محمدرضا محبوبی؛ احمد باداهنگ گلهبچه
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.112.99.1.1593.1606 نقش حیاتی گیاهان دارویی در ایجاد اشتغال اجتنابناپذیر است و استان گلستان بهدلیل تنوع اقلیمی، از قطبهای مهم تولید گیاهان دارویی کشور است و جمعیت زیادی در کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی به فعالیت اشتغال دارند. این تحقیق با هدف شناسایی بازدارندههای توسعه کسب و کارهای توزیع محصولات ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.112.99.1.1593.1606 نقش حیاتی گیاهان دارویی در ایجاد اشتغال اجتنابناپذیر است و استان گلستان بهدلیل تنوع اقلیمی، از قطبهای مهم تولید گیاهان دارویی کشور است و جمعیت زیادی در کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی به فعالیت اشتغال دارند. این تحقیق با هدف شناسایی بازدارندههای توسعه کسب و کارهای توزیع محصولات و فرآوردههای گیاهان دارویی در استان گلستان انجام شده است. برای این منظور از یک تحقیق پیمایش توصیفی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق 150 نفر از صاحبان کسب و کار در استان گلستان بودند که به شیوه نمونهگیری تصادفی ساده 109 نفر از آنها انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود که برای تعیین روایی آن از نظرات متخصصان استفاده شد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن 88/0 بدست آمد. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS انجام شد. نتایج نشان داد عدم حمایت مناسب دولت از شاغلان و فعالان دارای کسب و کار گیاهان دارویی، عدم پذیرش گیاهان دارویی توسط پزشکان، افزایش قیمت تمام شده تولید گیاهان دارویی و گرانی آن، گران بودن محصولات دارویی گیاهی و در نتیجه رغبت کم مردم به مصرف آنها و گسترش شیوههای درمانی جدید پزشکی با داروهای نوین و غفلت نسبت به اهمیت گیاهان دارویی، مهمترین بازدارندههای کسب و کارهای گیاهان دارویی هستند. تحلیل عاملی اکتشافی، منجر به دستهبندی متغیرهای بازدارنده کسب و کارهای گیاهان دارویی در هشت عامل مهارتی و فنی، فرهنگی، کیفیت و استاندارد، دانشی ارتباطی، حاکمیتی و قانونی، نهادی، اجتماعی و اقتصادی شد. لزوم حمایت مناسب دولت از شاغلان و فعالان دارای کسب و کار گیاهان دارویی، بسترسازی پذیرش گیاهان دارویی توسط پزشکان و تقویت و توسعه بازار فروش گیاهان دارویی و ایجاد پل ارتباطی بین بازار تولید و فروش گیاهان دارویی، ازجمله پیشنهادهای این مطالعه است.
بیژن سلطانیان؛ پرویز رضوانی مقدم؛ جواد اصیلی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.130.99.1.1576.41 این آزمایش طی دو سال زراعی 1395 و 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری و منابع کودی بر خصوصیات گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea L.) در قالب کرتهای خرد شده، در 3 تکرار اجرا گردید. سطوح کم آبیاری شامل 3 تیمار عدم تنش رطوبتی، تنش رطوبتی متوسط و تنش ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.130.99.1.1576.41 این آزمایش طی دو سال زراعی 1395 و 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری و منابع کودی بر خصوصیات گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea L.) در قالب کرتهای خرد شده، در 3 تکرار اجرا گردید. سطوح کم آبیاری شامل 3 تیمار عدم تنش رطوبتی، تنش رطوبتی متوسط و تنش رطوبتی شدید و تیمارهای کودی شامل 8 تیمار کود کامل، ورمیکمپوست و هیومیک اسید و هیومیک اسید+ کود کامل، هیومیک اسید+ ورمیکمپوست، ورمیکمپوست+ کود کامل و کود کامل+ ورمیکمپوست+ هیومیک اسید و شاهد بودند. اثر سطوح کم آبیاری و تیمارهای کودی هر یک بهتنهایی بر ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد گل در بوته، وزن خشک زیستتوده، مجموع کلروفیل a و b و پرولین (P≤0.01) معنیدار بودند و اثر متقابل سطوح کم آبیاری و تیمارهای کودی بر ترکیبهای فنلی برگ (P≤0.01) معنیدار و بر سایر صفات معنیدار نبود. بیشترین ارتفاع و تعداد ساقه، تعداد گل در بوته، وزن خشک زیستتوده در تیمار عدم تنشهای رطوبتی و کمترین مقادیر این شاخصها در تیمار تنش رطوبتی شدید مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین در تنش رطوبتی شدید و کمترین مقدار آن در تیمار عدم تنش رطوبتی مشاهده گردید. بیشترین ارتفاع بوته در تیمار ورمیکمپوست، تعداد ساقه و گل در تیمار هیومیک اسید+ ورمیکمپوست، وزن خشک زیستتوده در تیمار کود کامل+ ورمیکمپوست و کمترین مقادیر آنها در تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین در تنش رطوبتی شدید و کمترین مقدار آن در تیمار عدم تنش رطوبتی دیده شد. همچنین بیشترین میزان پرولین در تیمار شاهد و کمترین میزان آن در تیمار ورمیکمپوست بدست آمد. بیشترین مجموع کلروفیل a و b در تیمار عدم تنش مشاهده و با افزایش تنش از میزان آن کاسته شد. همچنین بیشترین میزان آن در تیمار کود کامل+ ورمیکمپوست و کمترین مقادیر آن در تیمار شاهد مشاهده گردید. بیشترین میزان ترکیبهای فنلی برگ در تیمار هیومیک اسید+ ورمیکمپوست+ کود کامل در شرایط تنش رطوبتی شدید و کمترین میزان آن در تیمار عدم تنش رطوبتی و شاهد مشاهده شد.
ویدا ورناصری قندعلی؛ عباس نصیری دهسرخی؛ حسن مکاریان؛ پرویز حقیقتجو
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.950.98.6.1578.41
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح ورمیکمپوست و اسید هیومیک بر جذب عناصر پرمصرف، عملکرد دانه و اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعهای واقع در شهرستان مبارکه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ورمیکمپوست در سه سطح ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.950.98.6.1578.41
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح ورمیکمپوست و اسید هیومیک بر جذب عناصر پرمصرف، عملکرد دانه و اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعهای واقع در شهرستان مبارکه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ورمیکمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و محلولپاشی اسید هیومیک روی شاخ و برگ در چهار سطح (صفر، 2، 4 و 6 لیتر در هکتار) بود. نتایج نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست به میزان 10 تن در هکتار باعث افزایش عملکرد اسانس و محتوای فسفر دانه بهترتیب به میزان 86.7% و 33% نسبت به شاهد گردید. محلولپاشی 4 لیتر در هکتار اسید هیومیک در شرایط کاربرد صفر، 5 و 10 تن ورمیکمپوست، باعث افزایش محتوای پتاسیم دانه بهترتیب به میزان 27.8، 9.6 و 9.2 درصد نسبت به شاهد شد. بالاترین درصد نیتروژن دانه در کاربرد توأم اسید هیومیک به میزان 4 لیتر در هکتار و 10 تن ورمیکمپوست مشاهده شد که در مقایسه با شاهد، 11.7% افزایش نشان داد. محلولپاشی 4 و 6 لیتر در هکتار اسید هیومیک در شرایط کاربرد 10 تن ورمیکمپوست، باعث افزایش عملکرد دانه بهترتیب به میزان 11.1% و 9.9% نسبت به شاهد گردید. مصرف ترکیبی اسید هیومیک و ورمیکمپوست میتواند نیازهای غذایی زیره سبز را فراهم نموده و ضمن افزایش عملکرد کمّی و کیفی، گامی مؤثر در جهت تحقق اهداف کشاورزی پایدار تلقی گردد.
