به‌زراعی و به‌نژادی
زهرا اصلانی؛ احد هدایتی؛ عباس حسنی؛ محسن برین
چکیده
قارچ Piriformospora indica از جمله میکروارگانیسم‌های محرک رشد است که می‌تواند باعث تحریک رشد و افزایش تحمل گیاه در شرایط نامساعد محیط گردد. به‌منظور بررسی تأثیر همزیستی گیاه مرزنجوش (Origanum vulgare L. ssp. vulgare) با قارچ P. indica بر برخی ویژگی‌های رویشی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و جذب عناصر غذایی و میزان اسانس گیاه یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی ...
بیشتر
قارچ Piriformospora indica از جمله میکروارگانیسم‌های محرک رشد است که می‌تواند باعث تحریک رشد و افزایش تحمل گیاه در شرایط نامساعد محیط گردد. به‌منظور بررسی تأثیر همزیستی گیاه مرزنجوش (Origanum vulgare L. ssp. vulgare) با قارچ P. indica بر برخی ویژگی‌های رویشی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و جذب عناصر غذایی و میزان اسانس گیاه یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون مایه‌کوبی) و مایه‌کوبی با قارچ P. indica بودند. نتایج نشان داد که مایه‌کوبی با P. indica موجب افزایش معنادار ویژگی‌های رشدی، شاخص کلروفیل، میزان فنل کل و فلاونوئید کل، درصد اسانس و جذب عناصر غذایی آهن، پتاسیم و فسفر گردید. بیشترین و کمترین مقادیر عملکرد وزن تر اندام هوایی (3.92 و 3.06 گرم در گیاه)، عملکرد ماده خشک اندام هوایی (1.12 و 0.78 گرم در گیاه)، شاخص کلروفیل (47 و 42.23)، فنل کل (4.88 و 2.96 میلی‌گرم اسید گالیک در وزن تر)، فلاونوئید کل (0.52 و 0.23 میلی‌گرم کوئرستین در وزن تر)، محتوی اسانس (1.43% و 1.01%)، فسفر (0.41% و 0.35%)، پتاسیم (3.8% و 2.6%) و آهن (219 و 180 میلی‌گرم در کیلوگرم) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با قارچ و گیاهان مایه‌کوبی نشده مشاهده گردید. مایه‌کوبی با P. indica میزان ترکیبهای اصلی اسانس مانند کارواکرول و تیمول را کاهش و در مقابل میزان ترکیبهای پارا-سیمن، کارواکرول متیل اتر و گاما-ترپینن را نسبت به شاهد افزایش داد. در مجموع یافته‌های این تحقیق نشان داد که مایه‌کوبی با میکروارگانیسم‌های محرک رشد می‌تواند منجر به بهبود ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی مرزنجوش از طریق بهبود جذب عناصر غذایی گردد.
زراعت و باغبانی
آیدا رحمانی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ آسا ابراهیمی؛ مهدی میرزا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.83.105.1.1576.1601به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های حاصلخیزی خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در چین‌های مختلف، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج (استان البرز) در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان برداشت و روش‌های حاصلخیزی خاک ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.83.105.1.1576.1601به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های حاصلخیزی خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در چین‌های مختلف، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج (استان البرز) در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان برداشت و روش‌های حاصلخیزی خاک بودند. نتایج نشان داد که چین اول دارای ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و شاخص سطح برگ و چین دوم دارای وزن خشک بوته و محتوی کلروفیل بیشتری بود. با حاصلخیزی خاک، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک بوته، شاخص سطح برگ، محتوی کلروفیل، عملکرد اسانس و جذب عناصر غذایی افزایش معنی‌دار پیدا کرد. بیشترین ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی از کاربرد تیمار 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 96 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم به‌دست آمد. حداکثر وزن خشک بوته را تلفیق 20 تن کود دامی در هکتار با 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 64 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 80 کیلوگرم در هکتار پتاسیم به‌خود اختصاص داد. بالاترین عملکرد اسانس از تیمار 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 96 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم حاصل شد که با تیمارهای 40 تن در هکتار کود دامی، تلفیق 30 تن در هکتار کود دامی با میکوریزا و تلفیق 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 32 کیلوگرم در هکتار فسفر+40 کیلوگرم در هکتار پتاسیم با 30 تن در هکتار کود دامی در یک گروه آماری قرار داشت. براساس نتایج، با روش تغذیه تلفیقی و استفاده از کودهای زیستی و آلی می‌توان به عملکرد کمی و کیفی مطلوبی در گیاه زوفا دست یافت.
