محصولات فرعی و روشهای بهره برداری آنها
جواد معتمدی؛ حسین ارزانی؛ یونس عصری؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ رستم خلیفه زاده
چکیده
اطلاع از شایستگی مراتع پیشنیاز بهرهبرداری از گیاهان دارویی آن مراتع است. بر همین اساس، این پژوهش با هدف ارزیابی قابلیت بهرهبرداری از گیاهان دارویی بر مبنای شاخصهای اکولوژیکی و اقتصادی، در 12 رویشگاه معرف مناطق نیمه استپی انجام شد. برای این منظور، پس از اندازهگیری پوشش گیاهی و برآورد تولید گیاهان دارویی، شاخصهای ...
بیشتر
اطلاع از شایستگی مراتع پیشنیاز بهرهبرداری از گیاهان دارویی آن مراتع است. بر همین اساس، این پژوهش با هدف ارزیابی قابلیت بهرهبرداری از گیاهان دارویی بر مبنای شاخصهای اکولوژیکی و اقتصادی، در 12 رویشگاه معرف مناطق نیمه استپی انجام شد. برای این منظور، پس از اندازهگیری پوشش گیاهی و برآورد تولید گیاهان دارویی، شاخصهای اکولوژیکی و اقتصادی مرتبط با بهرهبرداری از گیاهان دارویی در هر رویشگاه محاسبه شد. در پایان، بر مبنای معیارها و شاخصهای مذکور، طبقه شایستگی هر یک از رویشگاهها طبق دستورالعمل FAO و به روش عامل محدودکننده مشخص گردید. نتایج نشان داد که مقدار تولید علوفه قابل برداشت رویشگاهها از 90 تا 591 کیلوگرم در هکتار متغیر است. سهم تولید گیاهان دارویی رویشگاهها نیز 5% تا 58% بدست آمد. بهعبارتی، مقدار تولید گیاهان دارویی رویشگاهها از 27 تا بیشتر از 383 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. بر این اساس، ارزش مورد انتظار هر هکتار از رویشگاهها از محل بهرهبرداری از گیاهان دارویی، با در نظر گرفتن نرخ تنزیل 5.4% در شهریورماه 1399، 3 تا 41 دلار در هکتار متغیر است. در مجموع، 25% از رویشگاهها دارای شایستگی خوب، 17% دارای شایستگی متوسط، 25% دارای شایستگی کم و 33% غیر شایسته از نظر تولید و بهرهبرداری از گیاهان دارویی بودند، در صورتی که شایستگی تمامی رویشگاهها از نظر تولید علوفه برای چرای دام خوب بود. بنابراین، بهرهبرداری از همه رویشگاهها نمیتواند نقش مهم و یکسانی در بهبود معیشت مرتعداران داشته باشد و با رویکرد حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان، بهرهبرداری از گیاهان دارویی در تمامی رویشگاههای مرتعی توصیه نمیشود. علاوهبر این، حد بهرهبرداری مجاز در هر رویشگاه، متناسب با وضعیت و گرایش مرتع و حساسیت خاک به فرسایش، متفاوت است.
فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ شهلا احمدی
چکیده
هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گلگندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیبهای شیمیایی در روغنهای اسانسی گونههای مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سالهای 1389 و 1390 جمعآوری شدند. اندامهای گیاه شامل ...
بیشتر
هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گلگندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیبهای شیمیایی در روغنهای اسانسی گونههای مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سالهای 1389 و 1390 جمعآوری شدند. اندامهای گیاه شامل ساقه و برگ و گلآذین در آزمایشگاه خشک شدند و به ذرات ریزی تبدیل شدند. روغنهای اسانس به روش تقطیر با آب بدست آمد و توسط GC-FID و GC/MS مورد تجزیه قرارگرفتند. بازده اسانس ساقه همراه برگ و گلآذین گونه C. pterocaula (براساس وزن خشک گیاه) بهترتیب 0.06% و 0.09% بود. بیشترین درصد ترکیبهای اسانس ساقه همراه برگ و گلآذین بهترتیب جرماکرندی (20.4% و 5.4%)، تیمول (10.6% و 8/3%)، سیپرن (3.5% و 11.5%)، اسپاتولنول (7.7% و 4.9%)، کاریوفیلن اکسید (6.8% و 13.4%) و ترانس-کاریوفیلن (4.9% و 8.1%) بودند. بازده اسانس ساقه همراه برگ و گلآذین C. urvillei (براساس وزن خشک گیاه)، بهترتیب 023/0%، 065/0% بود. بیشترین درصد ترکیبهای اسانس ساقه همراه برگ، بنزیل بنزوات (38.7%)، کاریوفیلن اکسید (17.9%) و بتا-اودسمول (19.8%) بوده و بیشترین درصد ترکیبهای اسانس گلآذین، کاریوفیلن اکسید (25.7%)، اسپاتولنول (14.8%) و اودسما-4(15)-7-دی ان-1-بتا-اُل (0/21%) بودهاست.
