اثرات بیولوژیک اسانسها و عصارهها
هانیه محسنی فاضل؛ حمید دهقان زاده؛ کریم نوزاد نمینی؛ حسین حسینی؛ حسین زینلی
چکیده
سابقه و هدف: تاجخروس (Amaranthus retroflexus L.) یکی از مهمترین علفهای هرز جهان و از نظر میزان خسارت وارده بر گیاهان زراعی سومین علف هرز غالب دولپهای در سطح جهان است. کاهش مصرف علفکشهای شیمیایی از طریق جایگزینی روشهای غیر شیمیایی در مدیریت پایدار کشاورزی توصیه میشود و استفاده از تأثیر دگرآسیبی گیاهان یکی از این روشهاست. از سویی، حساسیت ...
بیشتر
سابقه و هدف: تاجخروس (Amaranthus retroflexus L.) یکی از مهمترین علفهای هرز جهان و از نظر میزان خسارت وارده بر گیاهان زراعی سومین علف هرز غالب دولپهای در سطح جهان است. کاهش مصرف علفکشهای شیمیایی از طریق جایگزینی روشهای غیر شیمیایی در مدیریت پایدار کشاورزی توصیه میشود و استفاده از تأثیر دگرآسیبی گیاهان یکی از این روشهاست. از سویی، حساسیت گیاهان در مراحل مختلف رشد به دگرآسیبی متفاوت میباشد.مواد و روشها: به منظور بررسی اثرهای دگرآسیبی عصاره آبی و اتانولی اندامهای هوایی اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) بر مراحل رشدی گیاه هرز تاجخروس (Amaranthus retroflexus)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه شرکت باریج اسانس کاشان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره آبی و اتانولی اکالیپتوس در سه غلظت 50، 75 و 100 درصد و سه تیمار شاهد شامل 4،2- دیکلروفنوکسیاستیکاسید (توفوردی) با غلظت 2 در هزار، آب مقطر و الکل 70% بود. تیمارها در سه مرحله پنج برگی، هفت برگی و ساقهدهی بر روی گیاهان اعمال شدند. اندازهگیری صفات مورد مطالعه در هر سه مرحله رشد یک هفته بعد از اعمال تیمار انجام شد. برای اندازهگیری صفات، 10 بوته از گلدان بهصورت تصادفی انتخاب شد. صفات مورد بررسی شامل طول و عرض برگ، وزن تر و خشک برگهای بوته، وزن تر و خشک ساقه، طول ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک کل بوته و نسبت اندامهای هوایی به ریشه بود. برای اندازهگیری طول و عرض برگ، طول ریشه و ساقه از خطکش استفاده شد. تجزیه واریانس دادهها با استفاده از نرمافزارMstatc انجام گردید. در صورت معنیدار بودن اثر عامل آزمایشی، از آزمون LSD برای مقایسه میانگینها استفاده شد.نتایج: عرض برگ، وزن تر و خشک برگ، طول ساقه، وزن تر و خشک ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک کل بوته و نسبت اندام هوایی به ریشه بهطور معنیداری تحت تأثیر مرحله کاربرد عصارهها قرار گرفت. تأثیر غلظت عصارههای مختلف آبی و اتانولی اکالیپتوس بر طول و عرض برگ، وزن تر و خشک برگ کل بوته، طول ساقه، وزن تر و خشک ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک کل بوته و نسبت اندام هوایی به ریشه معنیدار بود. پاشش در مرحله ساقهدهی و 5 برگی بهترتیب دارای بیشترین و کمترین عرض برگ، طول ساقه و وزن خشک ریشه بودند. کاربرد آب مقطر در مرحله ساقهدهی بیشترین طول برگ (3.06 سانتیمتر)، وزن تر و خشک برگ کل بوته (بهترتیب1.00 و 0.2764 گرم)، وزن تر و خشک ساقه (بهترتیب 1.35 و 0.393 گرم) و وزن تر و خشک کل بوته (بهترتیب 2.80 و 0.801 گرم) را تولید کرد. کاربرد غلظت 75 درصدی عصاره اتانولی اکالیپتوس در مرحله 5 برگی منجر به کمترین وزن تر و خشک برگ کل بوته (بهترتیب 0.188 و0.0521 گرم)، وزن تر و خشک ساقه (بهترتیب 0.303 و0.046 گرم) و وزن تر و خشک کل بوته (بهترتیب 0.633 و 0.1157 گرم) گردید.نتیجهگیری: عصارههای آبی و اتانولی اکالیپتوس باعث کاهش معنیدار شاخصهای رشدی در علف هرز تاجخروس شد و تأثیر بازدارندگی آن در بیشتر صفات با کاربرد علفکش توفوردی اختلاف معنیداری نداشت. تأثیر عصاره اتانولی اکالیپتوس بر کاهش رشد تاجخروس بیشتر از عصاره آبی آن بود. با توجه به اینکه تقریباً همه عصاره گیاه یا به صورت الکلی یا آبی باعث کاهش معنیدار در رشد تاجخروس شده است، شاید بتوان با ترکیب کردن و کاربرد آنها بهعنوان یک علفکش طبیعی یا به صورت خاکی یا برگی از فشار این علف هرز بر گیاهان زراعی کاست.
