زراعت و باغبانی
محمود نصرتی موموندی؛ احسان اله زید علی؛ محمدجواد زارع؛ حسن مومیوند؛ محمود کیانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100بهمنظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100بهمنظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 انجام گردید. براساس نتایج، تمامی صفات ذکر شده بهاستثناء نسبت ساقه به برگ تحت تأثیر تیمار تاریخ کاشت و کود کامل قرار گرفتند. تاریخ کاشت 31 فروردین و کاربرد کود کامل باعث افزایش در تمامی صفات مورد بررسی بهاستثناء درصد کارواکرول و نسبت ساقه به برگ شد. تیمار برداشت صبح، درصد و عملکرد اسانس را افزایش داد. بیشترین درصد کارواکرول (99.36%) تحت تأثیر اثر متقابل سهگانه تاریخ کاشت (29 اسفند) × کود کامل (2 در هزار) × زمان برداشت (عصر) و کمترین میزان آن (82.77%) تحت تأثیر اثر متقابل تاریخ کاشت 29 اسفند × عدم مصرف کود کامل × زمان برداشت (صبح) بدست آمد. در نهایت، به نظر میرسد نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 31 فروردین، مصرف کود کامل در بیشتر صفات ذکر شده سبب بروز نتایج بهتری شد. همچنین، برداشت صبح و عصر بیشترین درصد و عملکرد اسانس و درصد کارواکرول را موجب شد.
زراعت و باغبانی
بابک عندلیبی؛ مژگان محمدی آذر؛ بهروز اسماعیل پور؛ فرید شکاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانهای در سال 1397 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانهای در سال 1397 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل کلرید سدیم (صفر، 50 و 100 میلیمولار)، SA (صفر، 1 و 2 میلیمولار) و n-Si (صفر، 5/0 و 5/1 میلیمولار) بودند. اعمال تیمارهای SA و n-Si در مرحله چهار برگی (هر هفت روز یکبار) و تیمار شوری در مرحله شش برگی گیاه (هر چهار روز یکبار) تا رسیدگی کامل بذرهای گیاه (زرد شدن 90% برگها و کپسولها) انجام شد. نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، صفات گیاهی شامل ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کاهش و پرولین و اسانس افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si باعث بهبود این صفات در تنش شوری شد. ترکیبهای اصلی اسانس بالنگوی شهری شامل لینالول (25%)، ژرانیول (16%)، بتا-کوببن (10.6%)، منتیل استات (9.8%)، والنسن (3.5%)، جرماکرن-دی (2.4%)، بتا-کاریوفیلن (2.3%) و لیمونن (1.3%) بودند که همه آنها تحت تیمارهای شوری نسبت به شاهد افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si در شرایط تنش شوری باعث افزایش لیمونن، لینالول، ژرانیول، بتا-کوببن، بتا-کاریوفیلن و والنسن و کاهش منتیل استات و جرماکرن-دی شد. بهطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد SA و n-Si با ایجاد تنظیم اسمزی، حفاظت از محتوای رنگیزههای فتوسنتزی و کاهش صدمات اکسیدانها میتواند میزان تحمل گیاه بالنگوی شهری را به تنش شوری افزایش دهد.
زراعت و باغبانی
آیدا رحمانی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ آسا ابراهیمی؛ مهدی میرزا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.83.105.1.1576.1601بهمنظور بررسی تأثیر روشهای حاصلخیزی خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در چینهای مختلف، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج (استان البرز) در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان برداشت و روشهای حاصلخیزی خاک ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.83.105.1.1576.1601بهمنظور بررسی تأثیر روشهای حاصلخیزی خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در چینهای مختلف، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج (استان البرز) در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان برداشت و روشهای حاصلخیزی خاک بودند. نتایج نشان داد که چین اول دارای ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و شاخص سطح برگ و چین دوم دارای وزن خشک بوته و محتوی کلروفیل بیشتری بود. با حاصلخیزی خاک، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک بوته، شاخص سطح برگ، محتوی کلروفیل، عملکرد اسانس و جذب عناصر غذایی افزایش معنیدار پیدا کرد. بیشترین ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی از کاربرد تیمار 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 96 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم بهدست آمد. حداکثر وزن خشک بوته را تلفیق 20 تن کود دامی در هکتار با 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 64 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 80 کیلوگرم در هکتار پتاسیم بهخود اختصاص داد. بالاترین عملکرد اسانس از تیمار 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 96 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم حاصل شد که با تیمارهای 40 تن در هکتار کود دامی، تلفیق 30 تن در هکتار کود دامی با میکوریزا و تلفیق 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 32 کیلوگرم در هکتار فسفر+40 کیلوگرم در هکتار پتاسیم با 30 تن در هکتار کود دامی در یک گروه آماری قرار داشت. براساس نتایج، با روش تغذیه تلفیقی و استفاده از کودهای زیستی و آلی میتوان به عملکرد کمی و کیفی مطلوبی در گیاه زوفا دست یافت.