بابک بحرینی نژاد؛ بهلول عباسزاده؛ فاطمه سفیدکن؛ زهرا جابرالانصار
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.665.96.4.1575.41 دو گونه پونهسای برافراشته (Nepeta assurgens Hausskn. & Bornm.) و پونهسای تاجکرکی (N. eremokosmos Rech.) از گونههای دارویی انحصاری ایران میباشند. این مطالعه در راستای بررسی صفات رویشی، عملکرد اندام هوایی، میزان اسانس و ترکیبهای اسانس و ارزیابی روابط بین آنها در دو گونه مذکور در شرایط مزرعهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.665.96.4.1575.41 دو گونه پونهسای برافراشته (Nepeta assurgens Hausskn. & Bornm.) و پونهسای تاجکرکی (N. eremokosmos Rech.) از گونههای دارویی انحصاری ایران میباشند. این مطالعه در راستای بررسی صفات رویشی، عملکرد اندام هوایی، میزان اسانس و ترکیبهای اسانس و ارزیابی روابط بین آنها در دو گونه مذکور در شرایط مزرعهای انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، طی سالهای 1396 و 1397 اجرا گردید. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک اندام هوایی در گونه برافراشته (بهترتیب 11353 و 2351 کیلوگرم در هکتار) بهطور قابل ملاحظهای بیشتر از گونه تاجکرکی (بهترتیب 2638 و 527 کیلوگرم در هکتار) بود. متوسط درصد اسانس در گونه برافراشته و تاجکرکی بهترتیب 1.60% و 0.64% و عملکرد اسانس بهترتیب 20.16 و 2.21 کیلوگرم در هکتار بود. آنالیز ترکیبهای اسانس بیانگر آن بود که مجموع ایزومرهای نپتالاکتون در گونه برافراشته بهطور متوسط 78.6% و در گونه تاجکرکی 62.8% بود. آنالیز همبستگی بین صفات نشان داد که وزن خشک برگ، وزن تر و خشک کل و قطر بزرگ بوته بیشترین همبستگی را با عملکرد اسانس داشتند. آنالیز رگرسیون گام به گام بیانگر آن بود که تغییرات عملکرد اسانس عمدتاً توسط وزن خشک برگ، درصد اسانس، وزن تر کل، تعداد ساقه و میزان تاج پوشش توجیه میشد. بهطور کلی با توجه به نتایج بدستآمده برتری گونه پونهسای برافراشته نسبت به گونه تاجکرکی قابل ملاحظه بود و میتوان آن را بهعنوان یک گونه ارزشمند برای تولید با مقاصد دارویی توصیه نمود.
زهرا موحدی؛ احمد معینی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.501.95.3.1576.1578 گیاه کاسنی (Cichoirium intybus L.) یک گیاه دارویی است که مهمترین استفادههای آن از طریق تولید برگ و ریشه میباشد. در این پژوهش اثر محلولپاشی نانوکلات آهن و کلات آهن بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی کاسنی در سیستم هواکشت بررسی شده است. این سیستم روش بسیار مناسبی برای بررسی تأثیر عناصر ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.501.95.3.1576.1578 گیاه کاسنی (Cichoirium intybus L.) یک گیاه دارویی است که مهمترین استفادههای آن از طریق تولید برگ و ریشه میباشد. در این پژوهش اثر محلولپاشی نانوکلات آهن و کلات آهن بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی کاسنی در سیستم هواکشت بررسی شده است. این سیستم روش بسیار مناسبی برای بررسی تأثیر عناصر غذایی و نیز بهبود رشد و نمو در گیاهان مختلف در شرایط کنترل شده محسوب میشود. تیمارهای آزمایشی شامل محلولپاشی با آب (شاهد)، کلات آهن (0.5، 1 و 1.5 گرم در لیتر) و نانو کلات آهن (0.5، 1 و 1.5 گرم در لیتر) بود. محلولپاشی در سه مرحله شامل 20، 40 و 60 روز پس از کشت بذرها در سیستم هواکشت روی برگ و ریشه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد و پس از شش ماه صفات مورد نظر بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای مختلف برای صفات ارتفاع کل گیاه، طول ریشه، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، رنگیزههای فتوسنتزی و میزان آهن در ریشه و اندام هوایی معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که استفاده از غلظت 1.5 گرم نانو کلات آهن، بیشترین ارتفاع کل گیاه (cm173.5)، طول ریشه (cm139.7)، وزن خشک اندامهای هوایی (g86.1)، وزن خشک ریشه (g65.2)، سطح برگ (mm23448.5)، کلروفیل a (mg/g2.43)، کلروفیل b (mg/g1.27) و کاروتنوئید (mg/g1.25) را داشته است. کمترین ارتفاع کل گیاه (cm121.5)، طول ریشه (cm92.3)، وزن خشک اندامهای هوایی (g50.1)، وزن خشک ریشه (g15.1)، سطح برگ (mm22259.6) کلروفیل a (mg/g1.46)، کلروفیل b (mg/g0.85) و کاروتنوئید (mg/g0.76) در تیمار شاهد مشاهده شد. در مجموع نتایج این آزمایش اثر مثبت محلولپاشی کلات آهن را نشان داد که غلظت 1.5 گرم نانو کلات آهن برای صفات مورد مطالعه بیشترین تأثیر را داشت.
جواد معتمدی؛ اسکندر صوفی خواجوی؛ احمد علیجانپور؛ اسماعیل شیدای کرکج
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.240.94.2.1575.1607 بررسی ویژگیهای رویشگاهی گیاهان دارویی و برآورد مقدار تولید آنها از ملزومات اساسی بهمنظور طراحی سند چشمانداز بهرهبرداری از محصولات فرعی است. گونه ثعلب (Orchis palustris Jacq.) یکی از گونههای دارویی مهم و با ارزش اقتصادی بالا است که در چمنزارهای منطقه ترگور ارومیه پراکنش چشمگیری دارد. از اینرو، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.240.94.2.1575.1607 بررسی ویژگیهای رویشگاهی گیاهان دارویی و برآورد مقدار تولید آنها از ملزومات اساسی بهمنظور طراحی سند چشمانداز بهرهبرداری از محصولات فرعی است. گونه ثعلب (Orchis palustris Jacq.) یکی از گونههای دارویی مهم و با ارزش اقتصادی بالا است که در چمنزارهای منطقه ترگور ارومیه پراکنش چشمگیری دارد. از اینرو، از بین محدودههای پراکنش چمنزار، شش محدوده که پراکنش گونه ثعلب در آنها از وضعیت یکنواختتری برخوردار و دسترسی به آنها آسانتر بود، انتخاب گردید. در هر یک از محدودهها با کاربرد 60 پلات 60×25 سانتیمتر مربعی که بهطور تصادفی در داخل 10 قاب 1 × 10 متر مربعی استقرار داشتند، تعداد پایههای ثعلب شمارش و صفات گیاهی شامل درصد پوشش تاجی، ارتفاع و مقدار تولید غده ثعلب اندازهگیری شد. همچنین در هر یک از مکانها، سه نمونه مرکب خاک بهصورت تصادفی تا عمق ریشهدوانی گونههای غالب برداشت و خصوصیات خاک شامل شن، سیلت، رس، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی و ازت کل اندازهگیری شد. عمق آب زیرزمینی هر یک از رویشگاهها، بهعنوان معیاری از سطح رطوبتی و ارتفاع از سطح دریا برای آنالیز ارتباط خصوصیات رویشگاهی با صفات گیاهی مورد توجه قرار گرفت. بدینمنظور با توجه به طول گرادیان محاسبه شده، از روش آنالیز افزونگی (RDA) بهعنوان روش خطی استفاده شد. نتایج آنالیز افزونگی نشان داد که صفات گیاهی و بهویژه وزن غده ثعلب، تحت تأثیر مستقیم مقدار ماده آلی، ازت کل و درصد رس رویشگاهها میباشد. صفات مذکور با ارتفاع رویشگاهها، عمق آب زیرزمینی و اسیدیته خاک ارتباط عکس دارند. در مجموع، گونه ثعلب رویشگاههای کم ارتفاع مانند دشتهای آبرفتی با خاکهای حاصلخیز، اسیدیته خنثی، بافت سنگین و آب زیرزمینی بالا را نسبت به دیگر مکانها بیشتر ترجیح میدهد.
