بیوتکنولوژی
بایزید یوسفی؛ سید رضا طبائی عقدایی
چکیده
با هدف تشخیص روشهای مناسب شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار و سازگار برای عملکرد اسانس، 35 ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در هفت مکان (استان‌های کردستان، مرکزی، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان و خراسان رضوی) و دو سال (7-1386) ارزیابی گردید. میانگین کل بازده اسانس 0.029% بدست آمد. بین ژنوتیپ‌ها، مکان‌ها، ...
بیشتر
با هدف تشخیص روشهای مناسب شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار و سازگار برای عملکرد اسانس، 35 ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در هفت مکان (استان‌های کردستان، مرکزی، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان و خراسان رضوی) و دو سال (7-1386) ارزیابی گردید. میانگین کل بازده اسانس 0.029% بدست آمد. بین ژنوتیپ‌ها، مکان‌ها، محیط یا مکان سال‌ها و نیز اثرات متقابل ژنوتیپ × مکان و ژنوتیپ × محیط از نظر بازده اسانس تفاوت‌های معنی‌داری (0.01P≤) وجود داشت. رابطه مثبت بین واریانس محیطی، ضریب تغییرات و ضریب رگرسیون عملکرد بر محیط با بازده اسانس نشان داد که فقط ژنوتیپ‌های با بازده اسانس پایین فنوتیپ مشابهی را در محیط‌های مختلف (پایداری استاتیک) داشتند. هیچ ژنوتیپ پایداری با مفهوم استاتیک رگرسیون وجود نداشت و اسانس تولیدی ژنوتیپ‌های پایدار با واریانس محیطی هم بسیار اندک بود، اما برخی ژنوتیپ‌های سازگار با ضریب تغییرات محیطی (مانند KM1) همزمان بازده اسانس متوسط و پایداری عملکرد داشتند. ژنوتیپ‌های پایدار با مفهوم دینامیک عملکرد اسانس متوسطی داشتند. شاخص برتری، ژنوتیپ‌های با بالاترین اسانس را به‌عنوان سازگار معرفی نمود. ژنوتیپ‌های پایدار با کمترین واریانس سال درون مکان، حداقل اسانس را تولید کردند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ گل‌محمدی می‌تواند همزمان دارای پایداری استاتیک، دینامیک و عملکرد اسانس بالا باشد. آماره ضریب تغییرات، جنبه دینامیک آماره‌های رگرسیون و شاخص برتری به‌عنوان آماره‌های مطلوب برای ارزیابی جنبه های مختلف (استاتیک و دینامیک) پایداری اسانس در گل‌محمدی پیشنهاد می‌شوند. در مجموع، ژنوتیپ‌های IS3، KZ1 و CM1 دارای عملکرد اسانس متوسط و پایداری و سازگاری عمومی برای آن بوده و برای کشور ایران توصیه می‌شوند.
عباس زارع‌زاده؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب‌زاده؛ لیلا میرجانی
چکیده
جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و گونه‌های مختلف از آن در سراسر جهان یافت می‌شود. در ایران گونه‌های یکساله و چندساله این گیاه دارویی یه صورت خودرو رویش دارند که از میان آنها 9 گونه انحصاری کشور ما هستند. در این تحقیق، مرزههای چندساله ایران در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد در سالهای 1392- 1388 مورد ارزیابی قرار ...