زراعت و باغبانی
مهسا بابائی؛ فاطمه سفیدکن؛ محسن نصیری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.113.105.1.1576.1610دو گونه Nepeta cataria L. و Nepeta bracteata Benth. (تیره نعناعیان) از گیاهان بومی ایران هستند. بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس دو گونه مذکور در حالت زراعی، بذر هشت جمعیت از این دو گونه از رویشگاههای طبیعی جمعآوری و در ایستگاه تحقیقات البرز مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (کرج، استان البرز) در قالب طرح ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.113.105.1.1576.1610دو گونه Nepeta cataria L. و Nepeta bracteata Benth. (تیره نعناعیان) از گیاهان بومی ایران هستند. بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس دو گونه مذکور در حالت زراعی، بذر هشت جمعیت از این دو گونه از رویشگاههای طبیعی جمعآوری و در ایستگاه تحقیقات البرز مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (کرج، استان البرز) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت شد. سرشاخههای گلدار در زمان گلدهی کامل جمعآوری و پس از خشک کردن در دمای محیط، اسانس آنها با روش تقطیر با آب استخراج، و با دستگاه GC و GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. بازده اسانس جمعیتهای N. cataria بین 0.02 (کرج) تا 0.50% (اراک) متغیر بود. 23 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شد و ترکیب غالب در تمام جمعیتها از ایزومرهای نپتالاکتون بود. نپتالاکتون III(a4-آلفا، 7-بتا،a 7-آلفا نپتالاکتون)، 44.4 (کرج) تا 91.6% (اراک) از اسانس و نپتالاکتونI (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-آلفا نپتالاکتون)، 0.8 (کرج) تا 15.9% (بافق1) از اسانس را به خود اختصاص دادند. نپتالاکتونII (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-بتا نپتالاکتون) فقط در جمعیت بافق2 (21.2%) مشاهده شد. میزان 8،1-سینئول در اسانس جمعیتهای مختلف N. cataria از 0.4 (تفت1) تا 12.8% (کرج) متغیر بود. بازده اسانس در جمعیتهای N. bracteata بین 0.02 (اردکان) و 0.80% (تفت 2) بود. 27 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شدند و ترکیبهای عمده، 8،1-سینئول (1.0، 9.6 و41.0 درصد بهترتیب در جمعیتهای طبس، اردکان و تفت2) و ژرانیل استات (0.9، 3.4 و 39.8 درصد بهترتیب در جمعیتهای طبس، تفت2 و اردکان) بودند. به طور کل، نتایج نشان داد که جمعیتهای N. cataria همگی از یک کموتایپ، اما جمعیت های N. bracteata از دو کموتایپ (کموتایپ ژرانیل استات و کموتایپ 8،1-سینئول) بودند.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
وحید عبدوسی؛ بهاره توکلی؛ علی مهرآفرین؛ حسنعلی نقدی بادی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.178.105.1.1576.1606بهمنظور ارزیابی صفات کمّی و کیفی گیاه خوشاریزه عطری (Echinophora platyloba DC.) تحت تأثیر روشهای مختلف خشک کردن تحقیقی در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل گیاه تازه، خشک کردن گیاه در سایه و آفتاب، آون 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، آون خلأ 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، میکروویو 200، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.178.105.1.1576.1606بهمنظور ارزیابی صفات کمّی و کیفی گیاه خوشاریزه عطری (Echinophora platyloba DC.) تحت تأثیر روشهای مختلف خشک کردن تحقیقی در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل گیاه تازه، خشک کردن گیاه در سایه و آفتاب، آون 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، آون خلأ 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، میکروویو 200، 400 و 600 وات بودند. به این منظور بخش هوایی گیاه در خرداد ماه از ارتفاعات شهرستان تویسرکان جمعآوری شد و تحت تأثیر روشهای مختلف خشک کردن قرار گرفت. اسانسگیری بهوسیله دستگاه کلونجر انجام شد و بعد اجزای اسانس بهوسیله دستگاه گازکروماتوگرافی جرمی مشخص شدند. یافتههای این تحقیق نشان داد که روشهای مختلف خشک کردن گیاه خوشاریزه عطری تأثیر معنیداری بر درصد اسانس و تمامی اجزای اسانس داشت و روش میکروویو 400 وات دارای بیشترین میزان بازده اسانس بود، ولی روش مناسبی برای حفظ ترکیبهای مؤثره در این گیاه نبود. روش خشک کردن در سایه با وجود طولانی بودن مدت زمان خشک کردن، مناسبترین روش در حفظ ترکیبهای شیمیایی اسانس در گیاه خوشاریزه عطری بود. دامنه تغییرات درصد اسانس در این تحقیق بین 0.39-0.06% بود. طبق نتایج بدست آمده دامنه تغییرات عمده اسانس گیاه خوشاریزه عطری ازجمله ترانس بتا-اوسیمن 57.52-34.16%، آلفا-فلاندرن 16.52-8.87%، سیس اوسیمن 4.57-1.69%، بتا-فلاندرن 9.24-2.08%، پیسیمن 5.05-1.53%، بتا-پینن 1.94-0.73%، آلفا-پینن 5.15-1.83%، ولوتون 3.78-0.39%، ترانس کاروئول 1.92-0.38%، لینالول 3.57-0.72% و دی جرماکرن 4.91-1.67% بود.
زراعت و باغبانی
سیده فاطمه حسینی؛ جواد حمزه ئی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.923.104.6.1575.1606بهمنظور بررسی اثر لوبیا معمولی و بقایای آن بر صفات اگرومورفولوژیک، عملکرد و صفات کیفی زرین گیاه در شرایط کشت مخلوط و در نهایت بررسی سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.923.104.6.1575.1606بهمنظور بررسی اثر لوبیا معمولی و بقایای آن بر صفات اگرومورفولوژیک، عملکرد و صفات کیفی زرین گیاه در شرایط کشت مخلوط و در نهایت بررسی سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سالهای زراعی 1397و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت مخلوط افزایشی 0، 20 و 40 درصد لوبیا معمولی با زرین گیاه بود. بقایای لوبیا در سال اول در زمین باقی ماند تا اثر باقیمانده لوبیا بر عملکرد کمّی و کیفی زرین گیاه در سال دوم مشخص شود. براساس نتایج حاصل، صفات اگرومورفولوژیک و عملکرد زرین گیاه در تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تیمار شاهد (کشت خالص زرین گیاه) بهبود یافتند. نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده در مورد تولید متابولیتهای ثانویه در برگ این گیاه حکایت از آن داشت که با بهبود شرایط اکولوژیک برای رشد و افزایش جذب نیتروژن توسط زرین گیاه، در کشت مخلوط با 20% لوبیا، درصد و عملکرد اسانس، میزان فنل و درصد آنتیاکسیدان نسبت به تیمار شاهد بیشتر شد، ولی ترکیبهای فلاونوئیدی در تیمار شاهد افزایش یافتند. نتایج حاصل از بررسی اثر بقایای لوبیا بر صفات کمّی و کیفی زرین گیاه در سال دوم نشان داد که نیازهای زرین گیاه از لحاظ عناصر غذایی ازجمله نیتروژن تأمین شده و سبب افزایش عملکرد کمّی و کیفی زرین گیاه نسبت به تیمار شاهد شده است. عملکرد نسبی در زرین گیاه بالاتر از لوبیا بدست آمد که بیانگر سودبری زرین گیاه از کشت مخلوط با لوبیا است. در واقع، شاخصهای LER (2<) نسبت رقابت و غالب بودن سودمندی کشت مخلوط زرین گیاه را نشان دادند. در کل، کشت مخلوط افزایشی 20% لوبیا با زرین گیاه بهعنوان تیمار برتر شناسایی شد و میتواند برای تولید ارگانیک زرین گیاه توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد.
بهزراعی و بهنژادی
حدیث حسن بیگی؛ مهدی صیدی؛ میثم محمدی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1038.104.6.1575.41بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک بر شاخصهای مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد گیاه دارویی سرخارگل Echinacea purpurea (L.) Moench این پژوهش طی سالهای 1397 و 1398 بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1038.104.6.1575.41بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک بر شاخصهای مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد گیاه دارویی سرخارگل Echinacea purpurea (L.) Moench این پژوهش طی سالهای 1397 و 1398 بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظتهای صفر، 100 و ppm200 اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک و همچنین ترکیب آنها بود که بهصورت محلولپاشی طی دوره رشد رویشی روی گیاه سرخارگل طی دو سال زراعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارها در هر دو سال بررسی باعث بهبود شاخصهای مورد مطالعه در گیاه سرخارگل شدند، بهطوری که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد گل، وزن تر و خشک بوته در سال اول و دوم مربوط به تیمار اسید جیبرلیک ppm200 و بیشترین میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید در هر دو سال بررسی مربوط به اسید جیبرلیک ppm100 بود. همچنین بیشترین قطر کاپیتول و وزن تر و خشک گل در سال اول و بیشترین محتوای آنتوسیانین در سال دوم مربوط به تیمار اسید جیبرلیک ppm200 بود. از سویی بیشترین قطر کاپیتول در سال دوم و بیشترین میزان آنتوسیانین سال اول نیز مربوط به اسید سالیسیلیک ppm100 بود. علاوهبراین بیشترین وزن تر و خشک گل در سال دوم نیز مربوط به تیمار اسید سالیسیلیک ppm200 بود. بیشترین میزان اسانس گل، اسانس شاخساره و اسانس کل در سال اول و دوم در ترکیب اسید جیبرلیک ppm100 و اسید سالیسیلیک ppm100 بدست آمد. با توجه به اینکه افزایش عملکرد وزن خشک بوته و همچنین میزان اسانس از مهمترین اهداف این پژوهش هستند، برترین تیمار پیشنهادی در این پژوهش برای افزایش وزن خشک بوته تیمار اسید جیبرلیک ppm200 و برای افزایش میزان اسانس ترکیب اسید جیبرلیک ppm100 و اسید سالیسیلیک ppm100 است.
