدم تفاوت معنیدار بازده اسانس در سه مدت زمان 90، 105 و 120 دقیقه را نشان داد. بنابر نتایج این تحقیق، مدت زمان بهینه از نظر بازده کمی برای استخراج اسانس برگ گیاه برگبو زمان 90 دقیقه میباشد. همچنین در بررسی آماری میزان ترکیبهای عمده اسانس برگ گیاه برگ بو مشخص شد که ترکیب 8،1-سینئول در زمان 15 دقیقه بالاترین مقدار را در اسانس دارد، در حالی که ترکیب سابینن در زمانهای پس از 45 دقیقه به نهایت مقدار در اسانس میرسد. بنابراین مقدار ترکیب آلفا-ترپینیل استات در اسانس برگ بو در همه مدت زمانهای مورد بررسی، ثابت باقی ماند.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ سیدرضا طباییعقدایی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ سعیده مشکیزاده
چکیده
در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گلمحمدی جمعآوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونهها به روش رنگسنجی فولین- دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 Hitachi ...
بیشتر
در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گلمحمدی جمعآوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونهها به روش رنگسنجی فولین- دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 Hitachi در طول موج 760 نانومتر اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که بالاترین میزان تانن در گلاب، بهترتیب در اکسشنهای خوزستان و ایلام (ppm 2163)، قم (ppm 1846)، گیلان (ppm 1432) و در پسآب بهترتیب در اکسشنهای زنجان (ppm 1919)، مازندران (ppm 1895)، قم، گیلان، لرستان و اصفهان 2 (ppm 1871) و در تفاله اکسشنهای گل یزد 1 (ppm 3432)، سیستان و بلوچستان (ppm 3139) و کهکیلویه و بویراحمد (ppm 2993) بدست آمد. بنابراین پیشنهاد میگردد با توجه به نیاز کشور و تولید مواد مذکور توسط افراد گلابگیر سنتی اقدام به جمعآوری و استخراج تانن از نمونهها صورت بگیرد، که این خود از لحاظ اقتصادی برای تولیدکنندگان گلاب نیز مفید میباشد.
فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی؛ سعیده مشکیزاده؛ محمود نادری حاجیباقرکندی؛ عاطفه بهمنزادگان جهرمی
چکیده
گونه Pimpinella deveroides (Boiss.) Boiss. یکی از نُه گونه انحصاری جنس Pimpinella در ایران است و پراکندگی جغرافیایی آن در منطقه ایران و تورانی است. اندامهای هوایی گیاه در مراحل گلدهی و بذردهی در دو سال متوالی (1385 و 1386) از استان لرستان جمعآوری شده و از ساقه و برگ، گلآذین و بذر به صورت جداگانه به روش تقطیر با آب اسانسگیری بعمل آمد. در سال 1385 بازده اسانس ...
بیشتر
گونه Pimpinella deveroides (Boiss.) Boiss. یکی از نُه گونه انحصاری جنس Pimpinella در ایران است و پراکندگی جغرافیایی آن در منطقه ایران و تورانی است. اندامهای هوایی گیاه در مراحل گلدهی و بذردهی در دو سال متوالی (1385 و 1386) از استان لرستان جمعآوری شده و از ساقه و برگ، گلآذین و بذر به صورت جداگانه به روش تقطیر با آب اسانسگیری بعمل آمد. در سال 1385 بازده اسانس ساقه و برگ، گلآذین و بذر گونه P. deveroides بهترتیب 6/0%، 5/2% و 1/7% و در سال 1386 به همان ترتیب 3/1%، 4/2% و 5/7% بود. پس از تزریق اسانس به دستگاههای GC و GC/MS ترکیبهای اسانس شناسایی شدند. در اسانس تمام اندامهای گونه P. deveroides ترکیب اصلی پریگایجرن (pregeijerene) بین 5/35% تا 67% بود. ترکیب شاخص دیگر گایجرن (geijerene) بود که در اسانس اندامهای مختلف، بین 2/8% تا 1/14% متغیر بود. براساس نتایج این تحقیق گونه P. deveroidesبدلیل بالا بودندرصد اسانس بذر (5/7%) قابل توجه است.
