بیوتکنولوژی
فرید نورمند موید
چکیده
سابقه و هدف: ماریتیغال یا خارمریم با نام علمی Silybum marianum L. از گیاهان مهم دارویی است که جایگاه خاصی را در صنایع دارویی پیدا کرده است. خارمریم گیاهی یک‌ساله یا دوساله است که دارای مواد مؤثره از نوع ترکیبات فلانوئیدی می‌باشد که بیشتر در دانه‌های گیاه ذخیره می‌شود. مجموعه مواد مؤثره این گیاه به سیلیمارین معروف است. سیلیمارین به‌عنوان ...
بیشتر
سابقه و هدف: ماریتیغال یا خارمریم با نام علمی Silybum marianum L. از گیاهان مهم دارویی است که جایگاه خاصی را در صنایع دارویی پیدا کرده است. خارمریم گیاهی یک‌ساله یا دوساله است که دارای مواد مؤثره از نوع ترکیبات فلانوئیدی می‌باشد که بیشتر در دانه‌های گیاه ذخیره می‌شود. مجموعه مواد مؤثره این گیاه به سیلیمارین معروف است. سیلیمارین به‌عنوان ماده دارویی ضد سرطان شناخته شده است. سیستم‌های کشت سلولی می‌توانند برای کشت در مقیاس وسیع سلول‌های گیاهی برای تولید متابولیت‌های ثانویه استفاده شوند. هدف از این تحقیق، مطالعه اثر ژنوتیپ، ریزنمونه، تیمارهای فیتوهورمونی و نوع کالوس بر میزان سنتز مواد مؤثره در کالوس‌های ماریتیغال با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی مایع با فشار بالا (HPLC) بود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق برای تولید گیاهچه استریل ماریتیغال، از محلول‌های tween-20، اتانول 70%، آب اکسیژنه و شستشو با آب مقطر استریل برای ضد‌عفونی بذر استفاده شد. سپس بذرهای استریل به محیط کشت آب و آگار (12 گرم در لیتر) استریل شده منتقل و در شرایط تاریکی و دمای 25 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 15 روز نگهداری و پس از جوانه‌زنی و کمی رشد به شرایط روشنایی انتقال داده شدند. سپس آزمایشی با استفاده از دو ژنوتیپ مجارستان و برازجان، ریزنمونه لپه و هیپوکوتیل، محیط کشت موراشیگ و اسکوک (MS) و تیمارهای هورمونی 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid (2,4-D) (1، 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر) و بنزیل آمینو پورین (BAP) (0.25 و 0.5 میلی‌گرم در لیتر) در شرایط تاریکی و در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی انجام شد. کالوس‌های تولید شده پس از 30 روز به محیط کشت MS منتقل و با نصف هورمون‌ها واکشت شدند. چربی‌زدایی و استخراج مواد مؤثره از کالوس، به‌ترتیب با استفاده از حلال‌های پترولیوم اتر و متانول انجام شد. اجزای سیلیمارین با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با فشار بالا به اجزای تاکسیفولین، سیلیکریستین، سیلیدیانین، سیلیبین و ایزوسیلی‌بین تفکیک شدند. آنالیز آماری داده‌ها با نرم‌افزار spss انجام شد.نتایج: نتایج آزمایش نشان‌دهنده تأثیر تیمارهای مختلف ریزنمونه، اکوتیپ و هورمون‌ها بر میزان ترکیبات فلاونوییدی سیلیمارین (تاکسیفولین، سیلیکریستین، سیلیدیانین، سیلیبین، ایزوسیلی‌بین) در عصاره ماریتیغال می‌باشد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین مقادیر فلاونولیگنان‌ها در کالوس‌های حاصل از آزمایش نشان داد که بیشترین مقدار تاکسیفولین مربوط به ریزنمونه هیپوکوتیل بود. بیشترین مقدار سیلیکریستین مربوط به رقم مجارستان و مقدار 5 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D بود. بیشترین مقدار سیلیدیانین مربوط به رقم مجارستان، مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 0.25 میلی‌گرم در لیتر BAP بود. بیشترین مقدار سیلیبین مربوط به رقم مجارستان، ریزنمونه هیپوکوتیل، مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 0.25 میلی‌گرم در لیتر BAP تعلق داشت. بیشترین مقدار ایزوسیلی‌بین مربوط به رقم مجارستان، ریزنمونه هیپوکوتیل و مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D بود. بیشترین مقدار سیلیمارین مربوط به رقم مجارستان، مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 0.5 میلی‌گرم در لیتر BAP بود.نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که ارقام اصلاح شده ماریتیغال از قبیل مجارستان مواد مؤثره بیشتری نسبت به توده‌های بومی دارند. در تولید مواد مؤثره، نوع ریزنمونه اهمیت بیشتری نسبت به حجم و نوع کالوس حاصل از آن دارد. به‌طوری که ریزنمونه هیپوکوتیل با کالوس‌های کوچک و غیر جنین‌زا نسبت به لپه با کالوس‌های حجیم و جنین‌زا درصد تولید مواد مؤثره بالایی داشت. در ضمن، مقادیر پایین هورمون‌های اکسین و سیتوکینین مؤثرتر از مقادیر بالای آنها در تولید مواد مؤثره بودند.