بهزراعی و بهنژادی
جواد قشلاق پور؛ راحله خادمیان؛ بهور اصغری؛ بهنام صداقتی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1052.104.6.1575.160بهمنظور بررسی اثر سیلیکون روی صفات مورفولوژی و درصد و ترکیبهای اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تنش کادمیوم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. فلز کادمیوم در سه سطح صفر، 25 و 50 میلیگرم در کیلوگرم خاک و تیمار سیلیکون با غلظتهای صفر، 1 و 2 میلیمولار اعمال ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1052.104.6.1575.160بهمنظور بررسی اثر سیلیکون روی صفات مورفولوژی و درصد و ترکیبهای اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تنش کادمیوم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. فلز کادمیوم در سه سطح صفر، 25 و 50 میلیگرم در کیلوگرم خاک و تیمار سیلیکون با غلظتهای صفر، 1 و 2 میلیمولار اعمال شد. صفات مورد ارزیابی شامل طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، وزن تر برگ، تعداد جوانه، تعداد ساقه فرعی و درصد و ترکیبات اسانس گیاه ریحان بوده است. نتایج نشان داد که کادمیوم روی همه صفات مورفولوژی مورد مطالعه اثر منفی داشته و موجب کاهش معنیدار مقادیر این صفات نسبت به شاهد شده است. اما اعمال تیمار سیلیکون موجب بهبود همه این صفات شده و با افزایش غلظت این عنصر روند افزایشی معنیداری در مقادیر صفات مشاهده گردید. کاربرد سیلیکون در تیمار 2 میلیمولار بهترتیب افزایش 63.8، 81، 61 و 61 درصدی صفات تعداد ساقه فرعی، وزن تر ریشه، وزن تر ساقه و تعداد جوانه را در مقایسه با شاهد نشان داد. مقدار پنج ترکیب 8،1-سینئول، لینالول، استراگول، متیل اوژنول و اوژنول بهعنوان اصلیترین اجزاء تشکیلدهنده اسانس ریحان به شکل معنیداری تحت تأثیر تیمارهای کادمیوم و سیلیکون قرار داشت. اما اثر متقابل این دو تیمار فقط بر روی سه ترکیب 8،1-سینئول، لینالول و متیل اوژنول تأثیر معنیداری نشان داد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول و متیل اوژنول بهترتیب با مقادیر 5.06% و 6.21% در گیاهانی که تحت تیمار همزمان بیشترین غلظت کادمیوم و سیلیکون بودند مشاهده شد. مقدار ترکیب لینالول نیز در اثر حضور فلز کادمیوم کاهش و با اعمال تیمار سیلیکون افزایش یافت. تیمار کادمیوم منجر به افزایش 12.8 درصدی استراگول و کاهش 25.2 درصدی اوژنول گردید. تیمار سیلیکون نیز موجب افزایش 23.9 درصدی استراگول و کاهش 18.3 درصدی اوژنول شد.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
عبدالباسط محمودی؛ محمد کرمی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41بهمنظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخصهای رنگ، درصد و اجزای اسانس گلهای بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه بهعنوان ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41بهمنظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخصهای رنگ، درصد و اجزای اسانس گلهای بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه بهعنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای خشک کردن اثر معنیداری بر زمان خشک کردن، شاخصهای رنگ و درصد اسانس نمونهها داشت. تیمارهای شاهد (سایه خشک) و شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بهترتیب بیشترین (2367 دقیقه) و کمترین (83 دقیقه) زمان خشک کردن را داشتند. با افزایش شدت تابش مادون قرمز شاخصهای اصلی رنگ مانند L، a، b، ΔE (تغییرات کلی رنگ) و BI (شاخص قهوهای شدن) بهصورت معنیداری نسبت به شاهد تغییر کردند اما در بعضی تیمارها با افزایش سرعت جریان هوا میزان تغییرات شاخصهای ذکرشده حتی در شدت تابشهای بالای مادون قرمز تغییر کمتری نسبت به همان شدت با سرعت جریان هوای کمتر نسبت به شاهد نشان دادند. بیشترین میزان اسانس (0.23% وزنی/وزنی) در شدت تابش 125 وات همراه با سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بدست آمد و کمترین مقدار (0.12%) در تیمارهای شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 1 متر بر ثانیه مشاهده شد. بررسی تغییرات ترکیبهای اصلی اسانس نشان داد که بیشترین مقدار آلفا-بیسابلول-اکسید A (60.6%)، Z-اسپیرو اتر (16.5%) و کامازولن (4.6%) بهترتیب مربوط به تیمارهای شدت تابش 132 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه، شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شاهد بود. بهطور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که تیمار استفاده از شدت تابش 125 وات مادون قرمز همراه با سرعت جریان هوای 0.5 متر بر ثانیه بهدلیل زمان خشک کردن کوتاه، حفظ مشخصههای رنگ و مقدار مطلوب درصد و اجزای اصلی اسانس میتواند روش مناسبی برای خشک کردن گلهای بابونه باشد.