مهدی پارسا؛ رضا کمائی؛ بهناز یوسفی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.860.97.5.1578.1610 به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری و ترکیبهای مختلف کودی بر شاخص‌های عملکرد و عناصر موجود در گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 97-96، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.860.97.5.1578.1610 به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری و ترکیبهای مختلف کودی بر شاخص‌های عملکرد و عناصر موجود در گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 97-96، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف رژیم‌های آبیاری در سه سطح 100% ظرفیت زراعی (FC)، 75% ظرفیت زراعی (FC) و 50% ظرفیت زراعی (FC) و 6 نوع کودهای مختلف زیستی و شیمیایی شامل: 1- کود زیستی باکتریایی NPK+NPP، 2- کود زیستی باکتریایی NPP، 3- NPK، 4- کود ریزمغذی (MIC) و 5- MIC + کود آمینه اسید (AP) بود. در این آزمایش صفات وزن خشک، ارتفاع بوته، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم، پروتئین، اسپد، درصد اسانس و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرهای اصلی رژیم‌های آبیاری و انواع مختلف کودی بر روی شاخص‌های وزن خشک، نیتروژن، فسفر، پروتئین و درصد اسانس در سطح 1% و شاخص اسپد در سطح 5% معنی‌دار بود. بیشترین میزان وزن خشک (56/14 گرم) و فسفر (43/0%) در تیمار آبیاری 100% ظرفیت زراعی، نیتروژن (2.001%)، پروتئین (12.51%)، عدد اسپد (45.3) و پتاسیم (1.66%) در تیمار کودی ترکیبی NPK+NPP و بیشترین میزان درصد اسانس (64/1%) در تیمار آبیاری 50% FC بود. نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از کودهای ترکیبی زیستی باکتریایی و شیمیایی در رژیم آبیاری کامل باعث افزایش شاخص‌های عملکرد و عناصر ماکرو شد.
فهیمه هلالی سلطان احمدی؛ محمدرضا عامریان؛ مهدی قیاسی؛ حمید عباس دخت
چکیده
استفاده از مواد آلی و نانو کودها به‌منظور کنترل دقیق آزادسازی عناصر غذایی می‌تواند گامی مؤثر برای دستیابی به کشاورزی پایدار و سازگار با محیط‌زیست باشد. تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان دارویی ازجمله همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) است. این آزمایش در شرایط مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
استفاده از مواد آلی و نانو کودها به‌منظور کنترل دقیق آزادسازی عناصر غذایی می‌تواند گامی مؤثر برای دستیابی به کشاورزی پایدار و سازگار با محیط‌زیست باشد. تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان دارویی ازجمله همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) است. این آزمایش در شرایط مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به‌صورت مرکب (تکرار در مکان) واقع در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه و سلماس اجرا شد. فاکتور اول نحوه آبیاری در دو سطح شامل آبیاری و قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی و فاکتور دوم پیش‌تیمار بذرها در هفت سطح شامل بذرهای تیمار شده با کودهای نانو (اکسید آهن، اکسید روی و اکسید بر با غلظت دو در هزار) و پرایم شده با مواد آلی (اسید هیومیک 72 میلی‌گرم در لیتر، اسید سالیسیلک 2000 میکرومول و اسید آسکوربیک ppm200) و شاهد بود. نتایج تجزیه مرکب داده‌های آزمایش حکایت از این داشت که استفاده از پیش‌تیمار بذرها با مواد نانو و پیش‌تیمار با مواد آلی در صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد کاپیتول، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک ریشه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد اسانس و درصد عنصر معدنی فسفر واکنش مثبتی نشان داده و بهترین واکنش از کاربرد پیش‌تیمار اسید سالسیلیک و نانو اکسیدروی دیده شد و باعث افزایش و بهبود صفات یادشده و عملکرد کمّی و کیفی همیشه‌بهار به‌ویژه در شرایط تنش خشکی می‌گردد و کاربرد آن در راستای کشاورزی پایدار و ارگانیک قابل توصیه می‌باشد.
ایوب مزارعی؛ علیرضا سیروس مهر؛ زهرا بابایی
چکیده
تنش کمبود آب به‌طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از سایر عوامل محیطی محدودکننده است. به‌منظور بررسی تأثیر قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا و تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه انجام شد. ...
