مهدی میرزا؛ زهرا باهر نیک
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 431-436
چکیده
از آنجایی که گیاه Salvia از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی مورد توجه خاص بوده و کاربرد امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطرسازی و فراورده‌های بهداشتی- آرایشی و نیز طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی حائز اهمیت است, بنابراین در تحقیق حاضر اسانس گونه ای از جنس سالویا با نام Salvia compressa Vent. استخراج و ترکیبهای موجود در ...
بیشتر
از آنجایی که گیاه Salvia از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی مورد توجه خاص بوده و کاربرد امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطرسازی و فراورده‌های بهداشتی- آرایشی و نیز طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی حائز اهمیت است, بنابراین در تحقیق حاضر اسانس گونه ای از جنس سالویا با نام Salvia compressa Vent. استخراج و ترکیبهای موجود در آن مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. بدین منظور سر شاخههای گلدار گیاه از اطراف جهرم (ارتفاع 900 متر) در استان فارس جمع‌آوری شده و اسانس آن به روش تقطیر با آب مورد استخراج قرار گرفت. سپس ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی ((GC/MS جدا سازی و شناسایی گردیدند. نتایج بدست آمده وجود 24 ترکیب را در اسانس S. compressa نشان داد. در میان ترکیبهای شناسایی شده به ترتیب ترکیبهای T-کادینول(36%) و کاریوفیلن اکسید (15.7%) بالا ترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از سایر ترکیبهای اصلی این اسانس می توان ژرانیول (10.5%) و بورنئول (9.3%) را نام برد.
مجید عزیزی؛ لیلا علیمرادی؛ محمدحسن راشد محصل
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 198-208
چکیده
به منظور بررسی اثرات آللوپاتی اسانس بذر زیره سیاه و زیره سبز بر جوانه زنی بذرهای سه گونه علف هرز، این پژوهش انجام شد. در این تحقیق در دو آزمایش جداگانه تاثیر غلظتهای متفاوت اسانس زیره سیاه (ppm 200، ppm 500، ppm 700، ppm 1000 و ppm 2000) و زیره سبز (ppm 100، ppm 300، ppm 500، ppm 700 و ppm 1000) بر فرآیند جوانه زنی بذرهای علف پشمکی (Bromus tectorum)،گل گندم (Centaurea ovina) و خاکشیر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات آللوپاتی اسانس بذر زیره سیاه و زیره سبز بر جوانه زنی بذرهای سه گونه علف هرز، این پژوهش انجام شد. در این تحقیق در دو آزمایش جداگانه تاثیر غلظتهای متفاوت اسانس زیره سیاه (ppm 200، ppm 500، ppm 700، ppm 1000 و ppm 2000) و زیره سبز (ppm 100، ppm 300، ppm 500، ppm 700 و ppm 1000) بر فرآیند جوانه زنی بذرهای علف پشمکی (Bromus tectorum)،گل گندم (Centaurea ovina) و خاکشیر (Descurainia sophia) بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان دادند که بیشترین درصد جوانه زنی هر سه گونه در تیمار شاهد رخ می دهد (به ترتیب 96.67 ، 73 و 96.67 درصد). .اسانس زیره سیاه با غلظت ppm 700 و ppm 1000 به ترتیب جوانه زنی بذرهای گل گندم و علف پشمکی را کاملا متوقف نمود، در حالی که بذرهای خاکشیر حساستر بوده و جوانه زنی آن در غلظت ppm 500 و بیشتر کاملا متوقف گردید. در علف پشمکی بین تیمارهای ppm 200 و ppm 500 اسانس زیره سیاه از نظر درصد جوانه زنی اختلاف معنی داری وجود نداشت (بترتیب 54 و 43 درصد). تیمار ppm 500 اسانس زیره سیاه درصد جوانه زنی بذرهای گل گندم را نسبت به شاهد درحدود 25 درصد کاهش داد (از 73 درصد به 48.67 درصد) . این در حالی بود که تیمار ppm 200 اسانس زیره سیاه درصد جوانه زنی بذرهای خاکشیر را 69 درصد کاهش داد (از 96.67 به 27.67 درصد). اسانس زیره سبز نیز بر فرآیند جوانه زنی بذرهای مورد بررسی در این تحقیق موثر بود. جوانه زنی بذرهای علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر به ترتیب با تیمارهای ppm 2000 ، ppm 1000 و ppm 500 اسانس زیره سبز کاملا متوقف گردید. افزایش غلظت اسانس زیره سبز از ppm 100 به ppm 1000 درصد جوانه زنی بذرهای علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر را به ترتیب به میزان 46.67، 51 و 53 درصد کاهش داد. بررسی سرعت جوانه زنی نشان داد که تمام تیمارها باعث کاهش سرعت جوانه زنی در هر سه بذر علف هرز گردید و اسانس زیره سیاه توانست سرعت جوانه زنی را در علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر به ترتیب از 4.14، 17.5، 11.25 (در تیمار شاهد) به صفر برساند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان اظهار نمود که اسانس زیره سبز و زیره سیاه به عنوان ترکیبهای قوی برای کنترل این علفهای هرز می توانند نتایج امیدوارکننده ای را در راستای کشاورزی ارگانیک درپی داشته باشند.
فرخناز هوشیدری؛ فاطمه سفیدکن؛ زیبا جمزاد
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 209-215
چکیده
جنس مریم گلی در ایران 58 گونه گیاهی علفی و چند ساله دارد که اسانس برخی از این گونه ها، قبلاٌ مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از اسانس بعضی از گونه های سالویا در صنایع دارو سازی، عطر سازی، فرآورده های بهداشتی، آرایشی و در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده و چاشنی متداول است. Salvia bracteata Bank & Soland یکی از گونه های جنس Salviaاست ...
