دوره 28، شماره 4 ، بهمن 1391
علی احسانی‌پور؛ خورشید رزمجو؛ حسین زینلی
چکیده
هدف از انجام این تحقیق، مطالعه تأثیر سطوح مختلف نیتروژن بر توده‌های رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) از لحاظ عملکرد، اجزاء عملکرد و مقدار اسانس بود. این تحقیق در بهار سال 1387 به‌صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 20 تیمار و 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات دانشگاه صنعتی اصفهان (لورک) واقع در نجف‌آباد انجام شد. در ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق، مطالعه تأثیر سطوح مختلف نیتروژن بر توده‌های رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) از لحاظ عملکرد، اجزاء عملکرد و مقدار اسانس بود. این تحقیق در بهار سال 1387 به‌صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 20 تیمار و 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات دانشگاه صنعتی اصفهان (لورک) واقع در نجف‌آباد انجام شد. در این آزمایش تأثیر پنج سطح کود نیتروژن (0، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) بر چهار توده رازیانه (اصفهان، تهران، یزد و اروپایی 11486) مورد مطالعه قرار گرفت. صفات اندازه‌گیری شده شامل عملکرد دانه در هکتار، درصد اسانس دانه، وزن هزاردانه، تعداد دانه در چترک، تعداد چتر در بوته، طول دانه و ارتفاع گیاه بودند. نتایج نشان داد که توده‌های مورد بررسی از نظر صفات عملکرد دانه در هکتار، وزن هزاردانه، تعداد دانه در چترک، طول بذر، تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، درصد اسانس دانه و همچنین سطوح مختلف کود نیتروژن نسبت به عملکرد دانه در هکتار، وزن هزاردانه، تعداد دانه در چترک، تعداد چتر در بوته، طول بذر و درصد اسانس دانه تفاوت معنی‌داری داشتند. اثر متقابل توده و کود نیتروژن نیز در مورد صفات وزن هزاردانه، تعداد دانه در چترک، تعداد چتر در بوته، طول بذر و ارتفاع بوته معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه در هکتار بین توده‌ها، به توده اصفهان و در بین سطوح کود نیتروژن، به سطح 160 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و بیشترین میزان درصد اسانس دانه بین توده‌ها، به توده اروپایی 11486 و در بین سطوح کودی، به سطح 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص تعلق داشت.
بهمن مصلی‌نژاد؛ رضا آویزه؛ حسین نجف‌زاده ورزی؛ مهدی پورمهدی
چکیده
در مطالعه حاضر، اثر سیلیمارین به‌عنوان یک داروی محافظت‌کننده از کبد، در مقابل مسمومیت حاد کبدی ناشی از تجویز مبندازول در سگ‌های نژاد ژرمن شفرد (مخلوط) ارزیابی گردید. 25 قلاده سگ سالم به‌طور تصادفی به 5 گروه مساوی تقسیم‌بندی شدند. سگ‌های گروه A مبندازول را با تک دوز 150 میلی‌گرم/کیلوگرم به‌صورت خوراکی دریافت کردند. سگ‌های ...
بیشتر
در مطالعه حاضر، اثر سیلیمارین به‌عنوان یک داروی محافظت‌کننده از کبد، در مقابل مسمومیت حاد کبدی ناشی از تجویز مبندازول در سگ‌های نژاد ژرمن شفرد (مخلوط) ارزیابی گردید. 25 قلاده سگ سالم به‌طور تصادفی به 5 گروه مساوی تقسیم‌بندی شدند. سگ‌های گروه A مبندازول را با تک دوز 150 میلی‌گرم/کیلوگرم به‌صورت خوراکی دریافت کردند. سگ‌های گروه B سیلیمارین را با تک دوز 30 میلی‌گرم/کیلوگرم به شکل خوراکی و همزمان با مبندازول دریافت کردند. گروه‌های C، D و E مشابه گروه B درمان شده بودند، اما سیلیمارین به‌ترتیب 2، 12 و 24 ساعت بعد از تجویز مبندازول، دریافت کرده بودند. غلظت آنزیم‌های سرمی آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و بیلی‌روبین توتال و مستقیم قبل از تجویز مبندازول، 2، 12، 24 و 72 ساعت بعد، به‌عنوان شاخص آسیب‌های کبدی اندازه‌گیری شدند. در سگ‌های گروه A، تک دوز خوراکی مبندازول، به شکل معنی‌داری غلظت‌های سرمی ALP، AST، ALT و LDH را در تمام موارد (05/0 > p) و بعد از 24 ساعت افزایش داد. در هر دو گروه B و C، میزان فعالیت آنزیم‌های سرمی در محدوده نرمال قرار گرفتند. تفاوت بین گروه‌های B و C با گروه A معنی‌دار بود (05/0 > p). میزان فعالیت آنزیم‌های سرمی، در سه قلاده از سگ‌های گروه D و در تمام موارد از گروه E، بالاتر از محدوده نرمال قرار گرفتند. این مطالعه نشان داد که سیلیمارین می‌تواند بافت کبد را از عوامل استرس اکسیداتیو، در سگ‌های دچار مسمومیت با مبندازول، به‌ویژه در اولین 2 ساعت بعد از در معرض قرار گرفتن، محافظت نماید.
