زراعت و باغبانی
زهرا بهارمست؛ معظم حسن پور اصیل؛ محمدباقر فرهنگی؛ امیر صحرارو
چکیده
سابقه و هدف: گل مغربی صورتی یکی از معروفترین گونههای دارویی با ارزش اقتصادی بالا در جهان است که در ایران نیز بهعنوان یک گیاه زینتی دارویی کاشته میشود. علاوه بر آن، روغن بذر آن در صنایع دارویی، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. کیفیت محصولات کشاورزی را میتوان با استفاده از ریزمغذیها و کودهای زیستی افزایش داد. از ...
بیشتر
سابقه و هدف: گل مغربی صورتی یکی از معروفترین گونههای دارویی با ارزش اقتصادی بالا در جهان است که در ایران نیز بهعنوان یک گیاه زینتی دارویی کاشته میشود. علاوه بر آن، روغن بذر آن در صنایع دارویی، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. کیفیت محصولات کشاورزی را میتوان با استفاده از ریزمغذیها و کودهای زیستی افزایش داد. از این رو، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر کاربرد قارچ آربوسکولار مایکوریزا و محلولپاشی عنصر روی بر جذب مواد مغذی و ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گل مغربی صورتی (Oenothera speciosa Nutt.) انجام شد.مواد و روشها: این پژوهش در طی یک سال از مهر 1401 تا شهریور 1402 بر روی گل مغربی انجام شد. بدین منظور بذرهای گل مغربی ابتدا به مدت 120 روز در شرایط گلخانه در گلدان اندازه 10 کشت و بعد در زمان انتقال نشاء به گلدان اصلی با گونه مایکوریزا آربوسکولار Glomus intraradices تلقیح شدند و مایهزنی در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح در زمان انتقال نشاء گلدان اصلی انجام گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا و محلولپاشی عنصر روی به شکل سولفات روی در سه سطح صفر (شاهد)، 3 و 5 میلیگرم در لیتر در سه تکرار در مرحله هشت برگی انجام شد. پیش از کاشت گیاه از مخلوط خاک مورد استفاده نمونهبرداری شد و آزمایش فیزیکی و شیمیایی خاک شامل غلظت عنصرهای نیتروژن، پتاسیم، فسفر و کربن زیستتوده انجام شد. صفات مورد بررسی شامل صفات مورفولوژیک (وزن تر و خشک اندام هوایی، تعداد گل در ساقه، قطر گل، طول دوره گلدهی، تعداد برگ، تعداد کپسول، تعداد بذر در کپسول، تعداد شاخه جانبی) و تعداد اسپور مایکوریزا در خاک و صفات فیزیولوژیک شامل کلروفیلهای a، b و کل، کاروتنوئید، فنل و فلاونوئید و آنتیاکسیدان و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز در برگ ارزیابی شدند.نتایج: نتایج نشان داد که در تیمار محلولپاشی با سولفات روی 5 میلیگرم بر لیتر صفات تعداد گل در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد بذر در بوته، عملکرد بذر، تعداد میانگره، تعداد ساقه فرعی و وزن تر و خشک اندام هوایی و صفات فیتوشیمیایی فلاونوئید، آنتیاکسیدان، کاتالاز و پراکسیداز و علاوه بر این عنصرهای فسفر، روی، بور، منگنز، آهن و مس در سطح احتمال 1% تفاوت معنیداری با هم داشتند. در کاروتنوئید و عنصرهای نیتروژن و پتاسیم در سطح احتمال 5% تفاوت معنیداری حاصل شد. اثر تیمار تلقیح با قارچ آربوسکولار مایکوریزا بر صفات تعداد گل در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد بذر در بوته، عملکرد بذر، قطر گل، قطر ساقه، سطح برگ، تعداد برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه و طول دوره گلدهی و علاوه بر این کلروفیل کل، فنل، فلاونوئید، آنتیاکسیدان و کاتالاز و عنصرهای نیتروژن، روی، بور، منگنز، آهن و مس در سطح احتمال 1% تفاوت معنیداری با هم داشتند. صفت تعداد ساقه فرعی، کاروتنوئید