فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ شهلا احمدی
چکیده
هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گلگندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیبهای شیمیایی در روغنهای اسانسی گونههای مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سالهای 1389 و 1390 جمعآوری شدند. اندامهای گیاه شامل ...
بیشتر
هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گلگندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیبهای شیمیایی در روغنهای اسانسی گونههای مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سالهای 1389 و 1390 جمعآوری شدند. اندامهای گیاه شامل ساقه و برگ و گلآذین در آزمایشگاه خشک شدند و به ذرات ریزی تبدیل شدند. روغنهای اسانس به روش تقطیر با آب بدست آمد و توسط GC-FID و GC/MS مورد تجزیه قرارگرفتند. بازده اسانس ساقه همراه برگ و گلآذین گونه C. pterocaula (براساس وزن خشک گیاه) بهترتیب 0.06% و 0.09% بود. بیشترین درصد ترکیبهای اسانس ساقه همراه برگ و گلآذین بهترتیب جرماکرندی (20.4% و 5.4%)، تیمول (10.6% و 8/3%)، سیپرن (3.5% و 11.5%)، اسپاتولنول (7.7% و 4.9%)، کاریوفیلن اکسید (6.8% و 13.4%) و ترانس-کاریوفیلن (4.9% و 8.1%) بودند. بازده اسانس ساقه همراه برگ و گلآذین C. urvillei (براساس وزن خشک گیاه)، بهترتیب 023/0%، 065/0% بود. بیشترین درصد ترکیبهای اسانس ساقه همراه برگ، بنزیل بنزوات (38.7%)، کاریوفیلن اکسید (17.9%) و بتا-اودسمول (19.8%) بوده و بیشترین درصد ترکیبهای اسانس گلآذین، کاریوفیلن اکسید (25.7%)، اسپاتولنول (14.8%) و اودسما-4(15)-7-دی ان-1-بتا-اُل (0/21%) بودهاست.
فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی
چکیده
جنس Pimpinella با حدود 180-170 گونه در جهان، یکی از بزرگترین جنسهای خانواده چتریان میباشد. براساس مطالعات فلور ایران، این جنس در فلات ایران، 25 گونه دارد که 22 گونه آن در ایران است و 6 گونه از آنها بومی هستند. گونه Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn. در منطقه غرب و مرکز پراکنش دارد. هدف از انجام این تحقیق، تعیین ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس گونه P. ...
بیشتر
جنس Pimpinella با حدود 180-170 گونه در جهان، یکی از بزرگترین جنسهای خانواده چتریان میباشد. براساس مطالعات فلور ایران، این جنس در فلات ایران، 25 گونه دارد که 22 گونه آن در ایران است و 6 گونه از آنها بومی هستند. گونه Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn. در منطقه غرب و مرکز پراکنش دارد. هدف از انجام این تحقیق، تعیین ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس گونه P. olivierioides میباشد. اندامهای گیاه P. olivieroides در مرحله گلدهی در اواخر تیر 1391 از منطقه نهاوند جمعآوری و پس از تفکیک در دمای محیط خشک و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه ساقه و برگ، ریشه و گلآذین به تفکیک با روش تقطیر با آب اسانسگیری شدند. برای جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس ساقه و برگ گیاه P. olivieroides (بر پایه وزنی-وزنی خشک شده) 0.09%، ریشه 0.52% و گلآذین 0.57% بود. بیشترین درصد ترکیبهای اسانس ساقه و برگ، ریشه و گلآذین بهترتیب جرماکرن D (36.5%، 21.9% و 11.1%) و بیسیکلوجرماکرن (7.5%، 15.9% و 4.4%) بودند. بتا-بیزابولن (24.9%) فقط در اسانس ریشه و ترانس-پینوکامفن (14.7%) و سیس-پینوکامفن (13.4%) دیگر ترکیبهای شاخص اسانس ساقه و برگ بودند. نکته جالب توجه در مورد این اسانسها، رنگ آنها بود که بهترتیب آبی روشن، آبی کاربنی و سبز چمنی بود. با مقایسه ترکیبهای اصلی اسانس مشخص میشود که تنوع ترکیبها در اسانس اندامهای مختلف وجود دارد.
شهلا احمدی؛ مهدی میرزا؛ فاطمه عسکری
چکیده
پونهسای اشترانکوهی (Nepeta elymaitica Bornm.) یکی از گونههای انحصاری جنس Nepeta در ایران است. این جنس دارای گونههای اسانسدار ارزشمندی است که تاکنون 79 گونه آن از ایران گزارش شدهاست که 39 گونه از آنها انحصاری ایران هستند. هدف از این مطالعه، شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس پونهسای اشترانکوهی (Nepeta elymaitica Bornm.) بود. بدینمنظور این گیاه ...
بیشتر
پونهسای اشترانکوهی (Nepeta elymaitica Bornm.) یکی از گونههای انحصاری جنس Nepeta در ایران است. این جنس دارای گونههای اسانسدار ارزشمندی است که تاکنون 79 گونه آن از ایران گزارش شدهاست که 39 گونه از آنها انحصاری ایران هستند. هدف از این مطالعه، شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس پونهسای اشترانکوهی (Nepeta elymaitica Bornm.) بود. بدینمنظور این گیاه در تیرماه 1393 از منطقه کمندان واقع در شهرستان ازنا جمعآوری گردید. سرشاخههای گلدار گیاه پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه به روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) اسانسگیری شدند. ضمن محاسبه بازده اسانس ترکیبهای تشکیلدهنده با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) و محاسبه شاخص بازداری مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس این گونه پونهسا نسبت به وزن خشک 95/0% است. 27 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شد که 8،1-سینئول (20.6%)، 4a-a،7-a،7a-a- نپتالاکتون (17.5%)، E-کاریوفیلن (15%)، ترپینن 4-اُل (6.2%) و لینالول (5.8%) ترکیبهای عمده آن بودند.
فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی؛ سعیده مشکیزاده؛ محمود نادری حاجیباقرکندی؛ عاطفه بهمنزادگان جهرمی
چکیده
گونه Pimpinella deveroides (Boiss.) Boiss. یکی از نُه گونه انحصاری جنس Pimpinella در ایران است و پراکندگی جغرافیایی آن در منطقه ایران و تورانی است. اندامهای هوایی گیاه در مراحل گلدهی و بذردهی در دو سال متوالی (1385 و 1386) از استان لرستان جمعآوری شده و از ساقه و برگ، گلآذین و بذر به صورت جداگانه به روش تقطیر با آب اسانسگیری بعمل آمد. در سال 1385 بازده اسانس ...
بیشتر
گونه Pimpinella deveroides (Boiss.) Boiss. یکی از نُه گونه انحصاری جنس Pimpinella در ایران است و پراکندگی جغرافیایی آن در منطقه ایران و تورانی است. اندامهای هوایی گیاه در مراحل گلدهی و بذردهی در دو سال متوالی (1385 و 1386) از استان لرستان جمعآوری شده و از ساقه و برگ، گلآذین و بذر به صورت جداگانه به روش تقطیر با آب اسانسگیری بعمل آمد. در سال 1385 بازده اسانس ساقه و برگ، گلآذین و بذر گونه P. deveroides بهترتیب 6/0%، 5/2% و 1/7% و در سال 1386 به همان ترتیب 3/1%، 4/2% و 5/7% بود. پس از تزریق اسانس به دستگاههای GC و GC/MS ترکیبهای اسانس شناسایی شدند. در اسانس تمام اندامهای گونه P. deveroides ترکیب اصلی پریگایجرن (pregeijerene) بین 5/35% تا 67% بود. ترکیب شاخص دیگر گایجرن (geijerene) بود که در اسانس اندامهای مختلف، بین 2/8% تا 1/14% متغیر بود. براساس نتایج این تحقیق گونه P. deveroidesبدلیل بالا بودندرصد اسانس بذر (5/7%) قابل توجه است.
شهلا احمدی؛ فاطمه سفیدکن؛ پرویز باباخانلو؛ فاطمه عسگری؛ کریم خادمی؛ ناهید ولیزاده؛ محمدعلی کریمیفر
چکیده
جنس مرزه در دنیا حدود 30 گونه دارد که Satureja bachtiarica Bunge یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. به منظور بررسی تغییرات ترکیبهای اسانس مرزه بختیاری، نمونهها در سال 1382 در خرمآباد و به روش اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 36 کرت کشت شدند. سرشاخههای گیاه جهت بررسی کمیت و کیفیت اسانس در سال دوم و در دو مرحله ...
بیشتر
جنس مرزه در دنیا حدود 30 گونه دارد که Satureja bachtiarica Bunge یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. به منظور بررسی تغییرات ترکیبهای اسانس مرزه بختیاری، نمونهها در سال 1382 در خرمآباد و به روش اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 36 کرت کشت شدند. سرشاخههای گیاه جهت بررسی کمیت و کیفیت اسانس در سال دوم و در دو مرحله قبل از گلدهی و گلدهی از رویشگاه گیاه و مزرعه جمعآوری شدند و از آنها اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاههای آنالیز GC و GC/MS مورد شناسایی کیفی و کمی قرار گرفتند. در اسانس مرزه بختیاری جمعآوری شده از رویشگاه در مرحله قبل از گلدهی، عمدهترین ترکیبهای شناسایی شده پارا-سیمن (5/36٪)، کارواکرول (0/20٪) و تیمول (2/19٪) و در مرحله گلدهی کامل پارا-سیمن (2/23٪)، کارواکرول (8/25٪)، تیمول (3/1٪) و منتون (5/18٪) بودند. در اسانس مرزه بختیاری جمعآوری شده از مزرعه در مرحله قبل از گلدهی عمدهترین این ترکیبها پارا-سیمن (6/28٪) و کارواکرول (6/48٪) و در مرحله گلدهی کامل پارا-سیمن (2/21٪) و کارواکرول (3/62٪) بودند. بازده اسانس مرزه بختیاری کشت شده و جمعآوری شده از رویشگاه در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل بهترتیب (1/1% و 1/2%) و (8/1% و 1/1%) بود. مقایسه میزان کارواکرول در مرزه بختیاری کشت شده و وحشی در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل که بهترتیب 6/48%، 3/62% و 20%، 8/25% بودند، نشاندهنده این است که تغییرات شرایط اکولوژیک ازجمله: ارتفاع از سطح دریا، دما، خاک، رطوبت، اقلیم و ... بر درصد کارواکرول تأثیر مثبت داشته است.
فاطمه سفیدکن؛ لیلا صادقزاده؛ مریم تیموری؛ فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 174-182
چکیده
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده ...
بیشتر
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیهای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیسهای بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسانس S. bachtiarica در زمان قبل از گلدهی حاوی 20% کارواکرول و 19% تیمول و در زمان گلدهی کامل حدود 26% کارواکرول و 5% تیمول است. اسانس S. khuaistanica در مرحله قبل از گلدهی و گلدهی کامل حاوی حدود 90% کارواکرول بود. با توجه به خواص ضد میکروبی ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول، اثرات ضد میکروبی اسانسها با روشDisk diffusion بر روی پنج نوع باکتری گرم مثبت (Bacillus subtilis،Bacillus cereus،Micrococcus loteus، Staphylococcus sp.وStaphylococcus areous) و سه نوع باکتری گرم منفی (Kellebsiella pneumonia، Kellebsiella oxytoca و Pseudomonas aeroginosa) بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانسهای S. khuaistanica در هر دو مرحله برداشت و اسانس S. bachtiarica در مرحله قبل از گلدهی دارای اثرات ضد میکروبی قابل ملاحظهای هستند که میتوانند به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتیبیوتیکهای سنتزی که مقاومت باکتریها به آنها روز به روز در حال افزایش است بکار روند.
فاطمه عسگری؛ فاطمه سفیدکن؛ شهلا احمدی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1385، ، صفحه 98-104
چکیده
Pimpinella affinis Ledeb.یکی از گونههای بومی ایران است که پراکندگی وسیعی در شمال، شمال غرب، مرکز، شرق و شمال شرق ایران دارد. در این تحقیق اندام هوائی و بذر گیاه در سالهای 1382 و 1383 در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقات جنگلومرتع ساری-نوشهر جمعآوری گردید و پس از آمادهسازی گیاه، با روش تقطیر با آب (به وسیله دستگاه کلونجر) اسانس گیری ...
بیشتر
Pimpinella affinis Ledeb.یکی از گونههای بومی ایران است که پراکندگی وسیعی در شمال، شمال غرب، مرکز، شرق و شمال شرق ایران دارد. در این تحقیق اندام هوائی و بذر گیاه در سالهای 1382 و 1383 در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقات جنگلومرتع ساری-نوشهر جمعآوری گردید و پس از آمادهسازی گیاه، با روش تقطیر با آب (به وسیله دستگاه کلونجر) اسانس گیری شد. بازده اسانس ساقه و برگ، گلآذین و بذر در سال 1382 ، 0.26% ، 1.1% و 4.1% و در سال 1383 به ترتیب 0.26% ، 0.86% و 2.45% بود. در اسانس ساقه وبرگ، گلآذین و بذر P. affinisنوشهر در سال 82 به ترتیب 4، 5 و 6 ترکیب و در سال 83 به ترتیب 6، 15 و 6 ترکیب شناسایی شد. تنها ترکیب شاخص اسانس ساقه و برگ، گلآذین و بذر، ترانس-آلفا-برگاموتن بود که در سال 82 به ترتیب 91.1%، 96.2% و 90.2% و در سال 83 به ترتیب 94.3%، 84.9 و 95.5% بدست آمد. ترانس- آلفا- برگاموتن ترکیب معطری است که به عنوان ماده اولیه جهت ترکیب بسیاری از ترکیبهای معطر بکار میرود. این ترکیب به فراوانی (بیش از 90%) در اسانس اندامهای مختلف این گونه یافت میشود. بنابراین، اسانس این گیاه میتواند به عنوان منبعی برای استخراج ترانس-آلفا-برگاموتن معرفی شود.