عزیزاله خیری؛ مسعود ارغوانی؛ محبت خستو
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد گیاه دارویی همیشهبهار (Calendula officinalis L.)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل کود گاوی، کود مرغی و ورمیکمپوست، هر یک در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) و تیمار شاهد (عدم کوددهی) بود. صفات اندازهگیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد گیاه دارویی همیشهبهار (Calendula officinalis L.)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل کود گاوی، کود مرغی و ورمیکمپوست، هر یک در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) و تیمار شاهد (عدم کوددهی) بود. صفات اندازهگیری شده شامل وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، ارتفاع گیاه، وزن خشک گلبرگها، قطر طبق، شاخص محتوای کلروفیل برگ، فلاونوئید، کاروتنوئید و درصد وزنی اسانس بود. نتایج بدست آمده معنیدار بودن تأثیر نوع کود بر صفات وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، کاروتنوئید و درصد وزنی اسانس (01/0≥p) و ارتفاع گیاه، وزن خشک گلبرگها و فلاونوئید (05/0≥p) را نشان داد. در حالیکه نوع کود بر قطر طبق و شاخص محتوای کلروفیل برگها تأثیر معنیداری نداشت. بهطور کلی میتوان نتیجه گرفت که کودهای آلی مورد استفاده، تأثیر مطلوبی بر عملکرد گیاه، صفات رشدی و کمّیت مواد مؤثره موجود در همیشهبهار داشته است.
محمدرضا حاج سید هادی؛ هدی رضایی قلعه
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر نیتروژن از منابع زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، در سال 1391 این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 2 فاکتور شامل کود نیتروژنه در 3 سطح (عدم محلولپاشی، محلولپاشی نیتروژن از منبع اسید آمینه آمینولفورته و محلولپاشی اوره) و ورمیکمپوست ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر نیتروژن از منابع زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، در سال 1391 این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 2 فاکتور شامل کود نیتروژنه در 3 سطح (عدم محلولپاشی، محلولپاشی نیتروژن از منبع اسید آمینه آمینولفورته و محلولپاشی اوره) و ورمیکمپوست در 5 سطح (0، 3، 6، 9 و 12 تن در هکتار) و در 3 تکرار در منطقه فیروزکوه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس این آزمایش نشان داد که در بین سطوح تیمار محلولپاشی، بیشترین ارتفاع گیاه (27/35 سانتیمتر)، تعداد گل در بوته (75/181 عدد) و عملکرد گل خشک (7/2053 کیلوگرم در هکتار) از محلولپاشی اوره حاصل شد. محلولپاشی اسید آمینه (آمینولفورته) بیشترین تأثیر را بر درصد اسانس (59/0%)، درصد کامازولن (13/7%)، عملکرد اسانس (98/11 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد کامازولن (17/854 گرم در هکتار) داشت. در بین سطوح تیمار ورمیکمپوست، سطح 12 تن در هکتار ورمیکمپوست برای تمام صفات بیشترین میزان را باعث شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل ورمیکمپوست و محلولپاشی نشان داد که ترکیب همزمان 12 تن در هکتار ورمیکمپوست و محلولپاشی اسید آمینه بیشترین تأثیر را بر عملکرد گل خشک و عملکرد کامازولن در هکتار داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست و اسیدآمینه در افزایش اسانس و کامازولن و عملکرد کیفی بابونه تأثیر مثبت و معنیداری داشت.
محمدتقی درزی؛ عادل آخانی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کود بیولوژیک و تراکم بوته بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)، شامل وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، میزان اسانس و عملکرد اسانس، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با استفاده از دو عامل کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم تلقیح، تلقیح با بذر، محلولپاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن و تلقیح با بذر+محلولپاشی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کود بیولوژیک و تراکم بوته بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)، شامل وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، میزان اسانس و عملکرد اسانس، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با استفاده از دو عامل کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم تلقیح، تلقیح با بذر، محلولپاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن و تلقیح با بذر+محلولپاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن) و تراکم بوته (5/12، 7/16 و 25 بوته در مترمربع) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در شهرستان فیروزکوه در سال 1390 مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین وزن هزاردانه (04/5 گرم)، عملکرد بیولوژیک (9/5727 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (1/630 کیلوگرم در هکتار)، میزان اسانس در دانه (26/0%) و عملکرد اسانس (60/1 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلقیح نیتروکسین با بذر همراه با محلولپاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن حاصل شد. تراکم بوته نیز دارای تأثیر معنیداری بر روی صفات مورد بررسی بود، بهطوری که بیشترین عملکرد بیولوژیک (1/6853 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (8/755 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (13/1 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 25 بوته در مترمربع و نیز بیشترین میزان اسانس (19/0%) در تراکم 7/16 بوته در مترمربع بدست آمد. طبق نتایج حاصل، تیمار شامل مصرف دو بار کود بیولوژیک نیتروکسین و استفاده از تراکم 25 بوته در مترمربع، بهترین نتیجه را داشته است.
سید حسن حجازیان؛ فاطمه صفری؛ محمد بامری
چکیده
وراپامیل با مهار کانالهای کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلولها جلوگیری میکند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانالهای کلسیمی اعمال میشود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شدهاست، مطالعه حاضر اثر همافزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و ...
بیشتر
وراپامیل با مهار کانالهای کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلولها جلوگیری میکند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانالهای کلسیمی اعمال میشود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شدهاست، مطالعه حاضر اثر همافزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و اسانس مرزه (Satureja hortensis L.) را بر جلوگیری از تحریک کولینرژیک ایلئوم موش سفید بزرگ آزمایشگاهی مورد بررسی قرار دادهاست. در این مطالعه با استفاده از دستگاه فیزیوگراف، اثر غلظتهای مختلف اسانس مرزه و وراپامیل بر انقباضات ایزوتونیک ایجاد شده بهوسیله استیل کولین 4-10 مولار در ایلئوم مورد بررسی قرار گرفت و یافتهها نشان داد که هر دو ماده وراپامیل و اسانس مرزه بر انقباض ناشی از استیل کولین اثر مهارکنندگی داشته و همچنین غلظتهای غیرمؤثره آنها نیز اثر همافزایی در مهار انقباض داشته که از لحاظ آماری معنیدار میباشد (p<0.05).