محمود نادری حاجیباقرکندی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدرضا پورهروی؛ مهدی میرزا
چکیده
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. گیاهیست بهصورت درخت و درختچه، همیشه سبز و ناخزان که در شرایط مساعد ارتفاع آن به 15-20 متر میرسد. از اسانس برگبو بهعنوان داروی ضد لارو و نیز برای رفع درد مفاصل، تشنجهای عضلانی، گرفتگی عضلات و ایجاد بیحسی موضعی استفاده میشود. همچنین برگهای آن جهت خوشبو کردن و نیز بهعنوان ادویه در تهیه ترشیجات بکار ...
بیشتر
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. گیاهیست بهصورت درخت و درختچه، همیشه سبز و ناخزان که در شرایط مساعد ارتفاع آن به 15-20 متر میرسد. از اسانس برگبو بهعنوان داروی ضد لارو و نیز برای رفع درد مفاصل، تشنجهای عضلانی، گرفتگی عضلات و ایجاد بیحسی موضعی استفاده میشود. همچنین برگهای آن جهت خوشبو کردن و نیز بهعنوان ادویه در تهیه ترشیجات بکار میرود. در این تحقیق، به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس برگبو کاشته شده در ایران، برگ این گیاه از باغ گیاهشناسی ملی ایران (تهران) و اندامهای مختلف سرشاخه (شامل ساقه، برگ و میوه) آن از باغ گیاهشناسی نوشهر در زمستان 1387 جمعآوری و پس از خشک کردن در سایه، اسانس آنها به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانسها به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی شدند. بازده اسانس (w/w نسبت به وزن خشک) برای برگ نمونه باغ گیاهشناسی ملی ایران 86/3% و برای برگ نمونه باغ گیاهشناسی نوشهر 35/1%، میوه 43/0% و در ساقه 22/0% بدست آمد. در اسانس برگهای برداشت شده از باغ گیاهشناسی ملی ایران، 20 ترکیب شناسایی شده که از بین آنها 8،1-سینئول (0/47%)، سابینن (9/13%) و آلفا-ترپینیل استات (5/11%) اجزای عمده بودند. در نمونههای برداشت شده از نوشهر، 27 ترکیب در اسانس برگ، 37 ترکیب در اسانس میوه و 24 ترکیب در اسانس ساقه شناسایی شدند. از بین ترکیبهای موجود در اندامهای مورد بررسی، برخی ترکیبها ازجمله 8،1-سینئول (2/58%)، آلفا-ترپینیل استات (0/10%) و سابینن (2/7%) در اسانس برگ، 8،1-سینئول (9/42%)، آلفا-ترپینیل استات (8/16%) و سابینن (7/4%) در ساقه و ترانس–بتا-اوسیمن (8/20%)، 8،1-سینئول (4/14 %)، آلفا-ترپینیل استات (5/8%)، جرماکرن B (8/7%)، آلفا-پینن (6/6%)، جرماکرن D (6%)، سابینن (4/5%) و بتا-پینن (1/5%)، در اسانس میوه بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادهاند. نتایج این تحقیق نشان داد که گرچه بازده اسانس ساقه بسیار کمتر از برگ است، اما اسانس این دو اندام از نظر ترکیب مشابه میباشند، در حالی که اسانس میوه دارای میزان 8،1-سینئول پایینتر از برگ و ساقه بوده و در عوض دارای مقدار قابل توجهی ترانس-بتا-اوسیمن است. همچنین اسانس برگ نمونه تهران بازده اسانس بالاتر ولی میزان 8،1-سینئول پایینتری دارد.