زهرا حیدری؛ علیرضا یاوری؛ لیلا جعفری؛ حسن مومیوند
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.627.102.4.1605.46 Salvia sharifii Rech.F. & Esfand. یکی از گونههای دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. در این پژوهش، اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریمگلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمعآوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.627.102.4.1605.46 Salvia sharifii Rech.F. & Esfand. یکی از گونههای دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. در این پژوهش، اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریمگلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمعآوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونهها بهروش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی شد. عملکرد اسانس اندامهای مختلف گل، برگ و ساقه بهترتیب 1.38، 1.14 و 0.84 درصد (وزنی/ وزنی) بدست آمد. اجزای شیمیایی شناسایی شده در گل، برگ و ساقه بهترتیب 45، 42 و 43 ترکیب بود. نتایج آنالیز ترکیبهای اسانس نشان داد که لینالول (38.7%)، هگزیل ایزووالرات (13.8%)، هگزیل کاپریلات (6.2%)، هگزیل ایزوبوتیرات (4.6%)، هگزیل-2-متیل بوتیرات (4.4%)، ترانس-کاریوفیلن (3.8%) و ان-هگزیل هگزانوات (3.7%) اجزای اصلی اسانس گل بودند. در اسانس برگ لینالول (17.0%)، هگزیل کاپریلات (11.1%)، آلفا- هومولن (7.8%)، ترانس-کاریوفیلن (6.2%)، اسکلارئول اکسید (5.9%)، نوتکاتون (3.7%)، هگزیل ایزو والرات (3.5%) و آگاروسپیرول (3.0%) بیشترین ترکیبهای اسانس را به خود اختصاص دادند. در اسانس ساقه ترکیبهای لینالول (18.7%)، اسکلارئول اکسید (8.0%)، آلفا-هومولن (7.5%)، ترانس-کاریوفیلن (7.2%)، هگزیل ایزو والرات (5.2%)، کاریوفیلن اکسید (5.0%)، ان-هگزیل هگزانوات (4.8%)، نوتکاتون (4.1%) و دیبوتیل فتالات (4.0%) بهفراوانی وجود داشتند. ترکیب غالب و مشترک در اسانس اندامهای این گونه مریمگلی، لینالول بود که در اسانس گل بیشترین و در برگ کمترین مقدار مشاهده گردید. وجود تنوع شیمیایی در اسانس اندامهای مختلف این گیاه میتواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز بهنژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.
علی عبداللهی آرپناهی؛ محمد فیضیان؛ غزاله مهدی پوریان
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.417.101.3.1578.8204 بهمنظور بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد گیاه (PGPR) و تنش کمآبی بر اسانس (EO) و ترکیب اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Clack)، آزمایشی گلخانهای در سال ۱۳۹۶ در شهرکرد انجام شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها شامل چهار سطح رژیم آبیاری و ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.417.101.3.1578.8204 بهمنظور بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد گیاه (PGPR) و تنش کمآبی بر اسانس (EO) و ترکیب اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Clack)، آزمایشی گلخانهای در سال ۱۳۹۶ در شهرکرد انجام شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها شامل چهار سطح رژیم آبیاری و دو سطح تلقیح باکتریایی بودند. فاکتور اول شامل آبیاری در حد ظرفیت مزرعه (FC) (A: عدم تنش)، آبیاری پس از کاهش 20-25% ظرفیت مزرعه (L: تنش کم)، آبیاری پس از کاهش 35-40% ظرفیت مزرعه (M: تنش متوسط) و آبیاری پس از کاهش 60-55% ظرفیت مزرعه (S: تنش شدید) بود. فاکتور دوم شامل عدم تلقیح با باکتریهای PGPR (C: شاهد) و تلقیح با باکتریهای PGPR (P: Pseudomonas fluorescens و Pseudomonas aeruginosa) (P: تلقیح باکتریایی) بود. نتایج نشان داد که پارامترهای مورفولوژیکی در تیمارهای باکتریایی بهطور معنیداری افزایش یافته بودند، اما تنش کمآبی باعث کاهش کلیه پارامترها شد. با افزایش تنش کمآبی، میزان اسانس در تنش کمآبی افزایش یافته و با افزایش شدت تنش کمآبی کاهش یافت. تلقیح باکتریایی مقدار اسانس را افزایش داد، اگرچه این افزایش از نظر آماری معنیدار نبود. تلقیح با باکتریهای PGPR و تنش کمآبی بهترتیب بر 13 و 14 ترکیب اسانس تأثیر معنیداری داشت. اثر متقابل PGPR و تنش کمآبی بر مؤلفه 13 ترکیب اسانس اثر معنیداری داشت. تیمول و کارواکرول دو جزء مهم اسانس آویشن دنایی با افزایش شدت تنش کمآبی کاهش یافتند، اما تلقیح با باکتریهای PGPR آنها را بهویژه در تیمارهای تنش کمآبی افزایش داد.
عبدالباسط محمودی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلواتآباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) بهترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمعآوری و محتوای ترکیبهای فرّار آن ارزیابی شد. نمونههای گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر بهمدت 3 ساعت اسانسگیری شد. شناسایی ترکیبهای ...
بیشتر
در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلواتآباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) بهترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمعآوری و محتوای ترکیبهای فرّار آن ارزیابی شد. نمونههای گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر بهمدت 3 ساعت اسانسگیری شد. شناسایی ترکیبهای اسانس بهوسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) و کمّیت ترکیبها، توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC-FID) تعیین گردید. محتوای اسانس بدستآمده بهترتیب 0.06، 0.05 و 0.07 درصد وزنی/وزنی برای Rz، Py و Sv بود. ترکیبهای اصلی اسانس 6،3،2-تریمتیل-بنزالدهید (6/18، 5/11 و 0/34 درصد)، 6،4،2-تریمتیل-بنزالدهید (0.3، 1.0 و 4.1 درصد)، جرماکرن D (5/2، 6/12 و 0/6 درصد)، اتیل لینولئات (7.6، 8.7 و 5.1 درصد)، سسکوئی سینئول (0.3، 5.8 و 3.0 درصد) و ترانس- کاریوفیلن (5.6، 2.5 و 1.9 درصد) بهترتیب برای Rz، Py و Sv بدست آمد. در همین راستا، ترکیبهای فرّار محلول در آب این گیاهان نیز استخراج و در نهایت با استفاده از حلال اتیلاستات جداسازی شد و مشابه ترکیبهای اسانس مورد آنالیز قرار گرفت. جزء آلی عرق از سه نمونه Rz، Py و Sv بهترتیب در بازده 0.017، 0.02 و 0.04 گرم در 100 میلیلیتر آب حاصل شد. ترکیبهای عمده شناسایی شده از این اجزا شامل 6،3،2-تریمتیل-بنزالدهید (69.8، 54.5 و 58.6 درصد)، پارا-وینیل-گوایاکول (12.0، 26.7 و 24.7 درصد)، 6،4،2-تریمتیل-بنزالدهید (9.7، 5.8 و 4.4 درصد) و ترانس-آنتول (4.0، 4.1 و 5.0 درصد) بهترتیب برای Rz، Py و Sv بودند. با وجود اینکه E. thyrsoideum درصد اسانس بالایی ندارد، اما گستره وسیعی از ترکیبها در آن مشاهده میشود. این گونه دارای مقادیر بالایی از ترکیبهای خانواده تریمتیل-بنزالدهید میباشد. براساس اطلاعات موجود، ترکیبهای اسانس گونه E. thyrsoideum Boiss. برای اولین بار منتشر میشود.
