همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 کارشناس، گروه زیست‌فناوری، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

Zataria multiflora Boiss. (آویشن شیرازی) از گیاهان دارویی با ارزش و در معرض انقراض می‏باشد که در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی برخی از عناصر معدنی گیاه آویشن شیرازی و نیز مقایسه انباشت فلزات سنگین در برخی از رویشگاه‏های طبیعی کشور، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در چهار رویشگاه کشور در استان‏های اصفهان، فارس، یزد و هرمزگان انجام شد. عناصر معدنی این گیاه دارویی شامل ریزمغذی‏ها و تعدادی از عناصر ضروری و پرمصرف ازجمله آهن، روی، منگنز، مس، منیزیم، سدیم، کلسیم، پتاسیم و تعدادی از فلزات ازجمله کروم، کبالت، سیلیسیم، سرب، آرسنیک، نیکل، کادمیم، وانادیم و جیوه که جمعاً 17 عنصر بود، با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) اندازه‌گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنی‏داری در میان رویشگاه‏ها برای تمامی عناصر به غیر از سه فلز آرسنیک، کادمیوم و جیوه (P<0.01) وجود دارد. سه فلز ذکر شده در حد تشخیص دستگاه ICP نبوده و به همین دلیل، ناچیز در نظر گرفته شد. از دیگر نتایج این تحقیق می‏توان به اثر رویشگاه بر خصوصیات کیفی گیاه اشاره کرد. گیاهان رشد کرده در منطقه یزد دارای حداکثر مقدار سدیم، منیزیم، آهن و حداقل مقدار کلسیم و کبالت بودند، در حالیکه گیاهان رشد کرده در رویشگاه اصفهان حداکثر مقدار روی، منگنز، مس، پتاسیم و حداقل مقدار سدیم و منیزیم را نشان دادند که بیانگر اثر معنی‏دار حاصلخیزی رویشگاه بر خصوصیات کیفی این گیاه دارویی می‏باشد. مقایسه مقدار عناصر سنگین تجمع یافته در گیاهان جمع‌آوری شده با حد مجاز گزارش شده توسط سازمان جهانی بهداشت حکایت از عدم وجود سمّیت این عناصر داشت. از اهداف کاربردی این تحقیق امکان معرفی شاخص‏های یونومیک در شناسایی جمعیت‏های گیاه Zataria multiflora Boiss. و نیز مقایسه سلامت محصول در میان رویشگاه‏های مختلف بود.

کلیدواژه‌ها

- Assareh, M.H., Shariat, A. and Ghamari-zare, A., 2008. Seedling response of three Eucalyptus species to copper and zinc toxic concentrations. Caspian Journal of Environmental Sciences, 6(2): 97-103.
- Calixto, J.B., 2005. Twenty five years of research on medicinal plants in Latin America: a personal review. Journal of Ethnopharmacology, 100: 131-134.
- Dragut, E.C., Ouzzani, M., Madkour, M., Mohamed, N., Baker, P. and Salt, D.E., 2012. Lonomics Atlas: a tool to explore interconnected ionomic, genomic and environmental data. Proceedings of the 21st ACM International Conference on Information and Knowledge Management, New York, USA, 29 October-2 November: 2680-2682.
- Hamrick, I. and Counts, S.H., 2008. Vitamin and mineral supplements. Wellness and Prevention, 35: 729-747.
- Hashmi, D.S., Ismail, S. and Shaikh, G.H., 2007. Assessment of the level of trace metals in commonly edible vegetables locally available in the markets of Karachi city. Pakistan Journal of Botany, 39: 747-751.
- Imelouane, B., Tahri, M., Elbastrioui, M., Aouinti, F. and Elbachiri, A., 2011. Mineral contents of some medicinal and aromatic plants growing in eastern Morocco. Journal of Materials and Environmental Science, 2(2): 104-111.
- Kessler, J., 1991. Mineral nutritionofgoats: 104-119. In: Morand-Fehr, P., (Ed.). Goat Nutrition. Pudoc Wageningen, 308p.
- Khanna, S., Gupta, S.R. and Grover, J.K., 1986. Effect of long term feeding of tulsi (Ocimum sanctum Linn.) on reproductive performance of adult albino rats. Indian Journal of Experimental Biology, 24: 302-304.
- Mahmood, A., Mahmood, A. and Malik, R.F., 2012. Indigenous knowledge of medicinal plants from Leepa valley, Azad Jammu and Kashmir, Pakistan. Journal of Ethnopharmacology, 143: 338-346.
- Najafpour Navaei, M. and Mirza, M., 2015. Chemical composition of essential oil of aerial parts of Zataria multiflora in four province of Iran. Echo-Phytochemical Journal of Medical Plants, 8(4): 43-49.
- Reddy, P.R. and Reddy, S.J., 1997. Elemental concentrate ons in medicinally important leafy materials. Chemosphere, 34(9-10): 2193-2212.
- Shariat, A., Assareh, M.H. and Ghamari Zare, A., 2010. Effects of cadmium on some physiological characteristics of Eucalyptus occidentalis. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Science, 53: 154-164.
- Shariat, A., Assareh, M.H. and Ghamari-zare, A., 2017a. Antioxidative responses of Eucalyptus camaldulensis to different concentrations of copper. Journal of Plant Physiology and Breeding, 7(1): 41-52.
- Shariat, A., Assareh, M.H. and Ghamari-zare, A., 2017b. Osmoprotectants and physiological responses of three Eucalyptus species to toxic concentrations of lead. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 25(1): 137-148.
- Singh, S., Sinha, S., Saxena, R., Pande, K. and Bhatt, K., 2004. Translocation of metals and its effects in the tomato plants grown on various amendment of tannery wastes: evidence for involvement of antioxidants. Chemosphere, 57: 91-99.
- Springfield, E.P., Eagles, P.K.F. and Scott, G., 2005. Quality assessment of South African herbal medicines by means of HPLC fingerprinting. Journal of Ethnopharmacology, 101: 75-83.
- Westerman, R.L., 1990. Soil Testing and Plant Analysis. SSSA. Madison Wisconsin, USA, 757p.
- WHO, 1999. Monographs on Selected Medicinal Plants (Vol. 1). World Health Organization, Geneva, Switzerland1999.