اثرات بیولوژیک اسانسها و عصاره‌ها
زهره کلوندی؛ جواد ناظمی رفیع؛ امین صادقی؛ عبداله سلیمی؛ رمضان کلوندی؛ مریم نگهبان
چکیده
امروزه ابداع و بکارگیری روش‌های کنترل غیرشیمیایی آفات کشاورزی ازجمله موارد مهم کاربردی در برنامه‌های مدیریتی آفات در بیشتر جوامع دنیاست. در این میان حجم وسیعی از مطالعات روی آفت‌کش‌های زیست بنیاد متمرکز گردیده است. در این راستا فرمولاسیون‌های جدیدی از حشره‌کش‌های گیاهی به‌عنوان جایگزینی مناسب برای آفت‌کش‌های مصنوعی توسعه ...
بیشتر
امروزه ابداع و بکارگیری روش‌های کنترل غیرشیمیایی آفات کشاورزی ازجمله موارد مهم کاربردی در برنامه‌های مدیریتی آفات در بیشتر جوامع دنیاست. در این میان حجم وسیعی از مطالعات روی آفت‌کش‌های زیست بنیاد متمرکز گردیده است. در این راستا فرمولاسیون‌های جدیدی از حشره‌کش‌های گیاهی به‌عنوان جایگزینی مناسب برای آفت‌کش‌های مصنوعی توسعه یافته است. در این پژوهش سمّیت تنفسی و تماسی اسانس خالص و فرموله شده اکالیپتوس (Eucalyptus globulus Labill.) و همچنین دوام سمّیت تنفسی نانوکپسول اسانس آن روی حشرات کامل شپشه آرد (Tribolium confusum Herbest. (Col., Tenebrionidae)) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرارگرفت. براساس نتایج بدست آمده، مقدار LC50 اسانس خالص و فرموله شده در مدت 24 ساعت در سمّیت تنفسی به‌ترتیب برابر 46.39 و 1472 میکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. مقدار LT50 اسانس فرموله شده در سه غلظت LC25، LC50 و LC90 به‌ترتیب برابر با 12.3، 10.39 و 0.36 روز تعیین گردید. همچنین، نتایج نشان داد سمّیت تماسی اسانس فرموله شده (LC50=19030 µl.l-1) روی این حشره بسیار بالاتر از سمّیت تماسی اسانس خالص (LC50=3770 µl.l-1) می‌باشد. بنابراین با توجه به پایداری خوب اسانس فرموله شده در سمّیت تنفسی و تأثیر بسیار زیاد در سمّیت تماسی، پس از آزمایش‌های تکمیلی می‌توان از نانوکپسول اسانس اکالیپتوس در مدیریت این آفت مهم استفاده کرد.
رمضان کلوندی؛ مهدی میرزا؛ مرتضی عطری؛ محسن حسام‌زاده حجازی؛ زیبا جمزاد؛ کیوان صفی‌خانی
چکیده
آویشن کرک‌آلود با نام علمی Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان گونه‌های مختلف جنس Thymus که در سراسر جهان پراکنش دارند، 18 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد 4 گونه اندمیک ایران است. برای بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیت‌های گونه مورد مطالعه در ایران از روش D.S.S. (تعیین زیستگاه ویژه) استفاده ...
