همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

با هدف تشخیص روش‌های مناسب شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار و سازگار برای عملکرد اسانس، 35 ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در هفت مکان (استان‌های کردستان، مرکزی، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان و خراسان رضوی) و دو سال (7-1386) ارزیابی گردید. میانگین کل بازده اسانس 0.029% بدست آمد. بین ژنوتیپ‌ها، مکان‌ها، محیط یا مکان سال‌ها و نیز اثرات متقابل ژنوتیپ × مکان و ژنوتیپ × محیط از نظر بازده اسانس تفاوت‌های معنی‌داری (0.01P≤) وجود داشت. رابطه مثبت بین واریانس محیطی، ضریب تغییرات و ضریب رگرسیون عملکرد بر محیط با بازده اسانس نشان داد که فقط ژنوتیپ‌های با بازده اسانس پایین فنوتیپ مشابهی را در محیط‌های مختلف (پایداری استاتیک) داشتند. هیچ ژنوتیپ پایداری با مفهوم استاتیک رگرسیون وجود نداشت و اسانس تولیدی ژنوتیپ‌های پایدار با واریانس محیطی هم بسیار اندک بود، اما برخی ژنوتیپ‌های سازگار با ضریب تغییرات محیطی (مانند KM1) همزمان بازده اسانس متوسط و پایداری عملکرد داشتند. ژنوتیپ‌های پایدار با مفهوم دینامیک عملکرد اسانس متوسطی داشتند. شاخص برتری، ژنوتیپ‌های با بالاترین اسانس را به‌عنوان سازگار معرفی نمود. ژنوتیپ‌های پایدار با کمترین واریانس سال درون مکان، حداقل اسانس را تولید کردند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ گل‌محمدی می‌تواند هم‌زمان دارای پایداری استاتیک، دینامیک و عملکرد اسانس بالا باشد. آماره ضریب تغییرات، جنبه دینامیک آماره‌های رگرسیون و شاخص برتری به‌عنوان آماره‌های مطلوب برای ارزیابی جنبه های مختلف (استاتیک و دینامیک) پایداری اسانس در گل‌محمدی پیشنهاد می‌شوند. در مجموع، ژنوتیپ‌های IS3، KZ1 و CM1 دارای عملکرد اسانس متوسط و پایداری و سازگاری عمومی برای آن بوده و برای کشور ایران توصیه می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- Bajpai, P.K. and Prabhakaran, V.T., 2000. A new procedure of simultaneous selection for high yielding and stable crop genotypes. Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 60: 141-146.
- Baydar, H. and Baydar, N.G., 2004. The effects of harvest date, fermentation duration and Tween 20 treatment on essential oil content and composition of industrial oil rose (Rosa damascena Mill.). Industrial Crops and Products, 21: 251-255.
- Becker, H.C. and Leon, J., 1988. Stability analysis in plant breeding. Plant Breeding, 101: 1-23.
- Bernardo, R., 2002. Quantitative Traits in Plants. Stemma Press, Woodbury, MN, 400p.
- Cornelius, P.L., 1993. Statistical tests and retention of terms in the additive main effects and multiplicative interaction model for cultivar trials. Crop Science, 33: 1186-1193.
- Crossa, J., Fox, P.N., Pfeiffer, W.H., Rajaram, S. and Gauch, H.G., 1991. AMMI adjustment for statistical analysis of an international wheat yield trial. Theoretical and Applied Genetics, 81: 27-37.
- Eberhart, S.A. and Russell, W.A., 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Science, 6: 36-40.
- Falkenhagen, E.R., 1996. A comparison of the AMMI method with some classical statisticalmethods in provenance research: A case of the South African Pinus radiata trials. Forest Genetics, 3(2): 81-87.
- Farshadfar, E., 1998. The Application of Quantitative Genetics in Plant Breeding (Vol. 2). Taq-Bostan Press, Kermanshah, Iran, 396p.
- Finlay, K.W. and Wilkinson, G.N., 1963. The analysis of adaptation in plant breeding programme. Australian Journal of Agricultural Research, 14: 742-754.
- Francis, T.R. and Kannenberg, L.W., 1973. Yield stability studies in short-season Maize. Canadian Journal of Plant Science, 58: 1028-1034.
- Freeman, G.H. and Perkins, J.M., 1971. Environmental and genotype-environmental components of variability: VIII. Relations between genotypes grown in different environments and measures of these environments. Heredity, 27: 15-23.
- Gauch, J.H.G., 1988. Model selection and validation for yield trials with interaction. Biometrics, 44: 705-715.
- Jaymand, K., Rezaei, M.B., Tabaei Aghdaei, S.R. and Barazandeh, M.M., 2004. Evaluation of rose essential oil of different areas of Isfahan province. Pajoohesh and Sazandagi, 65: 86-89.