بیشتر
تنش کمبود آب به‌طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از سایر عوامل محیطی محدودکننده است. به‌منظور بررسی تأثیر قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا و تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه انجام شد. تنش خشکی در سه سطح (آبیاری براساس 100% ظرفیت مزرعه به‌عنوان شاهد، 60% و 30% ظرفیت مزرعه) و سه گونه قارچ مایکوریزا Glomus mosseae، Glomus versiformis و Glomus intraradices و بدون تلقیح به‌عنوان شاهد بود. نتایج نشان داد که پس از آغاز تیمارهای خشکی، خصوصیات رویشی مانند تعداد کاپیتول، تعداد دانه در کاپیتول، وزن هزاردانه، تعداد و مساحت سطح برگ، طول ریشه، تعداد شاخه‌های فرعی، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه با افزایش خشکی به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. محتوای نسبی آب برگ در اثر خشکی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و از 77.3 در شاهد به 57.01 در 30% FC کاهش یافت. همچنین با افزایش تنش خشکی میزان فسفر برگ کاهش و مقدار پتاسیم برگ افزایش یافت. در پاسخ به تنش خشکی، فرایندهای تنظیم اسمزی در گیاهان ماریتیغال فعال شد و میزان پرولین در برگ‌ها افزایش (بیشترین مقدار 0.13 میلی‌گرم بر گرم بافت در آبیاری 30% FC) یافت ولی درصد سیلیمارین در آبیاری کامل از 16.35% به 10.24% در آبیاری 30% FC کاهش یافت. تلقیح با قارچ مایکوریزا شاخص‌های رشد رویشی، درصد سیلیمارین (بیشترین میزان در کاربرد G. mosseae و کمترین در شاهد)، محتوای نسبی آب گیاه و محتوای فسفر و پتاسیم برگ گیاه خارمریم را در شرایط تنش خشکی در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده به‌طور معنی‌داری افزایش داد، ولی میزان پرولین برگ کمتر شد. به‌طور کلی، کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش مقاومت به تنش خشکی در گیاه خارمریم شد.
حسن عابدینی آبکسری؛ داود هاشم‌آبادی؛ بهزاد کاویانی
چکیده
برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه شمعدانی پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل ...
بیشتر
برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه شمعدانی پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل 8 بستر حاوی خاک باغچه، ماسه به همراه ترکیبهای متنوع آلی (حجم به حجم) اعمال گردید. در این تحقیق، طول ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول ریشه، تعداد گلچه در گل‌آذین، وزن تر اندام هوایی، زیرزمینی و گلبرگ‌ها در گیاه، پروتئین گلبرگ، محتوای کلروفیل برگ، فسفر برگ و فسفر قابل جذب بستر (پایان آزمایش) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی و متقابل دو عامل بر روی کلیه صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار شد. تیمارهای کود زیستی به همراه بسترهای کاشت خاک باغچه + ماسه + کمپوست زباله شهری + خاک آببندان و ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آببندان، در مجموع دارای عملکرد بهتری بودند. خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت عناصر غذایی بستر کاشت ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آببندان در سطحی مطلوب‌تر و متناسب با حدود استاندارد بستر کاشت گیاه شمعدانی بود. گیاهان کاشته شده در این بستر در صفاتی مانند تعداد ساقه، تعداد گلچه و کلروفیل برگ به‌ترتیب با میانگین 90/5، 42/6 عدد گلچه در گل‌آذین و 37/5 میلی‌گرم بر گرم وزن تر گیاه دارای عملکرد قابل‌توجهی نسبت به سایر تیمارها بودند. همچنین کاربرد فسفات بارور 2 به همراه این بستر می‌تواند مکمل مناسبی برای بستر کاشت، به‌منظور رشد بهتر، در پرورش شمعدانی پیچ باشد.