اعظم حبیبی؛ غلامرضا حیدری؛ یوسف سهرابی؛ خسرو محمدی
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان کلروفیل و فتوسنتز کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L.) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار طی سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1N)، کود زیستی نیتروکسین ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان کلروفیل و فتوسنتز کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L.) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار طی سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1N)، کود زیستی نیتروکسین (2N)، کود زیستی فسفات بارور 2 (3N)، کودهای زیستی نیتروکسین + فسفات بارور 2 (4N)، کود شیمیایی (اوره120 کیلوگرم در هکتار + فسفات مونوآمونیوم150 کیلوگرم در هکتار) (5N)، 50% کود شیمیایی+ نیتروکسین (6N)، 50% کود شیمیایی+ فسفات بارور (7N)، 50% کود شیمیایی+ نیتروکسین + فسفات بارور 2 (8N) بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای کودی بر میزان کلروفیل، فتوسنتز، عملکرد دانه، قطر، وزن متوسط هر میوه، عملکرد میوه و دانه در مترمربع و بوته تأثیر معنی‌داری داشتند، به‌طوری که بیشترین عملکرد دانه (97/97 گرم در مترمربع) در تیمار کودی (8N) و بیشترین عملکرد میوه (2/6272 و 5/5790 گرم در مترمربع)، فتوسنتز (56/15 و 05/14 میکرومول CO2 در مترمربع در ثانیه) و کلروفیل (06/53 و 08/50 عدد SPAD) به‌ترتیب در تیمارهای کودی (8N) و (6N) مشاهده گردید. وزن هزاردانه و تعداد میوه در بوته تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار نگرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد در صورتی‌که کودهای زیستی در تلفیق با 50% کود شیمیایی مصرف گردد، ضمن کاهش مصرف کود شیمیایی بیشترین عملکرد دانه و میوه بدست خواهد آمد.
مهدی داداش‌پور؛ ایرج رسولی؛ فاطمه سفیدکن؛ الهه زاده‌حسینقلی؛ شکیبا درویش علیپور آستانه
چکیده
در این مطالعه فعالیت ضدباکتریایی اسانس‌های مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) و مرزه زراعی (Satureja hortensis L.) ارزیابی شد. نمای حساسیتی میکروارگانیسم‌ها در برابر اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی براساس حساسترین به مقاومترین Candida albicans > E. coli> S. aureus > P. aeruginosa بود. کمترین غلظت مهارکنندگی و کشندگی اسانس‌ها در طیف 5/0 تا 10 mg/ml قرار داشت. فنل کل اسانس‌های ...
بیشتر
در این مطالعه فعالیت ضدباکتریایی اسانس‌های مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) و مرزه زراعی (Satureja hortensis L.) ارزیابی شد. نمای حساسیتی میکروارگانیسم‌ها در برابر اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی براساس حساسترین به مقاومترین Candida albicans > E. coli> S. aureus > P. aeruginosa بود. کمترین غلظت مهارکنندگی و کشندگی اسانس‌ها در طیف 5/0 تا 10 mg/ml قرار داشت. فنل کل اسانس‌های مرزه سهندی و مرزه زراعی به‌ترتیب معادل 53/8 ± 5/170 و 14/2 ± 25/47 میکروگرم گالیک‌اسید در هر میلی‌گرم نمونه تعیین شد. سنجش خاصیت آنتی‌اکسیدانی اسانس‌ها با روش DPPH، نشان داد که قدرت رادیکال‌زدایی اسانس‌ها تقریباً برابر هم ولی به‌مراتب بیشتر از آنتی‌اکسیدان‌های سنتتیک بود. فعالیت آنتی‌اکسیدانی با روش بتاکاروتین و قدرت احیای فریک اسانس مرزه سهندی قویتر از مرزه زراعی است. مقدار اسانس لازم برای 50% رادیکال‌زدایی اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی به‌ترتیب 25/6 و 82/5 μg/ml بود. قدرت احیای فریک (FRAP) اسانس مرزه بیش از اسانس مرزه زراعی بود. فعالیت رادیکال‌زدایی سوپراکساید آنیونی اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی به‌ترتیب 16/1 ± 28/55 و 46/2 ± 81/21 درصد به‌ازای µg/ml15 اسانس با IC50 معادل 4/9 و 2/101 میکروگرم تعیین گردید. درصد فعالیت ضدتیروسینازی به‌ازای یک میکروگرم اسانس مرزه سهندی 33/1 ± 88/47 و به‌ازای 15 میکروگرم اسانس مرزه زراعی 9/2 ± 35/15 بود. در مجموع، مطالعه خواص بیولوژیک اسانس مرزه سهندی نشان می‌دهد که قابلیت خوبی برای بررسی کاربرد آن در صنعت غذا و دارو وجود دارد.