عبدالله جوانمرد؛ پریسا کریمی کرمجوان؛ مصطفی امانی ماچیانی؛ علی استادی؛ صادق شهبازی دورباش
چکیده
بهمنظور بررسی اثرهای کاربرد تلفیقی و جداگانه نانو کودهای ماکرو و میکرو بههمراه کودهای شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی Lallemantia iberica (MB) Fischer & Meyer، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد 100% کود شیمیایی مرسوم (اوره و سوپرفسفات ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرهای کاربرد تلفیقی و جداگانه نانو کودهای ماکرو و میکرو بههمراه کودهای شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی Lallemantia iberica (MB) Fischer & Meyer، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد 100% کود شیمیایی مرسوم (اوره و سوپرفسفات تریپل بهترتیب با مقادیر 150 و 100 کیلوگرم در هکتار)، 100% نانو کود ماکرو، 100% نانو کود میکرو، 50% نانو کود ماکرو+ 50% نانو کود میکرو، 50% کود شیمیایی+ 50% نانو کود ماکرو، 50% کود شیمیایی+ 50% نانو کود میکرو و 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو بودند. نتایج نشان داد که بیشترین (3/73) و کمترین (1/59) شاخص کلروفیل بهترتیب با کاربرد 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو و کاربرد جداگانه 100% نانو کود میکرو حاصل شد. همچنین بیشترین میزان تعداد شاخه جانبی، طول گلآذین ساقه، تعداد دانه در بوته و ساقه اصلی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و وزن هزاردانه با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو و 25% نانو کود میکرو بدست آمد. آنالیز شیمیایی اسانس نشان داد که ترکیبات لینالول، منتول، ژرانیول، ژرانیال، منتیل استات، بتابوربونن، ژرانیل استات، کاریوفیلن، جرماکرن D، اسپاچولنول و کاریوفیلن اکسید جزء ترکیبهای غالب اسانس بودند. بیشترین میزان بتا-بوربونن، کاریوفیلین اکسید، کاریوفیلین، منتول و ژرانیول با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو بدست آمد. بهطور کلی، میتوان کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و نانو کودهای ماکرو و میکرو را در شرایط دیم به دلیل افزایش عملکرد دانه و صفات کیفی بالنگو توصیه کرد.
زینب اصل محمدی؛ نیر محمدخانی؛ مسلم ثروتی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط کمبود نیتروژن در خاک پرداخته شده است. این پژوهش بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح نیتروژن (شاهد و کمبود) و محلولپاشی آهن و روی (1% و 2%) بود. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن تحت کمبود نیتروژن کاهش یافت، اما محلولپاشی عناصر ریزمغذی بهویژه روی بهطور معنیداری بازده اسانس را افزایش داد. همچنین بیشترین اجزاء تشکیلدهنده اسانس سه ترکیب تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن بود. محتوای تیمول در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) با محلولپاشی افزایش یافت و بیشترین مقدار با محلولپاشی روی 2% به میزان 54.4% حاصل شد. محتوای پارا-سیمن از 17% در سطح شاهد نیتروژن به 24.6% در تیمار کمبود نیتروژن افزایش یافت. در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) محلولپاشی باعث افزایش طول اندام هوایی و آهن 2% موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. محلولپاشی عناصر ریزمغذی سبب تغییراتی در مقدار ترکیبهای اسانس و نیز تغییراتی در اجزاء تشکیلدهنده آن و حضور برخی ترکیبهای جدید مانند 8،1-سینئول در اسانس گردید. همچنین محلولپاشی باعث بهبود برخی فاکتورهای رشدی مانند طول اندام هوایی و وزن خشک اندام هوایی در گیاه شاهد شد.
صفیه بی نوا؛ علیرضا یاوری؛ مجید شکرپور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونهها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندامهای مختلف برگ، گل، ساقه و گیاه کامل بهترتیب 3.2، 2.6، 0.4 و 2.3 درصد (وزنی به وزنی) بدست آمد. بیشترین اجزای شیمیایی شناسایی شده در گیاه کامل و گل (26 ترکیب) و کمترین آنها در ساقه (23 ترکیب) ملاحظه گردید. نتایج آنالیز ترکیبهای اسانس نشان داد که آلفا- ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، بتا-اودِسمول، دلتا-کادینن و آلفا-ترپینئول اجزای اصلی اسانس برگ بودند. ترکیبهای عمده اسانس گل شامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، بتا-اودسمول و گاما-کادینن بودند. در اسانس ساقه ترکیبهای آلفا-ترپینیل استات، لینالول، لینالول استات، 8،1-سینئول و آلفا-ترپینئول به فراوانی دیده شد. در اسانس گیاه کامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، گاما-کادینن و آلفا-ترپینئول بیشترین ترکیبهای اسانس را به خود اختصاص دادند. وجود تنوع شیمیایی در اسانس گیاه کامل و اندامهای مختلف این گیاه میتواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز بهنژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.
مریم برومند سویری؛ مصطفی حیدری؛ احمد غلامی؛ هادی قربانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1017.98.6.1578.41 بهمنظور بررسی تأثیر نانو اکسید آهن و انواع مختلفی از کودهای زیستی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلولپاشی نانو اکسید آهن در سه سطح 0، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1017.98.6.1578.41 بهمنظور بررسی تأثیر نانو اکسید آهن و انواع مختلفی از کودهای زیستی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلولپاشی نانو اکسید آهن در سه سطح 0، 5/1 و 3 گرم در لیتر آب بهعنوان فاکتور اول و پنج سطح کود زیستی شامل عدم مصرف کود زیستی (شاهد)، G. intraradices، G. mosseae، آزوسپریلیوم و ازتوباکتر بهعنوان فاکتور دوم لحاظ شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد تیمارهای قارچی و باکتریایی منجر به افزایش معنیدار عملکرد دانه، اجزای عملکرد و همچنین غلظت عناصر نیتروژن و آهن دانه شد و در افزایش میزان اسانس، میزان تیموکینون اسانس و روغن دانه نیز تأثیر بهسزایی داشتند که مؤثرترین آن قارچ G. intraradices بود که توانست تمامی صفات اندازهگیری شده را بهطور قابل توجهی بهبود ببخشد. محلولپاشی نانو اکسید آهن تنها بر میزان اسانس، عملکرد بیولوژیک، محتوای آهن و نیتروژن دانه تأثیر مثبت و معنیدار داشت. بهطوری که بیشترین میزان آهن و نیتروژن دانه با مصرف 3 گرم نانو اکسید آهن در یک لیتر آب حاصل شد. این در حالیست که میزان اسانس، درصد تیموکینون اسانس، میزان روغن و همچنین عملکرد بیولوژیک در دو غلظت مصرفی تفاوت معنیداری با هم نداشتند. بنابراین به نظر میرسد که کاربرد غلظت کمتر نانو اکسید آهن (1.5 گرم در یک لیتر آب) با صرفهجویی در مصرف کود بدون کاهش معنیدار در صفات کیفی اندازهگیری شده به همراه قارچ G. intraradices میتواند سبب بهبود عملکرد کمّی و کیفی در گیاه دارویی سیاهدانه شود.
