فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
پویا آروین؛ رعنا فیروزه
چکیده
در این مطالعه، ترکیبهای بیوشیمیایی و کمّیت و کیفیت اسانس گیاه Chenopodium botrys L. رشدیافته در رویشگاه طبیعی واقع در شهرستان راز و جرگلان، استان خراسان شمالی با هدف ارزیابی پتانسیل بیولوژیک و خواص دارویی بررسی شد. نمونه‌برداری از برگ‌ها و سرشاخه‌های گل‌دار این گیاه در مرحله گلدهی کامل انجام شد. محتوای ترکیبهای بیوشیمیایی، ازجمله ترکیبهای ...
بیشتر
در این مطالعه، ترکیبهای بیوشیمیایی و کمّیت و کیفیت اسانس گیاه Chenopodium botrys L. رشدیافته در رویشگاه طبیعی واقع در شهرستان راز و جرگلان، استان خراسان شمالی با هدف ارزیابی پتانسیل بیولوژیک و خواص دارویی بررسی شد. نمونه‌برداری از برگ‌ها و سرشاخه‌های گل‌دار این گیاه در مرحله گلدهی کامل انجام شد. محتوای ترکیبهای بیوشیمیایی، ازجمله ترکیبهای فنلی، فلاونوئیدی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، اندازه‌گیری شد. اسانس سرشاخه‌های گل‌دار به‌همراه برگ‌ها به روش تقطیر با آب استخراج و با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) تجزیه و شناسایی شد. نتایج نشان داد محتوای فنلی، فلاونوئیدی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های متانولی برگ و سرشاخه‌های گل‌دار به‌ترتیب 83.2 و 91.4 (میلی‌گرم اسیدگالیک بر گرم وزن خشک)، 14 و 17 (میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک) و 91 و 77 (میکروگرم بر میلی‌لیتر) بدست آمد. 26 ترکیب در اسانس شناسایی شد. المول (17.2%)، جونیپرکامفور (7.9%) و بولنسول (6.9%) عمده‌ترین ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس را تشکیل دادند. بازده اسانس نیز 0.36% (w/w) بدست آمد. همچنین، عصاره برگ با اختلاف معنی‌دار نسبت به عصاره سرشاخه‌های گل‌دار، حاوی آنتوسیانین بیشتر (3.1 میلی‌گرم سیانیدین-3-گلوکوزید در گرم وزن خشک) بود. به‌طور کلی براساس نتایج می‌توان گفت که گیاه C. botrys منبع قابل ملاحظه‌ای از ترکیبهای آنتی‌اکسیدانی است و انتظار می‌رود بتوان از آن در فرآورده‌های غذایی، دارویی و بهداشتی استفاده کرد.
محمد آقایی؛ عباس حسنی؛ حسین ناظمیه؛ بابک عبدالهی مندولکانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.471.95.3.1575.1607 ترکیبهای پلی‌فنل موجود در گیاهان به‌دلیل اثرهای آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده‌اند. در این پژوهش، به‌منظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی 32 جمعیت وحشی سالیکورنیای (Salicornia iranica Akhani) رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه، میزان کلروفیل، کاروتنوئیدها، فنل کل، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.471.95.3.1575.1607 ترکیبهای پلی‌فنل موجود در گیاهان به‌دلیل اثرهای آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده‌اند. در این پژوهش، به‌منظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی 32 جمعیت وحشی سالیکورنیای (Salicornia iranica Akhani) رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه، میزان کلروفیل، کاروتنوئیدها، فنل کل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در سال 1395 در گروه علوم باغبانی دانشگاه ارومیه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه تنوع بالایی را از نظر ویژگی‌های فیتوشیمیایی مورد اندازه‌گیری داشتند. بیشترین میزان کلروفیل کل با مقدار 12.05 میلی‌گرم در گرم وزن تر مربوط به جمعیت کارخانه ماسه و کمترین مقدار با 0.835 میلی‌گرم در گرم وزن تر مربوط به توده قوشچی I بود. بیشترین (10.41 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم وزن تر) و کمترین (3.7 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم وزن تر) میزان فنل کل به‌ترتیب در جمعیت قوشچی II و جمعیت کارخانه ماسه مشاهده گردید. همچنین جمعیت‌های داشخانه (با 2.12 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن تر) و رودخانه آجی‌چای (با 0.18 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن تر) به‌ترتیب بیشترین و کمترین میزان فلاونوئید کل را داشتند. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی عصاره جمعیت‌های مختلف در محدوده 3.16 (مربوط به جمعیت رودخانه آجی‌چای) تا 70.89% (مربوط به جمعیت میقیطالو) متغیر بود. براساس تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌های مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت‌های رودخانه آجی‌چای و میقیطالو بیشترین فاصله ژنتیکی را از یکدیگر داشتند. یافته‌های کلی این تحقیق نشان داد که جمعیت‌های سالیکورنیا رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه از تنوع قابل‌ملاحظه‌ای به‌ویژه از نظر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی برخوردارند که این می‌تواند در مدیریت ژرم‌پلاسم و اصلاح این گیاه مورد استفاده قرار گیرد.