مریم پالیزدار؛ بابک دلخوش؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ قربان نورمحمدی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کود پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای آزمایشی در قزوین طی سال زراعی 89-1388 بر روی رقم پاییزه گلدشت اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل آبیاری در چهار سطح (آبیاری براساس 60، 100، 140 و 180 میلی‌متر ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و کود پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای آزمایشی در قزوین طی سال زراعی 89-1388 بر روی رقم پاییزه گلدشت اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل آبیاری در چهار سطح (آبیاری براساس 60، 100، 140 و 180 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) و مقادیر کود پتاسیم در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم پتاسیم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که افزایش تعداد آبیاری سبب افزایش معنی‌دار عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه در بوته، قطر طبق، تعداد طبق در بوته و تعداد دانه در طبق گردید، به‌طوری‌که عملکرد دانه در تیمار 60 میلی‌متر نسبت به تیمار 180 میلی‌متر، 110% بیشتر گردید. افزایش مقدار پتاسیم نیز سبب افزایش معنی‌دار کلیه صفات شد. به‌طوری‌که مصرف 150 کیلوگرم پتاسیم در هکتار نسبت به عدم مصرف آن، عملکرد دانه را 58% افزایش داد. افزایش سطح کود پتاسیم موجب تقلیل تأثیر منفی کاهش آبیاری بر صفات و در نتیجه افزایش آنها شد. اثر متقابل آبیاری و پتاسیم بر روی تمامی صفات بجز قطر ساقه و قطر طبق معنی‌دار بود. در رژیم آبیاری 60 میلی‌متر، مصرف 150 کیلوگرم کود نسبت به عدم مصرف آن موجب افزایش 35 درصدی عملکرد دانه شد، اما در تیمار آبیاری 180 میلی‌متر، این افزایش عملکرد دانه 130% بود. نتایج نشان دادند که مصرف کود پتاسیم دارای تأثیر مثبتی بر روی عملکرد دانه و اجزای آن در گیاه دارویی گلرنگ به‌ویژه در شرایط کم‌آبیاری بود.
مصطفی شافع؛ محمدعلی بهدانی؛ مجید جامی‌الاحمدی
چکیده
پرایمینگ یکی از روشهای بهبود جوانه‌زنی بذر است که می‌تواند باعث افزایش و یکنواختی جوانه‌زنی بذر شده و استقرار گیاهچه در مزرعه را حتی در شرایط تنش تسهیل نماید. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر بهبود جوانه‌زنی بذر بنگ‌دانه (Hyoscyamus niger L.) و تعیین بهترین تیمار برای استقرار گیاهچه، به‌صورت آزمایش فاکتوریل ...
بیشتر
پرایمینگ یکی از روشهای بهبود جوانه‌زنی بذر است که می‌تواند باعث افزایش و یکنواختی جوانه‌زنی بذر شده و استقرار گیاهچه در مزرعه را حتی در شرایط تنش تسهیل نماید. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر بهبود جوانه‌زنی بذر بنگ‌دانه (Hyoscyamus niger L.) و تعیین بهترین تیمار برای استقرار گیاهچه، به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، در سال 1389 اجرا گردید. تیمارهای پرایمینگ شامل زمان در سه سطح (24، 48 و 72 ساعت)، و پتانسیل اسمزی در سه سطح (5/0-، 1- و 5/1- مگاپاسکال) برای نمک‌های نیترات‌پتاسیم، کلریدسدیم، و فسفات دی‌هیدروژن پتاسیم بودند. نتایج نشان داد که اثر اصلی تیمارهای پتانسیل اسمزی و زمان پرایمینگ بر درصد جوانه‌زنی معنی‌دار نبود، اما در مورد سایر صفات در سطح احتمال 1% معنی‌دار گردید. اثر متقابل پتانسیل اسمزی و زمان فقط بر دو صفت متوسط زمان جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه به‌ترتیب در سطح احتمال 1% و 5% معنی‌دار شد. مقایسه میانگین اثر متقابل تیمارهای پرایمینگ نشان داد که تیمار بذر به مدت 72 ساعت با نیترات پتاسیم و فسفات دی‌هیدروژن پتاسیم با پتانسیل اسمزی 5/1- مگاپاسکال بیشترین تأثیر را بر بهبود مؤلفه‌های جوانه‌زنی بذر بنگ‌دانه دارا بود.
نغمه پیروزی؛ حسین آذر‌نیوند؛ اصغر کهندل؛ فرحناز خلیقی سیگارودی
چکیده
گونه Bidens bipinnata L. متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) و جنس Bidens است. به‌منظور بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره متانولی گیاه Bidens bipinnata L.، تحقیقات انجام شد. به‌منظور بررسی فعالیت اثر آنتی‌اکسیدانی و محتوای تام فنلی و فلاونوئیدهای گیاه، پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمت‌های هوایی ...