سمیه بیگی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی؛ وحید روشن
چکیده
یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان، کمبود آب و تنش خشکی است. از اینرو، در این پژوهش گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. var.Keshkeni luvelou) بهعنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کمآبی انتخاب شد. هدف از این تحقیق افزایش بهرهوری مصرف آب در تولید ریحان بود که بهصورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان، کمبود آب و تنش خشکی است. از اینرو، در این پژوهش گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. var.Keshkeni luvelou) بهعنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کمآبی انتخاب شد. هدف از این تحقیق افزایش بهرهوری مصرف آب در تولید ریحان بود که بهصورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو پلیمر آبدوست تراکوتم (صنعتی) و اسفرزه (گیاهی)، هر یک در چهار سطح (صفر، 1/0%، 2/0% و 3/0% وزنی/وزنی بر اساس وزن خاک) با دو روش کاربرد (مخلوط با خاک و ریشه و روش مخلوط با خاک) بودند. صفات اندازهگیری شده شامل: صفات ریختی (تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی نسبت به ریشه)، صفات زیستی (تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه در بوته)، بازدهی مصرف آب و دو ویژگی مهم درصد و عملکرد اسانس در زمان گلدهی بودند. نتایج نشان داد که اثرات ساده و متقابل بین تیمارها تأثیرات مثبت و معنیدار بر صفات ریختی، زیستی و بیوشیمیایی اندازهگیری شده در این آزمایش داشتند. بهطوری که بهترین نتایج برای صفات رویشی و زایشی با کاربرد موسیلاژ اسفرزه و بالاترین درصد و عملکرد اسانس با استفاده از سوپرجاذب تراکوتم بدست آمد. بهترین نتایج برای هر دو ماده در غلظت1/0% و 2/0% بهترتیب با روش کاربرد در خاک و ریشه و روش کاربرد در خاک حاصل شد. در مجموع هر دو ترکیب (تراکوتم و اسفرزه) قادر به کاهش اثرات نامناسب تنش خشکی و بهبود بازدهی مصرف آب در کشت ریحان بودند.
زهرا عظیمزاده؛ عباس حسنی؛ محسن اسمعیلی
چکیده
آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) گیاهی دارویی، چندساله و متعلق به خانواده نعناع میباشد. اسانس این گیاه منبع غنی از متیلکاویکول و دارای خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی میباشد. بهمنظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر درصد و اجزای تشکیلدهنده اسانس آگاستاکه، برگهای این گیاه در مرحله گلدهی کامل برداشت شده و با چهار روش ...
بیشتر
آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) گیاهی دارویی، چندساله و متعلق به خانواده نعناع میباشد. اسانس این گیاه منبع غنی از متیلکاویکول و دارای خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی میباشد. بهمنظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر درصد و اجزای تشکیلدهنده اسانس آگاستاکه، برگهای این گیاه در مرحله گلدهی کامل برداشت شده و با چهار روش مختلف (سایه، خورشید، آون با دماهای 40، 60 و 80 درجه سانتیگراد و مایکروویو با توانهای 180، 360، 540، 720 و 900 وات)، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با چهار تکرار خشک شدند. فرایند خشک کردن تا زمانی که محتوای رطوبت نمونهها به 11/0 بر پایه وزن خشک رسید، ادامه یافت. اسانس برگهای خشک شده به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. برای شناسایی اجزاء تشکیلدهنده اسانس، نمونههای اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC/MS مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روشهای خشک کردن تأثیر معنیداری بر زمان خشک کردن و درصد اسانس داشتند. بهطوری که کمترین (4 دقیقه) و بیشترین (64 ساعت) زمان خشک کردن بهترتیب مربوط به روشهای خشک کردن در مایکروویو 900 وات و سایه بود. همچنین بیشترین (51/1%) و کمترین (56/0%) درصد اسانس بهترتیب در روشهای سایه و مایکروویو 900 وات مشاهده شد. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که متیلکاویکول جزء غالب اسانس این گیاه بود که مقدار آن از 1/83% در روش سایه تا 6/94% در مایکروویو 720 وات متغیر بود. در مجموع یافتههای این تحقیق نشان داد که روش خشک کردن در سایه با وجود طولانی بودن زمان خشک کردن، بهترین تیمار بود. اما اگر هدف خشک کردن سریع و بدست آوردن اسانسی با درصد بالای متیلکاویکول باشد، روش خشک کردن در آون ºC40 یا مایکروویو در توانهای پایین قابل توصیه است.
ستار غلامی گنجه؛ امین صالحی
چکیده
کودهای زیستی یکی از منابع بسیار مفید برای بهبود کیفیت خاکهای زراعی و افزایش عملکرد در گیاهان مختلف هستند. بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف ورمیکمپوست و همچنین قارچ مایکوریزا بر میزان اسانس و جذب برخی عناصر در گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. آزمایش ...
بیشتر
کودهای زیستی یکی از منابع بسیار مفید برای بهبود کیفیت خاکهای زراعی و افزایش عملکرد در گیاهان مختلف هستند. بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف ورمیکمپوست و همچنین قارچ مایکوریزا بر میزان اسانس و جذب برخی عناصر در گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل ورمیکمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و قارچ مایکوریزا در چهار سطح (بدون کاربرد، کاربرد گونه Glomus mosseae،گونه Glomus intraradices و هر دو گونه) در خاک بودند. بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمار 10 تن ورمیکمپوست و کاربرد قارچ Glomus intraradices با (13/3%)، فسفر دانه (26/0%) و نیتروژن دانه (43/1%) در تیمار 10 تن ورمیکمپوست و کاربرد تلفیقی دو قارچ Glomus mosseae و Glomus intraradices، و بیشترین عملکرد اسانس هم مربوط به تیمار 10 تن ورمیکمپوست در هکتار و کاربرد قارچ Glomus mosseae بود و در بقیه صفات برهمکنش معنیدار نشد. در مجموع نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از کود ورمیکمپوست و قارچهای مایکوریزا میتواند باعث بهبود اسانس و جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاه زیره سبز شود.
نازنین آتشی؛ مصطفی حقانی؛ حجتالله محمدی؛ محمد عبدالهی
چکیده
اسانسهای گیاهی بهعنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی محسوب میشوند. در این تحقیق اثر اسانسهای Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss. (Apiaceae) و Ballota aucheri Boiss. (Lamiaceae) بر شاخصهای تغذیهای حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum (Col.: Tenebrionidae))،کهیکی از آفات مهم محصولات انباری بهشمار میرود، بررسی شد. شاخصهای نرخ رشد نسبی (RGR)، نرخ ...