مائده آهنکوب‌رو؛ جواد فتاحی مقدم؛ رضا فتوحی قزوینی
چکیده
بیوتیپ‌های طبیعی واقع در کلکسیون ژرم‌پلاسم پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری کشور از ذخایر ژنتیکی باارزش در کشور است که شاید مناسب تازه‌خوری نباشند ولی قابلیت استفاده در صنایع فرآوری را دارند. به این منظور از میوه‌های 16 بیوتیپ با کد‌های 6، 8، 15، 21، 24، 25،26، 29، 30، 41، 43، 45، 48، 51، 52 و 53 از این کلکسیون در دو مرحله، 60 روز پس از 50% ...
بیشتر
بیوتیپ‌های طبیعی واقع در کلکسیون ژرم‌پلاسم پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری کشور از ذخایر ژنتیکی باارزش در کشور است که شاید مناسب تازه‌خوری نباشند ولی قابلیت استفاده در صنایع فرآوری را دارند. به این منظور از میوه‌های 16 بیوتیپ با کد‌های 6، 8، 15، 21، 24، 25،26، 29، 30، 41، 43، 45، 48، 51، 52 و 53 از این کلکسیون در دو مرحله، 60 روز پس از 50% شکوفایی گل‌ها (بعد از ریزش خردادماه) و 120 روز بعد از شکوفایی گل‌ها (آغاز بلوغ فیزیولوژی) نمونه‌برداری شد. علاوه‌بر اندازه‌گیری میزان فنل کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، مقداری ترکیبهای فلاونوئیدی شامل هسپریدین، نارینجین، کوئرستین و کاتچین نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار کاتچین و کوئرستین 60 روز پس از 50% شکوفایی گل‌ها و در بیوتیپ 29 مشاهده شد. میزان هسپریدین و نارینجین در بین بیوتیپ‌ها روند متفاوتی داشت و بالاترین مقدار به‌ترتیب در بیوتیپ‌های 43 و 41 در 120 روز بعد از گلدهی مشاهده شد. به‌طور کلی ظرفیت آنتی‌اکسیدانی طی رشد روند کاهشی داشت ولی بیوتیپ‌های 6، 29، 43 و 51 بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی را 60 روز پس از گلدهی داشتند. بالاترین میزان فنل کل در مرحله بلوغ میوه‌ها مشاهده شد. بیوتیپ با شماره 48 بالاترین میزان فنل کل را نسبت به سایر بیوتیپ‌ها نشان داد. به‌طور کلی بیوتیپ‌های 29، 41 و 43 دارای قابلیت بالایی از ترکیبهای فلاونوئیدی هستند که می‌توانند در برنامه‌های اصلاح ژنتیکی رقم و پایه، صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرند.
محمدرضا حسندخت؛ سجاد جعفری
چکیده
در این پژوهش اثر دو دمای صفر و پنج درجه سانتی‌گراد و دو نوع بسته‌بندی دارای تهویه و بدون تهویه بر عمر انباری گیاه دارویی علف‌چشمه (Nasturtium officinale L.) مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات صفاتی از قبیل محتوای اسیدآسکوربیک، فلاونوئیدها، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، محتوای ترکیبهای فنلی کل، رنگ و مواد جامد محلول در طول 14 روز اندازه‌گیری شد. در طول ...