بیشتر
گونه Bidens bipinnata L. متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) و جنس Bidens است. به‌منظور بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره متانولی گیاه Bidens bipinnata L.، تحقیقات انجام شد. به‌منظور بررسی فعالیت اثر آنتی‌اکسیدانی و محتوای تام فنلی و فلاونوئیدهای گیاه، پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمت‌های هوایی گیاه در مرحله میوه‌دهی جمع‌آوری گردید. در این بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی گیاه Bidens bipinnata L. با استفاده از سه روش 1) DPPH، 2) ABTS، 3) FRAP، محتوای فلاونوئیدی و تام فنلی گیاه انجام شده‌است. نتایج نشان داد که IC50 درصد مهار رادیکال DPPH عصاره متانولی قسمت‌های هوایی گیاه Bidens bipinnata L، معادل μg/ml13/82 می‌باشد (μg/ml100 > IC50). در روش FRAP میزان مصرف معرف سولفات آهن III بر گرم وزن خشک گیاه μM/g66/112 است. براساس نتایج روش ABTS میزان میلی‌گرم آسکوربیکاسید معادل mg15/9 براساس وزن خشک گیاه است و همچنین میزان فلاونوئیدهای تام گیاه با استفاده از معرف روتین در وزن خشک گیاه mg/g21/12 و میزان ترکیب‌های فنلی تام عصاره گیاه با استفاده از معرف گالیک‌اسید mg/g88/2 تعیین گردید.
سیدحسین میردهقان؛ سعید زیدآبادی؛ حمیدرضا روستا
چکیده
افزایش کیفیت و طول عمر گل‌های بریده، یکی از مباحث مهم در فیزیولوژی پس از برداشت و صنعت گلکاری است. به‌طور کلی گل‌های بریده عمر پس از برداشت کوتاهی دارند و اعمال برخی تیمارها می‌تواند طول عمر گل بریده را افزایش دهد. به‌منظور بررسی اثر برخی از اسانس‌ها بر کیفیت و دوام گل بریده رز آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه به‌طور ...
بیشتر
افزایش کیفیت و طول عمر گل‌های بریده، یکی از مباحث مهم در فیزیولوژی پس از برداشت و صنعت گلکاری است. به‌طور کلی گل‌های بریده عمر پس از برداشت کوتاهی دارند و اعمال برخی تیمارها می‌تواند طول عمر گل بریده را افزایش دهد. به‌منظور بررسی اثر برخی از اسانس‌ها بر کیفیت و دوام گل بریده رز آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه به‌طور کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. گل‌های بریده رز ابتدا با نیترات‌نقره (mg/l2) و کلرید کلسیم (1%) به مدت 24 ساعت تیمار کوتاه مدت شده و بعد در محلول‌های حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر اسانس آویشن (Thymus vulgaris)، مرزه (Saturia hortensis)، زنیان (Carum copticum) و آب مقطر (شاهد) + ساکاروز 2% در دمای3 ± 25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 5 ± 65% به مدت 9 روز قرار گرفتند. عامل‌های مختلف شامل وزن گل، قطر گل، قطر ساقه، پژمردگی گل و برگ، جذب محلول نگهدارنده و عمر گل‌جایی هر 3 روز یک‌بار طی دوره نگهداری اندازه‌گیری گردید. نتایج حاصل بیانگر آن بود که استفاده همزمان آویشن و نیترات‌نقره با افزایش جذب محلول نگهدارنده سبب بهبود قطر و وزن گل می‌شود و همچنین پژمردگی گل‌ها و برگ را کاهش می‌دهد. بنابراین عمر گل‌جایی به‌طور معنی‌داری در این تیمار در مقایسه با شاهد افزایش می‌یابد. در مقابل، پیش‌تیمار کلرید کلسیم و متعاقب آن نگهداری در اسانس‌های گیاهی با صدمه به ساقه گل ویژگی‌های مربوط به کیفیت گل بریده رز و عمر گل‌جایی آن را کاهش داد.
سیدرضی کریمی؛ رضا شاه‌حسینی؛ سعید ذاکری
چکیده
گیاه دارویی به‌لیمو با نام علمی Lippia citriodora H. B. et K. متعلق به خانواده Verbenaceae می‌باشد که مواد مؤثره آن دارای اثرهای آرام‌بخشی، ضدتشنج، برطرف‌کننده تپش قلب، ضداسهال و ضدمیکروبی می‌باشد. خشک کردن اصولی و دقیق گیاهان دارویی به منظور کاهش رطوبت، افزایش ماندگاری و افزایش کمّی و کیفی مواد مؤثره آنها امری اجتناب‌ناپذیر است. در این ...