بیشتر
جنس مریم گلی در ایران 58 گونه گیاهی علفی و چند ساله دارد که اسانس برخی از این گونه ها، قبلاٌ مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از اسانس بعضی از گونه های سالویا در صنایع دارو سازی، عطر سازی، فرآورده های بهداشتی، آرایشی و در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده و چاشنی متداول است. Salvia bracteata Bank & Soland یکی از گونه های جنس Salviaاست که در غرب و شمال غرب ایران می روید. در این تحقیق که برای اولین بار در مورد این گونه در ایران صورت گرفته است، اندام هوایی گیاه در دو مرحله رویشی قبل از گلدهی و زمان گلدهی کامل از چناره مریوان جمع آوری و پس از خشک کردن به روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها به وسیله دستگاههای GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. در اسانس این گونه در مرحله قبل از گلدهی 17 ترکیب و در مرحله گلدهی کامل 19 ترکیب شناسائی شد. ترکیبهای عمده اسانس شامل بتا-کاریوفیلن (49.6% و 41.7%)، گاما-مورولن (18.3% و 22.8%) و بی سیکلوجرماکرن (9.5% و 8.8%) به ترتیب در زمان قبل از گلدهی و گلدهی کامل بودند. نتایج نشان داد که با پیشرفت دوره رشد گیاه از قبل از گلدهی به سمت گلدهی کامل از درصد نسبی بتا کاریوفلن در اسانس کاسته شده و در عوض درصد نسبی گاما مورولن افزایش می یابد. تغییراتی نیز در نوع و درصد برخی از دیگر ترکیبهای اسانس مشاهده شد.
بهلول عباس زاده؛ ابراهیم شریفی‌عاشورآبادی؛ محمدرضا اردکانی؛ محمدحسین لباسچی؛ فضل ا.. صفی‌خانی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 223-230
چکیده
به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف در خاک مزرعه و در حضور شاهد که هر یک از تیمارها در طول دوره رشد گیاه در طی سه تقسیط مساوی اعمال گردیدند. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار اجرا شد. با آغاز گلدهی اقدام به برداشت گیاه گردید و از سرشاخه گلدار گیاه با استفاده از روش کلونجر اسانسگیری بعمل آمد. اسانسهای هر تیمار به منظور بررسی بیشتر توسط دستگاه GC و GC/MS آنالیز گردید. درصد اسانس و عملکرد اسانس در هکتار برای هر تیمار مشخص گردید. طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. همچنین نتایج حاصل از بررسی طیف‌های GCو GC/MS نشان دادند که کاربرد مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس بادرنجبویه موثر بود. با مصرف نیتروژن، درصد تعدادی از ترکیبهای موجود در اسانس نسبت به شاهد کاهش و یا افزایش یافت.
عباس حسنی
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 256-261
چکیده
بادرشبو(Dracocephalum moldavica) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیرة نعناع است که به عنوان گیاهی اشتهاآور و آرامبخش شناخته شده است. اسانس آن دارای خاصیت ضدباکتریایی بوده و در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبو، آزمایشی گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
بادرشبو(Dracocephalum moldavica) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیرة نعناع است که به عنوان گیاهی اشتهاآور و آرامبخش شناخته شده است. اسانس آن دارای خاصیت ضدباکتریایی بوده و در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبو، آزمایشی گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام گردید. تیمارهای تنش آبی عبارت بودند از:100% ظرفیت مزرعهای (بدون تنش)، 85% ظرفیت مزرعهای (تنش آبی ملایم)، 70% ظرفیت مزرعهای (تنش آبی متوسط) و 55% ظرفیت مزرعهای (تنش آبی شدید). نتایج تجزیههای آماری نشان دادند که تنش آبی اثر معنیداری بر مولفه های رشدی، عملکرد پیکر رویشی و عملکرد اسانس دارد. با کاهش مقدار آب خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و طول شاخههای جانبی، عملکرد مادة تر و خشک در گلدان و عملکرد اسانس کاهش یافت. از نظر درصد اسانس اختلاف معنیداری میان تیمارهای مختلف وجود نداشت. بیشترین درصد اسانس (0.35 میلیلیتر در صد گرم مادة خشک) و عملکرد اسانس (0.115 میلیلیتر در گلدان) به ترتیب در شرایط رطوبتی 70% و 100% ظرفیت مزرعهای بدست آمد.
حمزه امیری؛ محمد هادی مشکات السادات؛ حسین لاری یزدی؛ اردشیر گودرزی
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 270-275
چکیده
Salvia reuteranaگیاهی علفی و پایا متعلق به تیره نعناع است که در بعضی از مناطق ایران از جمله استان لرستان به صورت وحشی می روید. بخش های هوایی این گیاه در مرحله پس از گلدهی از ارتفاعات شمال شهرستان الشتر واقع در استان لرستان در اوایل خرداد ماه 1384 جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در سایه، با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) مورد اسانس گیری قرار گرفت (بازده ...
بیشتر
Salvia reuteranaگیاهی علفی و پایا متعلق به تیره نعناع است که در بعضی از مناطق ایران از جمله استان لرستان به صورت وحشی می روید. بخش های هوایی این گیاه در مرحله پس از گلدهی از ارتفاعات شمال شهرستان الشتر واقع در استان لرستان در اوایل خرداد ماه 1384 جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در سایه، با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) مورد اسانس گیری قرار گرفت (بازده اسانس 8/0% بود). اسانس بدست آمده از این گیاه به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه گردید.46 ترکیب در اسانس این گیاه شناسایی گردیدکه 7/91% از کل اسانس را شامل می شود. جرماکرن D (5/27%)، بتا کاریوفیلن(5/15%)، لینالول (5/12%)، بی سیکلو جرماکرن (2/9%)، کاریوفیلن اکسید (3/6%) و اسپاتولنول (7/5%) ترکیبهای اصلی روغن اسانسی این گونه را تشکیل می دهند.