سید محمدعلی وکیلی شهر بابکی؛ ناصر نصر
چکیده
به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ در هر بوته، طول سنبله، تعداد گل در هر بوته، میزان تورم دانه و درصد موسیلاژ در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر عملکرد دانه گیاه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار شد و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 80 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه نیز روندی افزایشی داشت. اما استفاده از مقدار 120 کیلوگرم در هکتار فسفر از نظر آماری تفاوت معنی‌داری نسبت به 80 کیلوگرم در هکتار نداشت. البته تأثیر مقادیر مختلف روی و فسفر بر وزن هزاردانه معنی‌دار نشد. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر درصد موسیلاژ دانه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار بود و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 120 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش درصد موسیلاژ دانه گردید. همچنین اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر سایر صفات (تعداد برگ، تعداد گل، طول سنبله، ارتفاع گیاه و فاکتور تورم دانه) هم معنی‌دار بود. با توجه به نتایج آزمایش فوق، مصرف عناصر روی به میزان 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر به میزان 80 کیلوگرم در هکتار برای افزایش رشد و عملکرد و تولید هر چه بیشتر موسیلاژ گیاه اسفرزه در منطقه بم بهترین اثر را داشت.
مرتضی حمیسی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمد نصری؛ محمدحسین لباسچی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن، فسفر و کود دامی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس گیاه دارویی بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.)، طرح آزمایشی فاکتوریل (سه عاملی) بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور واقع در غرب تهران (پیکان‌شهر) به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن، فسفر و کود دامی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس گیاه دارویی بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.)، طرح آزمایشی فاکتوریل (سه عاملی) بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور واقع در غرب تهران (پیکان‌شهر) به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی شامل مقادیر مختلف کود نیتروژن از منبع اوره در سه سطح (60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار)، کود فسفره از منبع سوپرفسفات تریپل در دو سطح (60 و 80 کیلوگرم در هکتار) و کود گاوی در سه سطح (0، 15 و 30 تن در هکتار) بودند. در مرحله تشکیل غنچه، پیکر رویشی گیاهان برداشت شده و ضمن محاسبه عملکرد، اسانس از اندامهای هوایی به روش تقطیر با آب استخراج شده و با دستگاههای GC و GC/MS مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج بدست‌آمده نشان داد که اثر سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد پیکر رویشی، درصد و عملکرد اسانس در سطح 1% معنی‌دار بود. همچنین، کود نیتروژن بر درصد کریزانتنیل‌استات و سانتولینا‌تری‌اِن موجود در اسانس در سطح 5% تأثیر معنی‌دار داشت. کود فسفره بر درصد کریزانتنیل‌استات اسانس در سطح 5% تأثیر معنی‌دار داشت. کود گاوی نیز بر درصد اسانس در سطح 1% و بر عملکرد پیکر رویشی و اسانس، درصد کامفور، کامفن و سانتولینا‌تری‌اِن در سطح 5% تأثیر معنی‌دار داشت. اثر متقابل کودهای نیتروژن و دامی بر عملکرد پیکر رویشی در سطح 5% معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین درصد و عملکرد اسانس مربوط به تیمار مصرف 60 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار بود که به‌ترتیب برابر 32/0% و 19 کیلوگرم اسانس در هکتار بود. در صورتی که بیشترین عملکرد پیکر رویشی در تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. همچنین استفاده از کود دامی منجر به افزایش درصد و عملکرد اسانس نسبت به شاهد گردید. بررسی نتایج حاصل از طیف‌های GC و GC/MS در تیمارهای مختلف، حکایت از آن دارد که کاربرد مقادیر مختلف کود دامی بر درصد ترکیبهای عمده اسانس مؤثر می‌باشد.
میثم علیجانی؛ مجید امینی‌دهقی؛ محمدعلی ملبوبی؛ منصور زاهدی؛ سید‌علی‌محمد مدرس‌ثانوی
چکیده
به منظور مطالعه تأثیر کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار) در تلفیق و عدم تلفیق با کود زیستی فسفره (بارور-2) بر میزان عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در تهران ...
بیشتر
به منظور مطالعه تأثیر کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار) در تلفیق و عدم تلفیق با کود زیستی فسفره (بارور-2) بر میزان عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در تهران در سال 1387 اجرا گردید. در این آزمایش صفات فنولوژیک (زمان ظهور اولین غنچه و گل، تعداد گل، وزن تر گل) و فیزیولوژیک (مقدار اسانس، درصد کامازولن اسانس) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست‌آمده حکایت از آن داشت که بین تیمارهای کود فسفره از نظر عملکرد (تعداد گل و وزن خشک گل) اختلاف معنی‌داری در سطح 1% وجود دارد و میزان 40 کیلوگرم فسفر در تلفیق با کود زیستی با تولید 93/452 گل و 74/7 گرم گل خشک در بوته بیشترین عملکرد را در مقایسه با سایر تیمارهای کودی داشته‌است. همچنین تیمار 40 کیلوگرم فسفر در تلفیق با کود زیستی با تولید 53/0 میلی‌لیتر اسانس و 81/15 درصد کامازولن (ماده مؤثره) در 52/152 گرم گل خشک در واحد سطح دارای بالاترین عملکرد اسانس و درصد کامازولن می‌باشد. بنابراین در این آزمایش 40 کیلوگرم در هکتار فسفر به همراه 80 کیلوگرم نیتروژن با بذرهای تلقیح‌شده توسط کود بیولوژیک فسفر بارور-2 توصیه می‌شود.