بیشتر
گیاه دارویی به‌لیمو با نام علمی Lippia citriodora H. B. et K. متعلق به خانواده Verbenaceae می‌باشد که مواد مؤثره آن دارای اثرهای آرام‌بخشی، ضدتشنج، برطرف‌کننده تپش قلب، ضداسهال و ضدمیکروبی می‌باشد. خشک کردن اصولی و دقیق گیاهان دارویی به منظور کاهش رطوبت، افزایش ماندگاری و افزایش کمّی و کیفی مواد مؤثره آنها امری اجتناب‌ناپذیر است. در این تحقیق از خشک‌کن هوای گرم برای خشک کردن برگ گیاه به‌لیمو با استفاده از درجه حرارت‌های (30، 40 و 50 درجه سلسیوس) و سرعت‌های مختلف جریان هوا (m/s5/0، 1 و 5/1) برای رسیدن به میزان رطوبت 15% استفاده گردید. پس از فرایند خشک شدن نمونه‌ها اسانس آنها توسط دستگاه کلونجر استحصال گردید. نتایج نشان داد که دو تیمار دما و سرعت هوا و اثر متقابل آنها بر زمان خشک شدن، دارای اثر معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمار دما، اختلاف معنی‌داری بین دمای ˚C40 و ˚C50 از نظر مدت زمان خشک شدن نشان نداد. اما با افزایش دما اثر سرعت ناچیز شد. بهترین تیمار از نظر کمترین زمان خشک شدن مربوط به دمای ˚C40 و سرعت m/s1 می‌باشد. سطوح دمایی مختلف اثری معنی‌دار بر میزان اسانس داشته، به‌طوری که بیشترین مقدار اسانس مربوط به دمای ˚C30 و کمترین مقدار آن مربوط به دمای ˚C40 بود. سرعت هوای داغ نیز اثر معنی‌داری را بر میزان اسانس نشان داد، به‌طوری‌که در سرعت m/s5/0 بیشترین مقدار اسانس حاصل شد. نتایج حاصل از بررسی اثرهای متقابل نشان داد که حداکثر اسانس مربوط به دمای ˚C 50 و سرعت m/s5/0 بود. در نهایت 7 مدل ریاضی خشک کردن لایه‌های نازک برای شرایط مختلف خشک شدن، از نظر R2، SSE و RMSE مقایسه شدند که بهترین مدل برای خشک کردن گیاه به‌لیمو مدل Modified Page بود.
الهام دانشفر؛ کاظم علیرضالو؛ سیدمحمد احمدی حسینی؛ محمدرضا نقوی؛ رضا امیدبیگی
چکیده
گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch.) از خانواده گاوزبان و جنس اکیوم می‌باشد. با توجّه به اطلاعات کم مرتبط با روغن بذرهای گاوزبان ایرانی، هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه هشت توده مختلف (تهران، زردبند، اصفهان، همدان، رودبار، رحیم‌آباد، عزت‌آباد سفلی و فشکور) از نظر وزن هزاردانه، میزان و ترکیب اسیدهای چرب روغن بذر و تعیین خویشاوندی ...
بیشتر
گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch.) از خانواده گاوزبان و جنس اکیوم می‌باشد. با توجّه به اطلاعات کم مرتبط با روغن بذرهای گاوزبان ایرانی، هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه هشت توده مختلف (تهران، زردبند، اصفهان، همدان، رودبار، رحیم‌آباد، عزت‌آباد سفلی و فشکور) از نظر وزن هزاردانه، میزان و ترکیب اسیدهای چرب روغن بذر و تعیین خویشاوندی توده‌ها از نظر میزان روغن بذر و نیز بررسی برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن (توده فشکور) بود. کشت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روغن بذر توسط سوکسله استخراج شد و ترکیب‌های روغن با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی شناسایی شدند. برای اندازه‌گیری صفات فیزیکوشیمیایی روغن (رطوبت، ضریب شکست، عدد یدی، عدد پراکسید، عدد اسیدی و عدد صابونی، میزان کلروفیل) از روشهای استاندارد AOCS استفاده شد. در ترکیب روغن‌ها، هفت اسید چرب شناسایی شد. اسید لینولنیک، اسید لینولئیک و اولئیک عمده‌ترین اسیدهای چرب بودند. وجود اسید گاما-لینولنیک در تجزیه روغن تشخیص داده شد. وزن هزاردانه و درصد روغن، در سطح 5% تفاوت معنی‌داری نشان ندادند، امّا اجزای تشکیل‌دهنده‌ی روغن از تفاوت معنی‌داری برخوردار بودند. دورترین خویشاوندی بین توده‌های اصفهان و رحیم‌آباد و حداکثر قرابت نیز در توده‌های زردبند و اصفهان مشاهده شد. ضریب شکست روغن 473/1، عدد اسیدی mg NaOH/g oil1/3، عدد پراکسید meq O2/kg oil39/1، عدد یدی g I2/100 g oil3/101، عدد صابونی mg KOH/g Oil163، مقدار رطوبت 78/1%، میزان کلروفیل mg Pheophytin/kg oil9/16 و pH آن 8/5 بود.
ندا انصاری دزفولی؛ نادر حسن‌زاده؛ محمدباقر رضایی
چکیده
یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه‌ای قارچ تکمه‌ای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانس‌های گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصاره‌گیری از گیاه با حلال‌های آب، متانول، استون ...