مهردخت نجف پور نوایی؛ آناهیتا شریعت
چکیده
Zataria multiflora Boiss. (آویشن شیرازی) از گیاهان دارویی با ارزش و در معرض انقراض میباشد که در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد. بهمنظور بررسی برخی از عناصر معدنی گیاه آویشن شیرازی و نیز مقایسه انباشت فلزات سنگین در برخی از رویشگاههای طبیعی کشور، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در چهار رویشگاه کشور در استانهای ...
بیشتر
Zataria multiflora Boiss. (آویشن شیرازی) از گیاهان دارویی با ارزش و در معرض انقراض میباشد که در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد. بهمنظور بررسی برخی از عناصر معدنی گیاه آویشن شیرازی و نیز مقایسه انباشت فلزات سنگین در برخی از رویشگاههای طبیعی کشور، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در چهار رویشگاه کشور در استانهای اصفهان، فارس، یزد و هرمزگان انجام شد. عناصر معدنی این گیاه دارویی شامل ریزمغذیها و تعدادی از عناصر ضروری و پرمصرف ازجمله آهن، روی، منگنز، مس، منیزیم، سدیم، کلسیم، پتاسیم و تعدادی از فلزات ازجمله کروم، کبالت، سیلیسیم، سرب، آرسنیک، نیکل، کادمیم، وانادیم و جیوه که جمعاً 17 عنصر بود، با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) اندازهگیری گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنیداری در میان رویشگاهها برای تمامی عناصر به غیر از سه فلز آرسنیک، کادمیوم و جیوه (P<0.01) وجود دارد. سه فلز ذکر شده در حد تشخیص دستگاه ICP نبوده و به همین دلیل، ناچیز در نظر گرفته شد. از دیگر نتایج این تحقیق میتوان به اثر رویشگاه بر خصوصیات کیفی گیاه اشاره کرد. گیاهان رشد کرده در منطقه یزد دارای حداکثر مقدار سدیم، منیزیم، آهن و حداقل مقدار کلسیم و کبالت بودند، در حالیکه گیاهان رشد کرده در رویشگاه اصفهان حداکثر مقدار روی، منگنز، مس، پتاسیم و حداقل مقدار سدیم و منیزیم را نشان دادند که بیانگر اثر معنیدار حاصلخیزی رویشگاه بر خصوصیات کیفی این گیاه دارویی میباشد. مقایسه مقدار عناصر سنگین تجمع یافته در گیاهان جمعآوری شده با حد مجاز گزارش شده توسط سازمان جهانی بهداشت حکایت از عدم وجود سمّیت این عناصر داشت. از اهداف کاربردی این تحقیق امکان معرفی شاخصهای یونومیک در شناسایی جمعیتهای گیاه Zataria multiflora Boiss. و نیز مقایسه سلامت محصول در میان رویشگاههای مختلف بود.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجفپور نوایی؛ زهرا بهراد
چکیده
در این مطالعه آنالیز اسانس بذر و برگ گونه انحصاری Heracleum anisactis Boiss. & Hohen. گزارش شدهاست. این گیاه از مناطق کوهستانی گاجره به دیزین و از سه ارتفاع 2100 متر، 2600 متر و 3200 متری جمعآوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده ...
بیشتر
در این مطالعه آنالیز اسانس بذر و برگ گونه انحصاری Heracleum anisactis Boiss. & Hohen. گزارش شدهاست. این گیاه از مناطق کوهستانی گاجره به دیزین و از سه ارتفاع 2100 متر، 2600 متر و 3200 متری جمعآوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. 20 ترکیب در اسانس و 22 ترکیب در اسانس بذر شناسایی شد. مهمترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها در برگ بهترتیب در ارتفاعات 2100، 2600 و 3200 متری اکتیلاستات (Octyl acetate) (9/66%، 4/67% و 3/69%)، اکتیل بوتیرات (Octyl butyrate) (7/3%، 5/3% و 6/5%) و هگزیلایزوبوتیرات (Hexyl isobutyrate) (3/3%، 8/3% و 5/4%) بود. در بذر ترکیب اسانسها بهترتیب در ارتفاعات 2100، 2600 و 3200 متری اکتیلاستات (Octyl acetate) (4/69%، 4/72% و 5/76%) و هگزیلبوتیرات (Hexyl butyrate) (2/3%، 8/4% و 2/6%) بود. در مورد اسانس این گونه تاکنون گزارشی منتشر نشدهاست.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجفپور نوایی
چکیده
جنس Heracleum از تیره Umbelliferae میباشد. بهطور کلی 10 گونه از این جنس در ایران رویش دارند که 4 گونه آن ازجمله H. gorganicum Rech. f.، از گونههای انحصاری ایران میباشند. هدف از این تحقیق بررسی کمّی و کیفی اسانس میوه این گونه برای اولین بار بود که از منطقهای حفاظتشده در پارک ملی گلستان و از سه ارتفاع 1400 متر، 1700 متر و 2000 متری جمعآوری ...