زهرا اصلانی؛ عباس حسنی؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ فاطمه سفیدکن؛ محسن برین
چکیده
به منظور بررسی ﺗﺃثیر همزیستی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (AM) و تنش خشکی بر رشد، عملکرد، محتوی کلروفیل و میزان جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، یک آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در فواصل 4، 8 و 12 روز یک‌بار) و کاربرد ...
بیشتر
به منظور بررسی ﺗﺃثیر همزیستی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (AM) و تنش خشکی بر رشد، عملکرد، محتوی کلروفیل و میزان جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، یک آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در فواصل 4، 8 و 12 روز یک‌بار) و کاربرد دو گونه قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae T.H. Nicolson & Gerd. و Glomus intraradices N.C. Schenck & G.S. Sm) و عدم کاربرد قارچ (شاهد) بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد ارزیابی داشته‌است. به‌طوری که با کاهش میزان رطوبت خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، تعداد شاخه‌ی جانبی، وزن خشک ریشه، عملکرد ماده تر و خشک، میزان کلروفیل، غلظت فسفر و درصد کلونیزاسیون ریشه کاهش یافت. به‌علاوه اثر کاربرد قارچ‌های AM بر پارامترهای رشدی و میزان جذب فسفر معنی‌دار بود. گیاهان مایه‌کوبی شده با قارچ‌های AM در مقایسه با گیاهان مایه‌کوبی نشده از رشد، عملکرد و میزان فسفر بیشتری هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط بدون تنش برخوردار بودند. تأثیر قارچ G. mosseae در کاهش اثر خشکی بیشتر از قارچ G. intraradices بود. بنابراین می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در شرایط کم‌آبی قارچ‌های AM با افزایش جذب عنصر فسفر، رشد و عملکرد گیاه ریحان را بهبود می‌بخشند.
محمدتقی درزی؛ امیر قلاوند؛ فرهاد رجالی
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 1-19
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای قارچ میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای قارچ میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار و در دو سال زراعی 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات همندآبسرد (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) به اجرا درآمد. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین غلظت نیتروژن (62/2%)، فسفر (21/1%) و پتاسیم در دانه (54/1%) و عملکرد دانه (1367 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی نیز تأثیر معنی‌داری بر روی صفات یاد شده داشت. به‌طوری که بیشترین غلظت نیتروژن (64/2%) با کاربرد 60 کیلوگرم و بالاترین غلظت فسفر (20/1%) و پتاسیم در دانه (52/1%) و عملکرد دانه (1316 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 30 کیلوگرم از آن بدست آمد. همچنین بیشترین غلظت نیتروژن (82/2%)، فسفر (25/1%) و پتاسیم در دانه (66/1%) و عملکرد دانه (1689 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد. اثر متقابل هم‌افزایی و مثبت نیز در بین عوامل مشاهده شد که می‌توان به اثر متقابل بین تلقیح میکوریزایی و کود فسفات زیستی بر غلظت نیتروژن در دانه و اثر متقابل میان کود فسفات زیستی و ورمی‌کمپوست بر غلظت فسفر در دانه اشاره کرد.
مریم پیوندی؛ آذر رفعتی؛ مهدی میرزا
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 75-84
چکیده
در این تحقیق اثر کودهای شیمیایی ازت و فسفر بر میزان رشد، کیفیت و کمیت اسانس در گیاه درمنه شیرین (Artemisia annua L.) مطالعه شد. برای این منظور اثر کودهای نیتروژن (46% به فرم اوره) و فسفر (48% به فرم سوپر فسفات تریپل) هر کدام در چهار سطح به مقادیر صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار روی رشد رویشی و تغییرات کمی و کیفی اسانس برگ درمنه شیرین بررسی شد. این آزمایش ...
