زراعت و باغبانی
سعید عزیزی بالابیگلو؛ امیر رحیمی؛ سعید حیدرزاده؛ رقیه حلقومی؛ ایرج عطلایی
چکیده
برای بررسی واکنش برخی از ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) به کودهای آلی تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود آلی در پنج سطح (شاهد، کود گاوی (20 تن در هکتار)، ...
بیشتر
برای بررسی واکنش برخی از ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) به کودهای آلی تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود آلی در پنج سطح (شاهد، کود گاوی (20 تن در هکتار)، کود مرغی (7 تن در هکتار)، ورمی‌کمپوست (10 تن در هکتار) و کمپوست (15 تن در هکتار)) و رطوبت خاک در سه سطح (50 (تنش شدید)، 70 (تنش ملایم) و90 (شاهد: بدون تنش) درصد رطوبت ظرفیت زراعی) بودند. تنش کم‌آبی باعث کاهش محتوی فسفر و پتاسیم برگ، ترکیب‌های فنل و فلاونوئید برگ و محتوای رطوبت نسبی برگ و افزایش عملکرد اسانس برگ در مرحله گلدهی کامل شد. بیشترین مقدار اسانس (1.58%) در شرایط تنش ملایم مشاهده شد. کود مرغی و ورمی‌کمپوست تأثیر معنی‌دار در افزایش میزان نیتروژن، پروتئین و درصد مهار رادیکال DPPH برگ در شرایط تنش کم‌آبی نسبت به شرایط بدون تنش داشت. حداکثر عملکرد مربوط به اسانس (32.34 کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک ساقه (852.53 کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک برگ (1010.40 کیلوگرم در هکتار) و وزن خشک اندام هوایی (1863.93 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود مرغی تحت شرایط آبیاری مطلوب حاصل شد. بنابراین به‌منظور افزایش عملکرد گیاه، استفاده از کودهای آلی در شرایط تنش کم‌آبی در راستای نیل به کشاورزی پایدار، توصیه می‌شود.
زراعت و باغبانی
زهرا عظیم زاده؛ عباس حسنی؛ بابک عبدالهی مندولکانی؛ ابراهیم سپهر
چکیده
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که به‌عنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی به‌عنوان ضدنفخ، معرق، خلط‌آور، آرام‌بخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه ...
بیشتر
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که به‌عنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی به‌عنوان ضدنفخ، معرق، خلط‌آور، آرام‌بخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه از گیاه مرزنجوش، یک آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل دو زیرگونه مرزنجوش (ssp. gracile و ssp. vulgare) و تنش شوری در چهار سطح (0، 25، 50 و 100 میلی‌مولار از NaCl) بودند. نتایج نشان داد که تنش شوری تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد اندازه‌گیری داشته است. با افزایش میزان شوری، ویژگی‌های رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ و عملکرد ماده خشک)، محتوی نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل (SPAD)، درصد و عملکرد اسانس، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در برگ و ریشه کاهش، در حالی‌که مقادیر سدیم و کلر برگ و ریشه هر دو زیرگونه افزایش یافت. عکس‌العمل دو زیرگونه به سطوح مختلف تنش شوری متفاوت بود. تجمع بیشتر سدیم در ریشه‌ها و بالاتر بودن نسبت K/Na در برگ‌ها نسبت به ریشه‌ها نشان‌دهنده توانایی زیرگونه‌های مرزنجوش در محدود کردن انتقال و تجمع یون‌های Na+ در اندام‌های هوایی آنها می‌باشد. در مجموع یافته‌های این تحقیق نشان داد که زیرگونه vulgare به‌واسطه تجمع کمتر یون‌های سدیم و کلر، دارا بودن نسبت بالاتر K/Na و کاهش کمتر در شاخص کلروفیل و عملکرد ماده خشک از میزان تحمل بیشتری در برابر تنش شوری نسبت به زیرگونه gracile برخوردار است.
بهاره معین وزیری؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ مهدی سرچشمه پور
چکیده
این پژوهش، بررسی تأثیر برخی قارچ‌های میکوریز بومی به همراه تیمارهای مختلف کود شیمیایی بر روی خصوصیات رویشی و گلدهی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) می‌باشد. بدین‌منظور ابتدا آزمایش‌های اولیه بر روی خاک ریزوسفری چند گیاه خانواده چتریان (زیره سبز، زیره سیاه و گشنیز) انجام شد و براساس نتایج آن جدایه برتر (جدایه گشنیز3) که دارای بیشترین درصد کلونیزاسیون ...
بیشتر
این پژوهش، بررسی تأثیر برخی قارچ‌های میکوریز بومی به همراه تیمارهای مختلف کود شیمیایی بر روی خصوصیات رویشی و گلدهی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) می‌باشد. بدین‌منظور ابتدا آزمایش‌های اولیه بر روی خاک ریزوسفری چند گیاه خانواده چتریان (زیره سبز، زیره سیاه و گشنیز) انجام شد و براساس نتایج آن جدایه برتر (جدایه گشنیز3) که دارای بیشترین درصد کلونیزاسیون بود برای تولید انبوه مایه تلقیح قارچ‌های میکوریز انتخاب گردید. سپس آزمایش اصلی بر روی زیره سبز، به‌صورت فاکتوریل و در قالب یک طرح آماری کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل شاهد و سطوح مختلف کودی در دو سطح بدون تلقیح و تلقیح با میکوریز در گلخانه با 4 تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که صفات مربوط به اندام هوایی (ارتفاع، قطر ساقه، وزن تر، وزن خشک، تعداد شاخه‌های فرعی و تعداد گل در بوته) و صفات مربوط به ریشه (حجم و طول ریشه) و درصد کلونیزاسیون به‌طور بسیار معنی‌داری (در سطح احتمال 1%) تحت تأثیر مصرف تلفیقی میکوریز با کود شیمیایی قرار گرفت، به‌طوری که موجب بهبود خصوصیات رویشی و اجزا عملکرد در زیره سبز شد و تیمار مصرف تلفیقی میکوریز و کود بجز عناصر کم‌مصرف (T5) در تمام صفات برترین تیمار بود. در بین تیمارهای مختلف کودی و تیمار شاهد تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد، اما با حضور قارچ میکوریزا تفاوت در بین صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود.