بیشتر
اسانسهای گیاهی بهعنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی محسوب میشوند. در این تحقیق اثر اسانسهای Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss. (Apiaceae) و Ballota aucheri Boiss. (Lamiaceae) بر شاخصهای تغذیهای حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum (Col.: Tenebrionidae))،کهیکی از آفات مهم محصولات انباری بهشمار میرود، بررسی شد. شاخصهای نرخ رشد نسبی (RGR)، نرخ مصرف نسبی (RCR)، کارآیی تبدیل غذای خورده شده (FDI) و شاخص بازدارندگی تغذیه برای ارزیابی اثر ضدتغذیهای اسانس تعیین شدند. پس از استخراج اسانس از دو گیاه، غلظتهای 0، 4/0، 6/0، 1، 2 و 3 میکرولیتر به دیسکهای آردی اضافه شد و بعد تعداد 10 حشره کامل شپشهی آرد روی هر تیمار قرار داده شد. پس از گذشت سه روز از شروع آزمایش، میزان غذای خورده شده و تغییر وزن حشره اندازهگیری گردید. این تحقیق با استفاده از اسانس دو گیاه F. angulata و B. aucheri در غلظتهای 4/0، 6/0، 1، 2 و 3 میکرولیتر بر دیسک در دو آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس F. angulate دارای اثر بهتری نسبت به گیاه B. aucheri است و RGR و RCR را بهطور معنیداری کاهش میدهد. همچنین اسانس F. angulate کارآیی تبدیل غذای خورده شده را در مقایسه با اسانس B. aucheri بهطور معنیداری کاهش میدهد. البته اسانس F. angulata در غلظتهای بسیار پایین در مقایسه با B. aucheri اثر بازدارندگی تغذیهای خوبی را نشان داد.
مهدی میرزا؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ بهاره الهوردی ممقانی
چکیده
بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس گونههای مختلف آویشن (Thymus) تحقیقاتی طی سالهای 1390-1389 در شرایط زراعی انجام شد. این آزمایش در قالب یکی از زیر طرحهای پروژه ملی استخراج و تجزیه کمّی و کیفی اسانس گونههای مختلف آویشن در برخی از استانهای کشور انجام شد. بدین منظور بذرهای تعداد 74 اکسشن در گلخانه کشت شدند. سپس نشاها به مزرعه تحقیقاتی باغ ...
بیشتر
بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس گونههای مختلف آویشن (Thymus) تحقیقاتی طی سالهای 1390-1389 در شرایط زراعی انجام شد. این آزمایش در قالب یکی از زیر طرحهای پروژه ملی استخراج و تجزیه کمّی و کیفی اسانس گونههای مختلف آویشن در برخی از استانهای کشور انجام شد. بدین منظور بذرهای تعداد 74 اکسشن در گلخانه کشت شدند. سپس نشاها به مزرعه تحقیقاتی باغ گیاهشناسی ملی ایران منتقل شدند. سرشاخههای گلدار در زمان حدود50% گلدهی جمعآوری شد. سپس در آزمایشگاه در سایه خشک و آسیاب شد. استخراج اسانس از تمامی اکسشنها به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر (فارماکوپه بریتانیا) برای مدت سه ساعت انجام گردید. اسانسهای بدست آمده با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنجی جرمی GC/MS آنالیز و ترکیبهای شیمیایی آنها شناسایی شدند. طبق نتایج بدستآمده درصد اسانس بین 04/0% تا 2% متغیر بود. بالاترین بازده تولید اسانس سرشاخه گلدار ژنوتیپهای مورد مطالعه بر حسب وزن خشک متعلق به گونههای T. Kotschyanus (2%) از استان آذربایجانغربی، T. daenensis (92/1%) از استان لرستان و T. vulgaris (69/1%) از استان مرکزی بود. در بین ژنوتیپهای مورد بررسی چندین کموتایپ شامل لینالول، ژرانیول، آلفا-ترپینول، تیمول، کارواکرول و آلفا-ترپینیل استاتو ژرانیل استات شناسایی شدند. در طی دو سال بالاترین درصد ترکیب تیمول مربوط به گونههای T. daenensis از استان مرکزی با 6/76% و ترکیب کارواکرول مربوط به T. daenensis از استان سمنان با 9/82% و ژرانیول با 7/62% مربوط به T. lancifolius از استان فارس بود.
معصومه لایق حقیقی؛ بهلول عباسزاده؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ وحیده صمدیان ساربانقلی
چکیده
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران میباشد. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونهسای خوشهای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال ...
بیشتر
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران میباشد. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونهسای خوشهای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1390 اجرا شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل 100% (شاهد یا بدون تنش)،80% (تنش ملایم)، 60% (تنش متوسط) و 40% (تنش شدید) ظرفیت مزرعهای بود. در مرحله گلدهی ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، تعداد ساقه جانبی، وزن ریشه، طول ریشه، قطر ساقه اصلی، تعداد ساقه گلدار، طول گلآذینها، طول برگ و عرض برگ، عملکرد برگ، گلآذین، ساقه و سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس برگ، گلآذین، ساقه و سرشاخه اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنیدار بر ارتفاع گیاه، وزن ریشه، طول گلآذینها، طول برگ، عرض برگ (1%≥α)، طول ریشه و قطر ساقه اصلی (5%≥α) داشت. همچنین تنش خشکی اثر معنیدار بر درصد اسانس برگ، درصد اسانس سرشاخه، عملکرد برگ، ساقه، گلآذین و سرشاخه، عملکرد اسانس برگ و گلآذین (1%≥α) داشت. بیشترین درصد اسانس برگ (72/1%)، گلآذین (93/1%) و درصد اسانس سرشاخه (27/1%) مربوط به تنش ملایم (60% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که پونهسای خوشهای گیاهی مقاوم به خشکی بوده و با اعمال 60% تنش خشکی میتوان بیشینه اسانس را بدست آورد.
عزیزه فرجی؛ بهروز اسماعیلپور؛ فاطمه سفیدکن؛ بهلول عباسزاده؛ کاظم خاوازی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد گیاه، عملکرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. سالیسیلیک اسید بهصورت محلولپاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلیمولار بر لیتر) و محلولپاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلیمولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد گیاه، عملکرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. سالیسیلیک اسید بهصورت محلولپاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلیمولار بر لیتر) و محلولپاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلیمولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله شروع ساقهدهی، ابتدای مرحله غنچهدهی، شروع مرحله گلدهی) بکار برده شدند. نتایج نشان داد که اثر محلولپاشی سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر وزن خشک و عملکرد اندام هوایی کل، برگ و گلآذین، کلروفیل کل، درصد وزنی، بازده و عملکرد اسانس گیاه مرزه و نیز ترکیبهای اسانس گیاه مرزه در سطح 1% معنیدار بود. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (g/p63/45)، عملکرد اندام هوایی (kg/ha5070)، وزن خشک برگ (g/p39/6)، عملکرد برگ (kg/ha710)، وزن خشک گلآذین (g/p65/15)، عملکرد گلآذین (kg/ha1739) و کلروفیل کل (mg/l44/1) مربوط به محلولپاشی با 3 میلیمولار سالیسیلیک اسید بود و بیشترین میزان بازده اسانس (35/2%) و عملکرد اسانس (76/76) در تیمار 5/1 میلیمولار بر لیتر پوتریسین مشاهده شد. بیشترین میزان تیمول (76/47%) بهعنوان ترکیب شاخص گیاه مرزه در تیمار 2 میلیمولار بر لیتر سالیسیلیک اسید حاصل شد و بیشترین میزان آلفا-پینن، لیمونن و ترانس-بتا-اوسیمن در گیاهان تیمار شده با 50 میلیگرم بر لیتر پوتریسین تولید گردید.