بیشتر
در این تحقیق اثر کودهای شیمیایی ازت و فسفر بر میزان رشد، کیفیت و کمیت اسانس در گیاه درمنه شیرین (Artemisia annua L.) مطالعه شد. برای این منظور اثر کودهای نیتروژن (46% به فرم اوره) و فسفر (48% به فرم سوپر فسفات تریپل) هر کدام در چهار سطح به مقادیر صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار روی رشد رویشی و تغییرات کمی و کیفی اسانس برگ درمنه شیرین بررسی شد. این آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی، با 16 تیمار و در سه تکرار اجرا شد. بررسی شاخص‌های رشد نشان داد که اختلاف میانگین ارتفاع بوتهها، تعداد شاخه‌های فرعی و وزن خشک بوتهها در تیمارهای مختلف فسفر و نیتروژن در 5%≥P معنی‌دار است. به‌طوری که بیشترین ارتفاع بوته و شاخه‌های فرعی در تیمارهای N80P40 و N40P40 بدست آمد. افزایش فسفر بیش از 80 کیلوگرم در هکتار در همه تیمارها باعث کاهش معنی‌دار رشد شد. اسانس برگهای گیاه در زمان گلدهی با روش تقطیر با بخار استخراج شد. درصد اسانس در تیمار N80Po و N40P0 افزایش معنی‌داری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد. بررسی کیفی ترکیبهای اسانس برگ‌ها با GC/MS حضور 24 ترکیب را در همه تیمارها نشان داد که از این میان آرتمیزیا کتون، کامفور، 8،1-سینئول، آرتمیزیا الکل، ویریدیفلورن و آلفا-پینن عمدهترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس این گیاه بودند.
حسین علی‌آبادی فراهانی؛ محمدحسین لباسچی؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ سیدعلیرضا ولدآبادی؛ آیدین حمیدی؛ علی علیزاده سهزابی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 405-415
چکیده
به منظور بررسی تأثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل دو سطح تنش خشکی که آبیاری بعد از 30 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر (شرایط بدون تنش) و آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر (شرایط تنش خشکی) و همچنین کاربرد و عدم کاربرد قارچ میکوریزا، مقادیر صفر، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار کود فسفر بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر بازده مصرف آب، میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. بیشترین بازده مصرف آب با 449/0 کیلوگرم بر متر مکعب و میزان تجمع پرولین با 767/6 میکرومول بر میلی‌لیتر در شرایط تنش و بیشترین میزان آب نسبی با 6/90 درصد در شرایط بدون تنش بدست آمدند. همچنین نتایج نشان داد که اثر میکوریزا و فسفر بر بازده مصرف آب در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین بازده مصرف آب به ترتیب با 397/0 و 4/0 کیلوگرم بر متر مکعب از کاربرد میکوریزا و 70 کیلوگرم فسفر در هکتار بدست آمد. تأثیر میکوریزا و فسفر بر میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین معنی‌دار نبود. نتایج این آزمایش نشان داد که بازده مصرف آب و میزان پرولین در شرایط تنش خشکی افزایش یافتند، اما میزان آب نسبی در این چنین شرایطی کاهش یافت.
شهروز موذن؛ جهانفر دانشیان؛ سید علیرضا ولدآبادی؛ حسن بغدادی
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 397-409
چکیده
کدوی تخم کاغذی Cucurbita pepo L.ازگیاهان دارویی یکساله و بسیار ارزشمند می‌باشد که درچند سال اخیر وارد ایران شده است. از مواد موثر موجود در تخمه این گیاه برای درمان بیماری‌های هیپرپلازی پروستات، سوزش مجاری ادراری، تصلب شرائین، تنظیم دستگاه گوارش و تنظیم هورمون‌های جنسی در زنان و مردان استفاده می شود. فسفر ازجمله عناصری است که بررشد و نمو، ...