بیشتر
جنس Heracleum از تیره Umbelliferae میباشد. بهطور کلی 10 گونه از این جنس در ایران رویش دارند که 4 گونه آن ازجمله H. gorganicum Rech. f.، از گونههای انحصاری ایران میباشند. هدف از این تحقیق بررسی کمّی و کیفی اسانس میوه این گونه برای اولین بار بود که از منطقهای حفاظتشده در پارک ملی گلستان و از سه ارتفاع 1400 متر، 1700 متر و 2000 متری جمعآوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. در مجموع در اسانس این گیاه در هر سه ارتفاع 21 ترکیب شناسایی شد. مهمترین ترکیبهای تشکیلدهنده همه اسانسها بهترتیب در ارتفاعات 1400، 1700 و 2000 متری، اکتیلاستات (Octyl acetate) (1/33%، 6/36%، 9/39%)، هگزیلبوتیرات (Hexyl butyrate) (5/22%، 6/25%، 8/29%) و هگزیل 2-متیلبوتیرات (Hexyl 2-methyl butyrate) (4/5%، 3/6%، 1/7%) بودند. در مورد اسانس این گونه تاکنون گزارشی منتشر نشدهاست.
مهردخت نجفپور نوایی؛ مهدی میرزا
چکیده
جنس Scaligeria از تیره چتریان است و در ایران 7 گونه دارد که یکی از گونههای معطر آن، گیاه Scaligeria assyriaca Freyn & Bornm. است. این گیاه در رویشگاههای طبیعی کشور یافت میشود. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس برگ و میوه این گونه بود. این گیاه از منطقهای بین اسفراین و بجنورد در استان خراسان جمعآوری شد و با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای ...
بیشتر
جنس Scaligeria از تیره چتریان است و در ایران 7 گونه دارد که یکی از گونههای معطر آن، گیاه Scaligeria assyriaca Freyn & Bornm. است. این گیاه در رویشگاههای طبیعی کشور یافت میشود. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس برگ و میوه این گونه بود. این گیاه از منطقهای بین اسفراین و بجنورد در استان خراسان جمعآوری شد و با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنججرمی(GC/MS)استفاده شد.بررسی و مقایسه نتایج نشان میدهد که در برگ؛ جرماکرن D (1/21%)، بتا-کاریوفیلن (4/13%)، آلفا-کوپائن (2/10%)، بتا-سزکویی فلاندرن (10%) و در میوه؛ میریستیسین (3/24%)، جرماکرن D (7/13%)، المیسین (11%)، کسان (5/9%) و بتا-سزکویی فلاندرن (7/8%) ترکیبهای اصلی اسانس گیاه را تشکیل میدادند.
مهردخت نجفپور نوایی؛ مصطفی گلیپور؛ اسلام پارسا
دوره 24، شماره 2 ، مرداد 1387، ، صفحه 198-206
چکیده
Agrimonia eupatoria L. ازگیاهان دارویی چند ساله و بسیار ارزشمند میباشد کهاز دیرباز برای آرامبخشی و کاهش استرس و درمان یرقان استفاده میشده و امروزه اثرهای مفید آن در درمان هپاتیت، مشکلات تنفسی و نیز قابض و ضد خونریزی بودن آن به اثبات رسیده است. در تحقیقی که به منظوربررسی تراکم بوته و زمان کشت بر عملکرد گیاه آگریمونی در مؤسسه تحقیقات جنگلها ...