بیشتر
جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و گونه‌های مختلف از آن در سراسر جهان یافت می‌شود. در ایران گونه‌های یکساله و چندساله این گیاه دارویی یه صورت خودرو رویش دارند که از میان آنها 9 گونه انحصاری کشور ما هستند. در این تحقیق، مرزههای چندساله ایران در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد در سالهای 1392- 1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. اکسشنهای برخی گونه‌های جنس Satureja در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. از صفات مختلف شامل درصد استقرار گیاه، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، عملکرد تر و خشک اندام هوایی و میزان اسانس اندازهگیری بعمل آمد. تجزیه واریانس دادهها، اختلاف معنی‌داری (p<0.01) میان اکسشنها برای صفات وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک برگ، بازده اسانس، ارتقاع و قطر تاج پوشش نشان داد. براساس مقایسه میانگین صفات به روش دانکن، SKM (S. bachtiarica) از یزد، 107 (S. spicigera) از گیلان، 15 (S. rechingeri) از ایلام، 123-1 و 123-2 (S. mutica) از خراسان به لحاظ صفات زراعی ارزشمند مانند درصد استقرار، عملکرد اندام هوایی و میزان اسانس، اکسشنهای برتر بودند.
عباس زارع‌زاده؛ حسن مداح عارفی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب‌زاده
چکیده
جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می‌شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه‌های مختلف ...
بیشتر
جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می‌شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه‌های مختلف جنس آویشن برای مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و اسانس‌گیری و کاهش بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، از سال 1390-1387 به مدت چهار سال در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. برای این منظور بذرهای 69 اکسشن از گونه‌های مختلف آویشن ارسالی از بانک ژن منابع طبیعی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در کرت‌های آزمایشی کشت شد (30 بوته از هر اکسشن). سپس مراحل فنولوژی، میزان استقرار گیاهان و به‌علاوه میزان تولید محصول، سطح تاج پوشش، ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه و میزان تولید بذر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 69 اکسشن کشت شده 8 اکسشن با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 28 اکسشن نسبتاً سازگار و 33 اکسشن کمتر سازگار بودند. میانگین درصد بوته‌های استقرار یافته در هر کرت آزمایشی در سالهای 1388، 1389 و1390 به‌ترتیب 75%، 68% و 58% بود. در پایان اجرای طرح حداقل میزان استقرار 7% مربوط به اکسشن XDRNJI (T. lancifolius×T. pubescens) با منشأ استان مرکزی و حداکثر 100% مربوط به اکسشن BHUXDR (T. fedchenkoi×T. pubescens) با منشأ استان زنجان به‌عنوان اکسشن برتر سازگار معرفی شد.
محمدرضا کدوری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ ماشالله غنچه‌ای
چکیده
یکی از مهمترین گونه‌های دارویی که مقاومت بالایی در برابر کم‌آبی و شوری خاک دارد، آلوئه‌ورا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر مکان و زمان کاشت بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، آزمایشی در سالهای 89-1387 به‌صورت کرت‌های خرد شده در مکان و زمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل مکان ...
بیشتر
یکی از مهمترین گونه‌های دارویی که مقاومت بالایی در برابر کم‌آبی و شوری خاک دارد، آلوئه‌ورا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر مکان و زمان کاشت بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، آزمایشی در سالهای 89-1387 به‌صورت کرت‌های خرد شده در مکان و زمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل مکان در دو سطح (منطقه تکاب با ارتفاع 329 متر در مقایسه با منطقه چهارفرسخ با ارتفاع 930 متر از سطح دریا که هر دو به‌عنوان مزرعه زارع بود) و تیمار فرعی نیز شامل دو تاریخ کاشت (15/7/87 و 15/11/87) بود. نتایج یادداشت‌برداری در آزمایش از نظر خصوصیاتی مانند عملکرد در بوته، ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، عملکرد ژل و … مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین عملکرد بوته از تاریخ کاشت بهاره با 3141 گرم در بوته، بیشترین درصد زنده‌مانی از تاریخ کاشت بهاره با 100%، بالاترین عملکرد ژل از تاریخ کاشت دوم با 106 گرم در بوته و بیشترین تعداد برگ از تاریخ کاشت بهاره با 17 برگ مشاهده گردید. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری در میان صفات مورد مطالعه وجود داشت، که بالاترین همبستگی با عملکرد گل در بوته، مربوط به طول برگ، قطر برگ و ارتفاع بوته بود. با توجه به نتایج بدست آمده مناسب‌ترین محل کاشت، منطقه تکاب (شهداد) و بهترین زمان کاشت 25 بهمن ماه می‌باشد.