امید احمدی؛ جعفر حسینزاده؛ امید پناهی؛ حسین فرازمند
چکیده
در راستای تهیه مواد حشرهکش جدید، که سازگار با محیط زیست بوده و به آسانی قابل فرمولاسیون و کاربرد باشند، اسانس پسته وحشی (بنه، سقز یا چاتلانقوش) با نام علمی Pistacia atlantica Desf. var. kurdica (Anacardiaceae)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Anobiidae))، در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. بررسی و آنالیز اسانس پسته وحشی بهوسیله کروماتوگراف گازی (GC/MS)، ...
بیشتر
در راستای تهیه مواد حشرهکش جدید، که سازگار با محیط زیست بوده و به آسانی قابل فرمولاسیون و کاربرد باشند، اسانس پسته وحشی (بنه، سقز یا چاتلانقوش) با نام علمی Pistacia atlantica Desf. var. kurdica (Anacardiaceae)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Anobiidae))، در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. بررسی و آنالیز اسانس پسته وحشی بهوسیله کروماتوگراف گازی (GC/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 13 نوع ماده شیمیایی مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: آلفا-پینن (75/77%)، کامفن (6/6%) و بتا-پینن (45/3%). این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلطت مختلف از اسانس به همراه شاهد) انجام شد. اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 2±30 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5±60% و در تاریکی انجام شد. تیمارها شامل 5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد، که هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ 1 تا 7 روزه بود، انجام شد. مقدار LC50 بدست آمده 67/216 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید. نتایج نشان داد که اسانس پسته وحشی (Pistacia atlantica var. kurdica)، کشندگی معنیداری بر روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه داشت.
یوسف ایمانی؛ احمد رزبان حقیقی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمود نادری
چکیده
بهمنظور مطالعه کموتیپهای اسانس گونه Thymus pubescens Boiss.et Kotschy ex Celak از پنج منطقه استان آذربایجانشرقی برداشت نمونه در مرحله گلدهی انجام گردید. اسانسگیری از نمونهها با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. آنالیز کمّی و کیفی اسانسها بهوسیله دستگاه GC و GC-MS انجام شد. 26 ترکیب در اسانس مناطق مختلف شناسایی گردید. تجزیه خوشهای براساس ترکیبهای ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه کموتیپهای اسانس گونه Thymus pubescens Boiss.et Kotschy ex Celak از پنج منطقه استان آذربایجانشرقی برداشت نمونه در مرحله گلدهی انجام گردید. اسانسگیری از نمونهها با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. آنالیز کمّی و کیفی اسانسها بهوسیله دستگاه GC و GC-MS انجام شد. 26 ترکیب در اسانس مناطق مختلف شناسایی گردید. تجزیه خوشهای براساس ترکیبهای اسانس با استفاده از روش حداقل واریانس (WARD) نشان داد که پنج منطقه در سه خوشه تقسیمبندی گردیدند. بهطوریکه کموتیپ اول در خوشه اول مربوط به منطقه سهند و خوشه دوم کموتیپ دوم مربوط به منطقه میشو و خوشه سوم شامل مناطق ملکان (ایگدهلو)، کلیبر (یوزبند) و مراغه (کردهده) بودند. نتایج نشان داد که از نظر مقدار کمّی کموتیپ اول (سهند) دارای حداقل مقدار اسانس (31/0%) و کموتیپ سوم در منطقه ایگدهلو دارای بیشترین مقدار اسانس (34/1%) بود. تجزیه به هماهنگکنندههای اصلی نشان داد که در کموتیپ اول ترکیبهای پارا-سیمن (3/4%)، ان-نونانال (8/9%)، متیلاتر تیمول (6/10%)، تیمول (9/30%) و تیمیل استات (5/13%) و در کموتیپ دوم ترکیبهای پارا-سیمن (1/4%)، گاما-ترپینن (2/6%) و کارواکرول (1/82%) و در کموتیپ سوم ترکیبهای پارا-سیمن (6/1-2/7%)، گاما-ترپینن (2/2-5/6%)، تیمول (6/27-6/65%) و کارواکرول (7/3-4/25%) ترکیبهای اصلی هستند.
آذر موقتیان؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند؛ امیر سیاهپوش
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و زیستی-آلی بر برخی خصوصیات فیزیکی و غلظت عناصر در خاک و گیاه و عملکرد کمّی دانه و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgareMiller.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای کود شیمیایی در 3 سطح (N0-P0-K0، N60-P60-K48 و N120-P120-K96 کیلوگرم در هکتار) و کود زیستی-آلی در 6 سطح (بدون مصرف کود، ترکیب بیوسوپرفسفات و نیتروکسین، نیتروکسین، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و زیستی-آلی بر برخی خصوصیات فیزیکی و غلظت عناصر در خاک و گیاه و عملکرد کمّی دانه و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgareMiller.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای کود شیمیایی در 3 سطح (N0-P0-K0، N60-P60-K48 و N120-P120-K96 کیلوگرم در هکتار) و کود زیستی-آلی در 6 سطح (بدون مصرف کود، ترکیب بیوسوپرفسفات و نیتروکسین، نیتروکسین، بیوسوپرفسفات، کمپوست ضایعات نیشکر و بیوسولفور) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 90-1389 به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که تأثیر کود شیمیایی بر کلیه صفات مورد اندازهگیری بجز جرم مخصوص ظاهری، تخلخل خاک و عملکرد اسانس معنیدار بود. کود زیستی-آلی نیز بجز درصد اسانس بر کلیه صفات مورد اندازهگیری تأثیر معنیداری داشت. همچنین میزان فسفر دانه، جرم مخصوص ظاهری خاک و درصد تخلخل خاک تحت تأثیر برهمکنش تیمارها معنیدار شد. براساس مقایسه میانگین تیمارها بهترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه (66/237 کیلوگرم در هکتار) و (15/103 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (46/6 کیلوگرم در هکتار) و (63/2 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد کمپوست ضایعات نیشکر همراه با N120-P120-K96 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی و تیمار بیوسولفور بدون مصرف کود شیمیایی بدست آمد. همچنین تیمار کمپوست ضایعات نیشکر همراه با N120-P120-K96 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی بیشترین درصد نیتروژن دانه (61/2%) و درصد فسفر دانه (33/0%) و تیمار شاهد کمترین میزان این صفات را داشتند. در مجموع با توجه به این که بین سطح کودی N120-P120-K96 وN60-P60-K48 کیلوگرم در هکتار اختلاف آماری وجود نداشت، تیمار کمپوست ضایعات نیشکر همراه با N60-P60-K48 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی برای زراعت این گیاه در شرایط آب و هوایی اهواز پیشنهاد میشود.