بیشتر
آویشن کرک‌آلود با نام علمی Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان گونه‌های مختلف جنس Thymus که در سراسر جهان پراکنش دارند، 18 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد 4 گونه اندمیک ایران است. برای بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیت‌های گونه مورد مطالعه در ایران از روش D.S.S. (تعیین زیستگاه ویژه) استفاده شد. در این مطالعه اندامهای هوایی 5 فرد (بوته) از گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهی از 10 زیستگاه ویژه جهت بررسیهای شیمیایی جمع‌آوری (50 فرد در کل) و در دمای اتاق خشک گردیدند. استخراج اسانس از تمامی افراد به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت 4 ساعت انجام شد. ترکیبهای شیمیایی اسانسها با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بالاترین بازده متوسط تولید اسانس توسط سرشاخه‌های گلدار افراد مورد مطالعه در سه بار تکرار بر حسب وزن خشک، متعلق به فرد اول از جمعیت Te2 (09/4%) و پایین‌ترین آن متعلق به فرد دوم از جمعیت Te10 (21/0%) بود. در مجموع در اسانس روغنی افراد 10 جمعیت مورد مطالعه 31 ترکیب شناسایی شد. مقایسه افراد داخل یک جمعیت، نشان داد که افراد یک جمعت در بین خودشان در داشتن ترکیبهای شیمیایی تنوع نشان می‌دهند. از میان ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس 50 فرد مورد مطالعه، ترکیبهای زیر به‌طور گسترده‌ای تنوع را آشکار کردند. پاراسیمن (%1/20-1/0)، 1،8-سینئول (%4/29-4/0)، گاما-ترپینن (%7/8-1/0)، لینالول (%3/82-1/0)، کامفور (%15-1/0)، بورنئول (%7/22-6/1)، ژرانیول (%6/74-1/0)، تیمول (%7/57-1/0)، ژرانیل-استات (%6/49-1/0)، کاریوفیلن-اکساید (%1/9-2/0)، لیمونن (%24-2/0) و آلفا-ترپینئول (%2/36-1/0). نتایج حاصل از آنالیز داده‌های شیمیایی با نرم‌افزار MVSP به روش PCO و UPGMA منجر به شناسایی 9 کموتیپ به شرح زیر برای گونه مورد مطالعه گردید که 7 کموتیپ از آنها به‌عنوان کموتیپ‌های جدید برای این گونه معرفی می‌شود. 1- ژرانیول/ ژرانیل‌استات، 2- ژرانیول، 3- لینالول/ ژرانیول/ژرانیل استات، 4-لینالول، 5-آلفا-ترپینئول/1،8-سینئول، 6- ژرانیل‌استات، 7- ژرانیول/تیمول/بورنئول/1،8-سینئول، 8- تیمول/لیمونن و 9- تیمول/پاراسیمن/بورنئول.
رمضان کلوندی؛ مهدی میرزا؛ کیوان صفی‌خانی؛ محمود نادری
چکیده
گونه Rhabdosciadium aucheri Boiss. متعلق به تیره چتریان یک گونه انحصاری ایران است که در استان‌های همدان، لرستان، چهارمحال بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و تهران می‌روید. سرشاخه گیاه مورد نظر در مرحله گلدهی کامل از ارتفاعات گردنه اسدآباد در استان همدان از ارتفاع 2330 متر از سطح دریا جمع‌آوری گردید و بعد از 100 گرم سرشاخه خشک شده آن به روش تقطیر ...
بیشتر
گونه Rhabdosciadium aucheri Boiss. متعلق به تیره چتریان یک گونه انحصاری ایران است که در استان‌های همدان، لرستان، چهارمحال بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و تهران می‌روید. سرشاخه گیاه مورد نظر در مرحله گلدهی کامل از ارتفاعات گردنه اسدآباد در استان همدان از ارتفاع 2330 متر از سطح دریا جمع‌آوری گردید و بعد از 100 گرم سرشاخه خشک شده آن به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری بعمل آمد. بازده اسانس گونه مورد مطالعه براساس وزن خشک 67/0% بود. اسانس بدستآمده بهوسیله دستگاه‌های GC و GC/Mass آنالیز گردید. در مجموع هجده ترکیب در اسانس روغنی گونه مورد مطالعه شناسایی گردید. بتا-سزکوئیفلاندرن (9/49%)، اپی-آلفابیزابولول (9/11%)، اینترمدئول (2/8%)، جرماکرن-D (6/7%) و بتا-بیزابولن (9/4%) ترکیبهای اصلی تشکیلدهنده اسانس بودند. این تحقیق برای اولین بار در جهان انجام شد.
زینب دهقان؛ فاطمه سفیدکن؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ رمضان کلوندی
چکیده
گیاهان خانواده لابیاته قرنهاست که در بیشتر کشورها به‌عنوان چاشنی یا ادویه غذاها و همچنین به‌عنوان دارو برای هضم غذا و مقابله با بیماریهای ویروسی استفاده می‌شوند. این خانواده در ایران 46 جنس و 410 گونه و زیرگونه دارد. یکی از گونه‌های ارزشمند و دارویی این خانواده Ziziphora clinopodioides Lam. است که دارای اسانسی است که حاوی پولگون است و از آن به‌عنوان ...