عباس زارع‌زاده؛ سیدمحمد میروکیلی؛ محمدرضا عرب‌زاده
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 204-217
چکیده
این پژوهش به منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گیاهان دارویی جهت مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و کاهش فشار بهره‌برداری از طبیعت و جلوگیری از انهدام و انقراض این نعمت خدادادی از سال 1373–1384 به مدت 12 سال در کلکسیون گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا در ...
بیشتر
این پژوهش به منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گیاهان دارویی جهت مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و کاهش فشار بهره‌برداری از طبیعت و جلوگیری از انهدام و انقراض این نعمت خدادادی از سال 1373–1384 به مدت 12 سال در کلکسیون گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا در آمد. بذرها و نهالهای گیاهان مورد نظر از طبیعت و گونه‌های زراعی و وارداتی از سایر استانها و خارج از کشور تأمین و به صورت مستقیم و غیرمستقیم در فصول مختلف کشت گردیدند. بدین طریق فصل کاشت، فنولوژی و سازگاری گیاهان با شرایط اقلیمی ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 206 گونه گیاه دارویی کشت شده، 138 گونه با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 46 گونه نسبتاً سازگار و 4 گونه اصلاً سازگار نبودند و بعلاوه بذرهای 18 گونه کشت شده سبز نشدند. از مجموع گیاهان کشت شده 36 گونه وارداتی (غیربومی) بودند که از این تعداد 21 گونه سازگاری خوبی با شرایط اقلیمی ایستگاه از خود نشان دادند. علاوه بر سازگاری و فنولوژی گیاهان، آفات و بیماریها و علفهای هرز مزرعه نیز در حد امکان مورد شناسایی قرار گرفتند.
زهرا فاکر باهر؛ سید محمود غفاری
دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1380، ، صفحه 101-111
چکیده
با توجه به اهمیت گیاهان مولد کائوچو در دنیا، طرح بررسی سازگاری کولتیوارهای مختلف گیاه وایول در ایران تدوین و تحقیق در مورد بهترین روشهای جوانه زنی بذر، زمان و شرایط مناسب کشت آن انجام گرفت و بعد در پی بررسیهای انجام شده، پایه های حاصل از کشت بذر 5 کولتیوار وایول در سال 1375 به بستر زمین انتقال و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گیاهان مولد کائوچو در دنیا، طرح بررسی سازگاری کولتیوارهای مختلف گیاه وایول در ایران تدوین و تحقیق در مورد بهترین روشهای جوانه زنی بذر، زمان و شرایط مناسب کشت آن انجام گرفت و بعد در پی بررسیهای انجام شده، پایه های حاصل از کشت بذر 5 کولتیوار وایول در سال 1375 به بستر زمین انتقال و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار، مطالعات سازگاری در مورد آنها انجام گرفت. بررسی میانگین درصد زنده‌مانی در کولتیوارهای مختلف در سال اول نشان داد که کولتیوارP6 در سال اول با 100% زنده مانی و در سال دوم با 78.9% حداکثر زنده مانی را داشته است. حداکثر رشد طولی در پایه های یکساله در ارقام P6، P3 به ترتیب برابر 54.50 و 46.25 و در پایه های دو ساله در ارقام P, P3, P6 به ترتیب برابر 63.25 و 59 و 51.75 بوده است. همچنین حداکثر میانگین رشد قطری در سال اول در رقم P3 برابر با 2.3 سانتیمتر و در سال دوم برابر با 2.9 سانتیمتر در ارقام P و P3 بوده است. حداکثر میانگین رشد پیرامونی نهالها در پایه های یکساله در رقم P3 برابر 2035 سانتیمتر مربع بوده است.