بیشتر
یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه‌ای قارچ تکمه‌ای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانس‌های گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصاره‌گیری از گیاه با حلال‌های آب، متانول، استون و اتانول به روش ماسراسیون به مقدار 3/0گرم بر میلی‌لیتر تهیه شد. استخراج اسانس از اندام هوایی با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) انجام گردید. روش بیوسنجش با اسانس در رقت‌های (بدون رقت، 1/0، 01/0، 001/0 و 0001/0 mg/ml) روی دو محیط کشت نوترینت آگار (NA) و کینگس B KB)) با ایجاد چاهک در شرایط آزمایشگاه صورت گرفت. با جداسازی و شناسایی اجزای اصلی موجود در اسانس به‌وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف (GC/MS) مشخص گردید که از بین ترکیب‌های شناخته شده ضدمیکروبی اسانس اکالیپتوس، دو ترکیب 8،1-سینئول (1/58%) و آلفا-فلاندرن (6%) از درصد بالایی برخوردار بودند. در بررسی تأثیر اسانس و عصاره اکالیپتوس مشخص گردید که اسانس خالص اکالیپتوس با تشکیل mm17 قطر هاله بازدارندگی روی محیط کشت KB و عصاره متانولی گیاه فوق در محیط کشت NA با قطر هاله بازدارندگی mm8 به‌ترتیب دارای بیشترین اثر ضدباکتریایی علیه Pseudomonas tolaasii بودند که در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های اریترومایسین، پنی‌سیلین و جنتامایسین در محدوده غلظت mg/ml1/0 و 01/0 قطر هاله عدم رشد بیشتر ولی در مقایسه با تتراسایکلین، عصاره متانولی قطر هاله کوچکتری را نشان داد. همچنین نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های اریترومایسین و پنی‌سیلین در غلظت‌های mg/ml10-5-1 قدرت مهارکنندگی اسانس و عصاره متانولی بیشتر ولی در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین و جنتامایسین عصاره متانولی قدرت مهارکنندگی پایین‌تری را نشان داد. در آزمون مربوط به مدیریت بیماری در شرایط In vivo، اسانس و عصاره متانولی اکالیپتوس در دو رقت mg/ml1/0 و 01/0 در مقایسه با نمونه تلقیح‌شده با باکتری دارای بازدارندگی بود. با این تفاوت که در رقت mg/ml1/0همزمان با گیاه‌سوزی کلاهک قارچ خوراکی بود که به‌ترتیب در اسانس و عصاره متانولی بیشتر بود، ولی در رقت mg/ml01/0گیاه‌سوزی اسانس نسبت به عصاره متانولی خیلی کمتر مشاهده شد. بنابراین چنین به نظر می‌رسد که غلظت مطلوب برای مدیریت این بیماری برای اسانس اکالیپتوس رقت mg/ml01/0 می‌باشد.
حسین بتولی؛ عبدالحمید بامنیری
چکیده
سدابی (Haplophyllum A. Juss.) یکی از جنس‌های اسانس‌دار خانواده مرکبات (Rutaceae) محسوب می‌شود که در ایران بیش از 20 گونه از آن گزارش شده‌است. هدف از این تحقیق، استخراج و شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس سه گونه از جنس سدابی منطقه کاشان می‌باشد. برگ‌های سه گونه سدابی بیابانی (H. robustum Bge.)، سدابی بی‌کرک (H. glaberrimum Bge. & Boiss.) و مورد ...
بیشتر
سدابی (Haplophyllum A. Juss.) یکی از جنس‌های اسانس‌دار خانواده مرکبات (Rutaceae) محسوب می‌شود که در ایران بیش از 20 گونه از آن گزارش شده‌است. هدف از این تحقیق، استخراج و شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس سه گونه از جنس سدابی منطقه کاشان می‌باشد. برگ‌های سه گونه سدابی بیابانی (H. robustum Bge.)، سدابی بی‌کرک (H. glaberrimum Bge. & Boiss.) و مورد کاذب (H. perforatum (M. B.) Kar. & Kir.)، از نواحی بیابانی و ارتفاعات کوهستانی کاشان جمع‌آوری شدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر انجام شد. اجزای اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS آنالیز و شناسایی شدند. بازدهی اسانس برگ‌های سدابی بیابانی، 02/1% (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 14 ترکیب در اسانس شناسایی شد که 1،8- سینئول (0/25%)، بتا-پینن (2/12%) و سابینن (9%) ترکیب‌های عمده اسانس بودند. بازدهی اسانس سدابی بی‌کرک، 08/0% (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 13 ترکیب در اسانس شناسایی شد که ترکیب‌های اصلی تشکیل‌دهنده اسانس، میرسن (9/42%)، المول (6/10%) و بتا-کاریوفیلن (9/8%) بودند. بازدهی اسانس مورد کاذب 38/0% (حجمی/ وزنی) بدست آمد. تعداد 12 ترکیب در اسانس شناسایی شد که بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، المول (6/37%)، بتا-کاریوفیلن (1/21%) و آلفا-پینن (1/19%) می‌باشند. قسمت اعظم ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس برگ‌های سدابی بیابانی و سدابی بی‌کرک، مونوترپن‌ها و بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس برگ‌های مورد کاذب، سسکوئی‌ترپن‌ها بودند.
سحر صیاد؛ نادر حسن‌زاده؛ ابوالقاسم قاسمی؛ عیسی ناظریان
چکیده
به‌منظور کنترل عامل باکتریایی پوسیدگی نرم گیاه زینتی سینگونیوم (Pectobacterium carotovorum)، تعدادی اسانس و آنتی‌بیوتیک در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. در سطح آزمایشگاه پس از تعیین حداقل میزان بازداری و تهیه رقت‌های مختلف شش اسانس مورد استفاده به نامهای آویشن، مرزه، زنیان، اکالیپتوس، شوید و زیره سبز، اسانس آویشن در ...