ندا انصاری دزفولی؛ نادر حسنزاده؛ محمدباقر رضایی
چکیده
یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوهای قارچ تکمهای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانسهای گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصارهگیری از گیاه با حلالهای آب، متانول، استون ...
بیشتر
یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوهای قارچ تکمهای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانسهای گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصارهگیری از گیاه با حلالهای آب، متانول، استون و اتانول به روش ماسراسیون به مقدار 3/0گرم بر میلیلیتر تهیه شد. استخراج اسانس از اندام هوایی با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) انجام گردید. روش بیوسنجش با اسانس در رقتهای (بدون رقت، 1/0، 01/0، 001/0 و 0001/0 mg/ml) روی دو محیط کشت نوترینت آگار (NA) و کینگس B KB)) با ایجاد چاهک در شرایط آزمایشگاه صورت گرفت. با جداسازی و شناسایی اجزای اصلی موجود در اسانس بهوسیله دستگاه گاز کروماتوگراف (GC/MS) مشخص گردید که از بین ترکیبهای شناخته شده ضدمیکروبی اسانس اکالیپتوس، دو ترکیب 8،1-سینئول (1/58%) و آلفا-فلاندرن (6%) از درصد بالایی برخوردار بودند. در بررسی تأثیر اسانس و عصاره اکالیپتوس مشخص گردید که اسانس خالص اکالیپتوس با تشکیل mm17 قطر هاله بازدارندگی روی محیط کشت KB و عصاره متانولی گیاه فوق در محیط کشت NA با قطر هاله بازدارندگی mm8 بهترتیب دارای بیشترین اثر ضدباکتریایی علیه Pseudomonas tolaasii بودند که در مقایسه با آنتیبیوتیکهای اریترومایسین، پنیسیلین و جنتامایسین در محدوده غلظت mg/ml1/0 و 01/0 قطر هاله عدم رشد بیشتر ولی در مقایسه با تتراسایکلین، عصاره متانولی قطر هاله کوچکتری را نشان داد. همچنین نسبت به آنتیبیوتیکهای اریترومایسین و پنیسیلین در غلظتهای mg/ml10-5-1 قدرت مهارکنندگی اسانس و عصاره متانولی بیشتر ولی در مقایسه با آنتیبیوتیکهای تتراسایکلین و جنتامایسین عصاره متانولی قدرت مهارکنندگی پایینتری را نشان داد. در آزمون مربوط به مدیریت بیماری در شرایط In vivo، اسانس و عصاره متانولی اکالیپتوس در دو رقت mg/ml1/0 و 01/0 در مقایسه با نمونه تلقیحشده با باکتری دارای بازدارندگی بود. با این تفاوت که در رقت mg/ml1/0همزمان با گیاهسوزی کلاهک قارچ خوراکی بود که بهترتیب در اسانس و عصاره متانولی بیشتر بود، ولی در رقت mg/ml01/0گیاهسوزی اسانس نسبت به عصاره متانولی خیلی کمتر مشاهده شد. بنابراین چنین به نظر میرسد که غلظت مطلوب برای مدیریت این بیماری برای اسانس اکالیپتوس رقت mg/ml01/0 میباشد.
بابک ترابیسگوند؛ محمود نادری حاجیباقر کندی؛ لیلا صادقزاده
چکیده
اسانسهای موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیبهای طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونههای مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، ...
