فاطمه کنشلو؛ فاطمه سفیدکن سفیدکن؛ هاشم کنشلو؛ محمدعلی علیزاده
چکیده
برای بررسی ترکیب‌های اسانس بابونه زاگرسی (Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut) در شرایط مزرعه، بذر جمعیتهای مختلف از استان‌های کردستان، آذربایجان‌غربی، ایلام و فارس جمع‌آوری و در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در سال زراعی 93-1392 کشت گردید. در مرحله گلدهی از سرشاخه‌های گلدار، نمونه تهیه و پس از خشک کردن در هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری ...
بیشتر
برای بررسی ترکیب‌های اسانس بابونه زاگرسی (Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut) در شرایط مزرعه، بذر جمعیتهای مختلف از استان‌های کردستان، آذربایجان‌غربی، ایلام و فارس جمع‌آوری و در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در سال زراعی 93-1392 کشت گردید. در مرحله گلدهی از سرشاخه‌های گلدار، نمونه تهیه و پس از خشک کردن در هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی و جداسازی ترکیب‌های اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد بازده اسانس جمعیتها بین 0.2% در پیرانشهر تا 0.3% در دره‌شهر متغیر می‌باشد. 28 ترکیب در اسانس جمعیتها شناسایی شد که اسپاتولنول، کاریوفیلن اکساید و گلوبولول از ترکیب‌های عمده بودند که درصد آنها در جمعیتها متفاوت بودند، به‌طوری که اسپاتنول با درصدهای 19.1، 18.1، 16.2، 14.5، 13.8 و 12.2 به‌ترتیب در جمعیتهای دره‌شهر، قروه، دیواندره، ایوان، پیراشهر و سنندج؛ ترکیب کاریوفیلن اکساید با درصد 20.5، 13.2، 12.9، 12.4 و 12.2 به‌ترتیب در نمونه‌های دره‌شهر، قروه، دیواندره2، فارس و دیواندره 1 و به‌ترکیب گلوبولول با مقادیر 12، 11.5 و 11.2 درصد به‌ترتیب در نمونه‌های ایوان، دیواندره2 و قروه اشاره کرد. نتایج آنالیز خوشه‌ای، هشت جمعیت را به سه دسته متفاوت تقسیم کرد، به‌طوری که جمعیتهای پیرانشهر و فارس در یک دسته، قروه و دره‌شهر در دسته دیگر و سایر نمونه‌ها در یک دسته جداگانه قرار گرفتند. بنابر نتایج بدست‌آمده برای دستیابی به برخی ترکیب‌ها با درصد بالا، ضروریست از جمعیت خاص اسانس‌گیری شود.
فاطمه کنشلو؛ فاطمه سفیدکن؛ هاشم کنشلو؛ محمدعلی علیزاده
چکیده
آنتمیس متعلق به تیره کاسنی و دارای 23 گونه بومی و یک‌ساله در ایران است که گل‌ها و دیگر اندام هوایی آنها حاوی اسانس و دارای ارزش دارویی می‌باشد. برای بررسی بازده و تعیین نوع ترکیب‌های اسانس اندام‌های هوایی بابونه شیرازی (Anthemis pseudocotula Boiss.)، بذر آن از مراوه‌تپه گلستان جمع‌آوری و در مزرعه گیاهان دارویی ایستگاه تحقیقاتی البرز در شرایط ...