بیشتر
گیاهان خانواده لابیاته قرنهاست که در بیشتر کشورها به‌عنوان چاشنی یا ادویه غذاها و همچنین به‌عنوان دارو برای هضم غذا و مقابله با بیماریهای ویروسی استفاده می‌شوند. این خانواده در ایران 46 جنس و 410 گونه و زیرگونه دارد. یکی از گونه‌های ارزشمند و دارویی این خانواده Ziziphora clinopodioides Lam. است که دارای اسانسی است که حاوی پولگون است و از آن به‌عنوان آرام‌بخش، مقوی معده، در درمان سرماخوردگی، افسردگی، اسهال، سرفه، میگرن، تب و به‌عنوان ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود. به منظور بررسی مقایسه‌ای کمیت و کیفیت اسانس Ziziphora clinopodioides Lam.در رویشگاه‌های مختلف، تحقیق حاضر برای اولین بار در کشور انجام شد. بر این اساس سرشاخه گلدار گیاه، از 4 منطقه رویشی آن در دو استان غربی کشور (همدان و کردستان) در مرحله گلدهی کامل جمع‌آوری شد. مهمترین شرایط رویشگاهی مناطق (از قبیل ارتفاع، جهت و درصد شیب، طول و عرض جغرافیایی و همچنین خصوصیات خاک و گونه‌های همراه) ثبت گردید. از نمونه‌های جمع‌آوری شده از هر منطقه، در سه تکرار اسانس‌گیری بعمل آمد. بعد اسانسها توسط دستگاه‌های GC و GC/MS آنالیز شدند. مقایسه میانگین بازده اسانسها توسط آزمون مقایسه‌ای چند دامنه‌ای دانکن انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که شرایط رویشگاهی باعث اختلاف معنی‌دار در بازده اسانسها در سطح یک درصد شده است. همچنین شناسایی ترکیبهای موجود در اسانسها نشان داد که میزان ترکیبهای عمده اسانس (پولگون و 8،1-سینئول) و سایر ترکیب‌ها در نمونه‌های مختلف متفاوت است که نشان‌دهنده تأثیر شرایط رویشگاهی بر کیفیت اسانس است.
فاطمه سفیدکن؛ رمضان کلوندی؛ مهدی میرزا
دوره 19، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 255-267
چکیده
جنس نپتا در ایران دارای 67 گونه گیاه علفی است که اغلب آنها انحصاری ایران هستند. یکی از این گونه های انحصاری و معطر Nepeta heliotropifolia است که در این تحقیق در سه مرحله مختلف رشد از نظر کمیت و کیفیت اسانس مورد بررسی قرار گرفته است. اندامهای هوایی گیاه در مرحله قبل از گلدهی (برگدهی کامل، اواسط اردیبهشت)، مرحله رویشی (تشکیل غنچه، اواخر اردیبهشت) و ...
بیشتر
جنس نپتا در ایران دارای 67 گونه گیاه علفی است که اغلب آنها انحصاری ایران هستند. یکی از این گونه های انحصاری و معطر Nepeta heliotropifolia است که در این تحقیق در سه مرحله مختلف رشد از نظر کمیت و کیفیت اسانس مورد بررسی قرار گرفته است. اندامهای هوایی گیاه در مرحله قبل از گلدهی (برگدهی کامل، اواسط اردیبهشت)، مرحله رویشی (تشکیل غنچه، اواخر اردیبهشت) و مرحله گلدهی کامل (اوایل خرداد) از استان همدان جمع آوری گردیده و پس از خشک شدن در سایه، به روش تقطیر با آب (hydro-distillation) مورد اسانس گیری قرار گرفت. جهت تعیین میزان بازده اسانسها بر حسب وزن گیاه خشک،درصد رطوبت هر نمونه محاسبه گردید. به این ترتیب بازده اسانس برای سه مرحله رویشی فوق به ترتیب 0.75%، 0.63% و 0.4% بدست آمد. بنابراین میزان اسانس Nepeta heliotropifoliaدر طی دوره رشد از مرحله رویشی به مرحله گلدهی کامل کاهش می یابد. جهت شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها، از آنها طیف های GC و GC/MS تهیه شد و بعد با مطالعه طیف های جرمی و محاسبه شاخصهای بازداری ترکیبهای، در مجموع 36 ترکیب مختلف در اسانسها شناسایی شد. عمده ترین ترکیب موجود در اسانس در مرحله قبل از گلدهی لیمونن (40.1%) بوده که در مسیر رشد گیاه سیری نزولی داشته است. بتا- پینن دومین ترکیب عمده اسانس در مرحله قبل از گلدهی (11.1%) بوده که در زمان تشکیل غنچه به میزان دو برابر افزایش یافته و دوباره در زمان گلدهی کامل کاهش یافته است. سایر ترکیبهای اصلی اسانس سابینن، 1و8-سینئول، بتا- کاریوفیلن، (Z)-بتا- فارنزن، گاما- مورولن و بی سیکلو جرماکرن بوده اند که در طی دوران رشد میزان آنها تغییر کرده است.