حامد کرمی؛ منصور راسخ
چکیده
فرایند خشک کردن اهمیت زیادی در فرآوری گیاهان دارویی دارد، زیرا گیاهان دارویی اسانسدار اگر بلافاصله خشک نشوند و یا اسانس آنها استخراج نشود مواد مؤثره و ترکیبهای فرّار خود را از دست میدهند. در این تحقیق، سینتیک خشک کردن لایه نازک گیاه دارویی ترخون (Artemisia dracunculus L.) در یک خشککن هیبریدی خورشیدی مدلسازی شد. آزمایش در چهار دمای 40، ...
بیشتر
فرایند خشک کردن اهمیت زیادی در فرآوری گیاهان دارویی دارد، زیرا گیاهان دارویی اسانسدار اگر بلافاصله خشک نشوند و یا اسانس آنها استخراج نشود مواد مؤثره و ترکیبهای فرّار خود را از دست میدهند. در این تحقیق، سینتیک خشک کردن لایه نازک گیاه دارویی ترخون (Artemisia dracunculus L.) در یک خشککن هیبریدی خورشیدی مدلسازی شد. آزمایش در چهار دمای 40، 50، 60 و 70 درجه سانتیگراد و سه سرعت هوای 1، 1.51 و 2 متر بر ثانیه در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. 8 مدل مرسوم خشک کردن بر دادههای آزمایشگاهی برازش و با هم مقایسه شدند. باتوجه به نتایج آنالیز واریانس عوامل دمای هوای خشک کردن و سرعت هوای خشک کردن در سطح احتمال 1% معنیدار شده ولی اثر متقابل دما و سرعت هوای خشک کردن معنیدار نشده و بیشترین میزان اسانس استحصالی مربوط به دمای 40 درجه سانتیگراد و سرعت جابجایی هوا 1.5 متر بر ثانیه با مقدار تقریب 1.27 میلیلیتر براساس حجمی (v/w) بدست آمد و با افزایش دما از 40 درجه سانتیگراد به 70 درجه سانتیگراد میزان اسانس استحصالی بهطور معنیداری کاهش یافت. طبق نتایج بدست آمده مدل آغباشلو و همکاران منحنی سینتیک خشک شدن ترخون را نسبت به مدلهای دیگر بهتر برآورد کرد. حداکثر مقدار ضریب پخش رطوبت مؤثر در سرعت هوا 1.5 متر بر ثانیه و دمای هوای ورودی 70 درجه سانتیگراد برابر با 10-10×2.74 (مترمربع بر ثانیه) بدست آمد. همچنین، حداقل مقدار ضریب پخش رطوبت مؤثر در سرعت هوا یک متر بر ثانیه و دمای هوای ورودی 40 درجه سانتیگراد برابر با 10-10×1.34 (متر مربع بر ثانیه) بدست آمد.
مجید رستمی؛ هدا محمدی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر دمای کاشت و همچنین تراکم بوته بر عملکرد و ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک گیاه سیر (Allium sativum L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه دمای کاشت بهاره (7.4 درجه سانتیگراد، 9 درجه سانتیگراد و 11 درجه سانتیگراد) و چهار تراکم کاشت (20، 40، 60 و 80 بوته ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر دمای کاشت و همچنین تراکم بوته بر عملکرد و ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک گیاه سیر (Allium sativum L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه دمای کاشت بهاره (7.4 درجه سانتیگراد، 9 درجه سانتیگراد و 11 درجه سانتیگراد) و چهار تراکم کاشت (20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع) بودند. برهمکنش تیمارها بر عملکرد سیر، وزن برگ، ارتفاع گیاه، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در سطح 1% معنیدار بود. در صورتیکه شاخص برداشت، تعداد سیرچه، میزان کلروفیل a و محتوای نسبی آب فقط تحت تأثیر دمای کاشت و تراکم قرار گرفتند. بیشترین عملکرد سیر (921 گرم در مترمربع) در تیمار کاشت در دمای 7 درجه سانتیگراد و با تراکم 80 بوته بدست آمد، در حالیکه کمترین عملکرد (317 گرم در مترمربع) در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتیگراد و تراکم 20 بوته مشاهده شد. روند تغییرات وزن برگ در تیمارهای مختلف تقریباً مشابه با روند تغییرات عملکرد بود. بیشترین مقدار کلروفیل کل (2.52 میلیگرم بر گرم) هنگام کاشت در دمای 9 درجه سانتیگراد و تراکم 20 بوته اندازهگیری شد، در حالیکه کمترین مقدار کلروفیل کل (2.07 میلیگرم بر گرم) در تیمار کاشت در دمای 11 درجه سانتیگراد و تراکم 80 بوته مشاهده شد. بیشترین میزان شاخص برداشت (64.6%) در شرایط کاشت در دمای 7 درجه سانتیگراد مشاهده شد و با تأخیر در تاریخ کاشت و افزایش دما شاخص برداشت بهصورت معنیداری کاهش یافت. بهطوری که در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتیگراد شاخص برداشت در مقایسه با تیمار کاشت در دمای 7.4 درجه سانتیگراد حدود 7% کاهش یافت. کمترین تعداد سیرچه در بوته (3.64) در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتیگراد مشاهده شد که باعث شد تعداد سیرچه در مقایسه با تیمار کاشت در دمای 7.4 درجه سانتیگراد حدود 25% کاهش یابد. اثر تراکم نیز بر تعداد سیرچه در بوته معنیدار بود و در تراکم کاشت 80 بوته سیرچههای تولیدشده در بوته بیش از 14% کاهش یافت. از بین دماهای کاشت مورد مطالعه در منطقه بهترین دمای کاشت 7.4 درجه سانتیگراد بود، زیرا در این شرایط گیاه دوره رشد طولانیتر و فرصت بیشتری برای استفاده از منابع داشت. در هر سه دمای کاشت افزایش تراکم منجر به افزایش عملکرد شد ولی افزایش تراکم در دمای کاشت 7.4 درجه سانتیگراد تأثیر بیشتری در افزایش عملکرد داشت.