مرضیه باباش پور اصل؛ مرضیه پیریایی؛ ایرج فرهنگ
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.745.97.5.1603.1610 جنس آرتمیزیا شامل تعداد زیادی گونه بوده که برخی از آنها با کاربرد متنوع بهصورت تجاری کشت میشوند. تجمع زیاد روغنهای فرّار و سایر ترپنوئیدها در اعضای معینی از خانواده آستراسه مانند افسنطین (Artemisia absithium L.) سبب شده که از آنها بهعنوان طعمدهنده غذا استفاده گردد. ترپنوئیدها و ترکیبهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.745.97.5.1603.1610 جنس آرتمیزیا شامل تعداد زیادی گونه بوده که برخی از آنها با کاربرد متنوع بهصورت تجاری کشت میشوند. تجمع زیاد روغنهای فرّار و سایر ترپنوئیدها در اعضای معینی از خانواده آستراسه مانند افسنطین (Artemisia absithium L.) سبب شده که از آنها بهعنوان طعمدهنده غذا استفاده گردد. ترپنوئیدها و ترکیبهای فنولیکی همچنین مسئول ارزش دارویی و پزشکی بسیاری از اعضای این خانواده هستند. میکرواستخراج فاز جامد (SPME) یک روش سریع، آسان، کارآمد، بینیاز از حلال زیاد و با امکان اتوماسیون راحت است. در این پژوهش، میکرواستخراج فاز جامد در فضای فوقانی (HS-SPME) با استفاده از فایبر پوشش داده شده با لایههای دوگانه هیدروکسیدی با ساختار نانو در ترکیب با کروماتوگرافی گازی-اسپکتروفتومتری جرمی برای جمعآوری و ردیابی ترکیبهای فرّار گیاه افسنطین استفاده شد. پارامترهای آزمایشی شامل درجه حرارت و زمان واجذبی، درجه حرارت و زمان استخراج، مقدار نمونه و تأثیر مقدار آب مورد آزمون قرار گرفته و بهینهسازی شدند. روش پیشنهادی در مقایسه با روشهای مرسوم آنالیز ساده بوده و هزینه تجهیزات آن اندک است. همچنین در این روش، زمان آنالیز کوتاهتر است و میتواند برای آنالیز ترکیبهای فرّار گیاهان دارویی بکار رود.
فرزانه جنگی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 بهمنظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتیمتر مربع و سرعت جریان هوا ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 بهمنظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتیمتر مربع و سرعت جریان هوا در سه سطح 5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند و صفاتی همانند ویژگیهای رنگ، محتوی و ترکیب اسانس ارزیابی شد. نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه بود. در شدت تابش 3/0 وات بر سانتیمتر مربع، با افزایش سرعت جریان هوا بسیاری از شاخصهای مطلوب رنگ همانند شاخص روشنایی (L*)، سبزی (a*) و خلوص رنگ (کروما) افزایش معنیداری یافت و بهطور کلی رنگ نمونهها در شدت تابشهای پایین بهتر حفظ گردید. محتوای اسانس نمونههای خشک شده در شدت تابشهای 0.2 و 0.3 وات بر سانتیمتر مربع بهطور متوسط حدود 2/0% بیشتر از شدت تابش 0.5 وات بر سانتیمتر مربع بود. افزایش سرعت جریان هوا در شدت تابشهای پایین باعث کاهش درصد اسانس شد ولی در شدت تابش 0.5 وات بر سانتیمتر مربع با افزایش سرعت جریان باد، میزان اسانس 0.17% افزایش یافت. میزان ترکیب سیس-پینوکامفن در اسانس نمونههای تیمارشده با شدتهای پایین تابش مادون قرمز بیشتر از تیمارهای دارای شدت بالای این پرتو بود، بهطوری که میزان این ترکیب در شدت تابش 0.2 وات بر سانتیمتر مربع، 3.5% تا 18.9% بیشتر از 0.5 وات بر سانتیمتر مربع بود. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که بهرهگیری از شدت تابشهای پایین پرتو مادون قرمز در فرایند خشک کردن زوفا، ضمن حفظ خصوصیات رنگ برگها، میتواند سبب حفظ محتوای اسانس و اجزای اصلی آن گردد.
بابک بحرینی نژاد؛ بهلول عباسزاده؛ فاطمه سفیدکن؛ زهرا جابرالانصار
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.665.96.4.1575.41 دو گونه پونهسای برافراشته (Nepeta assurgens Hausskn. & Bornm.) و پونهسای تاجکرکی (N. eremokosmos Rech.) از گونههای دارویی انحصاری ایران میباشند. این مطالعه در راستای بررسی صفات رویشی، عملکرد اندام هوایی، میزان اسانس و ترکیبهای اسانس و ارزیابی روابط بین آنها در دو گونه مذکور در شرایط مزرعهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.665.96.4.1575.41 دو گونه پونهسای برافراشته (Nepeta assurgens Hausskn. & Bornm.) و پونهسای تاجکرکی (N. eremokosmos Rech.) از گونههای دارویی انحصاری ایران میباشند. این مطالعه در راستای بررسی صفات رویشی، عملکرد اندام هوایی، میزان اسانس و ترکیبهای اسانس و ارزیابی روابط بین آنها در دو گونه مذکور در شرایط مزرعهای انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، طی سالهای 1396 و 1397 اجرا گردید. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک اندام هوایی در گونه برافراشته (بهترتیب 11353 و 2351 کیلوگرم در هکتار) بهطور قابل ملاحظهای بیشتر از گونه تاجکرکی (بهترتیب 2638 و 527 کیلوگرم در هکتار) بود. متوسط درصد اسانس در گونه برافراشته و تاجکرکی بهترتیب 1.60% و 0.64% و عملکرد اسانس بهترتیب 20.16 و 2.21 کیلوگرم در هکتار بود. آنالیز ترکیبهای اسانس بیانگر آن بود که مجموع ایزومرهای نپتالاکتون در گونه برافراشته بهطور متوسط 78.6% و در گونه تاجکرکی 62.8% بود. آنالیز همبستگی بین صفات نشان داد که وزن خشک برگ، وزن تر و خشک کل و قطر بزرگ بوته بیشترین همبستگی را با عملکرد اسانس داشتند. آنالیز رگرسیون گام به گام بیانگر آن بود که تغییرات عملکرد اسانس عمدتاً توسط وزن خشک برگ، درصد اسانس، وزن تر کل، تعداد ساقه و میزان تاج پوشش توجیه میشد. بهطور کلی با توجه به نتایج بدستآمده برتری گونه پونهسای برافراشته نسبت به گونه تاجکرکی قابل ملاحظه بود و میتوان آن را بهعنوان یک گونه ارزشمند برای تولید با مقاصد دارویی توصیه نمود.