رمضان کلوندی؛ مرتضی عطری؛ کیوان صفی خانی
دوره 3، شماره 1 ، اردیبهشت 1378، ، صفحه 107-131
چکیده
مطالعات انجام گرفته در رابطه با پوشش گیاهی زیر حوزه گله براسدآباد با استفاده از بررسیهای اکوفیتوسوسیولوژی منجر به تشخیص 42 گونه گیاه دارویی در این منطقه گردید.
در این بررسی مشخص شد که در این حوزه:
42 گونه گیاه دارویی از 19 خانواده و 36 جنس وجود دارد.این گونه ها به ترتیب متعلق به خانواده های زیر میباشند.
Boraginaceae: 1گونه، Caryophyllaceae: 1گونه، ...
بیشتر
مطالعات انجام گرفته در رابطه با پوشش گیاهی زیر حوزه گله براسدآباد با استفاده از بررسیهای اکوفیتوسوسیولوژی منجر به تشخیص 42 گونه گیاه دارویی در این منطقه گردید.
در این بررسی مشخص شد که در این حوزه:
42 گونه گیاه دارویی از 19 خانواده و 36 جنس وجود دارد.این گونه ها به ترتیب متعلق به خانواده های زیر میباشند.
Boraginaceae: 1گونه، Caryophyllaceae: 1گونه، Chenopodiaceae: 1گونه، Compositae: 8گونه، Cyperaceae: 1گونه، Gramineae: 1 گونه، Labiatae: 9گونه، Legominosae: 5گونه، Lemnaceae: 1 گونه، Malvaceae:1گونه، Onagracae: 1گونه،Polygonaceae: 2گونه،Ranunculaceae: 1گونه، Rosaceae: 4گونه،Rubiaceae:1گونه، Scrophulariaceae: 1گونه، Urticaceae: 1گونه.
-از نظر شکل زیستی گونه های گیاهی دارویی مذکور به ترتیب به صورت:
42.85 همیکریپوفیت، 21.43% تروفیت، 16.66% کامفیت، 11.91% ژئوفیت، 4.76% فانروفیت و 2.38%هیدروفیت می باشند.
- عناصر رویشی منطقه ای در زیر حوزه مورد بررسی شامل:
33.33% عنصر ایرانوتورانی، 33.33% عنصر ایرانوتورانی-خزری، 21.43% عنصر ایرانوتورانی-خزری-خلیج عمانی، 9.52% عنصر ایرانوتورانی-خلیج عمانی، 2.38% عنصر خزری میباشند.
با تطبیق عوامل اکولوژیک هریک از قطعات نمونه و در نظرگرفتن وابستگی گونه های با قطعات نمونه مذکور، مجموعه عوامل اکولوژیک (اتواکولوژی) هریک از گونه های گیاهی در منطقه مورد بررسی تعیین گردید.
- با مقایسه لیست پراکنش گونه های گیاهی در قطعات نمونه و تطبیق محل قرار گرفتن گونه مذکور در قطعه نمونه مربوطه روی نقشه پراکنش قطعات نمونه در زیر حوزه مورد مطالعه، کورولوژی گونه های گیاهی دارویی منطقه تعیین و نقشه کورولوژی تعدادی از آنها ارائه گردید.