حمیدرضا فنایی؛ حسین اکبری مقدم؛ غلامعلی کیخا؛ منصور غفاری؛ احسانعلی عالی
چکیده
با عنایت به استعداد منطقه سیستان در تولید گیاهان دارویی، این آزمایش در دو فصل پاییز و بهار در سال زراعی 82-81 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک اجراء گردید. در این آزمایش گیاهان دارویی سیاه دانه,رازیانه وزیره سبز در کرتهایی به مساحت 30 مترمربع در 20/8/81 و28/12/81 کشت گردیدند در طول فصل رشد مراقبت ها در مرحله داشت و یاداشت برداریهای لازم شامل ثبت ...
بیشتر
با عنایت به استعداد منطقه سیستان در تولید گیاهان دارویی، این آزمایش در دو فصل پاییز و بهار در سال زراعی 82-81 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک اجراء گردید. در این آزمایش گیاهان دارویی سیاه دانه,رازیانه وزیره سبز در کرتهایی به مساحت 30 مترمربع در 20/8/81 و28/12/81 کشت گردیدند در طول فصل رشد مراقبت ها در مرحله داشت و یاداشت برداریهای لازم شامل ثبت مراحل فنولوژیکی (تاریخ سبز شدن، وضعیت رشد، تاریخ ظهور گل و…) هم در کشت پاییزه و هم در کشت بهاره انجام گرفت. نتایج نشان دادکه گیاهان فوق قابلیت کشت درهر دو فصل پاییز و بهارمنطقه رادارند .اما بیشترین تولیدرا در فصل پاییز داشتند. سیاه دانه با عملکرد دانه 933، زیره سبز 2050 و رازیانه 1888 کیلوگرم درهکتارمی توانند از یک طرف درالگوی کاشت منطقه نقش داشته باشند و از طرف دیگر تولید و افزایش درآمد کشاورزان منطقه را به دنبال داشته باشد. نتایج کیفی نشان داد که میزان و نوع مواد موثره موجود در اسانس تحت تاثیر شرایط آب و هوایی متفاوت می تواند متغیر باشد.
فاطمه علیشاهی نورانی؛ فاطمه سفیدکن؛ مرتضی یوسف زادی؛ سمیه نعمتی؛ مریم خواجه پیری
چکیده
جنس مریم گلی (Salvia) از خانواده نعناعیان (Labiatae) شامل بیش از 700 گونه است. در ایران 58 گونه از آن وجود داردکه نمونه مورد نظر از کیلومتر 18 جاده کرج جمع آوری شده است. جنس نپتا (Nepeta) نیز ازخانواده نعناعیان وگیاهی معطر و بومی ایران است که تقریبا در تمام نقاط ایران رویش دارد که در این تحقیق گونه مورد نظر از کیلومتر 4 جاده آبعلی جمع آوری شده است. این ...
بیشتر
جنس مریم گلی (Salvia) از خانواده نعناعیان (Labiatae) شامل بیش از 700 گونه است. در ایران 58 گونه از آن وجود داردکه نمونه مورد نظر از کیلومتر 18 جاده کرج جمع آوری شده است. جنس نپتا (Nepeta) نیز ازخانواده نعناعیان وگیاهی معطر و بومی ایران است که تقریبا در تمام نقاط ایران رویش دارد که در این تحقیق گونه مورد نظر از کیلومتر 4 جاده آبعلی جمع آوری شده است. این دو گیاه به لحاظ وجود ترکیبهای دارویی و اسانسهای معطر اهمیت خاصی دارند. در این تحقیق ابتدا از قسمتهای هوایی گیاهان خشک شده به روش تقطیر با آب اسانس تهیه شده و ترکیبهای موجود در آن توسط دستگاههای GC و GC/MS مورد شناسایی قرار گرفته است. گیاه S. choroleuca شامل 12 ترکیب بوده که ترکیبهای بتا-کاریوفیلن (37%) و جرماکرنD (37.4%) و بی سیکلو جرماکرن (7.1%) بالاترین درصد اسانس را به خود اختصاص داده اند. اسانس N. fissa شامل 42 ترکیب مختلف بوده است که از میان این ترکیبهای بتا-کاریوفیلن (17.4%) و کاریوفیلن اکسید (12.3%) و والنسن (6.6%) و بتا-پنین (6.0%) ترکیبهای عمده اسانس بوده اند. سپس اثرات ضد میکروبی اسانسها به وسیله دیسکهای کاغذی مخصوص به محیط کشت باکتری انتقال یافته وپس از مدت معمول اندازه گیری هاله عدم رشد میزان اثر اسانس را نشان داد. در این آزمایشها دو باکتری گرم مثبت باسیلوس سابتیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس و دو باکتری گرم منفی سودوموناس آئروجینوزا و اشرشیا کلی مورد استفاده قرار گرفته اند. اثر ضد میکروبی گیاه S. chlorolouca از رشد باکتریهای E. coli و S. aureus جلوگیری می کند واثر قابل توجهی بر باکتریهای مورد بررسی دارد. اسانس N. fissa بر رشد باکتری S. aureus تاثیر داشته است.