فرزانه فخاری؛ فاطمه سفیدکن؛ شهلا مظفری؛ محمدعلی علیزاده
چکیده
جنسAnthemis متعلق به تیره کاسنی، در ایران دارای 23 گونه بومی و یکساله است که گلها و اندام هوایی آنها حاوی اسانس میباشد. در این تحقیق برای اولین بار بذر Anthemis tinctoria L. (بابونه زرد) از آذربایجانغربی جمعآوری و در مزرعه گیاهان دارویی ایستگاه تحقیقاتی البرز (کرج) کشت گردید. بهمنظور اطلاع از بازده و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس بابونه ...
بیشتر
جنسAnthemis متعلق به تیره کاسنی، در ایران دارای 23 گونه بومی و یکساله است که گلها و اندام هوایی آنها حاوی اسانس میباشد. در این تحقیق برای اولین بار بذر Anthemis tinctoria L. (بابونه زرد) از آذربایجانغربی جمعآوری و در مزرعه گیاهان دارویی ایستگاه تحقیقاتی البرز (کرج) کشت گردید. بهمنظور اطلاع از بازده و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس بابونه زرد در حالت زراعی، از سرشاخههای گلدار گیاه کاشته شده در مرحله گلدهی کامل به صورت تصادفی نمونهبرداری شد. گلها، برگها و ساقههای قسمتی از سرشاخه گلدار جدا شدند. اندامهای مختلف پس از خشک شدن با جریان هوا بهصورت جداگانه و با استفاده از روش تقطیر با آب اسانسگیری شدند. بهمنظور شناسایی و جداسازی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد که بازده اسانس گل، برگ، ساقه و کل اندام هوایی بر حسب وزن خشک گیاه بهترتیب 0892/0، 0487/0، 0466/0 و 0792/0 میباشد. نتایج حاصل از تجزیه اسانس برگ حضور 32 ترکیب را نشان داد که 5 ترکیب عمده اسانس شامل کامفور (8/15%)، آلفا-اودسمول (3/10)، گوایول (6/9%)، کریزانتنون (4/8%) و 8،1-سینئول (0/8%) بودند که بیش از 53% کل ترکیبهای اسانس را تشکیل میدادند. تعداد 21 ترکیب در اسانس ساقه شناسایی شد که چهار ترکیب عمده شامل اسپاتولنول (6/25%)، آلفا-اودسمول (5/14%)، کاریوفیلن اکسید (8/11%) و بتا-اودسمول (9/5%) بودند. از تعداد 22 ترکیب شناسایی شده در اسانس گل پنج ترکیب عمده شامل آلفا-اودسمول (5/27%)، بتا-اودسمول (3/14%)، اسپاتولنول (3/13%)، 10- اپی-گاما-اودسمول (2/7%) و 8،1-سینئول (2/4%) بودند. از میان 29 ترکیب شناسایی شده در اسانس اندام هوایی 5 ترکیب عمده اسانس شامل گاما-اودسمول (92/39%)، کارونن (1/9%)، کامفور (5/6%)، اسپاتولنول (1/5%) و 8،1-سینئول (3/4%) بودند. نتیجه آزمایش نشان داد که مقدار آلفا-اودسمول بهعنوان جزء اصلی این اسانس از 10 تا 40% در اسانس اندامهای مختلف متغیر است که کمترین مقدار آن در اسانس برگ و بیشترین مقدار آن در اسانس سرشاخه گلدار وجود داشت. در حالیکه بیشترین میزان بتا-اودسمول ابتدا در اسانس گل و بعد ساقه مشاهده شد. البته حضور مقدار زیاد کریزانتنون و کامفور در اسانس برگ نیز قابل ملاحظه بود. بنا بر نتایج این تحقیق نه تنها میتوان با اسانسگیری از سرشاخه گلدار یا کل اندام هوایی این گونه آنتمیس در مرحله گلدهی کامل، عملکرد بیشتری از اسانس را بدست آورد، بلکه برای اهداف خاص و دستیابی به برخی اجزا به میزان بالاتر در اسانس، میتوان از اندام دلخواه بهصورت جداگانه اسانسگیری بعمل آورد.
مریم پیوندی؛ هانیه پرنده؛ مهدی میرزا
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی علفی از تیره نعناعیان است. اسانسهای ریحان در صنایع مختلف غذایی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. در تحقیق حاضر تأثیر غلظتهای مختلف نانو کود کلات آهن (Kg.ha-15، 3، 1) و کود کلات آهن (Kg.ha-1 5/7، 5/4، 5/1) بر کمّیت و کیفیت اسانس این گیاهمورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. آزمایش در مزرعهای واقع در ساوه و در طرح ...
بیشتر
ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی علفی از تیره نعناعیان است. اسانسهای ریحان در صنایع مختلف غذایی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. در تحقیق حاضر تأثیر غلظتهای مختلف نانو کود کلات آهن (Kg.ha-15، 3، 1) و کود کلات آهن (Kg.ha-1 5/7، 5/4، 5/1) بر کمّیت و کیفیت اسانس این گیاهمورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. آزمایش در مزرعهای واقع در ساوه و در طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. پس از جمعآوری سرشاخههای گلدار گیاه ریحان اسانس آن به روش تقطیر با آب مورد استخراج قرار گرفت. سپس ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی گردیدند. نتایج بدست آمده وجود 16 ترکیب را در اسانس گیاه نشان داد. ترکیبهای غالب اسانس بهترتیب شامل متیل کاویکل (37%)، ژرانیال (26%)، نرال (21%) و کاریوفیلن اکسید (5/3%) بود. در میان تیمارهای مختلف، تفاوت در میانگین مقدار 10 ترکیب معنیدار بود. میانگین درصد اسانس در همه نمونههای تحت تیمار آهن و نانو آهن بیش از شاهد بود.