بیشتر
به‌منظور کنترل عامل باکتریایی پوسیدگی نرم گیاه زینتی سینگونیوم (Pectobacterium carotovorum)، تعدادی اسانس و آنتی‌بیوتیک در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. در سطح آزمایشگاه پس از تعیین حداقل میزان بازداری و تهیه رقت‌های مختلف شش اسانس مورد استفاده به نامهای آویشن، مرزه، زنیان، اکالیپتوس، شوید و زیره سبز، اسانس آویشن در غلظت خالص با 15 میلی‌متر هاله بازدارندگی و از بین رقت‌های مختلف دو آنتی‌بیوتیک اریترومایسین و استرپتومایسین، آنتی‌بیوتیک اریترومایسین با غلظت mg/disk15 با 15 میلی‌متر هاله بازدارندگی دارای بیشترین تأثیر علیه باکتری عامل پوسیدگی نرم در مقایسه با سایر ترکیب‌ها بودند. هاله بازدارنده تشکیل شده در رقت mg/ml400 اریترومایسین، 5-3 میلی‌متر و به‌طور تقریبی مشابه با هاله تشکیل شده با رقت mg/ml01/0 اسانس آویشن در سطح آزمایشگاه بود. بعکس، در شرایط گلخانه در بین رقت‌های مناسب بکار رفته، اریترومایسین در رقت mg/ml400 با میزان رشد ریشه 70 میلی‌متر و میزان متوسط 3 میلی‌متر پوسیدگی نسبت به رقت mg/ml01/0 اسانس آویشن که به‌ترتیب به‌طور متوسط 32 و 7 میلی‌متر میزان رشد و پوسیدگی ریشه بود و در مقایسه با سایر تیمارها هم از بیشترین کارآیی برخوردار بود که این موضوع نشان‌دهنده تأثیر مثبت هر دو ماده اریترومایسین و اسانس آویشن در کنترل بیماری می‌باشد.
سکینه عباس‌زاده؛ طیبه رجبیان؛ مسعود تقی‌زاده
چکیده
فیتواسترول نامیست برای بسیاری از استرول‌های گیاهی که دارای فعالیت زیستی مؤثری در انسان‌ها هستند و به‌عنوان یک عامل پایین‌آورنده کلسترول می‌توانند در پیشگیری و مهار بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین انواعی از سرطان‌ها نقش داشته باشند. فیتواسترول‌ها به مقدار زیاد در روغن‌های بعضی گونه‌های گیاهی ازجمله جنس گل‌گاوزبان ...
بیشتر
فیتواسترول نامیست برای بسیاری از استرول‌های گیاهی که دارای فعالیت زیستی مؤثری در انسان‌ها هستند و به‌عنوان یک عامل پایین‌آورنده کلسترول می‌توانند در پیشگیری و مهار بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین انواعی از سرطان‌ها نقش داشته باشند. فیتواسترول‌ها به مقدار زیاد در روغن‌های بعضی گونه‌های گیاهی ازجمله جنس گل‌گاوزبان (Echium) از تیره گل‌گاوزبان (Boraginaceae) یافت می‌شوند. تاکنون در ایران 4 گونه گل‌گاوزبان شناسایی شده‌است. با توجه به نقش منحصر به‌فرد فیتواسترول‌ها در سلامتی انسان، هدف پژوهش حاضر شناسایی و تعیین مقدار این ترکیب‌های دارویی در دو گونه گل‌گاوزبان ایران بود. بذرهای 6 جمعیت از دوگونه گل‌گاوزبان ایرانی (E. amoenum) و گل‌گاوزبان ایتالیایی (E. italicum) از رویشگاه‌های طبیعی آنها جمع‌آوری شدند. وجود فیتواسترول‌ها در نمونه‌های بذر پس از استخراج با حلال‌های مناسب به روش TLC مورد مطالعه قرار گرفت و بعد مقدار آنها با روشهای GC و طیف‌سنجی نوری تعیین شد. در روش طیف‌سنجی، مقدار فیتواسترول تام در نمونه‌ها با استفاده از معادله منحنی استاندارد بدست آمده از تغییرات جذب محلول‌های با غلظت‌های 4/1-0 میلی‌گرم در لیتر استیگما استرول استاندارد در طول موج 640 نانومتر تعیین شد. به روش GC، ببیشترین مقدار فیتواسترول تام در بذر گل‌گاوزبان ایتالیایی، جمعیت الموت قزوین با 4/399 میلی‌گرم در 100گرم وزن خشک و کمترین مقدار آن با 112 میلی‌گرم در 100گرم وزن خشک در بذر گل‌گاوزبان ایرانی، جمعیت هزارجریب بدست آمد. همچنین بتا-سیتواسترول (با بیش از50% فیتواسترول تام) و کمپسترول (50-20% فیتواسترول تام) به‌عنوان استرول‌های اصلی بذرها شناسایی شدند. بذر گل‌گاوزبان ایرانی، جمعیت بهشهر با 141 میلی‌گرم/100گرم وزن خشک بتا-سیتواسترول و بذر گل‌گاوزبان ایتالیایی، جمعیت الموت قزوین به‌ترتیب با 212 و 4/141 میلی‌گرم/100گرم وزن خشک کمپسترول و بتا-سیتواستانول، غنی‌ترین منابع از نظر فیتواسترول‌ها بودند.
مهدی بیگدلو؛ وحیده ناظری؛ جواد هادیان
چکیده
گیاه آویشن کرمانی با نام علمی Thymus caramanicus Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان 250 گونه مختلف از این جنس که در سراسر جهان پراکنش دارند، 14 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند. گونه آویشن کرمانی یکی از 4 گونه اندمیک در ایران می‌باشد که در قسمت‌های مرکزی ایران پراکنش دارد. در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاه‌های این ...
بیشتر
گیاه آویشن کرمانی با نام علمی Thymus caramanicus Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان 250 گونه مختلف از این جنس که در سراسر جهان پراکنش دارند، 14 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند. گونه آویشن کرمانی یکی از 4 گونه اندمیک در ایران می‌باشد که در قسمت‌های مرکزی ایران پراکنش دارد. در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاه‌های این گونه در سه منطقه از استان کرمان، یک منطقه از استان اصفهان و سه منطقه از استان سمنان، از هر رویشگاه ده نمونه کامل گیاهی در زمان گلدهی برای ارزیابی ویژگی‌های ریخت‌شناسی و سرشاخه‌های گلدار برای استخراج اسانس جمع‌آوری شد. مشخصات مربوط به هر رویشگاه یادداشت‌برداری گردید و از هر رویشگاه سه نمونه خاک برای ارزیابی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نمونه‌گیری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت به‌علاوه میزان اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS تجزیه آماری شد و همبستگی بین صفات ارزیابی شده و میزان اسانس تعیین گردید. تجزیه خوشه‌ای، صفات ارزیابی شده جمعیت‌های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. جمعیت‌های جمع‌آوری شده از استان کرمان و اصفهان در یک گروه و جمعیت‌های جمع‌آوری شده از استان سمنان در گروهی دیگر قرار گرفتند. تفاوت این دو گروه در جدا شدن از هم را می‌توان به شرایط اقلیمی مختلف در این رویشگاه‌ها و سازگاری این گونه به شرایط مختلف محیطی نسبت داد. در نهایت جمعیت‌های موجود در استان کرمان به‌دلیل داشتن خصوصیات رویشی و زایشی بهتر از قبیل بالا بودن طول ساقه گلدار، طول و عرض برگ، تعداد گل در گل‌آذین و طول جام گل و همچنین عملکرد بالای اسانس در دامنه 2 تا 3 درصد می‌تواند در برنامه‌های به‌نژادی یا برای کشت و تولید مورد توجه قرار گیرد.
عزیزاله خیری؛ فاطمه سفیدکن؛ مجتبی دلشاد؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ علی ایزدی دربندی
چکیده
بومادران هزاربرگ با نام علمی Achillea millefolium L. از خانواده کاسنی و یکی از گیاهان دارویی مهم در دنیا و کشور ما بوده که دارای مقادیر قابل‌توجهی متابولیت‌های ثانویه و به‌ویژه روغن‌های اسانسی می‌باشد. از مواد مؤثره این گیاه استفاده فراوانی هم در طب و هم در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی می‌شود. در این پژوهش، ترکیب‌های شیمیایی ...
بیشتر
بومادران هزاربرگ با نام علمی Achillea millefolium L. از خانواده کاسنی و یکی از گیاهان دارویی مهم در دنیا و کشور ما بوده که دارای مقادیر قابل‌توجهی متابولیت‌های ثانویه و به‌ویژه روغن‌های اسانسی می‌باشد. از مواد مؤثره این گیاه استفاده فراوانی هم در طب و هم در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی می‌شود. در این پژوهش، ترکیب‌های شیمیایی و مقدار اسانس 15 جمعیت رویشگاهی بومادران هزاربرگ ایران مورد بررسی قرار گرفت. در خرداد و تیرماه 1388 پیکر رویشی نمونه‌ها در مرحله گلدهی کامل از رویشگاه‌های مختلف جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها پس از جمع‌آوری و خشک شدن، به روش تقطیر با آب، اسانس‌گیری شد و پس از تعیین درصد اسانس هر جمعیت بر حسب درصد وزنی نمونه خشک، برای شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده و مقدار اسانس هر ترکیب از دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. براساس نتایج حاصل مقدار اسانس نمونه‌ها از 72/0-32/0 درصد وزنی نمونه خشک متغیر بود. رنگ اسانس‌ها از زرد روشن تا آبی تیره متغیر بود و ارتباط نزدیکی با نوع ترکیب‌های تشکیل‌دهنده هر نمونه داشت. اسانس بومادران هزاربرگ ایران دارای تنوع بسیار بالایی از نظر نوع ترکیب‌های تشکیل‌دهنده بود. با توجه به ترکیب‌های اصلی هر اسانس می‌توان به حضور هفت تیپ شیمیایی مختلف در نمونه‌های مورد بررسی پی برد. تیپ‌های شیمیایی زیر در بررسی اسانس نمونه‌ها تشخیص داده شدند: 1) 8،1-سینئول، 2) پارا-سیمن، 3) کوبنول، 4) کامازولن، 5) کریزانتنون + کامفور، 6) لاواندولیل استات + کامفور و 7) کامفر + لیمونن.
