تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی تأثیر عصاره ریشه گیاه قاصدک (Taraxacum officinale L.) بر بهبود بیماران دیابتی نوع دو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی شیمی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران،

2 گروه مهندسی شیمی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

چکیده

سابقه و هدف: در دیابت نوع دو، پانکراس انسولین کافی تولید نکرده یا انسولین تولید شده عملکرد مناسب ندارد. دیابت نوع دو که از آن به عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین نیز یاد می‌شود، شایع‌ترین نوع دیابت در جهان است که معمولاً به دلیل مقاومت سلول‌های بدن نسبت به انسولین رخ می‌دهد. بسیاری از ترکیبات مفید موجود در قاصدک (Taraxacum officinale L.) در افزایش تولید انسولین از پانکراس و کاهش سطح قند خون مؤثر هستند.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش تأثیر عصاره آبی ریشه گیاه قاصدک (dandelion) بر روی میزان کاهش سطح قند خون در بیماران دیابتی نوع دوم در شهر مشهد مطالعه شد. بعد از پاک‌سازی و حذف ناخالصی‌ها، ریشه‌های گیاه قاصدک توسط دستگاه آسیاب خشک گردید. عصاره‌گیری ریشه قاصدک توسط دستگاه سوکسله انجام شد. پس از پایان فرایند عصاره‌گیری، عصاره حاصل برای جداسازی ترکیبات جامد از فیلتر عبور داده شد. عصاره آماده شده به مدت چهار روز، با تناوب روزانه و در دو نوبت توسط بیمار دیابتی منتخب به‌صورت دمنوش مصرف گردید. میزان قند خون بیمار دیابتی هر بار توسط دستگاه گلوکومتر سنجیده شد. سنجش میزان قند خون در هر روز، یک ساعت و دو ساعت (برای بررسی میزان پایداری) پس از صرف نوبت دوم عصاره انجام گردید. بیمار در مدت انجام تحقیق از هیچ گونه مکمل و دارویی به منظور کاهش سطح قند خون استفاده نکرد. از آنجایی که نوسان قند خون در شرایط ناشتا در شروع هر روز به عوامل مختلفی مانند شرایط روحی، جسمی، تغذیه و به‌طور خاص عصبی بستگی دارد، برای کم کردن میزان خطا، اندازه‌گیری قند خون ناشتا به‌عنوان شاهد، یک ماه قبل و یک ماه بعد از مصرف عصاره نیز انجام شد.
نتایج: این بررسی نشان داد که میزان قند خون با افزایش تعداد روز مصرف عصاره ریشه‌ گیاه قاصدک و افزایش دفعات مصرف در هر روز، کاهش قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. براساس داده‌های حاصل از اندازه‌گیری میزان قند خون در بازه‌های زمانی مختلف، میانگین چهار روزه قند خون فرد دیابتی یک ماه قبل از مصرف عصاره عدد 233 بود که این عدد یک ماه بعد از مصرف عصاره به میزان 81 واحد کاهش یافته و به عدد 152 رسید؛ ازاین‌رو براساس نتایج حاصل، مصرف عصاره ریشه این گیاه باعث کاهش 35% در میزان قند خون گردید. بررسی اثر متقابل تعداد روز استفاده از عصاره ریشه قاصدک و ساعت استفاده از آن نیز نشان داد که کاهش همزمان میزان قند خون با افزایش تعداد روز مصرف عصاره و تعداد دفعات مصرف در هر روز قابل ملاحظه است. نتایج حاصل از آنالیز واریانس برای پاسخ میزان قند خون نیز حکایت از آن داشت که اثر فاکتورهای A (تعداد روز استفاده از عصاره) و B (ساعت استفاده از عصاره) نیز با P-value بسیار کمتر از 0.05، بر کاهش میزان قند خون معنی‌دار هستند. طبق نتایج حاصل از بهینه‌سازی عددی داده‌ها در محدوده مورد بررسی، با مصرف حداقل چهار روزه عصاره و دو نوبت در هر روز می‌توان سطح میزان قند خون را به 150.167 رساند.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی این پژوهش تأثیر مثبت عصاره ریشه گیاه قاصدک را در درمان بیماری دیابت نوع دو نشان می‌دهد. روند کاهشی میزان قند خون با افزایش تعداد روزهای مصرف و نیز افزایش تعداد دفعات مصرف در هر روز، حکایت از آن دارد که استفاده طولانی‌مدت از این عصاره می‌تواند اثرهای پایدارتری بر کاهش قند خون افراد دیابتی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