مجتبی خواجه حق وردی؛ محمدرضا اردکانی؛ بهلول عباسزاده؛ پریسا نجات خواه معنوی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر ورمیکمپوست، بیوچار و همزیستی میکوریزی بر برخی ویژگیهای کمّی و کیفی گیاه دارویی کدوی تخمکاغذی، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه آموزشی- پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در ماهدشت در سال 1395 اجرا شد. در این پژوهش ورمیکمپوست ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر ورمیکمپوست، بیوچار و همزیستی میکوریزی بر برخی ویژگیهای کمّی و کیفی گیاه دارویی کدوی تخمکاغذی، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه آموزشی- پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در ماهدشت در سال 1395 اجرا شد. در این پژوهش ورمیکمپوست در سه سطح (صفر، 6 و 12 تن در هکتار) بهعنوان عامل اصلی، بیوچار در سه سطح (صفر، 6 و 12 تن در هکتار) و میکوریزا در دو سطح (عدم مصرف و مصرف) بهعنوان عاملهای فرعی بودند. نتایج نشان دادند که اثر اصلی عاملها بر درصد همزیستی میکوریزی و میزان فسفر دانه در سطح 1% معنیدار بود. تجزیه واریانس اثر متقابل ورمیکمپوست در بیوچار بر شاخص سطح برگ، عملکرد میوه خشک، عملکرد دانه و نسبت وزن خشک دانه به میوه در سطح 1% معنیدار و بر تعداد ساقه فرعی در سطح 5% معنیدار بود. مقایسه میانگین اثر متقابل ورمیکمپوست در بیوچار نشان داد که کدوی تخمکاغذی با مصرف 12 تن در هکتار ورمیکمپوست به همراه 12 تن در هکتار بیوچار بیشترین میزان شاخص سطح برگ (12.28)، تعداد ساقه فرعی (13.33 عدد بر بوته)، عملکرد میوه خشک (619.51 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (410.02 کیلوگرم در هکتار) و نسبت وزن خشک دانه به میوه (66.1%) را داشت. بنابراین با توجه به نتایج بدستآمده، استفاده از ورمیکمپوست همراه با بیوچار در تولید کدوی تخمکاغذی قابل توصیه است.
محمد امینی؛ سعید یوسف زاده؛ کمال سادات اسیلان
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی سولفات آهن، روی و منگنز بر میزان و اجزای اسانس زوفا، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرند اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، محلولپاشی آهن، روی، منگنز، آهن+ روی، آهن+ منگنز، روی+ منگنز و آهن+ منگنز+ روی بودند. نتایج نشان داد محلولپاشی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی سولفات آهن، روی و منگنز بر میزان و اجزای اسانس زوفا، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرند اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، محلولپاشی آهن، روی، منگنز، آهن+ روی، آهن+ منگنز، روی+ منگنز و آهن+ منگنز+ روی بودند. نتایج نشان داد محلولپاشی بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز میزان سیس-پینو کامفون تأثیر معنیدار داشت. محلولپاشی توأم آهن+ منگنز+روی بیشترین درصد اسانس (0.6%) و بیشترین عملکرد اسانس (30.44 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. محلولپاشی تیمار آهن+ منگنز+ روی در مقایسه با تیمار شاهد درصد اسانس را بیش از 50% افزایش داد. بتا-پینن، ترانس-پینو کامفن، پینا کارون و سیس-پینو کامفون 75% تا90% اجزای اسانس را به خود اختصاص دادند. محلولپاشی عناصر آهن+ منگنز+ روی بیشترین مقادیر (89.4%) و تیمار شاهد (77.1%) کمترین مقادیر مجموع ترکیبهای ترکیب بتا-پینن، ترانس-پینو کامفن، پینو کارون و سیس-پینو کامفون را تولید کردند. در مجموع نتایج نشان داد محلولپاشی آهن+ منگنز+ روی میتواند بهعنوان یک راهکار مدیریتی مناسب برای دستیابی به عملکرد مطلوب اسانس و اجزای آن در گیاه دارویی زوفا مورد استفاده قرار بگیرد.
علی مقدم؛ مهدی صیدی؛ وحید عبدوسی؛ مجید میراب بالو؛ زهرا طهماسبی
چکیده
عصاره گیاهان دارویی ممکن است بهعنوان آفت کشت زیستی دوستدار طبیعت و بدون خطر برای انسانها و حیوانات مورد استفاده قرار گیرند. در این تحقیق، اثرات شش گیاه دارویی بومی شامل Satureja sahendica Bornm.، Satureja khuzistanica Jamzad، Scrophularia striata Boiss.، Thymbra spicata L.، Oliveria decumbens Vent. و Vitex agnus-castus L. و سم استامیپراید در کنترل آفت سفید بالک خیار (Bemisia tabaci) و برخی پاسخهای ...
بیشتر
عصاره گیاهان دارویی ممکن است بهعنوان آفت کشت زیستی دوستدار طبیعت و بدون خطر برای انسانها و حیوانات مورد استفاده قرار گیرند. در این تحقیق، اثرات شش گیاه دارویی بومی شامل Satureja sahendica Bornm.، Satureja khuzistanica Jamzad، Scrophularia striata Boiss.، Thymbra spicata L.، Oliveria decumbens Vent. و Vitex agnus-castus L. و سم استامیپراید در کنترل آفت سفید بالک خیار (Bemisia tabaci) و برخی پاسخهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه خیار در شرایط مزرعه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تمام عصارههای بکار رفته سبب کاهش جمعیت سفید بالک نسبت به شاهد شدند. اما از میان آنها، بیشترین تأثیر در کنترل این آفت برای Oliveria decumbens Vent. ثبت گردید. کاربرد عصارهها بهویژه در غلظتهای ppm500 و ppm1000 سبب افزایش معنیدار تعداد میوه درجه یک و تعداد میوه درجه دو شد. با افزایش غلظت عصارهها از ppm250 تا ppm1000، محتوی پتاسیم برگ افزایش و محتوی کلسیم و سفتی میوه کاهش یافت. نتایج نشان داد که کاربرد عصارهها و سم استامیپراید بهویژه در غلظت بالا (ppm1000) باعث ایجاد برخی اثرات منفی در گیاه میزبان و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان شد. بهطور کلی، تمام عصارههای بکار رفته بهویژه عصاره Oliveria decumbens Vent.، در غلظتهای پایین سبب کنترل مؤثر آفت سفید بالک بدون اثرات منفی بر گیاه میزبان در مقایسه با حشرهکش استامیپراید شدند.
کیوان عزیزی؛ محسن دانشیار؛ سید میثم ابطحی؛ سید هادی گلدانی
چکیده
هدف این تحقیق بررسی اثرات سطوح مختلف پودر گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) بر سیستم ایمنی، خصوصیات لاشه و عملکرد بلدرچینهای ژاپنی بود. برای این منظور از 200 قطعه جوجه بلدرچین ژاپنی Coturnix Japonica (Coturnix) یک روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار و 10 پرنده در هر تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح نعناع فلفلی (صفر، 0.25، 0.5 ...
بیشتر
هدف این تحقیق بررسی اثرات سطوح مختلف پودر گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) بر سیستم ایمنی، خصوصیات لاشه و عملکرد بلدرچینهای ژاپنی بود. برای این منظور از 200 قطعه جوجه بلدرچین ژاپنی Coturnix Japonica (Coturnix) یک روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار و 10 پرنده در هر تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح نعناع فلفلی (صفر، 0.25، 0.5 و 0.75 درصد) بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که مصرف سطوح 0.5 و 0.75 درصد پودر نعناع فلفلی موجب کاهش شدت انفجار تنفسی شد (01/0P<). عدم تأثیر تیمارهای آزمایشی بر نسبت هتروفیل به لنفوسیت، هتروفیل، لنفوسیت و مونوسیت مشاهده گردید (0.05>P). همچنین سطوح مختلف پودر گیاه نعناع فلفلی نسبت به تیمار شاهد بهطور چشمگیری باعث کاهش آنتیبادیها در مقابل آنتیژن گلبولهای قرمز خون گوسفندی (SRBC) و تضعیف سیستم ایمنی هومورال شد (0.01>P). بعلاوه اینکه سطوح مختلف پودر گیاه نعناع فلفلی با افزایش تکثیر لنفوسیتها و افزایش معنیدار ضخامت پرده بین انگشتان پا در پاسخ به تزریق SRBC سبب تقویت سیستم ایمنی سلولی گردید (0.01>P). مصرف پودر گیاه نعناع فلفلی تأثیری بر عملکرد بلدرچینهای ژاپنی در طول هفتههای مختلف آزمایشی و کل دوره نداشت (0.05>P). همچنین اختلاف معنیداری بین تیمارهای آزمایشی از لحاظ خصوصیات لاشه، وزن اندامهای داخلی و طول و وزن بخشهای مختلف روده وجود نداشت (0.05>P). بنابراین با توجه به تقویت پاسخهای ایمنی سلولی توسط پودر گیاه نعناع فلفلی، میتوان استفاده از پودر گیاه نعناع فلفلی را هنگام نیاز به تقویت پاسخهای ایمنی سلولی در بیماریهای ویروسی مانند نیوکاسل، برونشیت و آنفولانزا یا عفونتهای انگلی داخل سلولی مانند کوکسیدیوز پیشنهاد کرد.