لیلی صفایی؛ حسین زینلی؛ داوود افیونی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.367.95.3.1575.1610 بهمنظور بررسی اثر شوری آب آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط زراعی انجام شد. تیمارهای آزمایشی چهار ژنوتیپ رازیانه شامل دو رقم P11-820065 آلمانی و 11486 اروپایی و دو ژنوتیپ بومی همدان ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.367.95.3.1575.1610 بهمنظور بررسی اثر شوری آب آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط زراعی انجام شد. تیمارهای آزمایشی چهار ژنوتیپ رازیانه شامل دو رقم P11-820065 آلمانی و 11486 اروپایی و دو ژنوتیپ بومی همدان و لرستان بودند. تیمارهای شوری آب آبیاری نیز شامل سه سطح 2 (شاهد)، 5 و 8 دسیزیمنس بر متر بود. برای استخراج اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. نتایج نشان داد که شوری بر کلیه صفات به استثناء آلفا-پینن، میرسن و درصد اسانس معنیدار بود. ژنوتیپها نیز از نظر آنتول، آلفا-فلاندرن، گاما-ترپینن، درصد و عملکرد اسانس تفاوت معنیداری نشان ندادند. برهمکنش ژنوتیپ در شوری بر کلیه صفات اثر معنیداری داشت. ژنوتیپ P11-820065 بیشترین درصد اسانس (3.90%)، عملکرد اسانس (91.41 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد خشک بذر (2359.7 کیلوگرم در هکتار) را در سطح شوری شاهد دارا بود، ولی با افزایش سطح شوری روند کاهش عملکرد بذر و اسانس در ژنوتیپهای غیربومی با شیب تندتری نسبت به ژنوتیپهای بومی بود. میزان آنتول بهعنوان مهمترین ترکیب رازیانه نیز تا شوری 5 دسیزیمنس بر متر افزایش و بعد کاهش نشان داد که روند تغییرات آن عکس میزان اسانس بود. براساس نتایج این تحقیق، در شرایط شوری آب آبیاری ژنوتیپهای بومی به علت تحمل بیشترشان نسبت به استرس شوری، از بازده اقتصادی بالاتری برخوردار بودند. شوری آب بر نوع مواد تشکیلدهنده اسانس بیتأثیر بود و تنها مقادیر این ترکیبها تحت تأثیر آن قرار گرفت.
یاسمن شکوری؛ بهاره کاشفی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.437.95.3.1576.32 با توجه به اهمیت گیاه ترخون (Artemisia dracuunculus L.) از نظر دارویی و مشکلات موجود برای تکثیر آن میتوان از تکنیک کشت بافت برای ازدیاد آن استفاده نمود. هدف از اجرای این مطالعه مقایسه محیط کشتهای متفاوت و محرکهای شیمیایی بر صفات رشدی و ترکیبهای بیوشیمیایی ترخون بود. تیمارهای آزمایش شامل محیط کشتهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.437.95.3.1576.32 با توجه به اهمیت گیاه ترخون (Artemisia dracuunculus L.) از نظر دارویی و مشکلات موجود برای تکثیر آن میتوان از تکنیک کشت بافت برای ازدیاد آن استفاده نمود. هدف از اجرای این مطالعه مقایسه محیط کشتهای متفاوت و محرکهای شیمیایی بر صفات رشدی و ترکیبهای بیوشیمیایی ترخون بود. تیمارهای آزمایش شامل محیط کشتهای موراشیگ و اسکوگ (MS)، گامبورگ (B5) و شنک و هیلدبرانک (SH) و همچنین تنظیمکنندههای رشد کینتین، NAA، 2,4-D به تنهایی و ترکیب NAA + کینتین و ترکیب 2,4-D + کینتین با غلظت 0.5 میلیگرم در لیتر بودند. این تحقیق به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تیمارهای محیط کشت و تنظیمکنندههای رشد اثر معنیداری بر خصوصیات کالوس، گیاهچه باززایی شده، ترکیبهای بیوشیمیایی کالوس، اسانس گیاه و ترکیبهای آن داشت. محیط کشت MS سبب شد درصد بالاتر کالزایی و وزن تر و خشک آن به میزان بیشتری افزایش یابد. بیشترین درصد باززایی (35.5%)، طول ریشه (1.28 سانتیمتر)، وزن خشک ریشه (6.5 گرم) و وزن خشک ساقه (2.6 گرم) در محیط کشت MS، NAA+ کینتین و 2,4-D+ کینتین حاصل شد. همچنین میزان فلاونوئید، میزان فنول و ترکیبهای فنولی در کالوس ترخون در محیط کشت MS، NAA+ کینتین و 2,4-D+ کینتین بالاتر بود. میزان اسانس (2.42%) و اوسیمون (5.78%) در محیط کشت MS، NAA+ کینتین و 2,4-D+ کینتین بیشتر از سایر تیمارها بود. همچنین درصد استراگول با کاربرد 2,4-D افزایش یافت و NAA سبب افزایش درصد اوسیمون، لیمونن و لینانول موجود در اسانس گردید. درصد لیمونن با کاربرد تنهای NAA و درصد لینانول در تیمار 2,4-D+ کینتین بیشتر از سایر تیمارها بود. نتایج نشان داد که بالاترین شاخص رشدی، ترکیب بیوشیمیایی و اسانس در محیط کشت پایه MS حاوی (تنظیمکنندههای رشد) مشاهده شد. همچنین کاربرد کینتین به همراه NAA و 2,4-D سبب بهبود رشد کالوس، باززایی، اسانس و برخی ترکیبهای موجود در اسانس ترخون گردید.
محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکیزاده تفتی؛ امیرحسین طالبپور؛ جمال حسنی؛ خلیل کریمزاده اصل؛ سمانه اسدی صنم
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 بهمنظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعهای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتیمتر، بهترتیب برابر 8، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 بهمنظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعهای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتیمتر، بهترتیب برابر 8، 6 و 4 بوته در مترمربع)، زمان (سال اول و دوم پس از کشت) و مکان (آذربایجانشرقی، کردستان و تهران (دماوند)) بود. صفات اندازهگیری شده شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر تراکم، مکان و زمان و اثر متقابل آنها بر کلیه صفات معنیدار بود. نتایج نشان دادند که بیشترین عملکرد ماده خشک (1147 کیلوگرم در هکتار) در سالهای اول و دوم در تهران در تراکم 8 بوته در مترمربع بدست آمد. کردستان با 2.25% و آذربایجانشرقی با 0.43% بهترتیب بالاترین و پایینترین درصد اسانس را داشتند. در بررسی اثر متقابل تراکم در مکان بر تغییرات عملکرد اسانس بیشترین عملکرد اسانس در کردستان و دماوند و در تراکم 8 بوته در مترمربع بهترتیب به میزان 21.73 و 17.88 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. آویشن کرکآلود در تراکمهای بالا تولید بیشتر ماده خشک و عملکرد اسانس را نشان داد که این موضوع نشاندهنده استقرار و سازگاری آویشن کرکآلود در مناطق مختلف دیم کشور بهویژه منطقه دیمخیز دماوند و کردستان است.