بهلول عباسزاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ محمود نادری حاجیباقر کندی؛ فوزیه مقدمی
چکیده
در این تحقیق تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2T (80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2T (80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر کلروفیل a، کلروفیل b، پرولین، قندهای محلول، RWC، بازده و عملکرد اسانس در سطح یک درصد معنیدار بود. تأثیر تنش خشکی بر کلروفیل کل در سطح پنج درصد معنیدار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل بهترتیب با میانگین 921/1، 197/1، 283/2 میلیگرم در لیتر مربوط به تیمارهای 1T (شاهد)، 5T (FC%20) و 1T (شاهد) بود. بیشترین تجمع پرولین با میانگین 112/2 میلیگرم در لیتر مربوط به تیمار 5T (FC%20) بود. بالاترین مقدار قند محلول با میانگین 545/2 میلیگرم در لیتر متعلق به تیمار 3T (FC%60) بود. حداکثر RWC با میانگین 369/93 درصد مربوط به تیمار 1T (بدون تنش) میباشد. نتایج این بررسی نشان داد که گیاه برای مقاومت به خشکی مقدار پرولین و قندهای محلول را افزایش میدهد. همچنین برای تولید بالاترین میزان اسانس از گیاه بادرنجبویه میتوان از تنش متوسط (FC%60) استفاده کرد.
زهرا باهرنیک؛ مهدی میرزا؛ بهلول عباسزاده؛ محمود محمود نادریحاجیباقرکندی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 315-322
چکیده
از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان مؤثر است، به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی ...
بیشتر
از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان مؤثر است، به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی (C F)، تنشهای ملایم (LS1 = 4/2 ظرفیت زراعی، LS2=2/1 ظرفیت زراعی) و تنش شدید (HS = 4/1 ظرفیت زراعی) انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که محتوای آب نسبی برگها با افزایش تنش از 8/65% تا 8/42% کاهش یافته است. همچنین با افزایش میزان تنش، میزان قندهای محلول و پرولین در گیاه افزایش یافت. نتایج بدست آمده بیانگر بیشترین تأثیر تنش شدید بر درصد قند و پرولین گیاه است. بنابراین بالاترین مقدار قند در تیمار HS برابر 9/2 میلیگرم بر گرم وزن تر و کمترین مقدار در تیمار FC برابر 07/1 میلیگرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین مقدار پرولین در تیمار HS برابر 28/4 میکرومول بر گرم ماده تر مشاهده شد. میزان پرولین در تیمار LS1 برابر 1/1 و در تیمار LS2، برابر 56/1 و حداقل پرولین در تیمار FC برابر 96/0 میکرومول بر گرم بوده است.
بهلول عباس زاده؛ ابراهیم شریفیعاشورآبادی؛ محمدرضا اردکانی؛ محمدحسین لباسچی؛ فضل ا.. صفیخانی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 223-230
چکیده
به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلولپاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلولپاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف در خاک مزرعه و در حضور شاهد که هر یک از تیمارها در طول دوره رشد گیاه در طی سه تقسیط مساوی اعمال گردیدند. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار اجرا شد. با آغاز گلدهی اقدام به برداشت گیاه گردید و از سرشاخه گلدار گیاه با استفاده از روش کلونجر اسانسگیری بعمل آمد. اسانسهای هر تیمار به منظور بررسی بیشتر توسط دستگاه GC و GC/MS آنالیز گردید. درصد اسانس و عملکرد اسانس در هکتار برای هر تیمار مشخص گردید. طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد اسانس و عملکرد اسانس معنیدار بود. همچنین نتایج حاصل از بررسی طیفهای GCو GC/MS نشان دادند که کاربرد مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس بادرنجبویه موثر بود. با مصرف نیتروژن، درصد تعدادی از ترکیبهای موجود در اسانس نسبت به شاهد کاهش و یا افزایش یافت.
محمود نادری حاجی باقرکندی؛ محمد باقر رضایی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 377-383
چکیده
گیاه گاوزبان (Echium amoenum) یکی از گیاهان دارویی معروف می باشد، که از گذشته های دور در طب سنتی موارد استفاده فراوان داشته است. درکشور ما، تیره های مختلفی از این گیاه از جمله گونه ذکر شده در ارتفاعات کندوان ، چالوس و ارتفاعات حیران بین اردبیل و آستارا به صورت خودرو می روید. دراین تحقیق گلبرگ گیاه Echium amoenum از ایستگاه تحقیقات الموت قزوین جمع ...
بیشتر
گیاه گاوزبان (Echium amoenum) یکی از گیاهان دارویی معروف می باشد، که از گذشته های دور در طب سنتی موارد استفاده فراوان داشته است. درکشور ما، تیره های مختلفی از این گیاه از جمله گونه ذکر شده در ارتفاعات کندوان ، چالوس و ارتفاعات حیران بین اردبیل و آستارا به صورت خودرو می روید. دراین تحقیق گلبرگ گیاه Echium amoenum از ایستگاه تحقیقات الموت قزوین جمع آوری و خشک گردید. جهت بررسی فیتوشیمیایی، عصاره آن به روش پرکولاسیون با استفاده از حلال متانل تهیه و از عصاره بدست آمده جهت تشخیص فلاونوئیدها بوسیله حلالهای هیدروکلریک اسید، منیزیم، پترولیوم اتر و الکل استفاده گردید. مقداری از عصاره بدست آمده، بوسیله آب مقطر جهت تشخیص وجود ساپونین ها بکاربرده و در ادامه جهت تشخیص وجود تانن مقداری از این محلول، بوسیله حلالهای کلرید آهن و ژلاتین 1% استفاده گردید. در این تحقیق حضور ترکیبهای فلاونوئیدی، ساپونینی وفنولیکی در گیاه تایید گردید، و ترکیبهای تانن دار در این گونه یافت نمی شود.
محمود نادری حاجی باقرکندی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 149-156
چکیده
کربوهیدراتها یکی از سه گروه عمده مواد مغذی میباشند که به عنوان منبع انرژی و درمان بعضی از بیماریها در انسان استفاده میشود. همچنین به عنوان استخوانبندی در گیاهان مصرف دارد. صمغ عربی در بین انواع صمغها، بهترین صمغ طبیعی است که میتوان در صنایع مختلف مصرف نمود. صمغAcacia nilotica از جمله صمغهای کربوهیدراتی میباشد که از آن در موارد غذایی، ...
بیشتر
کربوهیدراتها یکی از سه گروه عمده مواد مغذی میباشند که به عنوان منبع انرژی و درمان بعضی از بیماریها در انسان استفاده میشود. همچنین به عنوان استخوانبندی در گیاهان مصرف دارد. صمغ عربی در بین انواع صمغها، بهترین صمغ طبیعی است که میتوان در صنایع مختلف مصرف نمود. صمغAcacia nilotica از جمله صمغهای کربوهیدراتی میباشد که از آن در موارد غذایی، دارویی و استفادههای متعددی میشود. بنابراین بررسی کمی و کیفی کربوهیدراتهای موجود در این نوع صمغ که از گونه Acacia nilotica بدست میآید یکی از اهداف مهم در این تحقیق میباشد. پس از جمعآوری صمغ عربی از درخت Acacia nilotica در شهریور سال 1381 از محل ایستگاه تحقیقات دارویی عسلویه استان بوشهر، اقدام به استخراج و بررسی کمی کربوهیدراتهای محلول نمونه با روش آنترون بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 (HITACHI ) در طول موج 625 نانومتر نموده، نتیجه آزمایش نشان داد که کل کربوهیدراتها در نمونه، 6.51 درصد میباشند. همچنین در بررسی کیفی بر روی صمغ، که به روش TLC با معرفها و حلا لهایی از جمله اسید فرمیک-متیل اتیل کتون- ترسیو بوتانل-آب و آنیزیدین – فتالیک اسید-اتانل صورت پذیرفت، در نهایت وجود ترکیبهای پنتوز و هگزوز و اسید Uronic ثابت گردید.
