نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی داداش‌پور ¹
• ایرج رسولی ²
• فاطمه سفیدکن ³
• الهه زاده‌حسینقلی ⁴
• شکیبا درویش علیپور آستانه ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شاهد، تهران

² استاد، گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شاهد، تهران

³ استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

⁴ دانشجوی دکتری، گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه دانشگاه شاهد، تهران

چکیده

در این مطالعه فعالیت ضدباکتریایی اسانس‌های مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) و مرزه زراعی (Satureja hortensis L.) ارزیابی شد. نمای حساسیتی میکروارگانیسم‌ها در برابر اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی براساس حساسترین به مقاومترین Candida albicans > E. coli> S. aureus > P. aeruginosa بود. کمترین غلظت مهارکنندگی و کشندگی اسانس‌ها در طیف 5/0 تا 10 mg/ml قرار داشت. فنل کل اسانس‌های مرزه سهندی و مرزه زراعی به‌ترتیب معادل 53/8 ± 5/170 و 14/2 ± 25/47 میکروگرم گالیک‌اسید در هر میلی‌گرم نمونه تعیین شد. سنجش خاصیت آنتی‌اکسیدانی اسانس‌ها با روش DPPH، نشان داد که قدرت رادیکال‌زدایی اسانس‌ها تقریباً برابر هم ولی به‌مراتب بیشتر از آنتی‌اکسیدان‌های سنتتیک بود. فعالیت آنتی‌اکسیدانی با روش بتاکاروتین و قدرت احیای فریک اسانس مرزه سهندی قویتر از مرزه زراعی است. مقدار اسانس لازم برای 50% رادیکال‌زدایی اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی به‌ترتیب 25/6 و 82/5 μg/ml بود. قدرت احیای فریک (FRAP) اسانس مرزه بیش از اسانس مرزه زراعی بود. فعالیت رادیکال‌زدایی سوپراکساید آنیونی اسانس مرزه سهندی و مرزه زراعی به‌ترتیب 16/1 ± 28/55 و 46/2 ± 81/21 درصد به‌ازای µg/ml15 اسانس با IC50 معادل 4/9 و 2/101 میکروگرم تعیین گردید. درصد فعالیت ضدتیروسینازی به‌ازای یک میکروگرم اسانس مرزه سهندی 33/1 ± 88/47 و به‌ازای 15 میکروگرم اسانس مرزه زراعی 9/2 ± 35/15 بود. در مجموع، مطالعه خواص بیولوژیک اسانس مرزه سهندی نشان می‌دهد که قابلیت خوبی برای بررسی کاربرد آن در صنعت غذا و دارو وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• ضدمیکروبی
• آنتی‌اکسیدان
• رادیکال‌زدایی سوپراکساید آنیونی
• ضدتیروسینازی
• روغن‌های اسانسی
• مرزه