بیشتر
آنتمیس متعلق به تیره کاسنی و دارای 23 گونه بومی و یک‌ساله در ایران است که گل‌ها و دیگر اندام هوایی آنها حاوی اسانس و دارای ارزش دارویی می‌باشد. برای بررسی بازده و تعیین نوع ترکیب‌های اسانس اندام‌های هوایی بابونه شیرازی (Anthemis pseudocotula Boiss.)، بذر آن از مراوه‌تپه گلستان جمع‌آوری و در مزرعه گیاهان دارویی ایستگاه تحقیقاتی البرز در شرایط آبی کشت شد. در مرحله گلدهی کامل، نمونه‌های لازم از اندام‌های گل، برگ، ساقه و سرشاخه گلدار تهیه شد. نمونه‌ها پس از خشک شدن با جریان هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند. به‌منظور شناسایی و جداسازی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد که بازده اسانس گل، برگ، ساقه و سرشاخه‌گلدار بر حسب وزن خشک گیاه به‌ترتیب 06/0، 02/0، 06/0 و 06/0 می‌باشد. نتایج تجزیه اسانس برگ حضور 23 ترکیب را نشان داد که چهار ترکیب عمده اسانس بتا-توجون (3/27%)، کادین-4-ان-ال-(سیس) (11%)، کاریوفیلن اکساید (10%) و بتا-اودسمول (7/6%) بودند. 14 ترکیب در اسانس ساقه شناسایی شد که اجزای عمده آن سیس-بتا-فارنزن (4/62%) و لاواندولیل 2-متیل بوتانوات (4/12%) بودند. از 25 ترکیب شیمیایی شناسایی شده در اسانس گل، ترکیب‌های بتا-توجون (6/33%)، اسپاتولنول (3/20%) و سیس-بتا-فارنزن (5/9%) سه ترکیب اصلی بودند. از 23 ترکیب شناسایی شده در سرشاخه‌گلدار، ترکیب‌های بتا-توجون (34%)، سیس-بتا-فارنزن (3/12%) و کاریوفیلن اکساید (3/12%) سه ترکیب عمده اسانس بودند. نتایج نشان داد که بتا-توجون به‌عنوان جزء اصلی اسانس از 3% تا 34% در اندام‌های مختلف متغیر بود که کمترین و بیشترین مقدار به‌ترتیب مربوط به برگ و سرشاخه گلدار بود. بنا بر نتایج این تحقیق نه تنها می‌توان با اسانس‌گیری از سرشاخه گلدار یا کل اندام هوایی این آنتمیس در مرحله گلدهی کامل، عملکرد بیشتری از اسانس را بدست آورد، بلکه برای اهداف خاص و دستیابی به برخی اجزا به میزان بالاتر در اسانس، می‌توان از اندام دلخواه به‌صورت جداگانه اسانس‌گیری بعمل آید.
هاشم کنشلو؛ محمدیوسف آچاک؛ غلامرضا دمی‌زاده
چکیده
به‌منظور بررسی مراحل تقویم حیاتی گونه گزروغن (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori.) با خصوصیات اقلیمی و تأثیر فیزیوگرافی بر تغییر این رفتارها، تحقیقات گسترده‌ای در رویشگاه‌های گزروغن در جنوب شرق ایران طی سال‌های 1387 تا 1390 انجام شد. پس از شناسایی رویشگاه‌های گزروغن در استان‌های هرمزگان و بلوچستان، در هر استان شش رویشگاه شاخص انتخاب و در هر رویشگاه، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی مراحل تقویم حیاتی گونه گزروغن (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori.) با خصوصیات اقلیمی و تأثیر فیزیوگرافی بر تغییر این رفتارها، تحقیقات گسترده‌ای در رویشگاه‌های گزروغن در جنوب شرق ایران طی سال‌های 1387 تا 1390 انجام شد. پس از شناسایی رویشگاه‌های گزروغن در استان‌های هرمزگان و بلوچستان، در هر استان شش رویشگاه شاخص انتخاب و در هر رویشگاه، سه پایه میانسال علامت‌گذاری شدند. مراحل فنولوژی (رشد رویشی، گلدهی، تشکیل میوه، رسیدن بذر، کمون و رشد مجدد) در دوره‌های 15 روزه اندازه‌گیری گردید. تجزیه و تحلیل آمار هواشناسی و تاریخ‌های وقوع فنولوژی نشان داد که عوامل اقلیمی ازجمله بارندگی (میانگین و پراکنش)، میانگین دمای سالیانه و دوره خشکی در رفتارهای اکولوژیکی