همایون مرادنژادی؛ زهرا علیخانی؛ مرجان واحدی
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی و اولویتبندی کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی در شهرستان چرداول انجام شد. در این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع از روشهای ترکیبی پژوهش کمّی- کیفی و از میان این روشها، از الگوی تلفیقی غالب-کمتر غالب و در قالب طرح دو مرحلهای استفاده شد. در بین روشهای پژوهش کیفی از مصاحبههای نیمهعمیق و از میان روشهای ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی و اولویتبندی کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی در شهرستان چرداول انجام شد. در این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع از روشهای ترکیبی پژوهش کمّی- کیفی و از میان این روشها، از الگوی تلفیقی غالب-کمتر غالب و در قالب طرح دو مرحلهای استفاده شد. در بین روشهای پژوهش کیفی از مصاحبههای نیمهعمیق و از میان روشهای پژوهش کمّی، از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری در مرحله کیفی پژوهش صاحبنظران گیاهان دارویی و کارشناسان اقتصادی استان ایلام بودهاند که تعداد 12 نفر از آنان به روش نمونهگیری هدفمند در پژوهش مشارکت داده شدهاند. جامعه آماری مرحله کمّی تعداد 84 نفر از کارشناسان بودهاند که با استفاده از فرمول کوکران 50 نفر از آنان بهعنوان نمونه برآورد و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند. ابزار گردآوری دادهها در مرحله کمّی پرسشنامهای بود که براساس نتیجه مرحله کیفی و بررسی پیشینه پژوهش طراحی شده و روایی آن براساس نظر جمعی از صاحبنظران و استادان مجرب تأیید گردید. پایایی ابزار پژوهش با استفاده از نرمافزار spss و محاسبه آزمون آلفای کرونباخ، 0.91 بدست آمد که بیانگر مناسب بودن پایایی پرسشنامه بود. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار spss انجام شد. نتایج نشان داد که کاشت گیاهان دارویی، کارگاه خشککن، پودر و بستهبندی سیر؛ کارگاه روغنگیری و بستهبندی کلزا؛ و کارگاه تولید آدامس طبیعی بنه (سقز)؛ بهترتیب جزء اولویتهای برتر کسب و کارهای تولیدی و خدماتی، فرآوری اولیه، فرآوری ثانویه و فرآوری نهایی گیاهان دارویی بودند.
علی سپهوند؛ کریم خادمی؛ حسین آسترکی؛ علی محمدیان
چکیده
در راستای استفاده بهینه از دیمزارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سالهای 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری ...
بیشتر
در راستای استفاده بهینه از دیمزارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سالهای 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری شدند. نتایج بدست آمده از آنالیز مرکب دادهها در طی سالهای اجرای طرح نشان داد که تراکم 8 بوته در مترمربع نسبت به دو تراکم 6 و 4 بوته بیشترین عملکرد سرشاخه را تولید کرد. نتایج بررسی دادهها در مدت زمان اجرای طرح نشان داد که عملکرد ماده خشک در سال چهارم 9/3937 کیلوگرم در هکتار و عملکرد اسانس در همان سال 52/77 کیلوگرم درهکتار و از نظر درصد اسانس در سال چهارم 973/1 درصد و شاخه گلدهنده، قطر تاج پوشش و ارتفاع بهترتیب 153/317 عدد، 87/42 و 3/15سانتیمتر بودند. اسانس گونه بومی T. lancifolius بیش از 44% کارواکرول و حدود 31% تیمول داشت.
محسن نصیری؛ سید اسماعیل سیدیان؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
چکیده
جنس آویشن (Thymus) از تیره نعناعیان (Lamiaceae) و یکی از گیاهان بومی با اهمیت ایران است که دارای مصارف متعددی در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی و بهویژه دارویی است. بهمنظور بررسی ویژگیهای جوانهزنی و استقرار گیاهان، اکسشنهای مختلف گونههای آویشن موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران (T. daenensis، T. fedchenkoi، T. kotschyanus، T. lancifolius، T. migricus، T. pubescens، T. ...
بیشتر
جنس آویشن (Thymus) از تیره نعناعیان (Lamiaceae) و یکی از گیاهان بومی با اهمیت ایران است که دارای مصارف متعددی در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی و بهویژه دارویی است. بهمنظور بررسی ویژگیهای جوانهزنی و استقرار گیاهان، اکسشنهای مختلف گونههای آویشن موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران (T. daenensis، T. fedchenkoi، T. kotschyanus، T. lancifolius، T. migricus، T. pubescens، T. transcaspicus و T. vulgaris)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. صفات وزن هزاردانه، درصد جوانهزنی، مدت ذخیرهسازی، سرعت جوانهزنی و مراحل رشد رویشی (2، 4، 6 و 8 برگی شدن و ظهور شاخههای جانبی) و استقرار اکسشنهای گونههای مختلف جنس آویشن در شرایط گلخانه بررسی شدند. اکسشنهایی که نام گونه آنها مشخص نبود پس از گلدهی در گلخانه و تهیه نمونه هرباریومی مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در بین گونههای مورد بررسی، وزن هزاردانه با درصد جوانهزنی و درصد استقرار گیاهچه همبستگی مثبت و معنیدارد اشته، در حالیکه با تاریخ ظهور برگ همبستگی منفی و معنیدار داشت. بیشترین وزن هزاردانه مربوط به گونههای T. kotschyanus و T. lancifolius و بالاترین درصد جوانهزنی مربوط به گونه T. pubescens بود. درصد جوانهزنی اولیه با درصد و سرعت سبز شدن رابطه مثبت و معنیدار و با ظهور شاخه جانبی رابطه منفی و معنیدار نشان داد. درصد سبز شدن ثانویه با صفات سرعت سبز شدن و تاریخ ظهور برگ بهترتیب در سطح یک و پنج درصد رابطه مثبت و معنیدار داشت. سرعت سبز شدن با تاریخ ظهور برگ همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. در ویژگیهای مربوط به ظهور برگ و شاخه جانبی اختلاف معنیدار بین گونهها مشاهده نشد.
معصومه لایق حقیقی؛ بهلول عباسزاده؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ وحیده صمدیان ساربانقلی
چکیده
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران میباشد. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونهسای خوشهای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال ...
بیشتر
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران میباشد. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونهسای خوشهای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1390 اجرا شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل 100% (شاهد یا بدون تنش)،80% (تنش ملایم)، 60% (تنش متوسط) و 40% (تنش شدید) ظرفیت مزرعهای بود. در مرحله گلدهی ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، تعداد ساقه جانبی، وزن ریشه، طول ریشه، قطر ساقه اصلی، تعداد ساقه گلدار، طول گلآذینها، طول برگ و عرض برگ، عملکرد برگ، گلآذین، ساقه و سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس برگ، گلآذین، ساقه و سرشاخه اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنیدار بر ارتفاع گیاه، وزن ریشه، طول گلآذینها، طول برگ، عرض برگ (1%≥α)، طول ریشه و قطر ساقه اصلی (5%≥α) داشت. همچنین تنش خشکی اثر معنیدار بر درصد اسانس برگ، درصد اسانس سرشاخه، عملکرد برگ، ساقه، گلآذین و سرشاخه، عملکرد اسانس برگ و گلآذین (1%≥α) داشت. بیشترین درصد اسانس برگ (72/1%)، گلآذین (93/1%) و درصد اسانس سرشاخه (27/1%) مربوط به تنش ملایم (60% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که پونهسای خوشهای گیاهی مقاوم به خشکی بوده و با اعمال 60% تنش خشکی میتوان بیشینه اسانس را بدست آورد.