عالیه صالحی؛ سیفاله فلاح؛ علی عباسی؛ رامین ایرانیپور؛ مریم حیدری
چکیده
یکی از جنبههای تولید گیاهان دارویی مصرف کمتر نهادههای شیمیایی میباشد، که این موضوع میتواند علاوهبر حفظ و یا بهبود کیفیت محصول در حفاظت از محیط زیست نیز مؤثر باشد. بنابراین بهمنظور بررسی تأثیر مدیریت تلفیق کودهای آلی و اوره (تقسیطی و غیرتقسیطی) بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
یکی از جنبههای تولید گیاهان دارویی مصرف کمتر نهادههای شیمیایی میباشد، که این موضوع میتواند علاوهبر حفظ و یا بهبود کیفیت محصول در حفاظت از محیط زیست نیز مؤثر باشد. بنابراین بهمنظور بررسی تأثیر مدیریت تلفیق کودهای آلی و اوره (تقسیطی و غیرتقسیطی) بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار در دانشگاه شهرکرد در سال 1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد (عدم مصرف نیتروژن)، کود گاوی، کود شیمیایی اوره، سه سطح کود تلفیقی تقسیطی ( کود گاوی + کود اوره، کود گاوی + کود اوره، + کود گاوی + کود اوره) و سه سطح کود تلفیقی غیرتقسیطی ( کود گاوی+ کود اوره، کود گاوی + کود اوره، + کود گاوی + کود اوره) بودند. نتایج نشان داد که اضافه کردن کود نیتروژندار موجب افزایش معنیدار میزان و تولید روغن، پروتئین و اسانس گیاه سیاهدانه گردید (01/0>p). کاربرد تلفیقی کود آلی + شیمیایی، میزان روغن، اسانس و میزان و تولید پروتئین بیشتری در مقایسه با کاربرد جداگانه داشته است (01/0>p). کاربرد غیرتقسیطی اوره با داشتن 322 گرم روغن در کیلوگرم، 674 کیلوگرم روغن در هکتار، 248 گرم پروتئین در کیلوگرم، 595 کیلوگرم پروتئین در هکتار، 1/3 گرم اسانس در کیلوگرم و 2/7 کیلوگرم اسانس در هکتار نسبت به کاربرد تقسیطی برتری معنیداری داشت. بهطور کلی، کاربرد غیرتقسیطی کود اوره در تلفیق با کود آلی موجب افزایش کیفیت دانه گیاه دارویی سیاهدانه شد.
هومن تهرانی شریف؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ علیاکبر تجلی؛ مریم مکیزاده تفتی
چکیده
بهمنظور مطالعه تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیق آنها بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.) آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در زمان با 16 تیمار شامل مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در چهار سطح (سیستم تغذیه شیمیایی)، کود دامی ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیق آنها بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.) آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در زمان با 16 تیمار شامل مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در چهار سطح (سیستم تغذیه شیمیایی)، کود دامی در چهار سطح (سیستم تغذیه آلی) و تلفیقی از کودهای شیمیایی و دامی در هفت سطح (سیستم تغذیه تلفیقی) در مقایسه با شاهد (بدون کود) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش عملکرد علوفه خشک، بیش از همه تحت تأثیر میزان متوسط کود شیمیایی و دامی در روش تلفیقی بودهاست و بالاترین عملکرد خشک اندام هوایی (2442 کیلوگرم در هکتار) در چین دوم و روش تغذیه تلفیقی (25 تن کود دامی همراه با 60 کیلوگرم در هکتار پتاسیم، 48 کیلوگرم در هکتار فسفر و 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) حاصل شد. براساس نتایج میزان اسانس نیز بهطور معنیداری تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و بیشترین درصد اسانس (69/0%) در چین دوم از تیمار تلفیقی (10 تن کود دامی همراه با 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم، 96 کیلوگرم در هکتار فسفر و 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) بدست آمد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که کاربرد کودهای آلی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ریحان بنفش تأثیر مثبتی داشته است.
نجمه رئیسی؛ سید محمدعلی وکیلی؛ جواد سرحدی؛ فرشید ترکینژاد
چکیده
بهمنظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در منطقه جیرفت انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور و 18 تیمار در سه تکرار انجام شد. کود حیوانی شامل دو سطح (0 و 15 تن در هکتار) و کود سولفات روی در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در منطقه جیرفت انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور و 18 تیمار در سه تکرار انجام شد. کود حیوانی شامل دو سطح (0 و 15 تن در هکتار) و کود سولفات روی در سه سطح شامل (0، 25، 40 کیلوگرم در هکتار) و کود آهن شامل سه سطح (0، 5/2، 5 کیلوگرم در هکتار) بود. در این تحقیق پاسخهای گیاهی شامل عملکرد، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد چتر و وزن هزاردانه بود. نتایج نشان داد که سطوح کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد، تعداد دانه در بوته، تعداد چتر در بوته، ارتفاع گیاه و وزن هزاردانه و درصد اسانس در سطح 1% معنیدار شد. همچنین برهمکنش کود آلی، کود روی و کود آهن بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد، تعداد دانه در بوته و وزن هزاردانه معنیدار بود. بنابراین با توجه به نتایج این آزمایش میتوان برای افزایش حداکثر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز تیمار مرکب 15 تن کود حیوانی، 25 کیلوگرم سولفات روی در هکتار و 5 کیلوگرم کود سکوسترین آهن در هکتار را در منطقه جیرفت توصیه کرد.
یعقوب آقایی نوروزلو؛ محمدحسین میرجلیلی؛ وحیده ناظری؛ علیرضا مشرفی عراقی
چکیده
گیاه چای کوهی با نام علمی Stachys lavandulifolia Vahl. یکی از 34 گونه مختلف جنس Stachys است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاههای این گونه در چهار منطقه از استان آذربایجانغربی، دو منطقه از استان آذربایجانشرقی، یک منطقه از استان البرز و یک منطقه از استان کردستان، از هر رویشگاه ده نمونه کامل گیاهی در زمان ...
بیشتر
گیاه چای کوهی با نام علمی Stachys lavandulifolia Vahl. یکی از 34 گونه مختلف جنس Stachys است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاههای این گونه در چهار منطقه از استان آذربایجانغربی، دو منطقه از استان آذربایجانشرقی، یک منطقه از استان البرز و یک منطقه از استان کردستان، از هر رویشگاه ده نمونه کامل گیاهی در زمان گلدهی برای ارزیابی ریختشناسی و سرشاخههای گلدار برای استخراج اسانس جمعآوری شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه یادداشتبرداری گردید و از هر رویشگاه یک نمونه خاک برای ارزیابی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نمونهگیری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت بهعلاوه میزان اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدستآمده با استفاده از نرمافزارهای آماری SPSS و SAS تجزیه آماری شد و همبستگی بین صفات ارزیابی شده و میزان اسانس تعیین گردید. تجزیه خوشهای، صفات ارزیابی شده جمعیتهای مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. جمعیتهای جمعآوری شده از استان آذربایجانشرقی (عجبشیر و آذرشهر) در یک گروه و جمعیتهای جمعآوری شده از استانهای آذربایجانغربی، البرز و کردستان در گروهی دیگر قرار گرفتند. تفاوت این دو گروه در جدا شدن از هم را میتوان به شرایط اقلیمی مختلف در این رویشگاهها و سازگاری این گونه به شرایط مختلف محیطی در این رویشگاهها نسبت داد. در نهایت جمعیت موجود در رویشگاه آذرشهر بهدلیل داشتن خصوصیات رویشی و زایشی بهتر و بازده بالای تولید اسانس نسبت به جمعیتهای دیگر میتواند در برنامههای بهنژادی یا برای کشت و تولید مورد توجه قرار گیرد.