رضا امیدبیگی؛ کریم صدرایی منجیلی؛ فاطمه سفیدکن
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکردهای کمی و کیفی گیاه رازیانه رقم شوروک شاری (Soroksari)، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تاثیر زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 30 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد و 31 خرداد بر رشد، نمو، عملکرد دانه و مقدار اسانس رقم مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکردهای کمی و کیفی گیاه رازیانه رقم شوروک شاری (Soroksari)، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تاثیر زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 30 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد و 31 خرداد بر رشد، نمو، عملکرد دانه و مقدار اسانس رقم مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که زمان کاشت تأثیر معنی داری بر خصوصیات رشد، نمو و همچنین کمیت و کیفیت ماده مؤثر رازیانه دارد. طبق نتایج حاصل، بذرهای کشت شده در تاریخ 31 اردیبهشت، از سرعت سبز شدن، رشد و مراحل نموی سریعتری برخوردار بودند. بلندترین گیاهان با میانگین 150.8 سانتی متر و بیشترین تعداد شاخه در بوته با میانگین 10.1 شاخه از گیاهانی بدست آمد که در تاریخ 15 فروردین ماه کشت شده بودند. همچنین اختلاف معنی داری بین وزن هزار دانه و درصد اسانس گیاهان کشت شده در تاریخهای مختلف کاشت وجود نداشت. حداکثر عملکرد دانه با میانگین 1864.3 کیلوگرم در هکتار و حداکثر عملکرد اسانس نیز با میانگین 91.3 کیلوگرم در هکتار از گیاهان کشت شده در تاریخ شده در تاریخ 15 فروردین ماه بدست آمدند. مقدار آنتول به تدریج از زمان کاشت 15 اسفند تا 31 اردیبهشت کاهش یافت و کمترین مقدار آن با میانگین 0.57 درصد و بیشترین مقدار آن با میانگین 68.6 درصد به ترتیب از اسانس گیاهانی که در تاریخ 30 فروردین و 15 اردیبهشت کشت شده بودند بدست آمد. با توجه به نتایج این تحقیق، مناسبترین زمان کاشت رازیانه رقم شوروک شاری در محل مورد تحقیق تاریخ 15 تا 30 فروردین توصیه می شود.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی
چکیده
جنس Lepidium از خانواده Cruciferaeدر ایران 8 گونه دارد که گونه Lepidium sativum L. شاهی (ترتیزک) علاوه بر ایران در اروپای مناطق مدیترانه ای ، آسیا وآمریکا پراکنش دارد .به منظور بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آن برگهای گیاه کاشته شده از منطقه شمیران در استان تهران در تابستان 1383 جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر ...
بیشتر
جنس Lepidium از خانواده Cruciferaeدر ایران 8 گونه دارد که گونه Lepidium sativum L. شاهی (ترتیزک) علاوه بر ایران در اروپای مناطق مدیترانه ای ، آسیا وآمریکا پراکنش دارد .به منظور بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آن برگهای گیاه کاشته شده از منطقه شمیران در استان تهران در تابستان 1383 جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.3% بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیف‌های جرمی صورت گرفت. از میان 25 ترکیب شناسایی شده که 94.7% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب کامفر با 19.8% بیشترین میزان را به خود اختصاص می دهد. ترکیبهای بعدی شامل 1،8-سینئول (10.2%)، لیمونن (8.5%) و اپی–آلفا بیسابولول (7.9%) می باشند.
خدیجه عباسی؛ فاطمه سفیدکن؛ یدالله یمینی
چکیده
جنس مرزه Satureja از خانواده نعناعیان می‌باشد و گونه‌های زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکنده‌اند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد از آنها انحصاری هستند. اسانس گونه‌های مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانسگیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت ...
بیشتر
جنس مرزه Satureja از خانواده نعناعیان می‌باشد و گونه‌های زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکنده‌اند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد از آنها انحصاری هستند. اسانس گونه‌های مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانسگیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت اسانس مرزه، اسانس دو گونه از این جنس به نامهای Satureja hortensis L. و Satureja rechingeri Jamzadبه روش استخراج با روش سیال فوق بحرانی*(دی اکسید کربن) وروش تقطیر با آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند.اندامهای هوایی گیاه S. hortensis در زمان گلدهی کامل از ایستگاه تحقیقات البرز کرج و گیاه S. rechingeri از رویشگاه طبیعی خود در استان ایلام جمع آوری گردیدند و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط ابتدا به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. بعد با روش سیال فوق بحرانی به دو صورت (با و بدون استفاده از اصلاحگر) از هر دو گیاه اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفتند. در اسانس S. hortensis حاصل از تقطیر 17 ترکیب شناسایی شد که عمده ترین ترکیبها کارواکرول (48.1%) و گاما ترپینن (38.4%) بودند. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی 9 ترکیب شناسایی شد که میزان کارواکرول آنها (%63.4-%57.1) نسبت به اسانس حاصل از تقطیر افزایش و گاما ترپینن (%32.8-%27) کاهش یافته بود. در اسانس S. rechingeri حاصل از تقطیر 20 ترکیب شناسایی شد که کارواکرول (86.6%) تنها ترکیب عمده بود. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی از این گونه 6 ترکیب شناسایی شد که درصد کارواکرول (%95.6-%95) در آنها افزایش نشان داد.
زهرا آبروش؛ احمد مجد؛ محمدباقر رضایی؛ صدیقه Mehrabian
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفاده‌های فراوانی برده و می‌برد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفاده‌های فراوانی برده و می‌برد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری شامل : Streptococcus viridans , Lactobacillus casei , Lactobacillus plantarum و Lactobacillus acidophilus به روش چاهک مورد مطالعه و با محیط شاهد مورد مقایسه قرار گرفته است (شاهد ستیل پیریدینیوم کلرید 0.05 درصد ). روغن فرار موثر در برابر سوسپانسیون باکتریهای فوق الذکر با تراکم 108 میکروارگانیسم در هر میلی لیتر تعیین گردیده تا میزان اثر ضد میکربی آن مورد مطالعه قرار گیرد. فعالیت ضد میکربی اسانس سر شاخه گلدار خلال دندان بعد از مدت 48 ـ24 ساعت بهصورت هالههای عدم رشدی مشاهده شد. قطر این هالهها به ترتیب در مورد استرپتوکوکوس ویریدانسmm 35 ، لاکتوباسیلوس کازئی mm50، لاکتوباسیلوس پلانتاروم mm35 ، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس mm35 و محیط شاهدmm 12می باشد.