علیاصغر ساجدیپور؛ سیامک مشایخی
چکیده
وجود تقاضا برای گیاهان دارویی تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی میباشد. این تحقیق با هدف بررسی تقاضای گیاهان دارویی در سه استان همجوار شامل استانهای همدان، مرکزی و لرستان انجام شد. این تحقیق، به روش پیمایشی انجام شد. دادههای مورد نیاز این تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه بهصورت مصاحبه مستقیم از تعداد 96 فروشنده گیاهان دارویی ...
بیشتر
وجود تقاضا برای گیاهان دارویی تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی میباشد. این تحقیق با هدف بررسی تقاضای گیاهان دارویی در سه استان همجوار شامل استانهای همدان، مرکزی و لرستان انجام شد. این تحقیق، به روش پیمایشی انجام شد. دادههای مورد نیاز این تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه بهصورت مصاحبه مستقیم از تعداد 96 فروشنده گیاهان دارویی در استانهای منتخب، در سال 1390 جمعآوری گردید. نمونهها به روش نمونهگیری تصادفی ساده با بکارگیری فرمول کوکران برای حجم جامعه نامعلوم انتخاب شدند. روایی پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. از سوی دیگر، ضریب آلفای کرونباخ برابر 787/0 شد که اعتبار پرسشنامه را اثبات نمود. در این تحقیق، نوسان تقاضای بازار با بهرهگیری از ضریب تغییر و رابطه متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه، رتبهبندی عوامل مؤثر بر تقاضای گیاهان دارویی با استفاده از آزمون رتبهای فریدمن انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که در میان انواع مختلف گیاهان دارویی، عرقیات با سهم 8/28 درصدی دارای بیشترین تقاضا در استانهای منتخب بود. آزمون رتبهای فریدمن بیانگر آن بود که قیمت، سهولت مصرف و دسترسی به کلینیک طب سنتی بهترتیب مهمترین عوامل مؤثر بر تقاضای گیاهان دارویی در استانهای مورد مطالعه میباشد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که با وجود همجواری استانهای مورد بررسی، تقاضا در بازار گیاهان دارویی از لحاظ مقدار و ارزش در این سه استان، فاقد رابطه معنیدار بوده و از یکدیگر مستقل هستند. البته ضریب تغییر نشان داد که میزان تقاضای گیاهان دارویی در استان لرستان از نوسان بیشتری در مقایسه با استانهای مرکزی و همدان برخوردار بوده است.
شاهین شرفالدین شیرازی؛ فائزه فاضلی
چکیده
آویشن، گیاهی چندساله از خانواده نعناع و از گیاهان دارویی با ارزش در دنیاست. گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) در بسیاری از مناطق ایران پراکنش دارد. بهمنظور بررسی اثر میکروکلات آهن و سولفات آهن بر ارتفاع گیاه، سطح تاج پوشش، عملکرد ماده تر، عملکرد ماده خشک و میزان جذب N، P، K و Fe در برگها، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
آویشن، گیاهی چندساله از خانواده نعناع و از گیاهان دارویی با ارزش در دنیاست. گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) در بسیاری از مناطق ایران پراکنش دارد. بهمنظور بررسی اثر میکروکلات آهن و سولفات آهن بر ارتفاع گیاه، سطح تاج پوشش، عملکرد ماده تر، عملکرد ماده خشک و میزان جذب N، P، K و Fe در برگها، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه سطح 0، 3 و 6 کیلوگرم در هکتار میکروکلات آهن (0n، 3n و 6n) و سولفات آهن (0i، 3i و 6i) بهصورت محلولپاشی (محلول 3 و 6 گرم در لیتر در مترمربع) در سه مرحله در سال زراعی 1391 در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده عاملها هر یک به تنهایی بر صفات ارتفاع گیاه در سطح 5% (63/28 سانتیمتر)، عملکرد ماده تر و عملکرد ماده خشک (بهترتیب 5110 و 2613 کیلوگرم در هکتار از تیمار 6n) و اثر متقابل عاملها بر صفات سطح تاجپوشش (81/47 سانتیمتر مربع از تیمار 0i6n)، میزان جذب N (10/1% از تیمار 0i6n)، میزان جذب P (14/1 گرم بر کیلوگرم وزن خشک برگ از تیمار 6i6n)، میزان جذب K (89/15 گرم بر کیلوگرم وزن خشک برگ از تیمار 0i6n) و میزان جذب Fe (70/1 گرم بر کیلوگرم وزن خشک برگ از تیمار 6i6n) در سطح 1% معنیدار بود. با توجه به نتایج حاصل، استفاده از 6 کیلوگرم در هکتار از میکروکلات آهن برای افزایش عملکرد آویشن مناسب میباشد.
معصومه موقری؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی؛ حسین آذرنیوند؛ محسن ساروی؛ مهدی فرحپور
چکیده
عدم شناخت کافی از توانمندیهای مراتع باعث شده تا این منابع برای تولیدات دامی در حد زیادی مورد بهرهبرداری قرار گرفته و سایر مقولههای بهرهبرداری از نظر دور نگه داشته شوند. این در حالیست که کشور ایران با داشتن بیش از 8000 گونه گیاهی یکی از غنیترین جوامع گیاهی دنیا را داراست و بخش عمدهای از این فلور غنی را گیاهان دارویی تشکیل میدهند. ...
بیشتر
عدم شناخت کافی از توانمندیهای مراتع باعث شده تا این منابع برای تولیدات دامی در حد زیادی مورد بهرهبرداری قرار گرفته و سایر مقولههای بهرهبرداری از نظر دور نگه داشته شوند. این در حالیست که کشور ایران با داشتن بیش از 8000 گونه گیاهی یکی از غنیترین جوامع گیاهی دنیا را داراست و بخش عمدهای از این فلور غنی را گیاهان دارویی تشکیل میدهند. حوزه آبخیز لاسم بهدلیل تنوع گیاهی زیاد دارای قابلیت بالایی در زمینه گیاهان دارویی میباشد. به همین منظور شناسایی و تعیین شایستگی برای کاربری گیاهان دارویی این حوزه هدف این تحقیق قرار گرفت. نقشه نهایی شایستگی گیاهان دارویی در این حوزه از تلفیق دو معیار پوشش گیاهی و عوامل محیطی با بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید. نمونهبرداری در تیپهای گیاهی منطقه (بهعنوان واحد کاری) به روش تصادفی با استقرار دو ترانسکت 100 متری عمود برهم و با اندازهگیری دادههای حضور و عدم حضور گیاهان دارویی، درصد تاج پوشش، ترکیب و تولید گونههای دارویی در پلاتهای 1 مترمربعی انجام شد. از 120 گونه شناسایی شده در منطقه تعداد 58 گونه از 20 خانواده گیاهی با خاصیت دارویی شناسایی شدند. نتایج بررسی شایستگی گیاهان دارویی این حوزه نشان میدهد که حدود 6/10% منطقه (4/1071 هکتار) در طبقه شایستگی خوب (1S)، 1/28% منطقه (2841 هکتار) در طبقه شایستگی متوسط (2S)، 5/41% (5/4193 هکتار) در طبقه شایستگی ضعیف (3S) و 20% (8/2006 هکتار) از اراضی منطقه در طبقه غیرشایسته (N) قرار گرفتند. بهطور کلی مهمترین عامل کاهشدهنده شایستگی مراتع حوزه آبخیز لاسم، شاخص اقتصادی تولید میباشد. همچنین با توجه به شرایط توپوگرافی این حوزه، شیب منطقه نیز در کاهش شایستگی مراتع منطقه نقش قابل ملاحظهای داشت.
ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسن روحیپور؛ محمدحسن عصاره؛ سیدرضا طبایی عقدائی؛ محمدحسین لباسچی؛ بهروز نادری
چکیده
بهمنظور تعیین نیاز آبی گل محمدی (Rosa damascena Mill.)، آزمایشی در سال 1391 با استفاده از لایسیمترهای تحقیقاتی مرکز تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. بدین منظور از لایسیمترهای زهکشدار که در آن یک گیاه بالغ از گل محمدی قرار داشت، استفاده گردید. لایسیمترهای مشابهای نیز به کشت گیاه مرجع یونجه و همچنین بدون گیاه و دارای ...
بیشتر
بهمنظور تعیین نیاز آبی گل محمدی (Rosa damascena Mill.)، آزمایشی در سال 1391 با استفاده از لایسیمترهای تحقیقاتی مرکز تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. بدین منظور از لایسیمترهای زهکشدار که در آن یک گیاه بالغ از گل محمدی قرار داشت، استفاده گردید. لایسیمترهای مشابهای نیز به کشت گیاه مرجع یونجه و همچنین بدون گیاه و دارای خاک اختصاص داده شد. آبیاری کلیه لایسیمترها، براساس نمونهبرداری و اندازهگیری وزن تر و خشک نمونه خاک بود و بهنحوی تنظیم گردید که در حد ظرفیت زراعی باشد. میزان آب ورودی از طریق حجمی اعمال شد و آب خارج شده از هر لایسیمتر نیز در مخازن جداگانه جمعآوری و اندازهگیری شد. ویژگیهای مورد مطالعه شامل میزان تبخیر و تعرق گل محمدی و گیاه مرجع یونجه بود. ضرایب گیاهی گل محمدی در طول دوره رشد گیاه از نسبت تبخیر و تعرق گل محمدی به گیاه مرجع یونجه بدست آمد. بهمنظور مقایسه روشهای مستقیم و غیرمستقیم در برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع، از روشهای محاسباتی بلینی کریدل و پنمن مانتیث اصلاح شده توسط فائو استفاده گردید. طبق نتایج بدست آمده، میزان کارایی مصرف آب گل محمدی 18/2 گرم در لیتر و نسبت تعرق برابر با 46/0 لیتر محاسبه شد. میزان تبخیر و تعرق گل محمدی از اول فروردینماه تا اتمام گلدهی با دریافت 820 درجه روز رشد معادل 5/111 میلیمتر برآورد شد. میزان تبخیر و تعرق گل محمدی تا انتهای دوره رشد با دریافت 3740 درجه روز رشد، معادل 1147 میلیمتر بود. میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع، با استفاده از لایسیمتر 1247 میلیمتر تعیین شد، که پس از دریافت حرارتی معادل 8/3832 درجه روز رشد قابل مشاهده بود. این در حالیست که در روشهای محاسباتی مانند بلینی کریدل و پنمن مانتیث اصلاح شده توسط فائو، میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع بهترتیب 1392 و 7/1159 میلیمتر برآورد شد. به بیان دیگر در روشهای لایسیمتری و محاسباتی برآورد مشابهی از تبخیر و تعرق گیاه مرجع ارائه گردید.
سیدعبداله حسینی؛ مهدی گودرزی؛ ابوالفضل زارعی؛ امیر میمندیپور؛ ابوالحسن صادقیپناه
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات گیاهان دارویی رازیانه و شیرینبیان بر ایمنی و فراسنجههای خونی جوجههای گوشتی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار، 4 تکرار و 25 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (کنترل منفی)، 5/2 و 5 گرم در کیلوگرم رازیانه، 5/2 و 5 گرم در کیلوگرم شیرینبیان و جیره با آنتیبیوتیک محرک رشد (کنترل ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات گیاهان دارویی رازیانه و شیرینبیان بر ایمنی و فراسنجههای خونی جوجههای گوشتی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار، 4 تکرار و 25 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (کنترل منفی)، 5/2 و 5 گرم در کیلوگرم رازیانه، 5/2 و 5 گرم در کیلوگرم شیرینبیان و جیره با آنتیبیوتیک محرک رشد (کنترل مثبت) بود. برای بررسی پاسخ ایمنی در سن 28، عیار آنتیبادی علیه گلبول قرمز گوسفندی (SRBC) و همچنین ایمنوگلوبولینهای G و M مورد بررسی قرار گرفتند. در سن 35 روزگی بررسی هورمونهای T3 و T4 با استفاده از کیتهای الایزا انجام شد و در پایان در سن 42 روزگی از هر تکرار 3 پرنده برای بررسی خصوصیات لاشه، اندامهای گوارشی و ایمنی کشتار گردید. استفاده از این گیاهان، اثر معنیداری بر عیار آنتیبادی بر علیه گلبول قرمز گوسفند و ایمنوگلوبولینهای G و M، اندامهای ایمنی بورس و طحال، وزن اندامهای گوارشی (کبد، سنگدان و قسمتهای دئودئوم، ژژنوم و ایلئوم) و طول قسمتهای مختلف روده نداشت (05/0 > p). همچنین درصد لاشه، ران، سینه، چربی حفره بطنی و هورمونهای T3 و T4 تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفتند (05/0 > p).
حامد دهقان پور؛ حمیده دهقانی زاده
چکیده
در طول سالهای اخیر بکارگیری از گیاهان دارویی در بسیاری از کشورهای دنیا روند صعودی داشتهاست. در ایران تعداد زیادی از مردم گونههای طبیعی گیاهان را استفاده میکنند. در چنین شرایطی اطلاع از عوامل مرتبط با بکارگیری گیاهان دارویی، امکان اطلاعرسانی و مداخله به منظور تغییر رفتار افراد در راستای گسترش بکارگیری گیاهان دارویی، موثر ...
بیشتر
در طول سالهای اخیر بکارگیری از گیاهان دارویی در بسیاری از کشورهای دنیا روند صعودی داشتهاست. در ایران تعداد زیادی از مردم گونههای طبیعی گیاهان را استفاده میکنند. در چنین شرایطی اطلاع از عوامل مرتبط با بکارگیری گیاهان دارویی، امکان اطلاعرسانی و مداخله به منظور تغییر رفتار افراد در راستای گسترش بکارگیری گیاهان دارویی، موثر است. با توجه به اهمیت استان یزد در تولید گیاهان دارویی (روناس، آویشن، مرزنجوش، زعفران و…) این مطالعه به منظور تعیین عوامل مرتبط با استفاده از گیاهان دارویی توسط ساکنین شهر یزد، انجام گرفته است. این مطالعه به روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامهای که روایی ظاهری و پایایی آن تأیید شد، (آلفای کرونباخ محاسبه شده برای این پرسشنامه معادل ٧٥/٠ برآورد شد)، صورت پذیرفت. جامعه مورد مطالعه شامل ساکنین شهر یزد بودند که برای انتخاب نمونه از روش نمونهگیری خوشهای تصادفی استفاده شدهاست و در مجموع 500 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار آماری SPSS16 استفاده شدهاست. پس از تطبیق دادن سایر متغیرهای جمعیت شناختی و اقتصادی- اجتماعی برخی از یافتهها نشان داد که بکارگیری گیاهان دارویی در زنان به شکل معنیداری بیشتر از مردان، در افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم به شکل معنیداری بیشتر از گروههای دیگر تحصیلی و افراد دارای بیمه دولتی به شکل معنیداری بیشتر از سایر انواع بیمهها بود. همچنین ارتباط معنیداری بین سن، شغل، میزان درآمد ماهانه، بیمه و وضعیت اقتصادی با بکارگیری گیاهان دارویی وجود نداشت.