علیاکبر زارع؛ محمدجعفر ملکوتی؛ حسینعلی بهرامی؛ فاطمه سفیدکن؛ رضا شاهحسینی
چکیده
بهلیمو (Lippia citriodora H. B. et K.) از گیاهان دارویی ارزشمندی است که اسانس بهعنوان عمدهترین ترکیب شیمیایی آن دارای ترکیبهای مؤثرهای نظیر نرال و ژرانیال بوده و بهصورت خام و فرآوری شده کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی دارد. در گیاهان دارویی تغذیه متناسب و بهینه با استفاده از نهادههای شیمیایی و زیستی تأثیر چشمگیری ...
بیشتر
بهلیمو (Lippia citriodora H. B. et K.) از گیاهان دارویی ارزشمندی است که اسانس بهعنوان عمدهترین ترکیب شیمیایی آن دارای ترکیبهای مؤثرهای نظیر نرال و ژرانیال بوده و بهصورت خام و فرآوری شده کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی دارد. در گیاهان دارویی تغذیه متناسب و بهینه با استفاده از نهادههای شیمیایی و زیستی تأثیر چشمگیری بر عملکرد و شاخصهای فیتوشیمیایی مرتبط با عملکرد دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر مصرف متعادل کود (کوددهی براساس نتایج آزمون خاک) و پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و ترکیبهای شیمیایی گیاه بهلیمو در قالب بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار بشرح: T1: بدون کوددهی (شاهد)، T2: کوددهی براساس عرف زارع، T3: کوددهی براساس مصرف متعادل کود یا همان تجزیه خاک، T4: کود زیستی، T5: تیمار دوم + کود زیستی، T6: تیمار سوم + کود زیستی و T7: تیمار سوم + کود زیستی + پلیمر سوپرجاذب در دانشگاه تربیت مدرس در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین تیمارها از لحاظ کلیه پارامترها در سطح 1% اختلاف معنیدار وجود داشت. کمترین و بیشترین عملکرد تر گیاه بهترتیب مربوط به تیمارهای شاهد (6410 کیلوگرم در هکتار) و تیمار مصرف متعادل کود + کود زیستی + پلیمر سوپرجاذب (15435 کیلوگرم در هکتار) بود. به همین روال حداقل و حداکثر عملکرد برگ خشک در تیمارهای شاهد (702 کیلوگرم در هکتار) و تیمار مصرف متعادل کود + کود زیستی + پلیمر سوپرجاذب (1503 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. البته کمترین و بیشترین میزان اسانس در تیمارهای شاهد (4/7 کیلوگرم در هکتار) و تیمار مصرف متعادل کود + کود زیستی (5/20 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. از نظر مجموع ترکیبهای اصلی ژرانیال و نرال تیمارهای شاهد و مصرف متعادل کود + کود زیستی بهترتیب با کسب مقادیر 2/41% و 27/52%، کمترین و بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند.
مهدی قنبری؛ محمدکاظم سوری؛ رضا امیدبیگی؛ حسین هداوندی میرزایی
چکیده
در این پژوهش ابتدا عمده رویشگاههای بومادران (Achillea millefolium L.) در استان آذربایجانشرقی شناسایی و در اواسط فصل رویش (سال1390) و زمان گلدهی برای ارزیابی ریختی و استخراج اسانس از هفت منطقه جلفا، زنوز، کندلج، باسمنج، پیربالا، بناب و شبستر پنج نمونه کامل گیاهی به همراه سرشاخههای گلدار جمعآوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاههای مختلف یادداشتبرداری ...
بیشتر
در این پژوهش ابتدا عمده رویشگاههای بومادران (Achillea millefolium L.) در استان آذربایجانشرقی شناسایی و در اواسط فصل رویش (سال1390) و زمان گلدهی برای ارزیابی ریختی و استخراج اسانس از هفت منطقه جلفا، زنوز، کندلج، باسمنج، پیربالا، بناب و شبستر پنج نمونه کامل گیاهی به همراه سرشاخههای گلدار جمعآوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاههای مختلف یادداشتبرداری شده و خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت بهعلاوه میزان اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرمافزار SAS تجزیه و تحلیل خوشهای شد. سپس جمعیتهای جمعآوری شده براساس تمامی خصوصیات کمّی رویشی، زایشی و میزان اسانس گروهبندی شدند. بهطوری که تمام جمعیتها در 4 گروه قرار گرفتند. جمعیتهای جلفا، کندلج و پیربالا در یک گروه، بناب و باسمنج در گروه دیگر، جمعیت زنوز در گروه جداگانه و سرانجام جمعیت شبستر در گروهی مجزا قرار گرفت. پراکنش این گونه در مناطق مورد مطالعه از ارتفاع 1026 تا 2557 متر از سطح دریا و رویش در خاکهای مختلف و مناطق شیبدار نشاندهنده سازگاری بالای این گونه با شرایط اقلیمی این استان است. در نهایت از بین جمعیتهای جمعآوری شده، دو جمعیت باسمنج و جلفا بدلیل داشتن عملکرد نسبتاً بالای اسانس بهترتیب 4/0 و 4/0 وزنی-حجمی و همچنین سازگاری بهتر با اقلیم منطقه، برای کاربرد در برنامه بهنژادی در مناطق بررسی شده توصیه میشوند.
حسین بتولی؛ عبدالرسول حقیر ابراهیمآبادی؛ بهرام محمودی؛ اسماء مازوچی
چکیده
جنس وشا (Dorema D. Don.) متعلق به خانواده چتریان (Umbelliferea)، دارای گونههای دارویی بسیار ارزشمندی است که تاکنون در حدود 16 گونه از این جنس در جهان و 6 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیبهای شیمیایی اسانس اندامهای رویشی و زایشی گیاه وشا (Dorema ammomiacum D. Don.) منطقه شهسواران کاشان مورد بررسی قرار گرفتهاست. این گونه انحصاری نواحی ...