یوسف ایمانی
چکیده
به منظور بررسی تغییرات کمی اسانس Melissa officinalis در طی مراحل رشد (رویشی، گلدهی، بعد از گلدهی) نمونه برداری از مناطق ارسباران و ملکان طی سالهای 81 و 1380 انجام گردید. نمونه ها در محیط آزمایشگاهی خشک گردیدند. اسانس گیری تمام نمونه ها توسط روش تقطیر با بخار آب انجام گرفت و بعد از آب گیری با سولفات سدیم، وزن اسانسها بدون آب تعیین گردید.نتایج این ...
بیشتر
به منظور بررسی تغییرات کمی اسانس Melissa officinalis در طی مراحل رشد (رویشی، گلدهی، بعد از گلدهی) نمونه برداری از مناطق ارسباران و ملکان طی سالهای 81 و 1380 انجام گردید. نمونه ها در محیط آزمایشگاهی خشک گردیدند. اسانس گیری تمام نمونه ها توسط روش تقطیر با بخار آب انجام گرفت و بعد از آب گیری با سولفات سدیم، وزن اسانسها بدون آب تعیین گردید.نتایج این تحقیق به روش تجزیه واریانس ساده با آزمایش فاکتوریل وتجزیه واریانس مرکب باطرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. درتجزیه واریانس با آزمایش فاکتوریل هر سال به طور جداگانه،اثرات مراحل رشدواثرات متقابل منطقه در مراحل رشد در سطح احتمال 1% معنی داربدست آمد. تجزیه واریانس مرکب داده ها برای بادرنجبویه نشان داد که اثرات سال، مکان و مراحل فنولوژیک معنی دار نبودند، ولی اثر متقابل (سال × مکان) و (سال× مکان ×مراحل فنولوژیک) در سطح احتمال 1% معنی دار بودند. مقایسه میانگین ها با آزمون حداقل اختلاف معنی دار (L.S.D) در سطح احتمال 5% انجام گرفت بر اساس نتایج حاصل از این بررسی بالاترین مقدار اسانس بادرنجبویه مربوط به منطقه ملکان در مرحله گلدهی در سال اول بود. (0.197%). میانگین اثر متقابل (سال × مکان) نشان داد که میزان اسانس بادرنجبویه در ملکان در سال اول و دوم به ترتیب 0.108%، 0.08% و در منطقه ارسباران به ترتیب 0.035%، 0.018% می باشد.
فرزانه قاسمی؛ عادل جلیلی؛ یونس عصری
چکیده
درمنه (Artemisia) مهمترین جنس تیره کاسنی است که شامل حدود 400 گونه در دنیا می‌باشد. گونه‌های این جنس به لحاظ داشتن خواص دارویی با اهمیت هستند. در ایران حدود 34 گونه از این جنس وجود دارد. بخشهای هوایی گونه‌های درمنه، Artemisia biennis، Artemisia oliveriana، Artemisia aucheri؛ Artemisia persica وArtemisia scoparia در فصل گلدهی از رویشگاههای مختلف منطقه کاشان برداشت گردید. اسانس ...
بیشتر
درمنه (Artemisia) مهمترین جنس تیره کاسنی است که شامل حدود 400 گونه در دنیا می‌باشد. گونه‌های این جنس به لحاظ داشتن خواص دارویی با اهمیت هستند. در ایران حدود 34 گونه از این جنس وجود دارد. بخشهای هوایی گونه‌های درمنه، Artemisia biennis، Artemisia oliveriana، Artemisia aucheri؛ Artemisia persica وArtemisia scoparia در فصل گلدهی از رویشگاههای مختلف منطقه کاشان برداشت گردید. اسانس این گونهها با روش تقطیر با آب استخراج شد و اجزای آن با روش کروماتوگرافی (GC) و کروماتوگرافی متصل به طیفسنجی جرمی (GC/MS) تجزیه و تحلیل و شناسایی شد. ترکیبهای اصلی گونه‌های A. biennis، آلفا- هیماکالن (%58.74)، A. scoparia، کاپیلین (%23.32)، A. persica،سیس-سابینن هیدرات استات (%76.74)، A. aucheri کامفور (% 22.87)، بودند، A. oliveriana، آلفا-توجون (% 43.32). ترکیبهای 1و8-سینئول و پارا – سیمن در این گونهها مشترک بودند.
سیدرضا طبائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
چکیده
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill) از مناطق مرکزی کشور جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه‌های مربوط به 6 استان از نظر درصد و عملکرد اسانس و نیز از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای1380 تا 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست ...