بیشتر
کدوی تخم کاغذی Cucurbita pepo L.ازگیاهان دارویی یکساله و بسیار ارزشمند می‌باشد که درچند سال اخیر وارد ایران شده است. از مواد موثر موجود در تخمه این گیاه برای درمان بیماری‌های هیپرپلازی پروستات، سوزش مجاری ادراری، تصلب شرائین، تنظیم دستگاه گوارش و تنظیم هورمون‌های جنسی در زنان و مردان استفاده می شود. فسفر ازجمله عناصری است که بررشد و نمو، توسعه ریشه و عملکرد میوه و دانه گیاهان موثر می باشد. همچنین به دلیل گسترش زیاد بوته این گیاه در طول فصل زراعی، تعیین تراکم مناسب و فاصله کاشت کافی جهت نیل به بیشترین عملکرد و تولید میوه های با کیفیت بسیار مهم است. در تحقیقی که به همین منظور در سال 1383 درایستگاه تحقیقاتی فیض آباد مرکزتحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی قزوین انجام شد، سه تراکم بوته 10000، 13000 و 16000 درهکتاربه همراه کاربرد 4 سطح فسفر خالص 0، 50، 100 و 150 کیلوگرم درهکتار با استفاده ازطرح فاکتوربل درقالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی گرفت. ازبوته هادرسه مرحله شروع گلدهی، اوج میوه دهی و رسیدگی کامل نمونه برداری انجام شد. تجزیه وتحلیل نتایج و مقایسه میانگین ها به روش دانکن نشان داد که از نظر رشد و گسترش بوته تیمار تراکم 10000 بوته درهکتار اختلاف معنی داری در تعداد گره، طول بوته، تعدادبرگ، وزن خشک برگ و تعداد ساقه فرعی با سایر تیمارهای تراکم داشته و کود فسفر نیز بر رشد گیاه موثر بوده، به‌طوری که بیشترین وزن خشک برگ مربوط به تیمار 150 کیلوگرم فسفرخالص در هکتار، همچنین بیشترین تعداد گره درتیمار 100 کیلوگرم فسفر در هکتار مشاهده شد. از نظر عملکرد میوه و دانه نیز تراکم 10000 بوته در هکتار عملکرد میوه، تعداد دانه در بوته و وزن خشک دانه بیشتر از سایر تیمارها داشته همچنین تیمار 100 کیلو فسفر در هکتار نیز بیشترین تعداد دانه در بوته، وزن خشک دانه دربوته وبیشترین وزن خشک دانه در مترمربع را در مقایسه با سایر تیمارهای کودی از خود نشان داده است. تیمارهای تراکم و کود فسفر بر روی درصد روغن دانه ها تاثیر معنی داری نداشت.
محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند؛ محبوبه کریمی ستوده؛ قاسم اسدیان؛ پرویز زندی؛ محمود معلمی
دوره 14، شماره 1 ، دی 1381، ، صفحه 15-23
چکیده
مصرف ترکیبهای معدنی موجود درگیاهان از جنبه‌های مختلف مورد توجه محققان می‌باشد. گرچه این ترکیبها در ارتقاء سلامتی، پیشگیری و درمان برخی بیماریها مفید می‌باشند، اما در مواردی نیز مصرف بیش از حد آنها سمی است. از اینرو با اندازه‌گیریی این عناصر درگیاه یا فرآورده‌های گیاهی می‌توان ضمن تعیین میزان مجاز مصرف آنها در فرآورده‌های غذایی، ...
بیشتر
مصرف ترکیبهای معدنی موجود درگیاهان از جنبه‌های مختلف مورد توجه محققان می‌باشد. گرچه این ترکیبها در ارتقاء سلامتی، پیشگیری و درمان برخی بیماریها مفید می‌باشند، اما در مواردی نیز مصرف بیش از حد آنها سمی است. از اینرو با اندازه‌گیریی این عناصر درگیاه یا فرآورده‌های گیاهی می‌توان ضمن تعیین میزان مجاز مصرف آنها در فرآورده‌های غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی، ارتباط بین گیاه و محیط کشت را نیز تعیین نمود.
در این تحقیق پس از جمعآوری صمغ گونه گون سفید (Astragalus gossypinus) از استانهای چهارمحال بختیاری، همدان، فارس و کرمانشاه جهت تعیین عناصر معدنی آنها از جمله کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم، فسفر و نیتروژن از روش‌های پیچیده مختلف و دستگاههای نور سنجی شعلهای (Flame photometry)، رنگسنجی (Colorimetry) و کجلدال استفاده گردید. بیشترین کد میزان هر کدام از عناصر به ترتیب، 0.84، 0.56، 0.21، 0.49 ، 0.85، 0.06 درصد عنصر فسفر کمترین (0.01%) درصد و کلسیم بیشترین (0.85%) درصد را در کتیرای مناطق مختلف تشکیل دادند. البته مقدار این عناصر تابع مناطق رویشی گیاه بوده است.