هوشنگ یادگاری؛ عیسی خمری؛ محمد سالاری؛ براتعلی فاخری؛ مریم رحیمی؛ فاطمه بیدرنامنی
چکیده
ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی است یک‌ساله، از خانواده گل ستاره‌ای‌ها که خاک‌های سبک و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد. مهمترین ترکیبی که از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود سیلیمارین نام دارد که در درمان امراض کبدی، هپاتیت، سیروز کبدی و پیشگیری از سرطان کبد کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول هدف استفاده از کودهای مختلف و تلفیق ...
بیشتر
ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی است یک‌ساله، از خانواده گل ستاره‌ای‌ها که خاک‌های سبک و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد. مهمترین ترکیبی که از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود سیلیمارین نام دارد که در درمان امراض کبدی، هپاتیت، سیروز کبدی و پیشگیری از سرطان کبد کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول هدف استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، بدست آوردن بیشترین عملکرد دانه و کیفیت مواد مؤثره است. به‌منظور بررسی تأثیر کودهای مختلف و تلفیق آنها بر برخی خصوصیات کمّی و کیفی ماریتیغال، در سال زراعی 1393-1392 طرح کرت‌های خرد شده در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. در این تحقیق عامل اصلی شامل ژنوتیپ مجارستان (A1) و توده مشهدی (A2) و عامل فرعی شامل کاربرد کودهای مختلف مانند تیمار شاهد، کود دامی، کود شیمیایی (اوره+ فسفات آمونیوم+ سولفات پتاسیم)، قارچ میکوریزا گلوموس‌موسه‌آ (Glomus mosseae)، ترکیب نیتروکسین، بیوسولفور و بیوسوپر فسفات، ترکیب کود شیمیایی و کود دامی، ترکیب قارچ میکوریزا و کود دامی و کود نانو کلات آهن بود. نتایج نشان داد، بین ژنوتیپ مجارستان و توده مشهد اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. در مجموع قارچ میکوریزا گلوموس‌موسه‌آ (Glomus mosseae) بهترین تیمار در بین تیمارهای کودی در گیاه ماریتیغال بود و موجب افزایش رشد و فعالیت بهتر رنگریزه‌های فتوسنتزی گردید، همچنین باعث بهبود عملکرد دانه و افزایش سیلیمارین گیاه ماریتیغال شد.