بیشتر
Agrimonia eupatoria L. ازگیاهان دارویی چند ساله و بسیار ارزشمند میباشد کهاز دیرباز برای آرامبخشی و کاهش استرس و درمان یرقان استفاده میشده و امروزه اثرهای مفید آن در درمان هپاتیت، مشکلات تنفسی و نیز قابض و ضد خونریزی بودن آن به اثبات رسیده است. در تحقیقی که به منظوربررسی تراکم بوته و زمان کشت بر عملکرد گیاه آگریمونی در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1386-1383 انجام شد، سه تراکم بوته 4، 2/6 و 2/9 در متر مربع با استفاده از طرح فاکتوربل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار برای دو سال متوالی مورد بررسی قرارگرفت. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که از نظر رشد و گسترش بوته، تیمار تراکم 4 بوته در متر مربع اختلاف معنیداری با سایر تیمارها در بذردهی دارد. همچنین نتایج نشان داد که اثر سال در زمان کاشت و اثر متقابل سال در تراکم در زمان کاشت در سطح یک درصد اختلاف آماری معنیدار داشتند و در فروردین سال دوم عملکرد بذر بالاتر بود.
مهردخت نجفپور نوایی؛ مهدی میرزا
چکیده
گیاه Leonurus cardiaca L. یکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت میشود. تحقیق و بررسی در مورد گیاهان معطر و دارای مواد مؤثره بهدلیل استفاده در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی حائز اهمیت است. هدف از اجرای این طرح، استخراج و شناسایی ترکیبهای اسانسی این گیاه در رویشگاه طبیعی میباشد. ...
بیشتر
گیاه Leonurus cardiaca L. یکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت میشود. تحقیق و بررسی در مورد گیاهان معطر و دارای مواد مؤثره بهدلیل استفاده در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی حائز اهمیت است. هدف از اجرای این طرح، استخراج و شناسایی ترکیبهای اسانسی این گیاه در رویشگاه طبیعی میباشد. سرشاخههای گلدار گیاه از منطقه دماوند جمعآوری گردید و با روش تقطیر با آب (Clevenger) اسانسگیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنججرمی(GC/MS)استفاده شد. نتایج نشان میدهد که 37 ترکیب در اسانس گیاه وجود دارد که بیشترین ترکیبها مربوط به ژرماکرن D با 9/20%، آلفا-هومولون با 3/15% و بتا-کاریوفیلن با 8/13% میباشد.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجفپور نوایی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 375-381
چکیده
Mill.Rosa damascena، یکی از گیاهان معطر و دارویی میباشد که از گل آن به صورت سنتی و صنعتی گلاب گرفته میشود. علاوه بر گلاب حدود 02/0 درصد اسانس نیز در این روش بدست میآید. یکی از روشهای مناسب و کاربردی استخراج ترکیبهای مؤثره از گلاب، استفاده از دستگاه تقطیر مناسب در فشار اتمسفر و همچنین استفاده از تکنولوژی تقطیر در خلاء میباشد که مستلزم در ...
بیشتر
Mill.Rosa damascena، یکی از گیاهان معطر و دارویی میباشد که از گل آن به صورت سنتی و صنعتی گلاب گرفته میشود. علاوه بر گلاب حدود 02/0 درصد اسانس نیز در این روش بدست میآید. یکی از روشهای مناسب و کاربردی استخراج ترکیبهای مؤثره از گلاب، استفاده از دستگاه تقطیر مناسب در فشار اتمسفر و همچنین استفاده از تکنولوژی تقطیر در خلاء میباشد که مستلزم در نظر گرفتن تمام پارامترهای فیزیکو شیمیایی است تا بتوان اسانس مرغوبی تهیه نمود. در این تحقیق ابتدا گلبرگهای گل محمدی از مزرعه تحقیقاتی گل محمدی واقع در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، دستچین شد و با روش استخراج با آب گلابگیری شد. ترکیبهای موجود در گلاب از طریق تقطیر مجدد در فشار معمولی و خلاء استخراج گردید. ترکیبهای تشکیل دهنده با استفاده از دستگاههای آنالیز GC و GC/MS مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. مقایسه بازده اسانس استخراج شده از گلاب با دو روش تقطیر در فشار معمولی (اتمسفر) و خلاء نشان میدهد که بازده اسانس در روش تقطیر در خلاء دو برابر روش تقطیر معمولی است. بررسی مقایسهای اجزای اصلی اسانس حاصل از تقطیر مجدد گلاب در فشار اتمسفر و خلاء نشان میدهد که درصد الکلها در روش استخراج در خلاء بطور نسبی افزایش یافته و در نتیجه اسانس با کیفیت مناسبتری حاصل میشود، همچنین فنیل اتیل الکل از 6/5 درصد به 5/7 درصد، سیترونلول از 5/59 به 2/61 درصد و ژرانیول از 2/13 درصد به 3/14 درصد افزایش یافته است .
