نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- فرشته اسدی کرم 1
- حسین میرزایی ندوشن 2
- میترا امام 3
- غلامرضا بخشی خانیکی 4
- هاشم کنشلو 5
- محمدیوسف آچاک 6
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، واحد کرج
2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3 مربی، گروه تحقیقات زیست فناوری، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4 استاد، دانشگاه پیام نور، تهران
5 مربی، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
6 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان (ایرانشهر)
چکیده
علاوه بر اثرهای محیطی، واکنش گیاهان به جوانهزنی بذر در بسترهای مختلف کاشت میتواند منشأ ژنتیکی داشته و توارث آن کمّی یا کیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیتهایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محـیطهای مختلف کشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی از ژنوتیپهای گز روغنی از شش رویشگاه واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان جمعآوری شده و بر روی دو محیط کشت پایه WPM و MS با 7 ترکیب مختلف کشت شدند. تعدادی از صفات مورفولوژیک، در دو فاصله زمانی متوالی از گیاهان در حال رشد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیتهای مورد مطالعه از نظر ابعاد اولیه بذرهای نارس با یکدیگر تفاوت معنیداری نشان دادند. در یادداشتبرداری اول بین جمعیتها از نظر دو صفت تعداد ریشه فرعی و طول گیاهچه اختلاف معنیداری مشاهده شد. بین محیطهای کشت نیز اختلاف معنیداری در رابطه با صفات طول ساقه، طول گیاهچه و همچنین تعداد ریشه و برگ مشاهده شد و با توجه به اثرهای متقابلی که بین محیطهای کشت و جمعیتها وجود داشت، مشخص گردید که محیط کشت اول (WPM) از لحاظ اکثریت صفات ازجمله طول گیاهچه، بهترین محیط برای رشد بذرهای نارسی است که به مرحله رسیدگی نزدیکتر میباشند (بنت و چانف). در حالی که بذرهای مناطق کلچات و کنشکی که نسبت به بذرهای سایر مناطق نارستر بودند، به محیطهای کشتی که دارای کلسیم بالاتری بودند (تیمارهای 3، 4 و5) واکنش بهتری نشان دادند. در یادداشتبرداری دوم نیز در بین جمعیتها، صفات طول و تعداد ریشه و همچنین طول گیاهچه اختلاف معنیداری نشان دادند. بنابراین اثر متقابل محیط کشت و رویشگاه تنها در مورد صفت تعداد برگ معنیدار گردید و این نشان داد که واکنش جمعیتهای مختلف مورد مطالعه در رابطه با محیطهای مختلف کشت، یکسان نبوده است.
کلیدواژهها