بیشتر
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill) از مناطق مرکزی کشور جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه‌های مربوط به 6 استان از نظر درصد و عملکرد اسانس و نیز از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای1380 تا 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، بیشترین درصد و عملکرد اسانس استخراج شده به روش تقطیر با آببه ترتیب از نمونه‌های اصفهان7 (0.05 درصد) و یزد1 (1338.09 گرم در هکتار) در سال 1381 مشاهده گردید. در سال 1380 نیز بیشترین درصد اسانس در نمونه‌های یزد2 (0.03 درصد) و اصفهان 6(0.029 درصد) مشاهده شد. اما در سال 1382 نمونه‌های تهران (0.016 درصد) و اصفهان8 (0.015 درصد) بیشترین درصد اسانس را نشان دادند. در سالهای 1380 و 1382 نمونه‌های یزد2 (468.60 گرم در هکتار) و سمنان1 (249.50 گرم در هکتار) به ترتیب بیشترین عملکرد اسانس را داشتند. براساس میانگین سالهای مختلف، نمونه‌های یزد1 (0.020 درصد) و اصفهان1 (0.019 درصد) بیشترین درصد اسانس را نشان دادند. همچنین نمونه یزد1 با تولید 632.33 گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس در سالهای مختلف را به خود اختصاص داد. ژنوتیپهای مختلف از نظر اجزاء گل اختلاف نشان دادند. بیشترین تعداد گلبرگ در هر یک از سالهای مورد مطالعه در نمونه جمع‌آوری شده از استان تهران مشاهده شد. همچنین این نمونه بیشترین تعداد مادگی در سالهای 82-81 و نیز بالاترین میانگین 3 سال از صفت مذکور را دارا بود. نمونه اصفهان10 نیز در میان ژنوتیپهای مورد بررسی بیشترین متوسط تعداد پرچم را در سالهای مذکور نشان داد.براساس نتایج حاصل از این بررسی، توانمندی متفاوتی میان ژنوتیپهای تحت مطالعه از نظر تولید اسانس وجود داشت. همچنین ژنوتیپهای گل محمدی مناطق مرکزی ایران از نظر اجزاء گل نیز تنوع نشان دادند. از این‌رو با توجه به اهمیت اسانس به‌عنوان ارزشمندترین فرآورده گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت ایجاد و معرفی ارقام برتر، به ویژه از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح گل محمدی امکان‌پذیر و در برنامه‌های به‌نژادی این گیاه از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.
محمد مهدی برازنده
چکیده
به‌منظور افزایش بازده اسانسگیری و نیز کیفیت اسانس یک گونه اوکالیپتوس با نام علمیEucalyptus globulus برگهای این گونه در زمان گلدهی (تابستان 1383) از ایستگاه تحقیقاتی زاغمرز واقع در پاسند بهشهر جمع‌آوری گردید و در بخش گیاه‌شناسی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، مورد شناسایی قرار گرفت. برگهای خشک و آسیا شده این گیاه به دو روش تقطیر با بخار آب و ...
بیشتر
به‌منظور افزایش بازده اسانسگیری و نیز کیفیت اسانس یک گونه اوکالیپتوس با نام علمیEucalyptus globulus برگهای این گونه در زمان گلدهی (تابستان 1383) از ایستگاه تحقیقاتی زاغمرز واقع در پاسند بهشهر جمع‌آوری گردید و در بخش گیاه‌شناسی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، مورد شناسایی قرار گرفت. برگهای خشک و آسیا شده این گیاه به دو روش تقطیر با بخار آب و تقطیر با آب اسانسگیری شد و برشهای مختلف اسانس در فواصل زمانی پانزده دقیقه جمع‌آوری گردیدند. بازده اسانسگیری در هر برش اسانس محاسبه شد و مشخص گردید که در هر دوروش افزایش زمان اسانسگیری، منجر به تولید اسانس بیشتر می‌گردد. از طرف دیگر با تزریق برشهای بدست آمده به دستگاه G C مشخص شد که با افزایش مدت زمان اسانسگیری، میزان ترکیب اصلی اسانس (1و8-سینئول) کاهش می‌یابد. در روش تقطیر با بخار آب، بازده اسانس از1.6% پس از 15 دقیقه به 2.42% پس از 180 دقیقه از شروع اسانسگیری افزایش یافت، در حالی که میزان نسبی ترکیب اصلی (1و8-سینئول) از 82.2% به 74.8% تنزل نشان داد. در روش تقطیر با آب، بازده اسانس از1.55% پس از 15 دقیقه به 2.86% پس از 180 دقیقه از شروع اسانسگیری افزایش یافت، در حالی که میزان نسبی ترکیب اصلی (1و8-سینئول) از92.7% به 85.6% کاهش نشان داد. در اسانس این گونه از اوکالیپتوس، تعداد پانزده ترکیب شناسایی شد که در میان آنها سه ترکیب 1و8-سینئول (82.20%-74.80%)،آلفا- پینن (7.70%-6.28%) و لیمونن (6.20%-5.70%) در روش تقطیر با بخار آب و همین سه ترکیب،1و8-سینئول (92.70%-85.60%)،آلفا- پینن (2.37%-2.02%) و لیمونن (3.10%-2.04%) در روش تقطیر با آب، بالاترین درصد را به خود اختصاص دادند.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پورنوایی؛ محمد دینی
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 417-423
چکیده
جنس ٍScutellaria از خانواده Labiatae در ایران 20 گونه گیاه علفی چندساله داردکه گونه Scutellaria pinnatifida A.hamilt. علاوه بر ایران در شمال سوریه، عراق، تالش و افغانستان پراکنش دارد.به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه توچال در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با ...
بیشتر
جنس ٍScutellaria از خانواده Labiatae در ایران 20 گونه گیاه علفی چندساله داردکه گونه Scutellaria pinnatifida A.hamilt. علاوه بر ایران در شمال سوریه، عراق، تالش و افغانستان پراکنش دارد.به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه توچال در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.07 %درصد بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC)و کروماتوگراف گازی متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیف‌های جرمی صورت گرفت. ازمیان 29 ترکیب شناسایی شده که 96.6% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب ژرماکرن دی با 39 % بیشترین میزان را بخود اختصاص می دهد. بعد از آن بتاـ کاریوفیلن (23.2 %) بی سیکلو ژرماکرن (11.5%) و فارنسن (7.8%) سایر ترکیبهای عمده تشکیل دهنده این اسانس می باشند.
فاطمه سفیدکن؛ زیبا جمزاد؛ محمدمهدی برازنده
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 425-439
چکیده
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. یکی از این گونه های انحصاری S. bachtiarica می باشد. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiarica در مرحله گلدهی کامل از دو رویشگاه طبیعی در استانهای فارس و یزد جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس گیری قرار گرفت. ...