بیشتر
جنس وشا (Dorema D. Don.) متعلق به خانواده چتریان (Umbelliferea)، دارای گونههای دارویی بسیار ارزشمندی است که تاکنون در حدود 16 گونه از این جنس در جهان و 6 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیبهای شیمیایی اسانس اندامهای رویشی و زایشی گیاه وشا (Dorema ammomiacum D. Don.) منطقه شهسواران کاشان مورد بررسی قرار گرفتهاست. این گونه انحصاری نواحی نیمهخشک ایران و افغانستان بوده و در اراضی قلوهسنگی و صخرهای دارای رویشگاههای طبیعی میباشد. ساقه، برگ، میوه و ریشه گونه یادشده در بهار سال 1390 جمعآوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شد و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE) اسانسگیری شدند. برای شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصلشده به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. ١8 ترکیب در اسانس ساقه و برگ خشک گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: ترانس- نرولیدول (7/١١%)، ترانس، ترانس- فارنزیلاستون (۹/٨%)، فیتول (۹/٨%)، دی-ان-بوتیل فتالات (9/٦%)، ۲-ترانس-تریدکن-١-ال (1/٦%) و آلفا-فارنزول (5/٥%) بودند. ١٣ ترکیب در اسانس ساقه و برگ تازه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: فیتول (2/١٥%)، ترانس- نرولیدول (6/١٤%)، آلفا-فارنزول (١٤%)، ۲-ترانس-تریدکنول (8/١۲%) و تترادکانال (٦/٥%) بودند. ١2 ترکیب در اسانس میوه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: آلفا-فارنزول (2/41%)، بتا-بیزابولن (13%)، آلفا-بیزابولول (4/٦%) و سیس- فارنزال (٥/٥%) بودند. تعداد ١2 ترکیب شیمیایی در اسانس ریشه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: بتا-بیزابولن (1/٥٦%)، الیمایسن (٢/١٢%) و تریدکانال (١/٦%) بودند. بیشترین درصد اسانس اندامهای ریشه و میوه گیاه وشا منطقه شهسواران کاشان، مربوط به سزکوئیترپنها بودند.
حسین زینلی؛ عباس مصلحی یزددلی؛ لیلی صفایی؛ زهرا جابرالانصار؛ علی آخوندی؛ ذبیح الله اسکندری
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف کودهای نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر صفات کمّی و کیفی گیاه بابونه (Matricaria chamomilla L.)، تحقیقی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی شرکت داروسازی باریج اسانس کاشان بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح کودی نیتروژن به میزان صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود اوره، سطوح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف کودهای نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر صفات کمّی و کیفی گیاه بابونه (Matricaria chamomilla L.)، تحقیقی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی شرکت داروسازی باریج اسانس کاشان بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح کودی نیتروژن به میزان صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود اوره، سطوح کودی فسفر بهترتیب صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفاتتریپل و سطوح کودی پتاسیم بهترتیب صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بود. صفات ارتفاع گیاه، تعداد گل در بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن تر و خشک تک بوته، عملکرد گل در مترمربع، قطر گل، درصد اسانس و درصد کامازولن برای هر تیمار اندازهگیری و ثبت گردید. اثر کود نیتروژن بر صفات تعداد گل در بوته، وزن تر تک بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد گل در مترمربع و وزن تر و خشک 50 گل معنیدار بود. اثر کود فسفر بر وزن تر تک بوته در سطح احتمال 5% معنیدار شد. اثر کود پتاسیم بر صفات مورد مطالعه اثر معنیداری نداشت. اثر متقابل کود نیتروژن و فسفر بر صفات وزن تر و خشک تک بوته و عملکرد گل در مترمربع در سطح احتمال 1% معنیدار گردید. اثر متقابل کود نیتروژن و پتاسیم بر قطر گل در سطح احتمال 5% معنیدار شد. مقایسه میانگین صفت عملکرد گل در مترمربع نشان داد که بیشترین عملکرد گل در سطح 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و 25 کیلوگرم کود فسفر و کمترین میزان عملکرد گل در سطح 100 کیلوگرم کود نیتروژن و 50 کیلوگرم کود فسفر حاصل شدهاست. کامازولن و میزان اسانس تحت تأثیر کود نیتروژن، فسفر و پتاس قرار نگرفت. بهطور کلی میتوان گفت بابونه در شرایط مورد مطالعه به عناصر غذایی کمی نیاز دارد.
مهدی قنبری؛ محمدکاظم سوری
چکیده
بومادران هزاربرگ با نام علمی Achillea millefolium L. متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) میباشد. 130 گونه مختلف از این جنس در سراسر جهان پراکنش دارند، از این بین 19 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارد که از این تعداد 7 گونه بومی ایران است. در این مطالعه سرشاخههای گلدار به همراه برگهای روی ساقه و برگهای قاعدهای گیاه در خرداد ماه 1390 از هفت منطقه زنوز، ...
بیشتر
بومادران هزاربرگ با نام علمی Achillea millefolium L. متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) میباشد. 130 گونه مختلف از این جنس در سراسر جهان پراکنش دارند، از این بین 19 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارد که از این تعداد 7 گونه بومی ایران است. در این مطالعه سرشاخههای گلدار به همراه برگهای روی ساقه و برگهای قاعدهای گیاه در خرداد ماه 1390 از هفت منطقه زنوز، باسمنج، پیربالا، بناب مرند، شبستر، کندلج و جلفا واقع در استان آذربایجانشرقی جمعآوری شده و بعد از خشکاندن در سایه و دمای اتاق جهت استخراج اسانس به روش تقطیر با آب با طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا به مدت 4 ساعت بکار گرفته شد. ترکیب شیمیایی اسانسها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بازده متوسط تولید اسانس توسط پیکر رویشی و گل در این گیاه با سه تکرار برحسب وزن خشک ماده گیاهی، برای مناطق مختلف تقریباً برابر 1/0% زنوز، 4/0% باسمنج، 1/0% پیربالا، 2/0% بناب مرند، 1/0% شبستر، 25/0% کندلج و 4/0% جلفا تعیین شد. در مجموع در اسانس زنوز، باسمنج، پیربالا، بناب مرند، شبستر، کندلج و جلفا بهترتیب 35، 38، 48، 43، 45، 37 و 42 ترکیب شناسایی شد که از این میان ترکیبهایدلتا-کادینول (3/23-7/3%)، 1،8-سینئول (5/18-7/7%)، جرماکرن D (9/10-7/2%)، آلفا-اودسمول (8-2%)، ترانس نرولیدول (3/11-6/2%) و آلفا-پینن (4/9-6/1%) در همه مناطق مشترک بوده و دارای بیشترین غلظت بودند. با توجه به غلظت بالای دو ترکیب با ارزش 1،8-سینئول و دلتا-کادینول در مناطق باسمنج و زنوز و با در نظر گرفتن بیشترین بازده اسانس، میتوان نتیجه گرفت که این دو منطقه برای استخراج 1،8-سینئول و دلتا-کادینول مناسب میباشند.