همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن

2 دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور

چکیده

به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای قارچ میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار و در دو سال زراعی 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات همندآبسرد (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) به اجرا درآمد. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین غلظت نیتروژن (62/2%)، فسفر (21/1%) و پتاسیم در دانه (54/1%) و عملکرد دانه (1367 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی نیز تأثیر معنی‌داری بر روی صفات یاد شده داشت. به‌طوری که بیشترین غلظت نیتروژن (64/2%) با کاربرد 60 کیلوگرم و بالاترین غلظت فسفر (20/1%) و پتاسیم در دانه (52/1%) و عملکرد دانه (1316 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 30 کیلوگرم از آن بدست آمد. همچنین بیشترین غلظت نیتروژن (82/2%)، فسفر (25/1%) و پتاسیم در دانه (66/1%) و عملکرد دانه (1689 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد. اثر متقابل هم‌افزایی و مثبت نیز در بین عوامل مشاهده شد که می‌توان به اثر متقابل بین تلقیح میکوریزایی و کود فسفات زیستی بر غلظت نیتروژن در دانه و اثر متقابل میان کود فسفات زیستی و ورمی‌کمپوست بر غلظت فسفر در دانه اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

- امامی، ع.، 1375. روشهای تجزیه گیاه. جلد اول، نشریه شماره 982. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. 128 صفحه.
- اکبری‌نیا، ا.، 1382. بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستمهای کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی. رساله دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.
- شریفی عاشورآبادی، ا.، امین، غ.ر.، میرزا، م. و رضوانی، م.، 1381. تأثیر سیستمهای تغذیه گیاه (شیمیایی، تلفیقی و ارگانیک) بر کیفیت گیاه دارویی رازیانه. پژوهش و سازندگی، 57 و 56: 87-78.
- صالح راستین، ن.، 1380. کودهای بیولوژیک و نقش آنها در راستای نیل به کشاورزی پایدار. مجموعه مقالات ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولوژیک در کشور، 54-1.
- عزیزی، م.، لکزیان، ا. و باغانی، م.، 1383. بررسی تأثیر مقادیر متفاوت ورمی‌کمپوست بر شاخصهای رشد و میزان اسانس ریحان اصلاح شده. خلاصه مقالات دومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، 7-8 بهمن: 62.
- محمودی، م.، فهیمی، ح. و خوشرو، م.ر.، 1382. بررسی اثر تغذیه فسفری و قارچ میکوریزی وزیکولار- آربوسکولار بر روی رشد و جذب عناصر P و N در گیاه پسته (Pistacia vera L.). پژوهش و سازندگی، 58: 29-23.
- Annamalai, A., Lakshmi, P.T.V., Lalithakumari, D. and Murugesan, K., 2004. Optimization of biofertilizers on growth, biomass and seed yield of Phyllanthus amarus (Bhumyamalaki) in sandy loam soil. Journal of Medicinal and Aromatic Plants Sciences. 26(4): 33-40.
- Arancon, N., Edwards, C.A., Bierman, P., Welch C. and Metzger, J.D., 2004. Influences of vermicomposts on field strawberries: 1. Effects on growth and yields. Bioresource Technology. 93: 145-153.
- Arguello, J.A., Ledesma, A., Nunez, S.B., Rodriguez, C.H. and Goldfarb, M.D.D., 2006. Vermicompost effects on bulbing dynamics, nonstructural carbohydrate content, yield, and quality of Rosado paraguayo garlic bulbs. Horticulture Science, 41(3): 589-592.
- Arriagada, C.A., Herrera, M.A. and Ocampo, J.A., 2007. Beneficial effect of saprobe and arbuscular mycorrhizal fungi on growth of Eucalyptus globules co-cultured with Glycine max in soil contaminated with heavy metals. Journal of Environmental Management, 84: 93-99.
- Atiyeh, R.M., Arancon, N., Edwards, C.A. and Metzger, J.D., 2002. The influence of earthworm- processed pig manure on the growth and productivity of marigolds. Bioresource Technology. 81: 103-108.
- Cabello, M., Irrazabal, G., Bucsinszky, A.M., Saparrat, M. and Schalamuk, S., 2005. Effect of arbuscular mycorrhizal fungus, Glomus mosseae, and a rock- phosphate-solubilizing fungus, Penicillium thomii, on Mentha piperita growth in a soilless medium. Journal of Basic Microbiology, 45(3): 182-189.
- Guo, T., Zhang, J.L., Christie, P. and Li, X.L., 2006. Effects of arbuscular mycorrhizal fungi and ammonium: nitrate ratios on growth and pungency of onion seedlings. Journal of Plant Nutrition, 29(6): 1047-1059.
- Gupta, M.L., Prasad, A., Ram, M. and kumar, S., 2002. Effect of the vesicular-arbuscular mycorrhizal (VAM) fungus Glomus fasiculatum on the essential oil yield related characters and nutrient acquisition in the crops of different cultivars of menthol mint (Mentha arvensis) under field conditions. Bioresource Technology, 81: 77-79.
- Gyaneshwar, P., Naresh Kumar, G., Parekh, L.J. and Poole, P.S., 2002. Role of soil microorganisms in improving P nutrition of plants. Plant and Soil, 245: 83-93.
- Hazarika, D.K., Taluk Dar, N.C., Phookan, A.K., Saikia, U.N., Das, B.C. and Deka, P.C., 2000. Influence of vesicular arbascular mycorrhizal fungi and phosphate solubilizng bacteria on nursery establishment and growth of tea seedlings in assam. Symposium no. 12, Assam Agricultural University, Jorhat-Assam, India.
- Ilbas, A.I. and Sahin, S., 2005. Glomus fasiculatum inoculation improves soybean production. Acta Agriculture Scandinavica Section B-Soil and Plant Science, 55(4): 287-292.
- Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, K.G., 2002a. Glomus macrocarpum: a potential bioinoculant to improve essential oil quality and concentration in Dill (Anethum graveolens L.) and carum (Trachyspermum ammi Sprague). World Journal of Microbiology and Biotechnology, 18 (5): 459-463.
- Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, K.G., 2002b. Mycorrhization of coriander (coriandrum sativum) to enhance the concentration and quality of essential oil. Journal of the Science of Food and Agriculture, 82 (4): 339-342.
- Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, K.G., 2004. Improved growth and essential oil yield and quality in foeniculum vulgare Mill on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology, 93: 307-311.
- Khaosaad, T., Vierheilig, H., Nell, M., Zitterl-Eglseer, K. and Novak, J., 2006. Arbuscular mycorrhiza alter the concentration of essential oils in oregano (Origanum sp., Lamiaceae). Mycorrhiza, 16: 443-446.
- Kumar, V. and Singh, K.P., 2001. Enriching vermicompost by nitrogen fixing and phosphate solubilizing bacteria. Bioresource Technology, 76: 173-175.
- Kumawat, P.D., Jat, N.L. and Yadavi, S.S., 2006. Effect of organic manure and nitrogen fertilization on growth, yield and economics of barley (Hordeum vulgare). Indian Journal of Agricultural Sciences, 76(4): 226-229.
- Lang, F., Bratek, Z. and Paradi, I., 2003. Influence of arbuscular mycorrhiza and phosphorus supply on polyamine content, growth and photosynthesis of plantago lanceolata. Biologia Plantarum, 46(4): 563-569.
- Lestingi, A., Degiorgio, D., Montemurro, F., Convertini, C. and Laudadio, V., 2007. Effects of bio-activators on yield and quality composition of triticale forage as an animal food resource. Journal of Food Agriculture & Environment, 5(1): 164-171.
- Mba, C.C., 1996. Treated-cassava peel vermicomposts enhanced earthworm activities and cowpea growth in field plots. Research Conservation Recycle, 17: 219-226.
- Mohanty, S., Paikaray, N.K. and Rajan, A.R., 2006. Availability and uptake of phosphorus from organic manures in groundnut (Arachis hypogea L.)-corn (Zea mays L.) sequence using radio tracer technique. Geoderma, 133: 225-230.
- Omar, S.A., 1998. the role of rock-phosphate-solubilizing fungi and vesicular arbuscular mycorrhiza (VAM) in growth of wheat plants fertilized with rock phosphate. World Journal of Microbiology and Biotechnology, 14: 211-218.
- Ratti, N., Kumar, S., Verma, H.N. and Gautam, S.P., 2001. Improvement in bioavailability of tricalcium phosphate to Cymbopogon martinii var. motia by rhizobacteria, AMF and Azospirillum inoculation. Microbiological Research, 156: 145-149.
- Roy, D.K. and Singh, B.P., 2006. Effect of level and time of nitrogen application with and without vermicompost on yield, yield attributes and quality of malt barley (Hordeum vulgare). Indian Journal of Agronomy, 51(1): 40-42.
- Sainz, M.J., Taboada-Castro, M.T. and Vilarino, A., 1998. Growth, mineral nutrition and mycorrhizal colonization of red clover and cucumber plants grown in a soil amended with composted urban wastes. Plant and Soil, 205: 85-92.
- Shivaputra, S.S., Patil, C.P., Swamy, G.S.K. and Patil, P.B., 2004. Effect of vesicular-arbuscular mycorrhiza fungi and vermicompost on drought tolerance in papaya. Mycorrhiza News, 16(3): 12-13.
- Shockley, F.W., McGraw, R.L. and Garrett, H.E., 2004. Growth and nutrient concentration of two native forage legumes inoculated with rhizobium and mycorrhiza in Missouri. USA. Agroforestry Systems, 60: 137-142.
- Singh, S. and Kapoor, K.K., 1998. Effects of inoculation of phosphate-solubilizing microorganisms and an arbuscular mycorrhizal fungus on mungbean grown under natural soil conditions. Mycorrhiza, 7: 249-253.
- Singh, S. and Kapoor, K.K., 1999. Inoculation wit phosphate-solubilizing microorganisms and a vesicular-arbuscular mycorrhizal fungus improves dry matter yield nutrient uptake by wheat grown in a sandy soil. Biology and Fertility of Soils, 28: 139-144.
- Srivastava, A.K., Singh,S. and Marathe, R.A., 2002. Organic citrus: Soil fertility and plant nutrition. Journal of Sustainable Agriculture, 19(3): 5-29.
- Sundara, B., Natarajan, V. and Hari K., 2002. Influence of phosphorus solubilizing bacteria on the changes in soil available phosphorus and sugar cane and sugar yields. Field Crop Research, 77: 43-49.
- Toro, M., Azcon, R. and Barea, J.M., 1997. Improvement of arbuscular mycorrhiza development by inoculation of soil with phosphate- solubilizing rhizobacteria to improve rock phosphate bioavailability (32p) and nutrient cycling. Applied and Environmental Microbiology, 63(11): 4408-4412.
- Toussaint, J.P., Smith, F.A. and Smith, S.E., 2007. Arbuscular mycorrhizal fungi can induce the production of phytochemicals in sweet basil irrespective of phosphorus nutrition. Mycorrhiza, 17(4): 291-297.
- Wu, S.C., Cao, Z.H., Li, Z.G., Cheung, K.C. and Wong, M.H., 2005. Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma, 125(1-2): 155-166.
- Zaller, J.G., 2007. Vermicompost as a substitute for peat in potting media: Effects on germination, biomass allocation, yields and fruit quality of three tomato varieties. Scientica Horticulturae, 112: 191-199.