بیشتر
اسانسهای موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیبهای طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونههای مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، E. salmonophloia، E. spathulata و E. flocktoniae، اثر ضد میکروبی این اسانسها بر علیه دو سویه میکروبی Escherichia coli (1330) و Micrococcus loteus (1110) مورد مطالعه قرار گرفت. اسانسها به روش تقطیر با آب از برگهای گونههای مختلف اکالیپتوس تهیه و ترکیبهای تشکیلدهنده آنها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج (GC/MS)، با محاسبه اندیس بازداری شناسایی شدند. اثر ضدمیکروبی اسانسها پس از رقیق کردن با دی متیل سولفوکساید با روش انتشار در آگار بررسی شد. نتایج نشان داد ترکیب اصلی و عمده همه اسانسها 8،1-سینئول و آلفا-پینن بود. بهطوری که بیشترین میزان 8،1-سینئول (1/82%) در اسانس E. kingesmillii یافت شد و کمترین میزان این ترکیب (6/59) در اسانس E. salubris وجود داشت. همچنین اسانس کلیه گونههای مورد بررسی اثر بازدارندگی قوی بر روی باکتریهای مورد استفاده داشتند. درحالیکه هالههای عدم رشد تشکیلشده بر روی باکتری Micrococus loteus بین 10 تا 49 میلیمتر و بر روی Esherichia coli قطری بین 10 تا 22 میلیمتر داشتند.
نسرین اصفهانیان فرد؛ فاطمه سفیدکن؛ غلامرضا بخشی خانیکی
چکیده
در این پژوهش برای بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس برگ سه گونه اکالیپتوس به نامهای E. melliodora Cunn. ex Schauer و E. kingsmilli Maiden & Blakely و E. dundasii Maiden در مناطق گرمسیری شوشتر و دزفول، برگهای آنها در اواسط چهار فصل سال و طی دو سال متوالی (1385-1384) جمعآوری گردید. اسانس برگها به روش تقطیر با آب استخراج و با دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی ...
بیشتر
در این پژوهش برای بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس برگ سه گونه اکالیپتوس به نامهای E. melliodora Cunn. ex Schauer و E. kingsmilli Maiden & Blakely و E. dundasii Maiden در مناطق گرمسیری شوشتر و دزفول، برگهای آنها در اواسط چهار فصل سال و طی دو سال متوالی (1385-1384) جمعآوری گردید. اسانس برگها به روش تقطیر با آب استخراج و با دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بالاترین بازده اسانس E. melliodora در شوشتر، زمستان (9/3%-1/3%) و بهار (7/2%-6/2%) و در دزفول در فصل پاییز (2%-7/1%) بدست آمد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول در اسانس گونه نامبرده نیز در در هر دو منطقه، زمستان و پاییز بود. بالاترین بازده اسانس E. kingsmilli شوشتر در زمستان (1/3%-8/2%) و دزفول در پاییز (2/3%-7/2%) مشاهده شد. بالاترین مقدار 8،1-سینئول نیز در شوشتر، پاییز و زمستان و در دزفول پاییز، بهار و زمستان بود. گونه E. dundasii در شوشتر بیشترین بازده اسانس را در زمستان (7/4%-8/2%) و در دزفول بیشترین بازده اسانس را در تابستان (9/0%) دارا بود. بیشترین مقدار 8،1-سینئول در شوشتر در بهار و زمستان و در دزفول در بهار دیده شد. تغییراتی نیز در سایر ترکیبهای عمده و جزئی اسانس هر سه گونه در فصول مختلف سال مشاهده شد. براساس نتایج حاصل از این تحقیق و برای دستیابی به کمیت و کیفیت قابلقبولی از اسانس اکالیپتوس به صورت همزمان، کشت گونه E. melliodora در شوشتر و دزفول قابل توصیه است. بهترین فصل برداشت برگهای E. melliodora به منظور اسانسگیری در شوشتر بهار و زمستان و در دزفول پاییز است. کشت گونه E. kingsmilli نیز در دزفول بهتر از شوشتر است. بهترین فصل برداشت برگهای E. kingsmilli به منظور اسانسگیری در شوشتر بهار و پاییز و در دزفول پاییز است. کشت گونه E. dundasii نیز در شوشتر قابل توصیه است. مناسبترین زمان برداشت این گونه در شوشتر برای دستیابی به بالاترین بازده اسانس فصل زمستان و بالاترین کیفیت اسانس بهار است. کشت این گونه در دزفول با توجه به بازده و کیفیت پایین اسانس قابل توصیه نیست.
سید سعید مدرس نجفآبادی؛ حمیدرضا فنائی؛ غلامحسین غلامیان
چکیده
گندم و جو از جمله محصولات انباری راهبردی محسوب شده که مورد حمله آفات انباری مختلف از جمله لمبه گندم و شپشه های آرد قرار می گیرند. پیدایش مقاومت به بعضی از سموم، به ویژه مالاتیون و فستوکسین، در اکثر آفات انباری، استفاده از روشهای مبارزه غیر شیمیائی مانند روشهای کنترل طبیعی، فیزیولوژیکی، بیولوژیکی و میکروبی علیه آفات انباری، توجه بیشتر ...
