اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
النا حسینی؛ شهرام ارمیده؛ عباس حسین زاده
چکیده
سابقه و هدف: یونجه (Medicago sativa L.) از تیره لگومینوز به علت غنی بودن از لحاظ پروتئین، کلسیم، ویتامین‌ها، خوش خوراکی و درصد کم سلولز در ردیف بهترین گیاهان علوفه‌ای است که به آن طلای سبز می‌گویند. یونجه اولین گیاه زراعی است که اهلی و به عنوان علوفه کشت شده است. سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyllenhal) از آفات مهم مزارع یونجه در ایران است. خسارت ...
بیشتر
سابقه و هدف: یونجه (Medicago sativa L.) از تیره لگومینوز به علت غنی بودن از لحاظ پروتئین، کلسیم، ویتامین‌ها، خوش خوراکی و درصد کم سلولز در ردیف بهترین گیاهان علوفه‌ای است که به آن طلای سبز می‌گویند. یونجه اولین گیاه زراعی است که اهلی و به عنوان علوفه کشت شده است. سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyllenhal) از آفات مهم مزارع یونجه در ایران است. خسارت عمده آن مربوط به مرحله لاروی با تغذیه از برگ‌ها به ویژه در چین اول می‌باشد. رایج‌ترین روش مبارزه با این آفت، استفاده از آفتکشهای شیمیایی است که موجب ایجاد باقیمانده آفت‌کش‌ها، مرگ دشمنان طبیعی، ایجاد مقاومت، آلودگی محیط زیست و پیدایش آفات ثانویه می‌گردد، ازاین‌رو امروزه تحقیقات در جهت جایگزینی سایر ترکیبات مانند آفتکشهای گیاهی بسیار ضروریست . در این تحقیق اثر نیمارین مستخرج از گیاه چریش (Azadirachta indica A .Juss) و ماترین مستخرج از گیاه تلخ بیان، (Sophora flavescens Ait.) روی لاروهای سن دوم و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای بررسی شد.مواد و روش‌ها: بررسی‌های آزمایشگاهی در قالب طرح کرت‌های کاملاً تصادفی و ارزیابی مزرعه‌ای در طرح در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در بهار 1402 در شهرستان نقده انجام شد. حشره‌کش گیاهی ماترین با فرم تجاری روی آگرو و عصاره گیاه چریش با فرم تجاری نیمارین در آزمایش‌ها به‌کار برده شد. زیست‌سنجی روی لارو سن دوم و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه به روش غوطه‌ورسازی برگ میزبان در غلظت‌های هر دو ترکیب انجام شد و شمارش تلفات 24 و 48 ساعت بعد از تیمار انجام گردید. بعد از تعیین LC50 و LC25 ماترین و نیمارین اثر اختلاط آنها روی لاروهای سن دوم و حشرات کامل ارزیابی شد. در این بررسی، غلظت‌های LC50 ماترین،LC50 نیمارین،LC25 نیمارین+ LC25ماترین به همراه تیمار شاهد روی سن دوم لاروی و حشرات کامل استفاده گردید. همچنین تأثیر دوز زیرکشنده (LC25) روی دگردیسی (تبدیل مرحله لاروی به شفیره و تبدیل مرحله شفیرگی به حشره کامل) بررسی شد. آزمایش‌های مزرعه‌ای، در سه مزرعه یونجه تحت تیمارهای نیمارین در غلظت‌های (2000،3000 و ppm4000)، ماترین در غلظت‌های (200، 400 و ppm600) و شاهد (آب) انجام گردید و هر تیمار در سه تکرار به روش هندرسون- تیلتون ارزیابی آنالیز شد .نتایج: نتایج تجزیه پروبیت نشان داد بعد از 48 ساعت میزان LC50 محاسبه شده دو آفت‌کش گیاهی نیمارین و ماترین روی حشرات کامل و لاروهای سن دوم سرخرطومی برگ یونجه به ترتیب 544.65، 50.23، 45.86 و 3.76 پی‌پی‌ام بدست آمد. همچنین تأثیر LC25 هر دو آفت‌کش نشان داد که بیشترین بازدارندگی در تبدیل لارو به شفیره مربوط به تیمار نیمارین 30 درصد و در تبدیل شفیره به حشره کامل مربوط به ماترین 51.50 درصد بود. در آزمایش‌های مزرعه‌ای بیشترین میزان تلفات روی حشرات کامل در غلظت 600 پی‌پی‌ام ماترین با 53.33 درصد و در لاروهای سن دوم مربوط به غلظت 2000 پی‌پی‌ام نیمارین با 27.33 درصد مشاهده شد.نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی‌ها نشان داد که آفت‌کش ماترین در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای قدرت کشندگی بالاتری در مقایسه با آفت‌کش نیمارین روی حشرات کامل و لاروهای سن دوم سرخرطومی برگ یونجه دارد و تأثیر دوز زیرکشنده نیمارین در دگردیسی آفت مؤثرتر بود، ازاین‌رو می‌توان از هر دو آفت‌کش در مدیریت تلفیقی این آفت مهم استفاده کرد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
سمانه اکبری؛ شهرام آرمیده
چکیده
شته جالیز (Aphis gossypii Glover.) از آفات مهم کدوییان است. امروزه برای کنترل جمعیت این آفت، به ترکیب‌های سازگار با محیط‌زیست بیشتر توجه می‌شود. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس دو گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) و پونه (Mentha pulegium L.) روی حشرات کامل آفت مذکور، در غلظت و زمان‌های مختلف بررسی شد. همچنین، اثر زیرکشنده این دو اسانس روی پارامترهای زیستی ...
بیشتر
شته جالیز (Aphis gossypii Glover.) از آفات مهم کدوییان است. امروزه برای کنترل جمعیت این آفت، به ترکیب‌های سازگار با محیط‌زیست بیشتر توجه می‌شود. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس دو گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) و پونه (Mentha pulegium L.) روی حشرات کامل آفت مذکور، در غلظت و زمان‌های مختلف بررسی شد. همچنین، اثر زیرکشنده این دو اسانس روی پارامترهای زیستی شته جالیز بالغ بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانس‌های موجود در این گیاهان باعث مرگ و میر معنی‌دار حشرات بالغ می‌شوند. مقدار LC50 اسانس گیاه بومادران و پونه روی شته جالیز به‌ترتیب معادل 34.9 و 23.34 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. مقدار LT50 اسانس‌ها با غلظت 34.90 میکرولیتر بر لیتر هوا برای اسانس بومادران برابر با 12.3 ساعت و در غلظت 23.34 میکرولیتر بر لیتر هوا برای اسانس پونه برابر با 12.02 ساعت بدست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) به‌عنوان مهم‌ترین پارامتر جدول زندگی آفت، در تیمار اسانس پونه برابر با 0.28 (ماده/ماده/روز: تعداد افراد ماده تولید شده به‌ازای هر فرد ماده در هر روز) و در تیمار اسانس بومادران 0.27 (ماده/ماده/روز) بود که نسبت به شاهد (0.34) کاهش معنی‌دار داشت. نتایج بررسی اثر زیرکشندگی این اسانس‌ها روی پارامترهای رشد جمعیت نشان داد که نرخ بقای وابسته به سن برای شته جالیز تیمار شده با اسانس‌ها نسبت به شاهد کاهش یافت. تیمارهای شاهد و پونه به‌ترتیب بیشترین (20.73 روز) و کمترین (10.97 روز) امید به زندگی را داشتند. نرخ خالص تولیدمثل در شته‌های تیمار شده با بومادران، پونه و کنترل به‌ترتیب برابر با 15.64 ،9.38 و 35.76 (ماده/ماده/نسل) محاسبه شد. این یافته‌ها نشان داد که اسانس دو گیاه مطالعه شده، پتانسیل بالایی از نظر سمّیت تنفسی و کاهش جمعیت شته جالیز برای استفاده در برنامه‌های کنترل تلفیقی آفت مذکور در گلخانه‌ها را دارا می‌باشد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
الیناز استوار؛ سمیرا خدایاری؛ شهرام آرمیده
چکیده
سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین می‌روند. به‌طور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده می‌شود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روش‌های کنترل امن و مؤثر را ایجاب می‌کند. ترکیب‌های گیاهی می‌توانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روش‌های ...
بیشتر
سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین می‌روند. به‌طور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده می‌شود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روش‌های کنترل امن و مؤثر را ایجاب می‌کند. ترکیب‌های گیاهی می‌توانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روش‌های کم خطر باشند. بنابراین در این تحقیق تأثیر اسانس پوست سه گونه مرکبات شامل لیموترش (Citrus limon L.)، پرتقال (C. sinensis L.) و نارنج (C. aurantium L.) روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculatus (F.))، سرخرطومی گندم (Sitophilus granarius L.) و شپشه آرد (Tribolium confusum Duv.)، ارزیابی شد. جهت ارزیابی تأثیر اسانس‌ها روی آفات از تجزیه پروبیت بعد از ۲۴ و ۴۸ ساعت استفاده گردید. بعد از تعیین LC50 و LC25، جهت ارزیابی اثر ترکیبی اسانس‌ها، ترکیب‌های LC25 لیموترش+LC25 نارنج، LC25 لیموترش+LC25 پرتقال و LC25 پرتقال+LC25 نارنج بررسی شدند. هر تیمار در سه تکرار و هر تکرار روی ده حشره کامل دو روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. همچنین، تجزیه اسانس‌ها با GC/MS برای بررسی اجزای اصلی آنها صورت گرفت. بیشترین ترکیب موجود در اسانس پوست هر سه گونه مورد مطالعه لیمونن بود. شاخص LC50 اسانس لیموترش، پرتقال و نارنج روی حشرات کامل سرخرطومی گندم بعد از 24 ساعت به‌ترتیب 3.80، 2.65، 3.11 و بعد از 48 ساعت به‌ترتیب 2.48، 1.93، 2.88 میکرولیتر بر لیتر، روی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات بعد از 24 ساعت به ترتیب 0.23، 2.41، 2.66 و بعد از 48 ساعت به‌ترتیب 0.132، 1.38، 2.35 میکرولیتر بر لیتر و روی شپشه آرد بعد از 24 ساعت به‌ترتیب 5.33، 2.76، 1.35 و بعد از 48 ساعت به‌ترتیب 2.24، 2.49، 0.89 میکرولیتر بر لیتر به‌دست آمد. بررسی اثر ترکیبی اسانس‌ها نشان داد که اثر تیمار LC25 لیمو+LC25 پرتقال روی هر سه آفت از اثر هر یک از اسانس ها به‌تنهایی بیشتر است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، اسانس پوست مرکبات به‌ویژه لیموترش در تولید آفتکشهای زیستی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
فریبا صنفی؛ محمدحسن صفرعلیزاده؛ سیدعلی صفوی؛ شهرام آرمیده
چکیده
امروزه استفاده از اسانس‌های گیاهی برای جایگزینی حشره‌کش‌های مصنوعی به‌ویژه در خصوص آفات انباری غلات و حبوبات مورد توجه قرار گرفته‌است. یکی از منابع بالقوه برای تولید آفتکشهای جدید، مواد تولید شده به‌وسیله‌ی گیاهان می‌باشد که به‌عنوان دورکننده، بازدارنده تغذیه و تخم‌ریزی و یا ترکیب‌های سمّی عمل می‌کنند. در این تحقیق سمّیت ...
بیشتر
امروزه استفاده از اسانس‌های گیاهی برای جایگزینی حشره‌کش‌های مصنوعی به‌ویژه در خصوص آفات انباری غلات و حبوبات مورد توجه قرار گرفته‌است. یکی از منابع بالقوه برای تولید آفتکشهای جدید، مواد تولید شده به‌وسیله‌ی گیاهان می‌باشد که به‌عنوان دورکننده، بازدارنده تغذیه و تخم‌ریزی و یا ترکیب‌های سمّی عمل می‌کنند. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس گیاه برگ‌بو (Laurus nobilis L.) و اسانس مورد (Myrtus communis L.) روی تخم و حشرات کامل سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculates) مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی و در شرایط دمایی 2 ± 30 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 60% در تاریکی انجام شد. از هر اسانس گیاهی 5 غلظت در 3 تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. مقادیر LC50 برای اسانس برگ‌بو و اسانس مورد برای حشرات کامل به‌ترتیب 782/71 و 138/44 و مقادیر LC95 به‌ترتیب 278/216 و 716/141 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید و مقادیر LC50 برای اسانس برگ‌بو و اسانس مورد برای تخم این حشره به‌ترتیب 994/63 و 371/38 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. به نظر میرسد، اسانس‌های گیاهی می‌توانند به‌عنوان یک حشره‌کش کمخطر مورد استفاده قرار گیرند.
