صفیه بی نوا؛ علیرضا یاوری؛ مجید شکرپور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونهها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندامهای مختلف برگ، گل، ساقه و گیاه کامل بهترتیب 3.2، 2.6، 0.4 و 2.3 درصد (وزنی به وزنی) بدست آمد. بیشترین اجزای شیمیایی شناسایی شده در گیاه کامل و گل (26 ترکیب) و کمترین آنها در ساقه (23 ترکیب) ملاحظه گردید. نتایج آنالیز ترکیبهای اسانس نشان داد که آلفا- ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، بتا-اودِسمول، دلتا-کادینن و آلفا-ترپینئول اجزای اصلی اسانس برگ بودند. ترکیبهای عمده اسانس گل شامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، بتا-اودسمول و گاما-کادینن بودند. در اسانس ساقه ترکیبهای آلفا-ترپینیل استات، لینالول، لینالول استات، 8،1-سینئول و آلفا-ترپینئول به فراوانی دیده شد. در اسانس گیاه کامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، گاما-کادینن و آلفا-ترپینئول بیشترین ترکیبهای اسانس را به خود اختصاص دادند. وجود تنوع شیمیایی در اسانس گیاه کامل و اندامهای مختلف این گیاه میتواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز بهنژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.
محمود نادری حاجیباقرکندی؛ فاطمه سفیدک؛ ابراهیم عزیزی؛ محمدرضا پورهروی
چکیده
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. بهعلت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، بهطوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت میشود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر ...
بیشتر
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. بهعلت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، بهطوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت میشود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر و بازده و درصد ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، تحقیق در مورد مدت زمان بهینه تقطیر که با کمترین مصرف انرژی بتوان بهترین کمیت و کیفیت را از اسانس هر گیاهی بدست آورد، همواره مورد توجه محققان بوده است. بنابراین در این تحقیق، تأثیر هشت زمان مختلف اسانسگیری بر روی بازده و اجزای تشکیلدهنده اسانس برگبو مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور برگهای این گیاه از باغ گیاهشناسی ملی ایران (تهران) در تیرماه 1388 جمعآوری و پس از خشککردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس آنها استخراج گردید. اسانسها به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونش شعلهای و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیفسنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس برگ بو (w/w نسبت به وزن خشک) برای زمانهای 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 دقیقه بهترتیب برابر 35/1%، 92/1%، 97/1%، 2%، 31/2%، 49/2%، 58/2% و 60/2% بدست آمد که بررسی آماری عدم تفاوت معنیدار بازده اسانس در سه مدت زمان 90، 105 و 120 دقیقه را نشان داد. بنابر نتایج این تحقیق، مدت زمان بهینه از نظر بازده کمی برای استخراج اسانس برگ گیاه برگبو زمان 90 دقیقه میباشد. همچنین در بررسی آماری میزان ترکیبهای عمده اسانس برگ گیاه برگ بو مشخص شد که ترکیب 8،1-سینئول در زمان 15 دقیقه بالاترین مقدار را در اسانس دارد، در حالی که ترکیب سابینن در زمانهای پس از 45 دقیقه به نهایت مقدار در اسانس میرسد. بنابراین مقدار ترکیب آلفا-ترپینیل استات در اسانس برگ بو در همه مدت زمانهای مورد بررسی، ثابت باقی ماند.
محمود نادری حاجیباقرکندی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدرضا پورهروی؛ مهدی میرزا
چکیده
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. گیاهیست بهصورت درخت و درختچه، همیشه سبز و ناخزان که در شرایط مساعد ارتفاع آن به 15-20 متر میرسد. از اسانس برگبو بهعنوان داروی ضد لارو و نیز برای رفع درد مفاصل، تشنجهای عضلانی، گرفتگی عضلات و ایجاد بیحسی موضعی استفاده میشود. همچنین برگهای آن جهت خوشبو کردن و نیز بهعنوان ادویه در تهیه ترشیجات بکار ...
بیشتر
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. گیاهیست بهصورت درخت و درختچه، همیشه سبز و ناخزان که در شرایط مساعد ارتفاع آن به 15-20 متر میرسد. از اسانس برگبو بهعنوان داروی ضد لارو و نیز برای رفع درد مفاصل، تشنجهای عضلانی، گرفتگی عضلات و ایجاد بیحسی موضعی استفاده میشود. همچنین برگهای آن جهت خوشبو کردن و نیز بهعنوان ادویه در تهیه ترشیجات بکار میرود. در این تحقیق، به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس برگبو کاشته شده در ایران، برگ این گیاه از باغ گیاهشناسی ملی ایران (تهران) و اندامهای مختلف سرشاخه (شامل ساقه، برگ و میوه) آن از باغ گیاهشناسی نوشهر در زمستان 1387 جمعآوری و پس از خشک کردن در سایه، اسانس آنها به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانسها به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی شدند. بازده اسانس (w/w نسبت به وزن خشک) برای برگ نمونه باغ گیاهشناسی ملی ایران 86/3% و برای برگ نمونه باغ گیاهشناسی نوشهر 35/1%، میوه 43/0% و در ساقه 22/0% بدست آمد. در اسانس برگهای برداشت شده از باغ گیاهشناسی ملی ایران، 20 ترکیب شناسایی شده که از بین آنها 8،1-سینئول (0/47%)، سابینن (9/13%) و آلفا-ترپینیل استات (5/11%) اجزای عمده بودند. در نمونههای برداشت شده از نوشهر، 27 ترکیب در اسانس برگ، 37 ترکیب در اسانس میوه و 24 ترکیب در اسانس ساقه شناسایی شدند. از بین ترکیبهای موجود در اندامهای مورد بررسی، برخی ترکیبها ازجمله 8،1-سینئول (2/58%)، آلفا-ترپینیل استات (0/10%) و سابینن (2/7%) در اسانس برگ، 8،1-سینئول (9/42%)، آلفا-ترپینیل استات (8/16%) و سابینن (7/4%) در ساقه و ترانس–بتا-اوسیمن (8/20%)، 8،1-سینئول (4/14 %)، آلفا-ترپینیل استات (5/8%)، جرماکرن B (8/7%)، آلفا-پینن (6/6%)، جرماکرن D (6%)، سابینن (4/5%) و بتا-پینن (1/5%)، در اسانس میوه بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادهاند. نتایج این تحقیق نشان داد که گرچه بازده اسانس ساقه بسیار کمتر از برگ است، اما اسانس این دو اندام از نظر ترکیب مشابه میباشند، در حالی که اسانس میوه دارای میزان 8،1-سینئول پایینتر از برگ و ساقه بوده و در عوض دارای مقدار قابل توجهی ترانس-بتا-اوسیمن است. همچنین اسانس برگ نمونه تهران بازده اسانس بالاتر ولی میزان 8،1-سینئول پایینتری دارد.