بیشتر
در این پژوهش اثر دو دمای صفر و پنج درجه سانتی‌گراد و دو نوع بسته‌بندی دارای تهویه و بدون تهویه بر عمر انباری گیاه دارویی علف‌چشمه (Nasturtium officinale L.) مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات صفاتی از قبیل محتوای اسیدآسکوربیک، فلاونوئیدها، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، محتوای ترکیبهای فنلی کل، رنگ و مواد جامد محلول در طول 14 روز اندازه‌گیری شد. در طول مدت انبار کردن مقدار فلاونوئیدها کاهش معنی‌داری نشان داد و از 42/46 میلی‌گرم در گرم وزن خشک قبل از انبار کردن به 19/36 میلی‌گرم بعد از 14 روز رسید. محتوای اسید آسکوربیک قبل از انبار کردن 1/68 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر بود؛ به‌طوری که پس از هفت روز این مقدار به 5/63 میلی‌گرم و بعد از 14 روز به 08/55 میلی‌گرم رسید، این تغییرات در سطح 1% معنی‌دار بود. عامل زمان و نوع بسته‌بندی اثر معنی‌داری در سطح 1% بر میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی علف‌چشمه در طول انبار کردن داشتند. مقدار ترکیبهای فنلی کل نیز تنها در اثر تیمار زمان افزایش یافت و از 59/11 میلی‌گرم به 59/13 میلی‌گرم در 100 گرم وزن تر رسید و نوع بسته‌بندی و دما تأثیری بر میزان فنل‌ها نداشتند. البته بسته‌بندی دارای تهویه نسبت به نوع بدون تهویه، آب بافت را بهتر حفظ کرد و نمونه‌های موجود در آن از کیفیت به‌مراتب بهتری برخوردار بودند. در نتیجه بهترین نوع بسته‌بندی، نوع دارای اندکی تهویه و بهترین دما نیز دمای صفر به دلیل تنفس کمتر و حفظ آب و کیفیت ظاهری بهتر بود.
محمد آقایی؛ عباس حسنی؛ رضا درویش‌زاده
چکیده
گیاهانی که انسان مصرف می‌کند شامل ترکیبهای مختلف ازجمله پلی‌فنل‌ها می‌باشد. فنل‌های موجود در رژیم غذایی به‌دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی قابل‌توجه می‌باشند. در این پژوهش میزان فنل کل (با استفاده از معرف فولین) و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (با روش Ferric Reducing Antioxidant Power (FRAP)) 31 توده ریحان بومی ایرانی (Ocimum basilicum L.) با استفاده ...
بیشتر
گیاهانی که انسان مصرف می‌کند شامل ترکیبهای مختلف ازجمله پلی‌فنل‌ها می‌باشد. فنل‌های موجود در رژیم غذایی به‌دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی قابل‌توجه می‌باشند. در این پژوهش میزان فنل کل (با استفاده از معرف فولین) و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (با روش Ferric Reducing Antioxidant Power (FRAP)) 31 توده ریحان بومی ایرانی (Ocimum basilicum L.) با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه‌گیری شد. برای بررسی وجود یا عدم وجود رابطه خطی بین متغیرها از ضریب همبستگی ساده و برای گروه‌بندی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از الگوریتم وارد (ward) براساس ضریب تشابه City block استفاده گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فنل کل مربوط به توده یزد II با 84/19 میلی‌گرم در گرم وزن تر و کمترین میزان آن مربوط به توده همدان با 07/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر بود. همچنین بیشترین میزان ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل مربوط به توده بیرجند با 73/3 میلی‌مول در 100 گرم وزن تر و کمترین میزان آن مربوط به توده شیراز II با 45/0 میلی‌مول در 100 گرم وزن تر بود. همبستگی فنوتیپی بین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل و محتوای فنل کل در توده‌های ریحان r = 0.59 بود. براساس تجزیه خوشه‌ای، توده‌های مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند و توده‌های سنندج III و شیراز II بیشترین فاصله ژنتیکی را از یکدیگر داشتند. همچنین مشخص گردید که روابط ژنتیکی بین توده‌های مورد مطالعه، با منشأ جغرافیایی آنها مطابقت ندارد. البته توده‌های ریحان تنوع قابل ملاحظه‌ای را برای صفات مورد مطالعه نشان دادند که این می‌تواند در مدیریت ژرم‌پلاسم و نیز برای اصلاح گیاه مفید باشد.