بابک بحرینی نژاد؛ مهدی میرزا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.196.94.2.1576.1610 آویشن دنایی با نام علمی Thymus daenensis Celak یکی از گونههای انحصاری کشور ایران میباشد. از آنجا که این گونه یکی از باارزشترین گیاهان دارویی منطقه زاگرس مرکزی است، بهرهبرداری بیرویه آن را در معرض خطر انقراض قرار داده است. تکنیک رجبندی (Ordination) ازجمله روشهایی میباشد که ارتباط بین گیاه و متغیرهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.196.94.2.1576.1610 آویشن دنایی با نام علمی Thymus daenensis Celak یکی از گونههای انحصاری کشور ایران میباشد. از آنجا که این گونه یکی از باارزشترین گیاهان دارویی منطقه زاگرس مرکزی است، بهرهبرداری بیرویه آن را در معرض خطر انقراض قرار داده است. تکنیک رجبندی (Ordination) ازجمله روشهایی میباشد که ارتباط بین گیاه و متغیرهای محیطی را بررسی میکند. بهمنظور بررسی تأثیر عوامل اکولوژیک بر ترکیبهای اسانس، تعداد 8 رویشگاه آویشن دنایی در استان اصفهان شناسایی و پس از جمعآوری اندامهای هوایی گیاه و اسانسگیری، ترکیبهای آن شناسایی گردید. 24 عامل بیواقلیمی، خاک و توپوگرافی در رویشگاهها برای آنالیز رجبندی تعیین شد. نتایج نشان داد عوامل ارتفاع، متوسط دما در مرطوبترین فصل، همدمایی، میزان بارندگی در مرطوبترین فصل، میزان بارندگی سالانه، میزان بارندگی در خشکترین فصل و دامنه درجه حرارت سالانه، درصد رس، سنگریزه، ماده آلی، نیتروژن و پتاسیم قابل جذب از تأثیرگذارترین عوامل بر ترکیبهای اسانس بودند. تیمول بهعنوان ترکیب اصلی این گونه تحت تأثیر تغییرات دامنه درجه حرارت سالانه، ارتفاع و شیب قرار گرفت. درصد شن خاک و متوسط دما در مرطوبترین فصل ازجمله مهمترین عوامل تأثیرگذار بر تولید کارواکرول بودند. یافتههای حاصل از این مطالعه میتواند نقش ارزشمندی در مدیریت کشت و توسعه آویشن در عرصههای منابع طبیعی و کشاورزی بهویژه با توجه به نوع ترکیبهای مورد نیاز در صنایع دارویی و بهداشتی داشته باشد.
مهدی پناهیان گیوی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.309.94.2.1575.1610 بهدلیل بحران آب آبیاری و لزوم مدیریت منابع آب و نیز نقش مثبت عناصری مانند روی در کاهش اثرهای منفی تنش خشکی، آزمایشی مزرعهای بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی تعاونی یاشیل باخار اردبیل اجرا شد. در این پژوهش، عملکرد و اجزای آن و تولید ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.309.94.2.1575.1610 بهدلیل بحران آب آبیاری و لزوم مدیریت منابع آب و نیز نقش مثبت عناصری مانند روی در کاهش اثرهای منفی تنش خشکی، آزمایشی مزرعهای بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی تعاونی یاشیل باخار اردبیل اجرا شد. در این پژوهش، عملکرد و اجزای آن و تولید اسانس گشنیز (Coriandrum sativum L.) در واکنش به محلولپاشی سولفات روی در شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح آبیاری (آبیاری بعد از 70، 100، 130 و 160 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس A) و سه سطح محلولپاشی سولفات روی (شاهد (محلولپاشی با آب) و محلولپاشی با غلظتهای سه (1Zn) و شش (2Zn) در هزار) بودند. تیمارهای آبیاری و محلولپاشی بهترتیب در کرتهای اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب اُفت تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیکی و دانه گردید. محلولپاشی با سولفات روی در سطح Zn2 موجب افزایش معنیدار تعداد چتر در بوته (10.7)، عملکرد بیولوژیکی (21.1%) و محصول دانه (21.2%) شد. درصد اسانس دانه گشنیز تحت تنش خشکی 2/49% افزایش یافت، ولی عملکرد اسانس (1.02 کیلوگرم در هکتار) در نتیجه تنش خشکی کاهش پیدا کرد. عملکرد اسانس با کاربرد روی با غلظت شش در هزار 27.4% افزایش معنیداری یافت. تفاوت معنیداری از لحاظ آماری بین سطوح محلولپاشی سه و شش در هزار روی وجود نداشت. بنابراین، محلولپاشی روی با غلظت سه در هزار در مناطق با شرایط آب و هوایی و خاک مشابه محل اجرای طرح برای بهبود تولید محصول و اسانس گشنیز توصیه میگردد.
بهرخ شعبانی؛ رسول رضائی؛ حبیب الله چارهگانی؛ امین صالحی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.323.94.2.1576.1607 بیماری بلایت باکتریایی گندم توسط باکتری Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss) ایجاد میشود و یکی از بیماریهای مهم گندم در سراسر دنیا بهشمار میآید. گسترش مقاومت بیماریها به ترکیبهای شیمیایی، نیاز به تحقیق برای کشف عوامل ضدمیکروبی را سبب شده است. مطالعات نشان داده است که اسانسهای گیاهی فعالیت بیولوژیک ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.323.94.2.1576.1607 بیماری بلایت باکتریایی گندم توسط باکتری Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss) ایجاد میشود و یکی از بیماریهای مهم گندم در سراسر دنیا بهشمار میآید. گسترش مقاومت بیماریها به ترکیبهای شیمیایی، نیاز به تحقیق برای کشف عوامل ضدمیکروبی را سبب شده است. مطالعات نشان داده است که اسانسهای گیاهی فعالیت بیولوژیک بر علیه باکتریهای بیمارگر گیاهی القاء میکنند و میتوانند بهعنوان محصولات سالم مورد استفاده قرار گیرند. این ترکیبها کمترین ضرر را برای اکوسیستم دارند و میتوان از آنها بهعنوان جایگزین ترکیبهای سمّی برای کنترل بیماریهای گیاهی استفاده نمود. این مطالعه در جهت ارزیابی فعالیت ضد بیماری اسانسهای بدست آمده از قسمتهای هوایی گیاهان رزماری، پونه و آویشن دنایی بر علیه باکتری Pss روی ارقام پیشتاز، سیروان و چمران گندم در شرایط گلخانه طراحی گردید. در این بررسی مشخص شد که تمام تیمارهای اسانس بهطور معنیداری شدت بیماری بلایت باکتریایی گندم به ویژه روی رقم پیشتاز، و درصد ناحیه نکروز برگها 30 روز پس از مایهزنی باکتری را کاهش دادند. بیشترین کاهش شدت بیماری توسط اسانسهای پونه و آویشن دنایی بدست آمد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که اسانسهای رزماری، پونه و آویشن دنایی قابلیت استفاده بهعنوان عوامل ضدمیکروبی را دارند.