بیشتر
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. یکی از این گونه های انحصاری S. bachtiarica می باشد. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiarica در مرحله گلدهی کامل از دو رویشگاه طبیعی در استانهای فارس و یزد جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه ای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیس های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس نمونه یزد به میزان 2.15% و نمونه فارس 1.65% (وزنی/وزنی) بدست آمد. تعداد 20 ترکیب در اسانس سرشاخه S. bachtiarica استان فارس شناسایی شد. ترکیبهای عمده اسانس در این نمونه، کارواکرول (49.3%)، پارا-سیمن (12.7%)، ترانس-آلفا-برگاموتن (5.8%) و تیمول (4.5%) بودند. تعداد 22 ترکیب در اسانس نمونه یزد شناسایی شد که از بین آنها کارواکرول (66.5%)، پارا-سیمن (15.2%) و لینالول (4.6%) اجزای اصلی اسانس بودند. با توجه به میزان نسبتاُ بالای اسانس S. bachtiarica و وجود کارواکرول به عنوان ترکیب عمده، به نظر می رسد که این گونه می تواند خواص مفید دارویی و غذایی S. hortensis و S. montana را داشته باشد و جایگزین مناسبی برای آنها، که هیچ کدام بومی ایران نیستند، در کشور ما باشد.
محمدحسن عصاره؛ محمد مهدی برازنده؛ کامکار جایمند
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 469-476
چکیده
گونه‌ای اوکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus porosa در اواسط اسفند ماه 1382 از شهرستان دزفول (باغ فدک)جمع آوری شد و از برگ خشک آن به روش تقطیر با آب در دستگاه مدل کلونجر و به مدت 20 دقیقه اسانسگیری به عمل آمد. بازده اسانسگیری بر اساس وزن برگ خشک معادل 0.57 % (وزن اسانس در 100 گرم برگ خشک) محاسبه گردید. به منظور شناسایی کمی وکیفی ترکیبهای ...
بیشتر
گونه‌ای اوکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus porosa در اواسط اسفند ماه 1382 از شهرستان دزفول (باغ فدک)جمع آوری شد و از برگ خشک آن به روش تقطیر با آب در دستگاه مدل کلونجر و به مدت 20 دقیقه اسانسگیری به عمل آمد. بازده اسانسگیری بر اساس وزن برگ خشک معادل 0.57 % (وزن اسانس در 100 گرم برگ خشک) محاسبه گردید. به منظور شناسایی کمی وکیفی ترکیبهای اسانس، نمونه اسانس حاصل به دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) تزریق و تعداد 21 ترکیب در آن شناسایی شد. در میان ترکیبهای شناسایی شده، سه ترکیب 1 ،8 -سینئول(58.6 %)، آلفا- پینن (12.8 %) و نوپینون (11.3 %) بالا ترین درصد را به خود اختصاص می دهند.
فاطمه سفیدکن
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 149-158
چکیده
جنس Echinophora در ایران 4 گونه گیاه علفی چند ساله معطر دارد که دو تای آنها انحصاری ایران هستند و دو تای دیگر علاوه بر ایران در آناتولی، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، شبه جزیره بالکان، کرت، قبرس و سوریه نیز می رویند. در این تحقیق، اندامهای هوایی گیاه خوشاریزه معطر (Echinophora sibthorpiana Guss.) در زمان گلدهی کامل، از رویشگاه طبیعی خود در اطراف ...
بیشتر
جنس Echinophora در ایران 4 گونه گیاه علفی چند ساله معطر دارد که دو تای آنها انحصاری ایران هستند و دو تای دیگر علاوه بر ایران در آناتولی، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، شبه جزیره بالکان، کرت، قبرس و سوریه نیز می رویند. در این تحقیق، اندامهای هوایی گیاه خوشاریزه معطر (Echinophora sibthorpiana Guss.) در زمان گلدهی کامل، از رویشگاه طبیعی خود در اطراف تهران، جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب، اسانس گیری شد. پس از رطوبت زدایی از اسانس، بازده اسانس نسبت به وزن گیاه خشک محاسبه گردید. اسانس حاصله با استفاده از دستگاه گازکروماتوگراف (GC) و گازکروماتوگراف کوپل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. در اسانس Echinophira sibthorpiana هفده ترکیب شناسایی شد که ترکیبات اصلی دلتا-3-کارن (31.8%)، آلفا-فلاندرن (31.0%) و متیل اوژنول بودند. اسانس این گونه به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجهی از دلتا-3- کارن و آلفا-فلاندرن که هر دو از ترکیبات بسیار معطر و مورد استفاده در صنایع عطر سازی و آرایشی-بهداشتی هستند می تواند مفید و قابل استفاده باشد.
شهین مهرپور؛ فاطمه سفیدکن؛ حسین میرزایی ندوشن؛ احمد مجد
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 159-169
چکیده
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای ...
بیشتر
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای هر واحد آزمایشی و در مزرعه در بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. برای جداسازی اسانس گیاهان از دستگاه تقطیر با آب ( کلونجر) استفاده شد و بعد توسط دستگاهGC وGC/MS ترکیبهای اسانس، مورد آنالیز و شناسایی قرار گرفتند. ترکیبهای عمده موجود در اسانس شامل تیمول (Thymol )، کارواکرول (Carvacrol ) و پارا- سایمن (r-cymen ) بود. مقدار ماکزیمم تیمول برابر 65.94 درصد در جمعیت مربوط به آذربایجان شرقی و ماکزیمم مقدار کارواکرول 53.14 درصد در جمعیت مربوط به سیراچال و بالاترین مقدار پارا- سایمن برابر 20.4 درصد در جمعیت آذر بایجان شرقی اندازه گیری شد. در نمونه های مزرعه بازده اسانس نسبت به نمونه های گلخانه بیشتر ولی درصد ترکیبهای عمده تیمول و کارواکرول کاهش یافت، و مونوترپنهادرصد بیشتری از وزن اسانس را نسبت به گلخانه به خود اختصاص دادند.مقدار ترکیب پارا- سایمن در مزرعه افزایش یافته در صورتیکه گاما- ترپینن درصد بسیار ناچیزی را تشکیل داد. که این مسئله می تواند به دلیل مسیر مشترک تشکیل این ترکیبها در گیاهان وابسته باشد که به دلیل اختلاف شرایط آب و هوایی در دو محیط باعث تبدیلاتی در ترکیبهای اسانسها می شود.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ محمد دینی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 191-197
چکیده
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ...