و پراکسیداز در سطح احتمال 5% معنیدار بود. اثر متقابل تیمارهای محلولپاشی با سولفات روی 5 میلیگرم بر لیتر و قارچ آربوسکولار مایکوریزا در صفت وزن تر اندام هوایی و کلروفیل کل در سطح احتمال 1% و تعداد گل و کلروفیل a و کاتالاز و عنصر روی در سطح احتمال 5% تفاوت معنیداری مشاهده شد. مقایسه بین تیمارها نشان داد تیمار محلولپاشی با سولفات روی 5 میلیگرم در لیتر همراه با تلقیح قارچ آربوسکولار مایکوریزا بیشترین تأثیر را بر افزایش میزان گلدهی، عملکرد بذر و ترکیبات فنلی و آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز داشت.نتیجهگیری: بهطور کلی میتوان نتیجهگیری کرد که در بین تیمارهای استفاده شده، تیمار محلولپاشی با سولفات روی (5 میلیگرم بر لیتر) همراه با قارچ آربوسکولار مایکوریزا میتواند با تأثیر بر فراهمی عناصر غذایی و افزایش رشد رویشی در حصول عملکرد بالای گل و بذر و افزایش میزان کلروفیلهای a و کل، کاروتنوئید، فلاونوئید، آنتیاکسیدان، کاتالاز و پراکسیداز این گیاه با ارزش مؤثر باشد.
حبیبه نوری داشلیبرون؛ سارا خراسانی نژاد؛ سیدجواد موسوی زاده؛ محمدحسین میرجلیلی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونههای بومی ایران میباشد که در مناطق جنوبی ایران رشد میکند. القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا مانند کلشیسین، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونههای بومی ایران میباشد که در مناطق جنوبی ایران رشد میکند. القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا مانند کلشیسین، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود محصول هدفمند وجود دارد. برای بررسی امکانسنجی القای پلیپلوئیدی در گیاه دارویی اسطوخودوس افراشته، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار کلشیسین در پنج غلظت (0، 0.05، 0.1، 0.2، 0.4 درصد) بهصورت ژل روی مریستم انتهایی گیاه و چهار زمان (8، 16، 24 و 48 ساعت) با سه تکرار و 20 واحد آزمایشی، در شرایط گلخانهای اجرا شد. برای مشاهده تأثیر کلشیسین بر خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی در زمان گلدهی، طول اندام هوایی، تعداد برگ اصلی، تعداد برگ فرعی، تعداد میانگره ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول سنبله، تعداد سنبلهها، تعداد گل در خوشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، سطح برگ، طول میانگره، محتوای فنل کل، میزان فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، میزان قند کل و کیفیت کلروفیل اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای مورد بررسی روی تمامی صفات بجز تعداد برگ اصلی و تعداد میانگره ساقه اصلی و طول ریشه اختلاف معنیدار داشت. بهطوری که نتایج مقایسه میانگینها نشان داد با افزایش غلظت و مدت زمان اعمال کلشیسین، ارتفاع، طول میانگره، تعداد گل و میزان قند کل کاهش و طول سنبله خوشه اصلی و محتوای فنل کل افزایش یافت. بررسیهای فیلوسایتومتری نشان داد که میانگین اندازه ژنوم 0.73 پیکوگرم در گیاهان تحت تیمار کلشیسین با غلظت 0.4% در مدت زمان 48 ساعت بدست آمد، در حالیکه میانگین اندازه ژنوم در تیمار شاهد 0.55 پیکوگرم بود. بقیه گیاهان تیمارشده در زمان و غلظتهای متفاوت میانگین اندازه ژنوم 0.57 را نشان داد. بهطور کلی از نتایج این آزمایش برآورد میشود که اسطوخودوس افراشته برای القای پلیپلوئیدی به کلشیسین پاسخ مثبت نشان دادهاست و چشمانداز روشنی در اصلاح این گیاه با افزایش سطح پلوئیدی آن به این روش وجود دارد.