- Kang, M.S., 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: Consequences for grower. Agronomy Journal, 85(3): 754-757.
- Kanzler, A., 2002. Genotype × Environment Interaction in Pinus patula and its Implications in South Africa. Faculty of North Carolina State University Department of Forestry, Raleigh, NC, 249p.
- Kempton, R.A., Fox, P.N. and Cerezo, M., 1997. Statistical Methods for Plant Variety Evaluation. Chapman & Hall, 192p.
- Kodori, M.R. and Tabaei Aghdaei, S.R., 2011. Evaluation of flower yield and its components of Rosa damascena Mill. landraces in Kerman province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 23(1): 100-110.
- Lin, C.S. and Binns, M.R., 1988. A superiority measure of landrace performance forlandrace x location data. Canadian Journal of Plant Sciences, 68: 193-198.
- Lin, C.S., Burns, M.R. and Lefkovitch, L.P., 1986. Stability analysis: Where do we stand? Crop Science, 26: 894-900.
- Misra, A., Sharma, S., Singh, A. and Patra, N.K., 2002. Influence of topographical and edaphic factors on Rose. II. Flowering quality and quantity. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 33(15-18): 2771-2780.
- Moghadam, M., 1994. Advanced Plant Breeding (Course Notes of Undergraduate Students in Crop Breeding). Faculty of Agriculture, Tabriz University, 120p.
- Omokhafe, K.O., 2004. Interaction between flowering pattern and latex yield in Hevea brasiliensis Muell. Crop Breeding and Applied Biotechnology, 4: 280-284.
- Paulo, S.G., Fujihara, A.F., Ortolant, A.A., Bataglia, O.C., Bortoletto, N. and Junior, L.S., 1999. Phenotypic stability and genetic gains in six-year girth growth of Hevea clones. Pesquisa Agropecuária Brasileira, 34(7): 1223-1232.
- Perkins, J.M. and Jinks, J.L., 1968. Environmental polypeptide pattern as indicator of salt tolerance inand genotype environmental components of some Brassica species. Proceeding of the 26thvariability III. Multiple lines and crosses. Heredity, Annual meeting of Genetics Alex., 29-30 September: 23: 339-356.
- Pinthus, M.J., 1973. Estimate of genotypic value: A proposed method. Euphytica, 22: 121-123.
- Plaisted, R.L. and Peterson, L.C., 1959. A technique for evaluation the ability of selection for yield consistency in different locations or seasons. American Potato Journal, 36: 381-385.
- Plaisted, R.L., 1960. A shorter method for evaluating the ability of selections to yield consistently over locations. American Potato Journal, 37: 166-172.
- Rezaei, M.B., Jaymand, K., Tabaei Aghdaei, S.R., Barazandeh, M.M. and Meshki Zadeh, S., 2003. Study of essential oil quantity and quality of Damask rose (Rosa damascena Mill.) of central and North West region of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 19(4): 339-348.
- Shukla, G.K., 1972. Some statistical aspect of genotype-environment components of variability. Heredity, 29: 237-245.
- Singh, R.K. and Chaudhary, B.D., 1977. Biometrical Methods in Quantitative Genetic Analysis. Kalyani Publishers, NewDelhi, 288p.
- Tabaei Aghdaei, S.R., Rezaei, M.B. and Jaymand, K., 2002. Evaluation of variation of flower yield in the Damask rose (Rosa damascena Mill.) genotypes of Kashan (Iran). Iranian Journal of Forest and Rangeland Plants Genetic and Breeding, 9: 99-111.
- Tabaei Aghdaei, S.R., Farhangian, S. and Jafari, A.A., 2005. Yield components in genotypes of Damask rose (Rosa damascena Mill.) central regions of the country using path analysis. Iranian journal Specialized plants and Ecology, 1: 45-54.
- Wachira, F., Ng'etich, W., Omolo, J. and Mamati, G., 2002. Genotype × environment interactions for tea yields. Euphytica, 127(2): 78-89.
- Wricke, G., 1962. Ǘber eine methode zur erffassung der ỡkologischen Streubreite in feldversuchen. Z. Pflanzenzuchtg, 47: 92-96.
- Wright, J.W., 1973. Genotype-environment interaction in north central United States. Forest Science, 19: 113-123.
- Yousefi, B., Tabaei-Aghdaei, S.R. and Assareh, M.H., 2005. Investigation of variation among different genotypes of Rosa damascena Mill. In terms of rooting of cuttings and seedling growth in Kurdistan. Iranian Journal of Forest and Rangeland Plants Genetic and Breeding, 13(1): 1-27.
- Yousefi, B., Tabaei-Aghdaei, S.R., Darvish, F. and Assareh, M.H., 2009. Flower yield performance and stability of various Rosa damascena Mill. Landraces under different ecological conditions. Scientia Horticulturae, 121: 333-339.