همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حشره شناسی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

2 دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

3 3) استادیار، گروه گیاه‌پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

10.22092/ijmapr.2024.131924

چکیده

سابقه و هدف: یونجه (Medicago sativa L.) از تیره لگومینوز به علت غنی بودن از لحاظ پروتئین، کلسیم، ویتامینها، خوش‌ خوراکی و درصد کم سلولز در ردیف بهترین گیاهان علوفه‌ای  است که به آن طلای سبز می‌گویند. یونجه اولین گیاه زراعی است که اهلی و به‌ عنوان علوفه کشت شده است. سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyllenhal) از آفات مهم مزارع یونجه در ایران است. خسارت عمده آن مربوط به مرحله لاروی با تغذیه از برگ‌ها به‌ ویژه در چین اول می‌باشد. رایج‌ترین روش مبارزه با این آفت، استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی است که موجب ایجاد باقیمانده آفت‌کش‌ها، مرگ دشمنان طبیعی، ایجاد مقاومت، آلودگی محیط‌ زیست و پیدایش آفات ثانویه می‌گردد،  ازاین‌رو امروزه تحقیقات در جهت جایگزینی سایر ترکیبات  مانند آفت‌کش‌های گیاهی بسیار ضروریست . در این تحقیق اثر نیمارین مستخرج از گیاه چریش (Azadirachta indica A .Juss) و ماترین مستخرج از گیاه تلخ بیان، (Sophora flavescens Ait.) روی لاروهای سن دوم و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای  بررسی  شد.
مواد و روش‌ها: بررسی‌های آزمایشگاهی در قالب طرح کرت‌های  کاملاً تصادفی و ارزیابی مزرعه‌ای در طرح در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در بهار 1402 در شهرستان نقده انجام شد. حشره‌کش گیاهی ماترین با فرم تجاری روی آگرو و عصاره گیاه چریش با فرم تجاری نیمارین در  آزمایش‌ها به‌کار برده شد. زیست‌سنجی روی لارو سن دوم و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه به روش غوطه‌ورسازی برگ میزبان در غلظت‌های هر دو ترکیب انجام شد و شمارش تلفات 24 و 48 ساعت بعد از تیمار انجام گردید. بعد از تعیین LC50  و LC25 ماترین و نیمارین اثر اختلاط آنها روی لاروهای سن دوم و حشرات کامل  ارزیابی  شد. در این بررسی، غلظت‌های LC50 ماترین،LC50  نیمارین،LC25  نیمارین+ LC25ماترین به همراه تیمار شاهد روی سن دوم لاروی و حشرات کامل  استفاده  گردید. همچنین  تأثیر دوز زیرکشنده (LC25) روی دگردیسی (تبدیل مرحله لاروی به شفیره و تبدیل مرحله شفیرگی به حشره کامل) بررسی شد. آزمایش‌های مزرعه‌ای، در سه مزرعه یونجه تحت تیمارهای نیمارین در غلظت‌های (2000،3000 و ppm4000)، ماترین در غلظت‌های (200، 400 و ppm600) و شاهد (آب) انجام گردید و هر تیمار در سه تکرار به روش هندرسون- تیلتون ارزیابی آنالیز  شد .
نتایج: نتایج تجزیه پروبیت نشان داد بعد از 48 ساعت میزان LC50 محاسبه شده دو آفت‌کش گیاهی نیمارین و ماترین روی حشرات کامل و لاروهای سن دوم سرخرطومی برگ یونجه به ترتیب 544.65، 50.23، 45.86 و 3.76 پی‌پی‌ام بدست آمد. همچنین  تأثیر LC25 هر دو آفت‌کش نشان داد که بیشترین بازدارندگی در تبدیل لارو به شفیره مربوط به تیمار نیمارین 30 درصد و در تبدیل شفیره به حشره کامل مربوط به ماترین 51.50 درصد بود. در آزمایش‌های مزرعه‌ای بیشترین میزان تلفات روی حشرات کامل در غلظت 600 پی‌پی‌ام ماترین با 53.33 درصد و در لاروهای سن دوم مربوط به غلظت 2000 پی‌پی‌ام نیمارین با 27.33 درصد مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی‌ها نشان داد که آفت‌کش ماترین در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای قدرت کشندگی بالاتری در مقایسه با آفت‌کش نیمارین روی حشرات کامل و لاروهای سن دوم سرخرطومی برگ یونجه دارد و  تأثیر دوز زیرکشنده نیمارین در دگردیسی آفت  مؤثرتر بود،  ازاین‌رو می‌توان از هر دو آفت‌کش در مدیریت تلفیقی این آفت مهم استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- Abbott, W.S., 1925. A method of computing the effectiveness of an insecticide. Journal of Economic Entomology, 18: 265-267.
- Ahmadi, E., GholamzadehChitgar, M., Majib Hagh Aghdam, Z. and Heidari, A., 2020. Efficacy of the EC formulations of Neem (1.28%) and Neemarin® (1%) on slug Agriolimax agrestis in laboratory and greenhouse conditions. Plant Pest Research, 10(3): 61-76.