گزروغن تأثیرگذار است. در شرایط عادی در رویشگاه‌های طبیعی با متوسط ارتفاع 700-600 متر از سطح دریا، گزروغن با سپری شدن دوره سرما، رشد رویشی را از اوایل بهمن آغاز نموده و از اوایل اسفند گل‌های صورتی تا سفید به تعداد زیاد در انتهای شاخه‌های جوان ظاهر شده و دوران گلدهی تا اوایل فروردین ادامه می‌یابد. از اواسط فروردین، نیام‌های سبز رنگ میوه ظاهر شده و به‌تدریج رشد نموده و در خرداد شروع به رسیدن می‌نمایند که در این زمان از انتها شروع به شکافتن غلاف و ریزش بذرها می‌نمایند. برگچه‌های گزروغن دارای عمر کوتاهی بوده و با گرم شدن هوا در اردیبهشت ماه شروع به ریزش می‌کنند. با رشد میوه‌ها و بروز تنش خشکی، برگ‌ها از اواخر اردیبهشت شروع به ریزش نموده که تا آخر خرداد ادامه می‌یابد. از اوایل تیر گزروغن وارد کمون شده و در آبان با کاهش شدت گرما، رشد رویشی خود را آغاز می‌نماید. در اوایل آذر اندام‌های گل ظاهر شده که با کاهش دما، فرصت تلقیح بدست نیامده و برگ‌ها و گل‌ها در اثر کاهش دما در اواخر آذر ریزش می‌نمایند. در این زمان گزروغن وارد کمون زمستانه می‌شود. بررسی‌ها نشان داد که جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، عرض جغرافیایی و ترسالی مراحل فنولوژی را در گزروغن تحت تأثیر قرار داده و انرژی گرمایی مورد نیاز برای رسیدن دانه نباید از 2470 درجه روز رشد کمتر باشد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمود نادری؛ هاشم کنشلو؛ محمدیوسف آچاک؛ مهدی فرحپور؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Moringa peregrina (Forssk.) Fiori یکی از گونه‌های قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این بررسی تعیین ...
بیشتر
گونه Moringa peregrina (Forssk.) Fiori یکی از گونه‌های قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این بررسی تعیین میزان اسیدهای چرب روغن بذر Moringa peregrina در رویشگاه‌های مختلف بود. در سال 1389 از استان سیستان و بلوچستان پنج نمونه از ایستگاه‌های تحقیقاتی منابع طبیعی جمع‌آوری گردید که درصد روغن با روش سوکسله اندازه‌گیری گردید. میزان روغن در بذر ایستگاه تنگ فنوج (6/54%)، ایستگاه کنشکی (4/50%)، ایستگاه بنت (4/52%)، ایستگاه بگابند (2/53%) و ایستگاه دوراهی چانف (6/53%) بدست آمد. از نمونه‌های جمع‌آوری شده با روش پرس سرد و حلال اقدام به استخراج روغن گردید که پس از تهیه متیل‌استر با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان اسیدهای چرب اسید اولئیک از 12/42% تا 33/72%، اسید پالمیتیک از 73/7% تا 34/15%، ایزو- اسید اولئیک از 08/3% تا 17/42%، اسید پالمیتولئیک از 67/0 تا 48/3%، اسید استئاریک از 03/1% تا 54/11%، اسید بهنئیک از 34/0% تا 22/1%، اسید گادولئیک از 24/0% تا 94/0% و اسید آراشیدئیک از 21/0% تا 44/1% متغیر بودند. با توجه به اینکه بیش از 90% روغن مصرفی در کشور از خارج وارد می‌گردد، و با توجه به نتایج تحقیق حاضر و میزان اسیدهای چرب موجود در بذر گونه Moringa peregrina، این گیاه می تواند به‌عنوان منبعی جدید برای تولید روغن نباتی و مصارف غذایی گسترده مورد استفاده قرار گیرد.
هاشم کنشلو؛ حسین میرزایی ندوشن؛ فرشته اسدی‌کرم؛ یوسف آچاک
چکیده
گز روغن (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب‌شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین‌رو با جمع‌آوری بذر از روی 21 تک‌پایه این گونه ...