بیشتر
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.1%درصد بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیف‌های جرمی صورت گرفت. ازمیان 14 ترکیب شناسایی شده که 98% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب viridiflorol با 73 % بیشترین میزان را بخود اختصاص می دهد. بعد از آن ( kessane 12.7%)،( valencene 3.5%) ) و ( 3.1% α-selinene) سایر ترکیبهای عمده تشکیل دهنده این اسانس می باشند.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ محمد دینی
دوره 19، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 227-232
چکیده
به منظور بررسی ترکیبهای اسانس گیاهCentaurea behen L., سرشاخه های گیاه از منطقه بومهن (سال 1382) در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد (Clevenger). اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد روشن با بازده 0.5% بدست آمد . ترکیبهای موجود در اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل ...
بیشتر
به منظور بررسی ترکیبهای اسانس گیاهCentaurea behen L., سرشاخه های گیاه از منطقه بومهن (سال 1382) در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد (Clevenger). اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد روشن با بازده 0.5% بدست آمد . ترکیبهای موجود در اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. از میان 21 ترکیب شناسایی شده که 91% اسانس را تشکیل می دهد به ترتیب (β -caryophyllene (%40.3) , β - sesquiphellandrene (%18.4 %) وcaryophyllene oxide (%9.9 بیشترین میزان را به خود اختصاص می دهند .
مهدی میرزا؛ زهرا باهر نیک؛ زیبا جمزاد
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 117-124
چکیده
مریم گلی کارواندری یا مورپوژو (Salvia mirzayanii Rech. f. & Esfand) یکی از انواع گونه‌های انحصاری جنس Salviaاست که متعلقبه خانواده لابیاته می‌باشد. سرشاخه گلدار تازه این گونه معطر دراواخر اسفندماه از خاش جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب استخراج وسپس ترکیبهای موجود در آن با استفاده از گاز کروماتوگراف متصل شده باطیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی گردیدند. ...
بیشتر
مریم گلی کارواندری یا مورپوژو (Salvia mirzayanii Rech. f. & Esfand) یکی از انواع گونه‌های انحصاری جنس Salviaاست که متعلقبه خانواده لابیاته می‌باشد. سرشاخه گلدار تازه این گونه معطر دراواخر اسفندماه از خاش جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب استخراج وسپس ترکیبهای موجود در آن با استفاده از گاز کروماتوگراف متصل شده باطیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی گردیدند. اسانس حاصله از این گیاه با بازده 0.9% حاوی 28 ترکیب مختلف بوده است. در میان ترکیبهای شناسایی شده به ترتیب linalool (19%),linalyl acetate (12.9%), cineole- 1,8(12.1%و (terpinenyl acetate (11.5%) بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند.
فاطمه عسگری؛ فاطمه سفیدکن؛ مهدی میرزا
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 125-136
چکیده
جنس آویشن در نقاط مختلف ایران 14 گونه دارد که برخی از آنها انحصاری ایرانند. گیاه Thymus pubescens در دو مرحله قبل از گلدهی و گلدهی کامل از چهار منطقه مختلف در استان تهران: دره لار و دماوند(شرق استان تهران), سیراچال (جاده چالوس) و فشم (شمال استان تهران) جمع‌آوری گردیدند. از اندامهای هوایی گیاه با روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری به‌‌عمل آمد. ...
بیشتر
جنس آویشن در نقاط مختلف ایران 14 گونه دارد که برخی از آنها انحصاری ایرانند. گیاه Thymus pubescens در دو مرحله قبل از گلدهی و گلدهی کامل از چهار منطقه مختلف در استان تهران: دره لار و دماوند(شرق استان تهران), سیراچال (جاده چالوس) و فشم (شمال استان تهران) جمع‌آوری گردیدند. از اندامهای هوایی گیاه با روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری به‌‌عمل آمد. بازده اسانس در مرحله قبل ازگلدهی بین 0.34% تا 0.86% و در مرحله گلدهی بین 0.40% تا 2.03% بود. در اکثر مناطق رویشی مقدار اسانس درمرحله قبل از گلدهی کمتر از مرحله گلدهی بود و مقدار اسانس نمونه‌های مناطق دره لار و دماوند بیشتر از سیراچال و فشم بود. بوسیله دستگاههای گازکروماتوگراف GC) ) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی) (GC/MS، 25 ترکیب در مرحله قبل از گلدهی و 26 ترکیب در مرحله گلدهی شناسایی شد. ترکیبهای عمده عبارت از: کارواکرول, تیمول, گاما-ترپینن, پارا-سیمن, بورنئول, متیل کارواکرول, بتا-کاریوفیلن, 1،8-سینئول + لیمونن و ژرانیول بودند. 23ترکیب در هر دو مرحله مشترک بودند. ژرانیل استات و تیمیل استات فقط در مرحله قبل از گلدهی و ژرانیول، نرول و تیمودی هیدرو کینون فقط در مرحله گلدهی یافت شدند.