سکینه طاهرنیای مژدهی؛ مسعود اصفهانی؛ داوود بخشی؛ بابک ربیعی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر فیلوکرون و میزان مواد مؤثره گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تاریخ کاشت (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و 3 تراکم بوته (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو منطقه رشت و رودبار در استان گیلان در سال 88-1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که فیلوکرون تحت تأثیر ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر فیلوکرون و میزان مواد مؤثره گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تاریخ کاشت (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و 3 تراکم بوته (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو منطقه رشت و رودبار در استان گیلان در سال 88-1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که فیلوکرون تحت تأثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته قرار گرفته و با تأخیر در تاریخ کاشت از اول مهر تا 10 آبان، فیلوکرون کاهش و سرعت ظهور برگ افزایش یافت. بیشترین سرعت ظهور برگ در هر دو مکان از تاریخ کاشت 20 مهر (6/8 و 7/7 روز به‌ترتیب در رشت و رودبار) بدست آمد. با افزایش تراکم بوته نیز فیلوکرون افزایش یافت و کمترین مقدار فیلوکرون و به‌عبارتی بیشترین سرعت ظهور برگ از مزرعه رودبار و تراکم 4 بوته در مترمربع (7/7 روز) بدست آمد. اثر تاریخ کاشت بر میزان ماده مؤثره سیلیبین بذر در مزرعه رودبار معنی‌دار بود (872/1 میلی‌گرم در گرم وزن خشک در تاریخ کاشت اول مهر)، اما در مزرعه رشت، تاریخ کاشت اثر معنی‌داری بر میزان سیلیبین نداشت. اثر تراکم بوته نیز در هیچ یک از دو منطقه آزمایش بر میزان سیلیبین و عملکرد سیلیبین در هکتار معنی‌دار نبود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نیز اثر تاریخ کاشت را بر میزان سیلیبین و اثر متقابل مکان در تاریخ کاشت را بر عملکرد سیلیبین در هکتار معنی‌دار نشان داد. به‌طوری که بیشترین مقدار عملکرد سیلیبین (31/1 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت اول مهر در منطقه رودبار بدست آمد. براساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که تأخیر در کاشت باعث افزایش سرعت ظهور برگ و آمادگی گیاه برای زمستان‌گذرانی می‌شود، اما تأثیری در افزایش ماده مؤثره آن ندارد.
مجید شکرپور؛ سید ابوالقاسم محمدی؛ محمد مقدم؛ سید علی ضیایی؛ عزیز جوانشیر
دوره 24، شماره 3 ، آبان 1387، ، صفحه 278-292
چکیده
به منظور بررسی رابطه بین نشانگرهای مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی در گیاه ماریتیغال (Silybum marianum L.)، 32 اکوتیپ جمع‌آوری شده از نواحی مختلف کشور به همراه دو رقم خارجی بوداکالازی و CN seeds ارزیابی شدند. تجزیه همبستگی کانونیک بین 8 صفت مورفولوژیکی و 7 ترکیب فلاونولیگنانی تشکیل دهنده سیلیمارین نشان داد که دو متغیر اول کانونیک دارای همبستگی ...
بیشتر
به منظور بررسی رابطه بین نشانگرهای مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی در گیاه ماریتیغال (Silybum marianum L.)، 32 اکوتیپ جمع‌آوری شده از نواحی مختلف کشور به همراه دو رقم خارجی بوداکالازی و CN seeds ارزیابی شدند. تجزیه همبستگی کانونیک بین 8 صفت مورفولوژیکی و 7 ترکیب فلاونولیگنانی تشکیل دهنده سیلیمارین نشان داد که دو متغیر اول کانونیک دارای همبستگی کانونیک قابل توجه و معنی‌دار بودند. ضرایب همبستگی کانونیک نشان داد که اکوتیپهای دارای وزن هزاردانه بیشتر و تاریخ گلدهی، ارتفاع بوته، قطر کاپیتول و عملکرد دانه کمتر دارای سیلیکریستین و سیلیبین بیشتر و سیلیدیانین کمتری بودند. به عبارت دیگر، دانه‌های درشت‌تر، سیلیبین بیشتر و سیلیدیانین کمتری داشتند. نتایج نشان داد که از 415 نشانگر AFLP، 37 نشانگر مثبت با فلاونولیگنان‌ها و 29 نشانگر مثبت با صفات مورفولوژیکی دارای رابطه معنی‌دار بودند. بیشترین تغییرات تبیین شده توسط نشانگرهای مثبت مربوط به تاکسیفولین (54%) و سیلیدیانین (45%) بود. بیش از 40 درصد تغییرات مربوط به وزن هزاردانه، ارتفاع بوته و تاریخ گلدهی توسط نشانگرهای مثبت شناسایی شده توجیه گردید. نتایج این مطالعه حاکی از آنست که می‌توان بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی و نیز داده‌های مولکولی به خوبی برخی از خصوصیات کیفی و کمی مواد مؤثره را در ماریتیغال مورد پیش‌بینی قرار داد.