- Abdanipour, AR., Khatami, SM., Sagha, M., Salimi Nanehkaran, F., Naghizadeh, D. and Bonabi R., 2015. Investigating the effect of Cirsium vulgare hydroethanolic extract on neural stem cells proliferation. Journal of Cell & Tissue, 5(4): 385-391.
- Ahmed, D., Gulfraz, M., Ahmad, M., Tahir, R. and Anwar, P., 2013. Cytoprotective potential of methanolic leaves extract of Taraxacum officinale on CCl4 induced Rats. Pensee Journal, 75(10):
220-227.
- Bokelmann, J.M., 2021. Medicinal Herbs in Primary Care-E-Book: An Evidence-Guided Reference for Healthcare Providers. Elsevier Health Sciences, 710p.
- Choi, J., Yoon, K.D. and Kim, J., 2018. Chemical constituents from Taraxacum officinale and their
α-glucosidase inhibitory activities. Bioorganic & medicinal chemistry letters, 28(3): 476-481.
- Clare, B.A., Conroy, R.S. and Spelman, K., 2009. The diuretic effect in human subjects of an extract of Taraxacum officinale folium over a single day. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 15(8): 929-934.
- El-Nagar, D.M., Al-Dahmash, B.A., Alkahtani, S., Kalu, A.A. and Rady, A., 2022. Dandelion (Taraxacum officinale) seeds extract attenuates hypercholesterolemia in swiss albino mice. Journal of King Saud University-Science, 34(7): 102198.
- Fatima, T., Bashir, O., Naseer,  B. and Hussain, S.Z., 2018. Dandelion: Phytochemistry and clinical potential. Journal of Medicinal Plants Studies, 6(2): 198-202.
- Hernandez-Galicia, E. Aguilar-contreras, A., Aguilar-santamaria, L., Roman-Ramos, R., Chavez-Miranda, A.A. Garcia-Vega, L.M. Flores-Saenz, J.L. and Alarcon-Aguilar, F.J., 2002. Studies on hypoglycemic activity of Mexican medicinal plants, Proceedings of the western pharmacology society. Proceedings of the Western Pharmacology Society 45:118-24.
- Iddrisu, I., Oduro, I. and Tandoh, M.A., 2016. The effect of dandelion leaves and roots on blood glucose in type 2 diabetic patients. Journal of Nutritional Ecology and Food Research, 3(2):
125-132.
- Kania-Dobrowolska, M. and Baraniak, J., 2022. Dandelion (Taraxacum officinale L.) as a source of biologically active compounds supporting the therapy of co-existing diseases in metabolic syndrome. Foods, 11(18): 2858.
- Lis, B. and Olas, B., 2019. Pro-health activity of dandelion (Taraxacum officinale L.) and its food products–history and present. Journal of Functional Foods, 59: 40-48.
- Modaresi, M. and Resalatpour, N., 2012. The effect of Taraxacum officinale hydroalcoholic extract on blood cells in mice. Advances in hematology, Article ID 653412 | https://doi.org/10.1155/2012/653412.
- Murray, M.T., 2020. Taraxacum officinale (Dandelion), 876-878, In Pizzorno, J.E. and Murray, M.T. (Eds.), Textbook of Natural Medicine. 5th edition, Elsevier, 1944p.
- Wirngo, F.E., Lambert, M.N. and Jeppesen, P.B., 2016. The physiological effects of dandelion (Taraxacum officinale) in type 2 diabetes. The review of diabetic studies: RDS, 13(2-3): 113.
- You, Y., Yoo, S., Yoon, H., Park, J., Lee, Y., Kim, S., Oh, K., Lee, J., Cho, H. and Jun, W., 2010. In vitro and in vivo hepatoprotective effects of the aqueous extract from Taraxacum officinale (dandelion) root against alcohol-induced oxidative stress. Food and chemical toxicology, 48(6): 1632-1637.
تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
دوره 39، شماره 3
مهر 1402
صفحه 387-399
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار