اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
النا حسینی؛ شهرام ارمیده؛ عباس حسین زاده
چکیده
سابقه و هدف: یونجه (Medicago sativa L.) از تیره لگومینوز به علت غنی بودن از لحاظ پروتئین، کلسیم، ویتامین‌ها، خوش خوراکی و درصد کم سلولز در ردیف بهترین گیاهان علوفه‌ای است که به آن طلای سبز می‌گویند. یونجه اولین گیاه زراعی است که اهلی و به عنوان علوفه کشت شده است. سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyllenhal) از آفات مهم مزارع یونجه در ایران است. خسارت ...
بیشتر
سابقه و هدف: یونجه (Medicago sativa L.) از تیره لگومینوز به علت غنی بودن از لحاظ پروتئین، کلسیم، ویتامین‌ها، خوش خوراکی و درصد کم سلولز در ردیف بهترین گیاهان علوفه‌ای است که به آن طلای سبز می‌گویند. یونجه اولین گیاه زراعی است که اهلی و به عنوان علوفه کشت شده است. سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyllenhal) از آفات مهم مزارع یونجه در ایران است. خسارت عمده آن مربوط به مرحله لاروی با تغذیه از برگ‌ها به ویژه در چین اول می‌باشد. رایج‌ترین روش مبارزه با این آفت، استفاده از آفتکشهای شیمیایی است که موجب ایجاد باقیمانده آفت‌کش‌ها، مرگ دشمنان طبیعی، ایجاد مقاومت، آلودگی محیط زیست و پیدایش آفات ثانویه می‌گردد، ازاین‌رو امروزه تحقیقات در جهت جایگزینی سایر ترکیبات مانند آفتکشهای گیاهی بسیار ضروریست . در این تحقیق اثر نیمارین مستخرج از گیاه چریش (Azadirachta indica A .Juss) و ماترین مستخرج از گیاه تلخ بیان، (Sophora flavescens Ait.) روی لاروهای سن دوم و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای بررسی شد.مواد و روش‌ها: بررسی‌های آزمایشگاهی در قالب طرح کرت‌های کاملاً تصادفی و ارزیابی مزرعه‌ای در طرح در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در بهار 1402 در شهرستان نقده انجام شد. حشره‌کش گیاهی ماترین با فرم تجاری روی آگرو و عصاره گیاه چریش با فرم تجاری نیمارین در آزمایش‌ها به‌کار برده شد. زیست‌سنجی روی لارو سن دوم و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه به روش غوطه‌ورسازی برگ میزبان در غلظت‌های هر دو ترکیب انجام شد و شمارش تلفات 24 و 48 ساعت بعد از تیمار انجام گردید. بعد از تعیین LC50 و LC25 ماترین و نیمارین اثر اختلاط آنها روی لاروهای سن دوم و حشرات کامل ارزیابی شد. در این بررسی، غلظت‌های LC50 ماترین،LC50 نیمارین،LC25 نیمارین+ LC25ماترین به همراه تیمار شاهد روی سن دوم لاروی و حشرات کامل استفاده گردید. همچنین تأثیر دوز زیرکشنده (LC25) روی دگردیسی (تبدیل مرحله لاروی به شفیره و تبدیل مرحله شفیرگی به حشره کامل) بررسی شد. آزمایش‌های مزرعه‌ای، در سه مزرعه یونجه تحت تیمارهای نیمارین در غلظت‌های (2000،3000 و ppm4000)، ماترین در غلظت‌های (200، 400 و ppm600) و شاهد (آب) انجام گردید و هر تیمار در سه تکرار به روش هندرسون- تیلتون ارزیابی آنالیز شد .نتایج: نتایج تجزیه پروبیت نشان داد بعد از 48 ساعت میزان LC50 محاسبه شده دو آفت‌کش گیاهی نیمارین و ماترین روی حشرات کامل و لاروهای سن دوم سرخرطومی برگ یونجه به ترتیب 544.65، 50.23، 45.86 و 3.76 پی‌پی‌ام بدست آمد. همچنین تأثیر LC25 هر دو آفت‌کش نشان داد که بیشترین بازدارندگی در تبدیل لارو به شفیره مربوط به تیمار نیمارین 30 درصد و در تبدیل شفیره به حشره کامل مربوط به ماترین 51.50 درصد بود. در آزمایش‌های مزرعه‌ای بیشترین میزان تلفات روی حشرات کامل در غلظت 600 پی‌پی‌ام ماترین با 53.33 درصد و در لاروهای سن دوم مربوط به غلظت 2000 پی‌پی‌ام نیمارین با 27.33 درصد مشاهده شد.نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی‌ها نشان داد که آفت‌کش ماترین در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای قدرت کشندگی بالاتری در مقایسه با آفت‌کش نیمارین روی حشرات کامل و لاروهای سن دوم سرخرطومی برگ یونجه دارد و تأثیر دوز زیرکشنده نیمارین در دگردیسی آفت مؤثرتر بود، ازاین‌رو می‌توان از هر دو آفت‌کش در مدیریت تلفیقی این آفت مهم استفاده کرد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
الیناز استوار؛ سمیرا خدایاری؛ شهرام آرمیده
چکیده
سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین می‌روند. به‌طور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده می‌شود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روش‌های کنترل امن و مؤثر را ایجاب می‌کند. ترکیب‌های گیاهی می‌توانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روش‌های ...
بیشتر
سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین می‌روند. به‌طور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده می‌شود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روش‌های کنترل امن و مؤثر را ایجاب می‌کند. ترکیب‌های گیاهی می‌توانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روش‌های کم خطر باشند. بنابراین در این تحقیق تأثیر اسانس پوست سه گونه مرکبات شامل لیموترش (Citrus limon L.)، پرتقال (C. sinensis L.) و نارنج (C. aurantium L.) روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculatus (F.))، سرخرطومی گندم (Sitophilus granarius L.) و شپشه آرد (Tribolium confusum Duv.)، ارزیابی شد. جهت ارزیابی تأثیر اسانس‌ها روی آفات از تجزیه پروبیت بعد از ۲۴ و ۴۸ ساعت استفاده گردید. بعد از تعیین LC50 و LC25، جهت ارزیابی اثر ترکیبی اسانس‌ها، ترکیب‌های LC25 لیموترش+LC25 نارنج، LC25 لیموترش+LC25 پرتقال و LC25 پرتقال+LC25 نارنج بررسی شدند. هر تیمار در سه تکرار و هر تکرار روی ده حشره کامل دو روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. همچنین، تجزیه اسانس‌ها با GC/MS برای بررسی اجزای اصلی آنها صورت گرفت. بیشترین ترکیب موجود در اسانس پوست هر سه گونه مورد مطالعه لیمونن بود. شاخص LC50 اسانس لیموترش، پرتقال و نارنج روی حشرات کامل سرخرطومی گندم بعد از 24 ساعت به‌ترتیب 3.80، 2.65، 3.11 و بعد از 48 ساعت به‌ترتیب 2.48، 1.93، 2.88 میکرولیتر بر لیتر، روی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات بعد از 24 ساعت به ترتیب 0.23، 2.41، 2.66 و بعد از 48 ساعت به‌ترتیب 0.132، 1.38، 2.35 میکرولیتر بر لیتر و روی شپشه آرد بعد از 24 ساعت به‌ترتیب 5.33، 2.76، 1.35 و بعد از 48 ساعت به‌ترتیب 2.24، 2.49، 0.89 میکرولیتر بر لیتر به‌دست آمد. بررسی اثر ترکیبی اسانس‌ها نشان داد که اثر تیمار LC25 لیمو+LC25 پرتقال روی هر سه آفت از اثر هر یک از اسانس ها به‌تنهایی بیشتر است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، اسانس پوست مرکبات به‌ویژه لیموترش در تولید آفتکشهای زیستی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
فریدون صالحی؛ محمد امین سمیع
چکیده
پسیل معمولی پسته با نام علمیAgonoscena pistaciae Burkhardt and Lauterer (Hem.: Aphalaridae)، به‌عنوان یکی از مهمترین آفات باغ‌های پسته ایران شناخته شده‌است. روش‌های مختلفی مثل استفاده از آفت‌کش‌ها برای کنترل این آفت استفاده شده‌است، اما به دلیل خطرات زیست محیطی و محافظت از منابع طبیعی به‌خصوص در مدیریت سیستم‌های آب و خاک و استفاده از زنجیره غذایی استفاده ...
بیشتر
پسیل معمولی پسته با نام علمیAgonoscena pistaciae Burkhardt and Lauterer (Hem.: Aphalaridae)، به‌عنوان یکی از مهمترین آفات باغ‌های پسته ایران شناخته شده‌است. روش‌های مختلفی مثل استفاده از آفت‌کش‌ها برای کنترل این آفت استفاده شده‌است، اما به دلیل خطرات زیست محیطی و محافظت از منابع طبیعی به‌خصوص در مدیریت سیستم‌های آب و خاک و استفاده از زنجیره غذایی استفاده از روش‌های دیگر ضروریست. در سال‌های اخیر، استفاده از عصاره‌های گیاهی به دلیل خواص حشره‌کشی که دارند برای کنترل آفات مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این تحقیق تأثیر عصاره‌های اتانولی گیاه آویشن، رزماری، کرچک و تلخه‌بیان روی سن پنجم پورگی پسیل در دمای ºC2±26 و رطوبت نسبی 5±65% و دوره نوری 16: 8 (روشنایی: تاریکی) ارزیابی شد. در آزمایش‌های زیست‌سنجی دیسک‌های برگی در غلظت‌های مختلف عصاره‌ها با استفاده از برج پاشش روی پوره‌های سن پنجم پسیل پسته پاشیده شد و آب مقطر و اتانول به‌عنوان شاهد مورد استفاده قرار‌گرفت و 36 و 72 ساعت بعد از تیمار کردن مرگ و میر محاسبه شد. این آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار برای هر تیمار انجام شد. غلظت کشنده 50% برای عصاره‌های آویشن، رزماری، کرچک، گل تلخه‌بیان و برگ تلخه‌بیان در 36 ساعت پس از تیمار به‌ترتیب 642/386، 207/322، 338/314، 127/25 و 367/94 گرم بر لیتر) محاسبه شد. براساس این نتایج عصاره گل و برگ گیاه تلخه‌بیان در مقایسه با سایر عصاره‌ها روی آفت مؤثرتر است و می‌تواند به‌عنوان گزینه پیشنهادی از میان عصاره‌های بررسی شده مورد توجه قرار گیرد.
حمیدرضا صراف معیری؛ فاطمه پیرایش‌فر؛ نرگس عزیزیان؛ علی‌رضا بلندنظر
چکیده
کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی می‌باشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی، توسعه مقاومت به آفت‌کش‌ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی، به علت کم‌خطر بودن برای انسان و پستانداران، ...
بیشتر
کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی می‌باشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی، توسعه مقاومت به آفت‌کش‌ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی، به علت کم‌خطر بودن برای انسان و پستانداران، تجزیه سریع و خطرات به‌مراتب کمتر زیست‌محیطی، توجه خاصی را به‌عنوان عوامل جایگزین آفتکشهای شیمیایی به خود جلب کرده‌اند. در این پژوهش سمّیت تماسی 9 ترکیب فرموله شده بر پایه اسانس‌های گیاهی شامل رزماری، پونه، نعناع فلفلی و دارچین همراه با عصاره میوه زیتون تلخ به روش غوطه‌ورسازی روی ماده بالغ کنه تارتن دولکه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها در دمای 1±25 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5±70% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که از میان تیمارهای مورد بررسی، ترکیب فرموله شده بر پایه عصاره میوه زیتون تلخ و اسانس‌های رزماری و نعناع فلفلی (زیتون تلخ 5%+ نعناع فلفلی 2%+ رزماری 2%)، به‌طور معنی‌داری بیشترین میزان کشندگی و کمترین مقدار LC50 و LC90 (به‌ترتیب 399/3 و 102/10 میلی‌لیتر بر لیتر) را 24 ساعت پس از تیمار روی مرحله بالغ کنه تارتن دولکه‌ای داشته است و توانمندی قابل‌توجهی را در مدیریت این آفت داراست.
جعفر حسین‌زاده؛ حسین فرازمند؛ یونس کریم‌پور
چکیده
برای یافتن مواد حشره‌کش جدید که تجدیدشونده، سازگار با محیط زیست و به آسانی قابل تهیه باشند، اسانس میوه سرو کوهی (Thuja occidentalis L.)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne)، در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و آنالیز اسانس میوه سرو کوهی به‌وسیله گاز کروماتوگرافی (GS/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 22 ماده مختلف است که مهمترین ...
بیشتر
برای یافتن مواد حشره‌کش جدید که تجدیدشونده، سازگار با محیط زیست و به آسانی قابل تهیه باشند، اسانس میوه سرو کوهی (Thuja occidentalis L.)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne)، در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و آنالیز اسانس میوه سرو کوهی به‌وسیله گاز کروماتوگرافی (GS/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 22 ماده مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: آلفا-توجون (64/49%)، فنکون (06/14%) و بتا-توجون (98/8%). این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد)، انجام شد. اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 2 ± 30 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 60% و در تاریکی انجام شد. تیمارها شامل 5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد، که هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ 7 تا 14 روزه بود. نتایج نشان داد که اسانس مورد استفاده کشندگی معنی‌داری را در 24 ساعت از خود روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه نشان داد. مقدار LC50 برای اسانس میوه سرو کوهی (T. occidentalis)، در این آزمایش 246 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید.