سونیا امینی؛ عباس حسنی؛ ابوالفضل علیرضالو؛ رامین ملکی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.466.101.3.1575.1610 گل ماهور یا خرگوشک (Verbascum L.) گیاهی علفی، دوساله، دارویی و متعلق به تیره گلمیمون (Scrophulariaceae) میباشد. از گلهای این گیاه برای درمان ناراحتیهای دستگاه تنفس استفاده میشود. در این تحقیق تنوع ژنتیکی گونههای مختلف گل ماهور جمعآوریشده از مناطق مختلف استان آذربایجانغربی براساس برخی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.466.101.3.1575.1610 گل ماهور یا خرگوشک (Verbascum L.) گیاهی علفی، دوساله، دارویی و متعلق به تیره گلمیمون (Scrophulariaceae) میباشد. از گلهای این گیاه برای درمان ناراحتیهای دستگاه تنفس استفاده میشود. در این تحقیق تنوع ژنتیکی گونههای مختلف گل ماهور جمعآوریشده از مناطق مختلف استان آذربایجانغربی براساس برخی نشانگرهای فیتوشیمیایی در راستای اهلیسازی این گیاه ارزشمند مورد بررسی قرار گرفت. تنوع فیتوشیمیایی گونههای مختلف گل ماهور براساس محتوای کاروتنوئید، بتاکاروتن، مقدار فنل کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی (روش FRAP و DPPH) و ترکیبهای فنلی (گالیک اسید، کافئیک اسید، کلروژنیک اسید، روتین، کوماریک اسید، کوئرسیتین، سینامیک اسید و آپیژنین) به روش HPLC در اندام برگ ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که نوع گونه تأثیر معنیداری در سطح احتمال 1% بر میزان کاروتنوئید، بتاکاروتن، فنل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی و ترکیبهای فنلی داشته است. بیشترین میزان کاروتنوئید کل (mg/g DW 76.27)، بتاکاروتن (mg/100 g DW ۸۸/۵)، فنل کل (mg GAE/g DW 32.83)، فلاونوئید کل (mg QE/g DW 7.13) و فعالیت آنتیاکسیدانی به روش DPPH (µg AA/mL 34.66) در برگهای گونه V. sinuatum C. Kochمشاهده شد. نتایج نشان داد که برگهای گونه V. erianthum Benth. بیشترین میزان ترکیبهای کلروژنیک اسید، کوئرسیتین، سینامیک اسید و آپیژنین را دارد، در حالیکه بیشترین مقدار گالیک اسید و کافئیک اسید در V. saccatum مشاهده شد. درمجموع یافتههای این تحقیق نشان داد که تنوع وسیعی از گونههای گل ماهور در استان آذربایجانغربی وجود دارد. گونههای V. erianthum و V. saccatum دارای خصوصیات فیتوشیمیایی منحصر بهفردی بودند که میتوان از آنها برای طراحی برنامههای اصلاحی و نیز بهرهبرداری در صنایع داروسازی استفاده نمود.
مارال سلملیان؛ عظیم قاسم نژاد؛ کامبیز مشایخی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.731.97.5.1575.1593 استفاده از محرکها روشی کارآمد برای افزایش تولید متابولیتهای ثانویه گیاهان دارویی در شرایط برون و درون شیشهای بهشمار میرود. این تحقیق بهمنظور بررسی اثر شوری صفر و 50 میلیمولار، سالیسیلیک اسید و متیلجاسمونات با غلظتهای صفر و 100 میکرومولار در دو محیط کشت جامد و مایع بر صفات بیوشیمیایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.731.97.5.1575.1593 استفاده از محرکها روشی کارآمد برای افزایش تولید متابولیتهای ثانویه گیاهان دارویی در شرایط برون و درون شیشهای بهشمار میرود. این تحقیق بهمنظور بررسی اثر شوری صفر و 50 میلیمولار، سالیسیلیک اسید و متیلجاسمونات با غلظتهای صفر و 100 میکرومولار در دو محیط کشت جامد و مایع بر صفات بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم فنیلآلانین آمونیالیاز (PAL) کالوس گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) در شرایط درون شیشهای انجام شد. این تحقیق با آرایش فاکتوریل دو عاملی بر پایه کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام گردید. محرکهای مورد استفاده، محیط کشت و اثر متقابل آنها تأثیر معنیداری بر صفات اندازهگیری شده داشتند. بیشترین میزان تولید فنل و فلاونوئید، در تیمار اسید سالیسیلیک 100 + شوری 50 و تیمار شوری 50 میلیمولار در محیط کشت جامد دیده شد. تیمارهای شوری 50 میلیمولار، اسید سالیسیلیک 100+ شوری 50 و متیلجاسمونات 100+ شوری 50 در محیط کشت جامد سبب افزایش فعالیت آنزیم PAL نسبت به سایر تیمارها شدند. بین آنزیم فنیلآلانین آمونیالیاز، فنل و فلاونوئید همبستگی مثبت دیده شد. تیمار شوری 50 میلیمولار همچنین سبب افزایش اسید آمینه پرولین شد. بنابراین برای بهبود تولید ترکیبهای ثانویهای مانند فنل، فلاونوئید و همچنین فعالیت آنزیم فنیلآلانین آمونیالیاز در استویا، استفاده از تیمار ترکیبی سالیسیلیکاسید (100 میکرومولار) و شوری (50 میکرومولار) در شرایط کشت جامد توصیه میشود.