مهردخت نجفپورنوایی؛ مهدی میرزا
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 128-133
چکیده
گیاه Boiss. Dracocephalum kotschyiیکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت میشود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه میباشد. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس نمونه رویشگاهی و زراعی این گونه است. سرشاخههای گلدار گیاه از منطقه جیرود در استان تهران و همچنین نمونه کاشته شده از مزرعه ...
بیشتر
گیاه Boiss. Dracocephalum kotschyiیکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت میشود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه میباشد. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس نمونه رویشگاهی و زراعی این گونه است. سرشاخههای گلدار گیاه از منطقه جیرود در استان تهران و همچنین نمونه کاشته شده از مزرعه تحقیقاتی واقع در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جمعآوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنججرمی(GC/MS)استفاده شد. نتایج مقایسه ترکیبهای اسانس در شرایط کشت و رویشگاه شباهت این ترکیبها را نشان میدهد. در اسانس نمونه رویشگاهی لیمونن (29%)، متیل ژرانات (7/17%) و ژرانیال (8/15%) و در نمونه زراعی میرتنول (8/30%)، لیمونن (6/23%) و ژرانیال (3/14%) ترکیبهای اصلی اسانس گیاه را تشکیل میدادند.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی
چکیده
جنس Lepidium از خانواده Cruciferaeدر ایران 8 گونه دارد که گونه Lepidium sativum L. شاهی (ترتیزک) علاوه بر ایران در اروپای مناطق مدیترانه ای ، آسیا وآمریکا پراکنش دارد .به منظور بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آن برگهای گیاه کاشته شده از منطقه شمیران در استان تهران در تابستان 1383 جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر ...
بیشتر
جنس Lepidium از خانواده Cruciferaeدر ایران 8 گونه دارد که گونه Lepidium sativum L. شاهی (ترتیزک) علاوه بر ایران در اروپای مناطق مدیترانه ای ، آسیا وآمریکا پراکنش دارد .به منظور بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آن برگهای گیاه کاشته شده از منطقه شمیران در استان تهران در تابستان 1383 جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.3% بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیفهای جرمی صورت گرفت. از میان 25 ترکیب شناسایی شده که 94.7% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب کامفر با 19.8% بیشترین میزان را به خود اختصاص می دهد. ترکیبهای بعدی شامل 1،8-سینئول (10.2%)، لیمونن (8.5%) و اپی–آلفا بیسابولول (7.9%) می باشند.
مهردخت نجف پور نوایی
چکیده
گیاه Dracocephalum kotschy یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می شود.این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می باشد. با افزایش جمعیت ضرورت ایجاب می کند گیاهانی که حاوی اسانس و مواد موثره دارویی هستند و می توانند در تاٌمین نیاز جامعه به مواد اولیه دارویی یا صنعتی نقش داشته باشند, ...
بیشتر
گیاه Dracocephalum kotschy یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می شود.این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می باشد. با افزایش جمعیت ضرورت ایجاب می کند گیاهانی که حاوی اسانس و مواد موثره دارویی هستند و می توانند در تاٌمین نیاز جامعه به مواد اولیه دارویی یا صنعتی نقش داشته باشند, وارد سیستم زراعی کشور شوند و با توجه به اهمیت آنها روشهای بهینه برای کشت و نگهداری شان مورد تحقیق قرار گیرد. هدف از اجرای این طرح یافتن شیوه مناسب جهت سبز کردن گیاه و نگهداشتن آن در شرایط کشت بوده است . در این تحقیق بذر ها تحت تاثیر تیمارهای مختلفی از جمله اسید سولفوریک، دمای صفر و منهای پانزده درجه و دمای پنجاه درجه سانتیگراد قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که از میان تیمارهای مورد استفاده برای سبز کردن بذر تیمار سرما (˚15C-) برای مدت 10 دقیقه مناسبترین تیمار برای سبز کردن بذر بود. این بذرها در شرایط مزرعه نیز قدرت زنده مانی 82 درصد داشت.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ محمد دینی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 191-197
چکیده
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ...
بیشتر
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.1%درصد بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیفهای جرمی صورت گرفت. ازمیان 14 ترکیب شناسایی شده که 98% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب viridiflorol با 73 % بیشترین میزان را بخود اختصاص می دهد. بعد از آن ( kessane 12.7%)،( valencene 3.5%) ) و ( 3.1% α-selinene) سایر ترکیبهای عمده تشکیل دهنده این اسانس می باشند.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ محمد دینی
دوره 19، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 227-232
چکیده
به منظور بررسی ترکیبهای اسانس گیاهCentaurea behen L., سرشاخه های گیاه از منطقه بومهن (سال 1382) در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد (Clevenger). اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد روشن با بازده 0.5% بدست آمد . ترکیبهای موجود در اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل ...
بیشتر
به منظور بررسی ترکیبهای اسانس گیاهCentaurea behen L., سرشاخه های گیاه از منطقه بومهن (سال 1382) در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد (Clevenger). اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد روشن با بازده 0.5% بدست آمد . ترکیبهای موجود در اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. از میان 21 ترکیب شناسایی شده که 91% اسانس را تشکیل می دهد به ترتیب (β -caryophyllene (%40.3) , β - sesquiphellandrene (%18.4 %) وcaryophyllene oxide (%9.9 بیشترین میزان را به خود اختصاص می دهند .
مهردخت نجف پور نوایی؛ مهدی میرزا
دوره 18، شماره 1 ، اسفند 1381، ، صفحه 43-51
چکیده
زوفا با نام علمی Hyssopus officinalis L.از گیاهان دارویی با ارزش است که در صنایع دارویی, بهداشتی و غذایی مورد مصرف قرار میگیرد. هدف از اجرای این تحقیق مقایسه اسانس برگ گیاه زوفا در شرایط کشت و رویشگاه طبیعی میباشد. هنگامی که بیش از نیمی از گلهای گیاه زوفا ظاهر شد مبادرت به جمعآوری برگ گیاه از مزرعه واقع درمجتمع تحقیقاتی البرز کرج و ...
بیشتر
زوفا با نام علمی Hyssopus officinalis L.از گیاهان دارویی با ارزش است که در صنایع دارویی, بهداشتی و غذایی مورد مصرف قرار میگیرد. هدف از اجرای این تحقیق مقایسه اسانس برگ گیاه زوفا در شرایط کشت و رویشگاه طبیعی میباشد. هنگامی که بیش از نیمی از گلهای گیاه زوفا ظاهر شد مبادرت به جمعآوری برگ گیاه از مزرعه واقع درمجتمع تحقیقاتی البرز کرج و رویشگاه طبیعی در منطقه رودبارک در کلاردشت مازندران گردید. بعد به روش تقطیر با بخار آب[1] اسانس استخراج شد. بازده اسانس برگ در نمونه کشت شده 6/0 % و در نمونه رویشگاه 7/0 % بود. سپس جهت شناسایی کمی وکیفی ترکیبها, روغنهای اسانسی مذکور به دستگاههای گاز کروماتوگراف[2] و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی[3] تزریق گردید. در اسانس برگ گیاه کاشته شده 30 ترکیب شناسایی شد که به ترتیب iso-pinocamphone (32.43%) pinocamphon (13.15%), β-pinene(12.20%), و pinocarvone (7.5%) بیشترین میزان را به خود اختصاص داد. در اسانس برگ گیاه زوفا که از طبیعت جمعآوری شده بود16 ترکیب شناسایی شد که بیشترین درصد ترکیبها عبات بود از: (iso- pinocamphone (49.43%), pinocamphone(18.74%), β-pinene(8.94%), myrcene(5.79%
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی
دوره 15، شماره 1 ، دی 1381، ، صفحه 23-31
چکیده
گلهای گیاه لعل کوهستان Oliveria decumbens در فصل تابستان از منطقه کرمانشاه جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد رنگ با بازده 0.1% بدست آمد. ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس به وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف گازی (GC) و دستگاه گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج جرمی (GC/MS) ...
بیشتر
گلهای گیاه لعل کوهستان Oliveria decumbens در فصل تابستان از منطقه کرمانشاه جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد رنگ با بازده 0.1% بدست آمد. ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس به وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف گازی (GC) و دستگاه گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفتند. از میان 14 ترکیب شناسایی شده در این اسانس کارواکرول (29.07%)، تیمول (28.11%)، گاماترپینن (20.46%) و پاراسیمن (15.40%) بیشترین غلظت را داشته و در مجموع 93% از اسانس گیاه O.decumbens را تشکیل میدادند.
مهردخت نجف پور نوایی؛ مهدی میرزا
دوره 15، شماره 1 ، دی 1381، ، صفحه 59-68
چکیده
جنس Dracocephalum از تیره نعناعیان در ایران 8 گونه علفی یکساله و چند ساله معطر دارد که گونه D. kotschy یکی از گونههای انحصاری این جنس در ایران محسوب میشود. سرشاخههای گلدار این گیاه از اطراف تونل کندوان در ارتفاع 2600 متری جمعآوری شد و اسانس آن به روش تقطیر با بخار آب با بازده 0.5% (برحسب وزن خشک) استخراج شد. تجزیه و تحلیل اسانس با استفاده از دستگاه ...
بیشتر
جنس Dracocephalum از تیره نعناعیان در ایران 8 گونه علفی یکساله و چند ساله معطر دارد که گونه D. kotschy یکی از گونههای انحصاری این جنس در ایران محسوب میشود. سرشاخههای گلدار این گیاه از اطراف تونل کندوان در ارتفاع 2600 متری جمعآوری شد و اسانس آن به روش تقطیر با بخار آب با بازده 0.5% (برحسب وزن خشک) استخراج شد. تجزیه و تحلیل اسانس با استفاده از دستگاه GC/MS و GC نشان داد که ترکیبهای (38.2%) Limonene، (24.5%) Perilladehyde، (7.5%) Geraniol، (6.3%) α-Pinene، (6.1%) Neral و (5.2%) cis-β-ocimene در مجموع 87.8% از کل مجموعه ترکیبهای اسانس (29 ترکیب) را تشکیل میدهند. سایر ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس به همراه شاخص کواتس، طیف جرمی و در صد آنها مورد بررسی قرار گرفته است و در جدول شماره 1 آورده شدهاند.
مهردخت نجف پور نوایی
دوره 13، شماره 1 ، مرداد 1381، ، صفحه 41-50
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل بر میزان بذردهی گل گاوزبان ایرانی، تحقیقی در سال 1372 در مجتمع تحقیقاتی البرز واقع در شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق کودهای نیتروژن و فسفر هر کدام در 4 سطح صفر، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار مورد مصرف قرار گرفت. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل بر میزان بذردهی گل گاوزبان ایرانی، تحقیقی در سال 1372 در مجتمع تحقیقاتی البرز واقع در شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق کودهای نیتروژن و فسفر هر کدام در 4 سطح صفر، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار مورد مصرف قرار گرفت. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. طبق نتایج بدست آمده میزان بذر تولیدی در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن و 20 کیلوگرم فسفر در هکتار حداکثر بذر تولید شد و نتیروژن نقش مؤثری در افزایش عملکرد بذر داشت.
مهردخت نجف پور نوایی
دوره 11، شماره 1 ، بهمن 1380، ، صفحه 25-35
چکیده
گیاه دارویی زوفا Hyssopus officinalis از دوران قدیم مورد استفاده مردم بوده و در درمان بیماریها مصرف میشد. براساس آخرین مطالعات، این گیاه در درمان آسم و برونشیت، درمان ویروس تب خال و ویروس ایدز اثرات مثبت دارد. هد ف از اجرای این طرح بررسی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس برگ این گیاه درشرایط کشت مزرعهای میباشد. هنگامیکه 2/3 گلهای گیاه ظاهر ...
بیشتر
گیاه دارویی زوفا Hyssopus officinalis از دوران قدیم مورد استفاده مردم بوده و در درمان بیماریها مصرف میشد. براساس آخرین مطالعات، این گیاه در درمان آسم و برونشیت، درمان ویروس تب خال و ویروس ایدز اثرات مثبت دارد. هد ف از اجرای این طرح بررسی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس برگ این گیاه درشرایط کشت مزرعهای میباشد. هنگامیکه 2/3 گلهای گیاه ظاهر شدند، مبادرت به جمع آوری برگها گردید. بعد از خشک کردن برگها, با استفاده از روش تقطیر با بخارآب اسانسگیری شدند، سپس اسانس بدست آمده با استفاده از دستگاه GC/MS مورد تجزیه قرار گرفت. مشخصات دستگاه عبارت بود از : گاز کروماتوگراف مدل 3400 - varian کوپل شده با طیف سنج جرمی. بعد از تزریق با استفاده از اندیس کواتس طیفهای جرمی و مقایسه با ترکیبهای استاندارد، ترکیبهای متشکله اسانس شناسایی شد و درصد کمیآنها تعیین گردید. از میان 27 ترکیب شناسایی شده بیشترین درصد ترکیبها عبارت بودند از: (13.45%)Pinocamphon ، (12.20%) b-Pinene، (7.5%) Pinocarvan، (32.43%)iso pinocamphon در مجموع این چهار ترکیب 65.58% اسانس زوفا را تشکیل میدهند
مهردخت نجف پور نوایی
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1379، ، صفحه 1-12
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی بر میزان بذردهی گیاه شابیزک طرح تحقیقاتی در سال 1372 آغاز شد. در این تحقیق ابتدا بذرهای گیاه در فصل پاییز در گلخانه و درون گلدان کشت شد و در بهار سال بعد به مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز واقع در حسین آباد کرج منتقل گردید. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی و تحلیل واریانس ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی بر میزان بذردهی گیاه شابیزک طرح تحقیقاتی در سال 1372 آغاز شد. در این تحقیق ابتدا بذرهای گیاه در فصل پاییز در گلخانه و درون گلدان کشت شد و در بهار سال بعد به مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز واقع در حسین آباد کرج منتقل گردید. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی و تحلیل واریانس با 16 تیمار کودی و چهار تکرار اجرا شده است. نتایج حاصل نشان داده اند که با به کار بردن مقادیر 0، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار کودهای نیتروژن دار و فسفردار، میزان بذردهی در شرایط کودی بیشتر از شرایط معمولی بوده است و ازت باعث بذردهی بیشتر گیاه شابیزک شده است.