بیشتر
گز روغن (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب‌شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین‌رو با جمع‌آوری بذر از روی 21 تک‌پایه این گونه از عرصه‌‌های جنوبی کشور تعداد زیادی نهال از هر پایه تولید شده و در شرایط گلخانه نگهداری شدند و پس از رشد و استقرار اولیه از برخی از ویژگیهای رویشی نهال‌‌های استقرار یافته یادداشت‌برداری گردید. داده‌ها در قالب طرح آماری کامل تصادفی تجزیه واریانس شدند تا اختلاف بین پایههای مادری ارزیابی گردد. با تأیید اختلافات معنی‌دار بین پایههای بذرگیری شده، کلیه همبستگی‌های دوگانه بین صفات تخمین‌زده شد. با انتخاب صفاتی که در مدل رگرسیون چندگانه قرار گرفتند تجزیه علّیت انجام شد تا روابط مستقیم و غیرمستقیم صفات منتخب به‌عنوان صفات مستقل با ارتفاع گیاه، به‌عنوان صفت وابسته بررسی شود. از تجزیه به مؤلفههای اصلی نیز در جهت ارزیابی ارتباط ویژگیهای رویشی مورد نظر استفاده شد. برای دسته‌‌بندی و سنجش قرابت پایههای بذرگیری شده، مؤلفههای اول و دوم حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی در مقابل هم پلات شدند و نتیجه آن با نتیجه حاصل از تجزیه کلاستر مقایسه شد. همه صفات با ارتفاع، حداقل در سطح 1% همبستگی مثبت و معنی‌دار داشتند. تجزیه اثرهای همبستگی دوگانه به اثرهای مستقیم و غیرمستقیم نشان داد که برخی از صفاتی که همبستگی مستقیم و مثبت با ارتفاع نهال دارند به صورت غیرمستقیم و از طریق سایر صفات بر ارتفاع نهال اثر منفی می‌‌گذارند. همینطور صفاتی نظیر عرض برگچه که همبستگی دوگانه مثبت با ارتفاع نهال نشان داد، دارای اثر مستقیم منفی بر این صفت بود.
فرشته اسدی کرم؛ حسین میرزایی ندوشن؛ میترا امام؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ هاشم کنشلو؛ محمدیوسف آچاک
چکیده
علاوه بر اثرهای محیطی، واکنش گیاهان به جوانه‌زنی بذر در بسترهای مختلف کاشت می‌تواند منشأ ژنتیکی داشته و توارث آن کمّی یا کیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیت‌هایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محـیط‌های مختلف کشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی ...
بیشتر
علاوه بر اثرهای محیطی، واکنش گیاهان به جوانه‌زنی بذر در بسترهای مختلف کاشت می‌تواند منشأ ژنتیکی داشته و توارث آن کمّی یا کیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیت‌هایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محـیط‌های مختلف کشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی از ژنوتیپ‌های گز روغنی از شش رویشگاه واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان جمع‌آوری شده و بر روی دو محیط کشت پایه WPM و MS با 7 ترکیب مختلف کشت شدند. تعدادی از صفات مورفولوژیک، در دو فاصله زمانی متوالی از گیاهان در حال رشد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیتهای مورد مطالعه از نظر ابعاد اولیه بذرهای نارس با یکدیگر تفاوت معنی‌داری نشان دادند. در یادداشت‌برداری اول بین جمعیتها از نظر دو صفت تعداد ریشه فرعی و طول گیاهچه اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. بین محیط‌های کشت نیز اختلاف معنی‌داری در رابطه با صفات طول ساقه، طول گیاهچه و همچنین تعداد ریشه و برگ مشاهده شد و با توجه به اثرهای متقابلی که بین محیط‌های کشت و جمعیتها وجود داشت، مشخص گردید که محیط کشت اول (WPM) از لحاظ اکثریت صفات ازجمله طول گیاهچه، بهترین محیط برای رشد بذرهای نارسی است که به مرحله رسیدگی نزدیکتر می‌باشند (بنت و چانف). در حالی که بذرهای مناطق کلچات و کنشکی که نسبت به بذرهای سایر مناطق نارس‌تر بودند، به محیط‌های کشتی که دارای کلسیم بالاتری بودند (تیمارهای 3، 4 و5) واکنش بهتری نشان دادند. در یادداشت‌برداری دوم نیز در بین جمعیتها، صفات طول و تعداد ریشه و همچنین طول گیاهچه اختلاف معنی‌داری نشان دادند. بنابراین اثر متقابل محیط کشت و رویشگاه تنها در مورد صفت تعداد برگ معنی‌دار گردید و این نشان داد که واکنش جمعیتهای مختلف مورد مطالعه در رابطه با محیط‌های مختلف کشت، یکسان نبوده است.