سهیلا شهریاری؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ حسین انصاری
چکیده
بهمنظور اثر رژیمهای مختلف آبیاری و انواع خاکپوش بر شاخصهای فیزیولوژیک و میزان اسانس گیاه دارویی نعنا فلفلی (Mentha piperita L.) در سال 1389 در مزرعهی دانشکدة کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد آزمایشی بهصورت فاکتوریل با طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی محاسبه شده از تشت تبخیر ...
بیشتر
بهمنظور اثر رژیمهای مختلف آبیاری و انواع خاکپوش بر شاخصهای فیزیولوژیک و میزان اسانس گیاه دارویی نعنا فلفلی (Mentha piperita L.) در سال 1389 در مزرعهی دانشکدة کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد آزمایشی بهصورت فاکتوریل با طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی محاسبه شده از تشت تبخیر کلاس A) و دو نوع خاکپوش (پلاستیک سیاه، خرده چوب) و شاهد بدون پوشش بودند. نتایج حاصل نشان داد که اثر آبیاری بر وزن تر و خشک، سطح برگ و محتوای آب نسبی برگ و عملکرد اسانس معنیدار بود. اثر خاکپوش بر فاصله میانگرهها، تعداد شاخه، وزن تر و خشک، سطح برگ و عملکرد اسانس معنیدار بود. اثر متقابل آبیاری و خاکپوش بر فاصله میانگره، وزن تر و خشک، و سطح برگ معنیدار بود. نتایج این تحقیق نشان داد که بالاترین عملکرد وزن خشک بوته (35/38 گرم) و بالاترین عملکرد اسانس (83/82 لیتر در هکتار) در تیمار سطح اول آبیاری به همراه کاربرد خاکپوش خرده چوب بدست آمد. همچنین بین تیمار سطح اول آبیاری به همراه خاکپوش خرده چوب با تیمار سطح سوم آبیاری و خاکپوش خرده چوب اختلاف معنیداری وجود نداشت. کمترین عملکرد وزن خشک (87/14 گرم) و کمترین عملکرد اسانس (57/29 لیتر در هکتار) با تیمار سطح سوم آبیاری و بدون پوشش بدست آمد. همچنین بهترین تیمار در کاهش اثر تنش ناشی از کم آبیاری، خاکپوش خرده چوب بوده است. بهطور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از خرده چوب بهعنوان خاکپوش و آبیاری به میزان 60% نیاز آبی، بالاترین شاخص بهرهوری آب در تولید نعنا فلفلی را در شرایط اقلیمی منطقه محل اجرای آزمایش دارا میباشد.
علی نوبخت؛ محمدرضا رحیمزاده؛ علیرضا صفامهر
چکیده
گیاهان دارویی و مشتقات آنها به عللی نظیر راحتی کاربرد، فراوانی و نداشتن اثرهای سوء قابل توجه بهعنوان افزودنیهای اثربخش در طیور مورد استفاده قرار میگیرند. در این راستا آزمایشی بهمنظور ارزیابی اثر سطوح مختلف مخلوط گیاهان دارویی گزنه، پونه و کاکوتی در مراحل آغازین و رشد بر عملکرد، کیفیت لاشه و فراسنجههای بیوشیمیایی ...
بیشتر
گیاهان دارویی و مشتقات آنها به عللی نظیر راحتی کاربرد، فراوانی و نداشتن اثرهای سوء قابل توجه بهعنوان افزودنیهای اثربخش در طیور مورد استفاده قرار میگیرند. در این راستا آزمایشی بهمنظور ارزیابی اثر سطوح مختلف مخلوط گیاهان دارویی گزنه، پونه و کاکوتی در مراحل آغازین و رشد بر عملکرد، کیفیت لاشه و فراسنجههای بیوشیمیایی و سلولهای سفید خون جوجههای گوشتی انجام شد. در این آزمایش تعداد 324 قطعه جوجهی گوشتی سویهی راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار (هر تکرار دارای 12 قطعه جوجه) از سن 1 تا 42 روزگی مورد آزمایش قرار گرفتند. گروههای آزمایشی شامل 1) شاهد (بدون استفاده از گیاهان دارویی) و در گروههای دیگر مخلوط گیاهی مورد استفاده بهترتیب در دورههای آغازین و رشد عبارت بودند از: 2) 75/0% در هر دو دوره، 3) صفر و 75/0%، 4) 75/0% و صفر، 5) 5/1% و 75/0%، 6) 75/0% و 5/1%، 7) صفر و 5/1%، 8) 5/1% و صفر و 9) 5/1%. نتایج بدستآمده نشان داد که استفاده از سطوح مختلف از مخلوط گیاهان دارویی گزنه، پونه و کاکوتی در مراحل آغازین و رشد دارای اثرهای معنیداری بر عملکرد، ویژگیهای لاشه و سلولهای سفید خون جوجههای گوشتی میباشد (05/0 > p). بر این اساس، بالاترین مقدار افزایش وزن روزانه (75/59 گرم)، بهترین ضریب تبدیل غذایی (9/1)، بالاترین درصد لاشه (04/74) و بیشترین درصد سنگدان (77/2) در گروه آزمایشی 3 و بهترین سطح سلولهای سفید خون در گروه آزمایشی 9 مشاهده گردید، هر چند که در این موارد تفاوت معنیداری بین گروههای آزمایشی با گروه شاهد وجود نداشت.
هوشنگ ایروانی؛ حسین شعبانعلی فمی؛ معصومه سعادتزاده
چکیده
با توجه به متکی بودن اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، گیاهان دارویی و معطر علاوه بر نقش خاصی که در اقتصاد داخلی دارند، میتوانند تأثیر بهسزایی در امر صادرات غیرنفتی داشته باشند. یکی از راهکارهای توسعه تولید این گیاهان توسعه فرآوری آنان است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فرآوری در توسعه کشت گیاهان معطر ...
بیشتر
با توجه به متکی بودن اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، گیاهان دارویی و معطر علاوه بر نقش خاصی که در اقتصاد داخلی دارند، میتوانند تأثیر بهسزایی در امر صادرات غیرنفتی داشته باشند. یکی از راهکارهای توسعه تولید این گیاهان توسعه فرآوری آنان است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فرآوری در توسعه کشت گیاهان معطر شهرستان کاشان انجام شد. بهطور کلی این تحقیق از نوع پیمایشی بوده که جمعآوری اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (بالای 7/0) و روایی آن با استفاده از پیشنهادهای متخصصان تأیید شده، انجام گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل پرورشدهندگان گیاهان معطر این شهرستان بوده که 250 نفر از آنان بهصورت نمونهگیری تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمارههای توصیفی و استنباطی نظیر فراوانی، میانگین، ضریب تغییرات و در نهایت آزمون منویتنی و آزمون t استفاده گردید. با مقایسه عوامل مؤثر بر توسعه کشت گیاهان معطر بین دو گروه پرورشدهندگان و پرورشدهندگان فرآوریکننده، مشخص شد که میزان رضایت از درآمد انواع گیاهان معطر و میزان انگیزههای اقتصادی در گروه گلکاران گلابگیر بالاتر بودهاست و همچنین مشخص گردید که پرورشدهندگان فرآوریکننده درصد بیشتری از کل اراضی خود را به کشت گیاهان معطر اختصاص داده و از این شغل رضایت بیشتری داشته و در آینده نیز تمایل بیشتری به پرورش این گیاهان نشان دادند.