فهیمه اسلامی خلیلی؛ همت‌اله پیردشتی؛ محمدعلی بهمنیار؛ فاطمه فاطمه تقوی قاسمخیلی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و برخی عناصر معدنی در گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار در سال 1389 به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون کود آلی یا شیمیایی)، کود شیمیایی (80 کیلوگرم در هکتار اوره، 100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و برخی عناصر معدنی در گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار در سال 1389 به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون کود آلی یا شیمیایی)، کود شیمیایی (80 کیلوگرم در هکتار اوره، 100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل و 80 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم)، کود آلی کمپوست، کود پاستوریزه (کمپوست باگاس + پرلیت)، کود گوسفندی (10 تن در هکتار به‌صورت جداگانه یا تلفیق با ½ و ¼ کود شیمیایی) بود. بررسی نتایج نشان داد که تیمارهای کودی بر تمامی صفات جز بر میزان پتاسیم موجود در برگ تأثیر معنی‌داری داشته‌است. به‌طوری که در تیمارهای 10 تن در هکتار کود آلی پاستوریزه و 10 تن در هکتار کود دامی به همراه ½ و ¼ کود شیمیایی وزن خشک گل و برگ به‌ترتیب از بیشترین میزان برخوردار بود. بالاترین محتوی فسفر موجود در گل و برگ (به‌ترتیب با میانگین 46/0% و 17/0%) در تیمار کمپوست 10 تن در هکتار به همراه ¼ کود شیمیایی مشاهده گردید. بیشترین میزان عنصر مس در گل و برگ گیاه (به‌ترتیب با میانگین 60/32 و 25/26 میلی‌گرم بر کیلوگرم) مربوط به تیمارهای کودی 10 تن در هکتار کمپوست به همراه ½ کود شیمیایی و 10 تن در هکتار کود دامی بود. در حالی‌که تیمار 10 تن در هکتار کود دامی به‌همراه ½ کود شیمیایی تأثیر قابل ملاحظه‌ای در افزایش میزان عنصر منگنز موجود در گل و برگ گیاه داشت. همچنین بیشترین میزان روی در برگ در تیمار 10 تن در هکتار کود کمپوست با افزایش 2/1 برابری نسبت به شاهد مشاهده شد.
محمدرضا اردکانی؛ بهلول عباس‌زاده؛ محمدحسن عصاره؛ فرزاد پاک‌نژاد؛ علی کاشانی؛ معصومه لایق‌حقیقی
چکیده
یکی از شیوه‌های مدیریت منابع طبیعی، بهره‌برداری از زمین‌های کم‌بازده و استفاده از گونه‌های مقاوم گیاهی در شرایط دشوار می‌باشد. در این پژوهش در سال 1388، از رویشگاه طبیعی کافوری (Camphorosma monspliaca L.) در منطقه اراک (دشت چرّا) در مرحله ابتدایی رشد رویشی، گلدهی کامل و رسیدگی بذر با استفاده از پلات‌گذاری با تکرار، نمونه‌برداری ...
بیشتر
یکی از شیوه‌های مدیریت منابع طبیعی، بهره‌برداری از زمین‌های کم‌بازده و استفاده از گونه‌های مقاوم گیاهی در شرایط دشوار می‌باشد. در این پژوهش در سال 1388، از رویشگاه طبیعی کافوری (Camphorosma monspliaca L.) در منطقه اراک (دشت چرّا) در مرحله ابتدایی رشد رویشی، گلدهی کامل و رسیدگی بذر با استفاده از پلات‌گذاری با تکرار، نمونه‌برداری گردید. در مرحله گلدهی کامل، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش (کانوپی)، طول و وزن ریشه، کلروفیل، وزن خشک بوته‌ها، میزان قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر و آهن اندازه‌گیری شد. مقایسه میانگین صفات مورفولوژیک نشان داد که منطقه با شوری کمتر (منطقه 3 با dS/m 6/7 =EC)، بیشترین ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، سرشاخه کل و سرشاخه گلدار را داشت. منطقه با شوری زیاد (منطقه 1 با dS/m 4/12 =EC) بیشترین طول ریشه، وزن ریشه، درصد اسانس در مرحله رشد رویشی، گلدهی کامل و رسیدگی را نسبت به مناطق با شوری متوسط (منطقه 2 با dS/m 7/11 =EC) و منطقه 3 داشت. منطقه 1 بیشترین قند محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم و کلر را داشت. منطقه 3 بیشترین کلروفیل کل، کلروفیل a و کلروفیل b را داشت. همچنین منطقه 2 از آهن بیشتری برخوردار بود. نتایج همبستگی ساده صفات نشان دادند که بین ارتفاع گیاه با درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل همبستگی منفی معنی‌دار وجود داشت. بین قندهای محلول با پرولین، منیزیم، کلسیم و کلر همبستگی مثبت معنی‌دار وجود داشت. همچنین بین قندهای محلول با کلروفیل کل 2 همبستگی منفی معنی‌دار وجود داشت. به‌طور کلی با توجه به نتایج، گیاه کافوری گیاهی متحمل به شوری بوده و به نظر می‌رسد که دارای ارزش دارویی و مرتعی می‌باشد.