مهردخت نجف پور نوایی
دوره 5، شماره 1 ، اردیبهشت 1379، ، صفحه 1-25
چکیده
با توجه به نقش و اهمیت گیاهان اسانس دار در زندگی بشر اجرای طرح های تحقیقاتی در مورد آنها ضروری به نظر می رسد. با توجه به گستردگی و پراکنش وسیع گونه های معطر در کشور اجرای این طرح به جنس، گونه و استان خاصی محدود شده است. لذا این طرح بر روی سه جنس ThymusMentha و Nepeta در استان تهران اجرا شد. در ابتدا ضمن مراجعه به منابع و ...
بیشتر
با توجه به نقش و اهمیت گیاهان اسانس دار در زندگی بشر اجرای طرح های تحقیقاتی در مورد آنها ضروری به نظر می رسد. با توجه به گستردگی و پراکنش وسیع گونه های معطر در کشور اجرای این طرح به جنس، گونه و استان خاصی محدود شده است. لذا این طرح بر روی سه جنس ThymusMentha و Nepeta در استان تهران اجرا شد. در ابتدا ضمن مراجعه به منابع و کتب مرجع، مقاله ها و کاوشهای کامپیوتری اطلاعات مختلفی در مورد گیاهان مطروحه و ترجیحا جنسهای مربوطه بدست آمد. پراکنش آنها در نقاط مختلف و کاربرد و صوردارویی آنها مورد بررسی قرار گرفت و سپس به دلیل اختصاصی بودن گونه های کشور و استان تهران پراکنش و ویژگیهای اکولوژیک آنها ثبت شد. این ویژگیها عبارت بودند از: نام جنس و گونه، محل پراکنش،ارتفاع از سطح دریا، جهت، شیب، جنس خاک، نام حوضه آبخیز و تیپ گونه های همراه همین طور نقشه پراکنش این گیاهان که در استان تهران مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 3 گونه از جنس تیموس و 10 گونه از جنس Nepeta و یک گونه از جنس Mentha در استان تهران جمع آوری گردید.
مهردخت نجف پور نوایی
دوره 4، شماره 1 ، مرداد 1378، ، صفحه 1-11
چکیده
با توجه به نقش و اهمیت گیاه زوفا در درمان آسم و سرفه و اهمیت آن در صنایع غذایی، به عنوان یکی از گیاهان دارویی مهم، از مدتها پیش مورد استفاده بشر قرار گرفته است. یکی از شیوه های تکثیر گیاهان دارویی ازدیاد آنها از طریق بذر می باشد، در این تحقیق استفاده از کود های شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل نشان داده که این عناصر تا چه اندازه در تولید ...
بیشتر
با توجه به نقش و اهمیت گیاه زوفا در درمان آسم و سرفه و اهمیت آن در صنایع غذایی، به عنوان یکی از گیاهان دارویی مهم، از مدتها پیش مورد استفاده بشر قرار گرفته است. یکی از شیوه های تکثیر گیاهان دارویی ازدیاد آنها از طریق بذر می باشد، در این تحقیق استفاده از کود های شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل نشان داده که این عناصر تا چه اندازه در تولید بذر این گیاه موثرند. تحقیق آماری بوده و بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شده است. مراحل فنولوژیک نیز ثبت گردیدند. استفاده از 16 تیمار کودی نیتروژن و فسفر در چهار تکرار نشان داد که اصولا نیتروژن باعث افزایش بذر دهی زوفا می شود. کود فسفره با توجه به نقش ویژه اش در افزایش قوه نامیه اصولا برای گیاه ضروری می باشد. این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی البرز( کرج) و در طی دو سال متوالی انجام شد. گیاه زوفا دارای چهار رنگ گل می باشد که تحقیق بدون در نظر گرفتن رنگ گلها انجام شده است.