بهمن فتاحی؛ وحیده ناظری؛ سیامک کلانتری؛ مرسدس بونفیل
چکیده
گیاه دارویی مریمگلی اصفهانی با نام علمی Salvia reuterana Boiss.، متعلق به تیره نعناعیان و دارای مواد مؤثرهای همچون اسانس، فلاونوئید، رزمارینیک اسید و … میباشد که باعث شده تا این گیاه خواص دارویی مهمی ازجمله ضدباکتریایی و آنتیاکسیدانی را دارا باشد. این پژوهش بهمنظور بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس، ترکیبهای فلاونوئیدی و رزمارینیک ...
بیشتر
گیاه دارویی مریمگلی اصفهانی با نام علمی Salvia reuterana Boiss.، متعلق به تیره نعناعیان و دارای مواد مؤثرهای همچون اسانس، فلاونوئید، رزمارینیک اسید و … میباشد که باعث شده تا این گیاه خواص دارویی مهمی ازجمله ضدباکتریایی و آنتیاکسیدانی را دارا باشد. این پژوهش بهمنظور بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس، ترکیبهای فلاونوئیدی و رزمارینیک اسید در گونههای Salvia reuterana Boiss. و Salvia palaestina Benth. جمعآوری شده از چهار منطقه از ایران میباشد. توسط دستگاه GC/MS، 43 ترکیب شیمیایی از اسانس گونه اولی و 24 ترکیب از اسانس گونه دومی شناسایی گردید که از غالبترین ترکیبهای شیمیایی در گونه S. reuterana میتوان بتا-المن، آلفا-گورجونن، جرماکرن-D، n- هگزیلاستات و اسپاتولنول را نام برد و ترکیبهای غالب در گونه S. palaestina شامل کاریوفیلن، دیهیدرو کاروئول، جرماکرن-D، لینالول و اسپاتولنول بودند. عصاره دیاتیل اتری برگ بهمنظور تعیین فلاونوئید کل و رزمارینیک اسید و شناسایی ترکیبهای فلاون، به دستگاه LC-DAD-ESI-MS تزریق گردید. نتایج نشان داد که میزان فلاونوئید کل در گونه S. palaestina 35/3828 میکروگرم بر گرم و در گونه S. reuterana بین 76/3252 تا 92/5132 متغیر است. میزان رزمارینیکاسید نیز در گونه S. reuterana 122-46/98 میکروگرم بر گرم و در گونه S. palaestina72/19 میکروگرم بر گرم است. همچنین چندین ترکیب فلاونی نیز شناسایی گردید. نتایج نشان داد کهمیزان فلاونوئید در دو گونه تقریباً برابر اما میزان فلاونوئید گونه S. reuterana در منطقه شهمیرزاد افزایش معنیداری نسبت به بقیه مناطق نشان داد. میزان رزمارینیک اسید در تمامی جمعیتهای گونه S. reuteranae بیشتر از S. palaestina بود.