- Ahmadi, K., Ebadzadeh, H., Hatemi, F., Abdshah, H. and Kazemyan, A., 2019. Agricultural statistics of 2017-2018. Crop production. Information and Communication Technology Center, Deputy of Programing and Economics, Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran, Iran. (In Persian)
- Akbari Nodehi, N., Mohammadi Sharif, M., Mousavi Toghani, S.Y. and Shayanmehr, M., 2023. The susceptibility of rapeseed Pollen beetle (Meligethes aeneus F.) to azadirachtin, alphacypermetrin, matrine and imidacloprid in laboratory and field conditions. Plant Pest Research (A Quarterly Journal), 13(2): 1-17.
- Akdeniz, D. and Ozmen, A., 2011. Antimitotic effects of the biopesticide oxymatrine. Caryologia, 64: 117-120.
- Amirfanak, V., Safavi, S.A. and Forouzan, M., 2023. Study on the life table parameters of the cabbage aphid Brevicoryne brassicae (L.) (Hemiptera: Aphididae) influenced by sublethal concentrations of the matrine. Plant Protection (Scientific Journal of Agriculture), 45(4): 19-35.
- Asghari-Tabari, B., Sheikhi-Gorjan, A., Shojaei, M., Rajabi, M.Z. and Yousefi-Porshekoh, A., 2009. Susceptibility of three developmental stages of Liriomyza sativa Blanchard (Dip.: Agromyzidae) to biorational insecticides in vitro conditions. Journal of Entomological Research, 1(1): 23-34.
- Blodgett, S.L. and Lenssen, A.W., 2004. Distribution of alfalfa weevil (Coeloptera: Curculionidae) larvae among post cutting locations. Journal of Economic Entomology, 97: 1319-1322.
- Boeke, S.J., Boersma, M.G., Alink, G.M., van Loon, J.J., van Huis, A., Dicke, M. and Rietjens, I.M., 2004. Safety evaluation of neem (Azadirachta indica) derived pesticides. Journal of Ethnopharmacology, 94: 25-41.
- Copping, L.G. and Duke, S.O., 2007. Natural products that have been used commercially as crop protection agents. Pest Management Science, 63(6): 524-554.
- Delgado, I. and Lloveras, J., 2020. Historia y distribución de la alfalfa, 17-32. In: Lloveras, J., Delgado, I. and Chocarro, C. (Eds.). La Alfalfa- Agronomía Y Utilización, Edicions de la Universitat de Lleida. Centro de Investigación y Tecnología Agroalimentaria de Aragón. Lleida-Zaragoza, 368p.
- El-Sayed, S., Shalaby, M., El-Sayed, A. and El-Mageed, M.A., 2010. Biochemical targets affected by subacute doses of new pesticide mixtures tested on albino rats. Journal of Plant Protection Research, 50: 513-519.
- Goosey, H.B., 2012. A degree-day model of sheep grazing influence on alfalfa weevil and crop characteristic. Journal of Economic Entomology, 105: 102-112.
- Helson, B.V., Lyons, D.B. and Wanner, K.W., 2001. Control of conifer defoliators with neem-based systemic bioinsecticides using a novel injection device. The Canadian Entomologist, 133(5): 729- 744.
- Henderson, C.F. and Tilton, E.W., 1955. Tests with acaricides against the brown wheat mite. Journal of Economic Entomology, 48: 157-161.
- Khanjani, M. and Pourmirza, A.A., 2004. A comparison of various control methods of alfalfa weevil, Hypera postica (Col.: Curculionidae) in Hamadan. Journal of Entomological Society of Iran, 1: 67-81.
- Khanjani, M., 2012. Field Crop Pests in Iran (Insects and Mites). 6th ed, Hamedan, Iran, Bu-Ali Sina University Publication. 729p. (In Persian)
- Khater, H.F., 2012. Prospects of botanical biopesticides in insect pest management. Pharmacologia, 3(12): 641-656.
- Kordestani, M., Mahdian, K., Baniameri, V. and Sheikhi Garjan, A., 2021. Lethal and sublethal effects of proteus, matrine, and pyridayl on Frankliella occidentalis (Thysanoptera: Thripidae). Environmental Entomology, 50(2): 1137-1144.
- Kordestani, M., Mahdian, K., Baniameri, V. and Sheikhi Garjan, A., 2022. Proteus, Matrine, and Pyridalyl toxicity and their sublethal effects on Qrius laevigatus (Hemiptera: Anthocoridae). Journal of Economic Entomology, 115(2): 573-581.
- Kouhjani-Gorji, M., Farashiani, M.E., Farahani, S., Kazerani, F. and Ahangaran, I., 2018. The effect of botanical pesticide Azadirachtin and its combination with Henna on bux moth, Cydalima perspectalis Walker (Lep: Crambidae). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 26(4): 542-550.
- Kumar, P., Poehling, H.M. and Borgemeister, C., 2005. Effects of different application methods of azadirachtin against sweet potato whitefly, Bemisia tabaci Gennadius (Homoptera: Aleyrodidae) on tomato plants. Journal of Applied Entomology, 129: 489-497.
- Liu, L., Alam, M.S., Hirata, K., Matsuda, K. and Ozoe, Y., 2008. Actions of quinolizidine alkaloids on Periplaneta americana nicotinic acetylcholine receptors. Pest Management Science, 64: 1222-1228.
- Lopez, O., Fernandez-Bolanos, J.G. and Gil, M.V., 2005. New trends in pest control: the search for greener insecticides. Green Chemistry Journal, 7: 431-442.
- Moradi Vajargah, M., Rafiee-Dastjerdi, H., Golizadeh, A., Hassanpour, M. and Naseri, B., 2013. Laboratory toxicity and field efficacy of lufenuron, dinotefuran and thiamethoxam against Hypera postica (Gyllenhal) (Coleoptera: Curculionidae). Munis Entomology and Zoology, 8(1): 448-457.
- Neima, H.A. and Mustafa, R.A., 2016. Insecticidal effect of some plant extracts on the alfalfa weevil Hypera postica (Col.: Curculionidae). Journal of Entomology and Zoology Studies, 4(6): 545-549.
- Nikakhtar, S., Aramideh, Sh., Mirfakhraie, Sh. and Frouzan, M., 2022. Effect of three commercial formulations includes Nimbecidine, NeemAzal T/S and Kofa from plant compound of neem on the biological stages of Trialeurodes vaporariorum (Hem.: Aleyrodidae) and its parasitoid, Encarsia formosa. Plant Pest Research, 12(1): 59-72.
- Oftadeh, M., Jalali Sanadi, J. and Valizadeh, B., 2016. The effect of Bacillus thuringiensis bacteria and Azadirachtin insecticide and their mutual effects in controlling the American white butterfly (Hyphantria cunea Drury). 22nd Iranian Plant Protection Congress, UT, Karaj, IRAN, 234-238.
- Reddy, G.V.P., Antwi, F.B., Shrestha, G. and Kuriwada, T., 2016. Evaluation of toxicity of biorational insecticides against larvae of the alfalfa weevil. Toxicology Reports, 3: 473-480.
- Robertson, J.L., Russell, R.M., Preisler, H.K. and Savin, N.E., 2007. Bioassays with arthropods. Boca Raton, CRC Press, 199p.
- Saeidi, M. and Moharramipour, S., 2017. Physiology of cold hardiness, seasonal fluctuations and cryoprotectant contents in overwintering adults of Hypera postica (Coleoptera: Curculionidae). Environmental Entomology, 46: 960-966.
- Sarraf Moayeri, H.R., Pirayeshfar, F., Azizian, N. and Bolandnazar, A.R., 2015. Acaricidal effect of some formulated compositions based on cinabery extract and herbal essential oils on the two-spotted spider mite (Tetranychus urticae). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 31(1): 102-114.
- Seljasen, R. and Meadow, R., 2006. Effects of neem on oviposition and egg and larval development of Mamestra brassicae L.: Dose response, residual activity, repellent effect and systemic activity in cabbage plants. Crop Protection, 25: 338-345.
- Sharifi, M., Mobasheri, M.T., GHaderi, K. and Shahkoii, S.M., 2020. Comparing the efficacy of new insecticide on agro with Malathion and Hexafluorene insecticides to control the cereal leaf beetle Lema melanopa (Col.: Chrysomelidae) in field conditions. Iranian Journal of Entomological Research, 45(1): 51-60.
- Sun, Y.P., 1950. Toxicity indexes an improved method of comparing the relative toxicity of insecticides. Journal of Economic Entomology, 43: 45-53.
- Talebi-Jahromi, K., 2008. Pesticide Toxicology. Tehran University Press, 4th ed, 507p. (In Persian)
- Zanardi, O.Z., Ribeiro, L.D.P., Ansante, T.F., Santos, M.S., Bordini, G.P., Yamamoto, P.T. and Vendramim, J.D., 2015. Bioactivity of a matrine-based biopesticide against four pest species of agricultural importance. Crop Protection, 67: 160-167.