بیشتر
گندم و جو از جمله محصولات انباری راهبردی محسوب شده که مورد حمله آفات انباری مختلف از جمله لمبه گندم و شپشه های آرد قرار می گیرند. پیدایش مقاومت به بعضی از سموم، به ویژه مالاتیون و فستوکسین، در اکثر آفات انباری، استفاده از روشهای مبارزه غیر شیمیائی مانند روشهای کنترل طبیعی، فیزیولوژیکی، بیولوژیکی و میکروبی علیه آفات انباری، توجه بیشتر محققان را جلب کرده است. ازجمله این ترکیبها می توان به فرآورده های حاصل از درخت اکالیپتوس اشاره کرد. در این تحقیق خصوصیات حشره کشی و دورکنندگی ترکیبهای موجود در پودر برگ و مغز دانه اکالیپتوس روی آفات انباری غالب منطقه سیستان (لمبه گندم Trogoderma granariumو شپشه آردTribolium sp.) مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه حاصل از بررسی خاصیت حشره کشی این مواد که در 8 تیمار (شامل هفت غلظت مختلف که با استفاده از روش لگاریتمی بین دو غلظت حداقل و حداکثر بدست آمده بود و یک تیمارشاهد) با 4 تکرار برای هر کدام از آفات انباری اجرا گردید، نشان داد که LC50 (غلظت لازم برای کشتن 50 درصد لاروها) در پودر بذر اکالیپتوس برای لمبه گندم 5.98 و برای شپشه آرد 5.63 گرم برای هر یکصد گرم ماده غذائی است و نیز LC50 در پودر برگ اکالیپتوس برای لمبه گندم 6.86 و برای شپشه آرد 6.35 گرم برای هر یکصد گرم ماده غذائی می باشد. بنابراین پودر بذر اکالیپتوس با میزان LC50 کمتر, دارای خاصیت حشره کشی بیشتری نسبت به پودر برگ اکالیپتوس, علیه هر دو گونه آفت انباری می باشد. همچنین نتیجه حاصل از بررسی خاصیت دورکنندگی این مواد که در 3 تیمار (شامل دو نوع ماده گیاهی و یک شاهد) با 4 تکرار برای هر کدام از آفات انباری اجرا گردید، نشان داد که میزان دورکنندگی پودر بذر اکالیپتوس برای لمبه گندم 67% و برای شپشه آرد 75% است در حالی که میزان دورکنندگی پودر برگ اکالیپتوس برای لمبه گندم50% و برای شپشه آرد 65% می باشد. بنابراین پودر بذر اکالیپتوس با میزان درصد دورکنندگی بیشتر نسبت به پودر برگ اکالیپتوس برای هر دو گونه آفت انباری تاثیر بیشتری از خود نشان داده است.
هرمز حمیدیه؛ محسن بیگدلی
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1382، ، صفحه 389-402
چکیده
برگهای سیزده گونه اکالیپتوس پس از تعیین گونه آنها از ایستگاه فدک دزفول به محل آزمایشگاه مرکز تحقیقات تهران منتقل گردید. پس از اسانس گیری از برگهای خشک شده به روش تقطیر با بخار آب تأثیر ضد باکتریایی روغن های اسانسی بدست آمده به روش انتشار در آگار با کمک دیسک و روش رقت لوله ای مورد ارزیابی قرار گرفت. این روغنهای اسانسی در برابر S.aureus ...
بیشتر
برگهای سیزده گونه اکالیپتوس پس از تعیین گونه آنها از ایستگاه فدک دزفول به محل آزمایشگاه مرکز تحقیقات تهران منتقل گردید. پس از اسانس گیری از برگهای خشک شده به روش تقطیر با بخار آب تأثیر ضد باکتریایی روغن های اسانسی بدست آمده به روش انتشار در آگار با کمک دیسک و روش رقت لوله ای مورد ارزیابی قرار گرفت. این روغنهای اسانسی در برابر S.aureus واجد اثرات ضد باکتریایی ضعیف (+)، متوسط (++) و خوب (+++) بوده و حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد باکتری (M.I.C) آنها رقت 1.2 بود. این روغنهای اسانسی نسبت به E.coli دارای اثرات ضعیف (+) و متوسط (++) ضد باکتریایی بوده و M.I.C آنها نیز رقیق 1.2 بود. در مورد B.cereus اثرات ضد باکتریایی ضعیف (+)، متوسط (++)، خوب (+++) و بسیار خوب (++++) روغنهای اسانسی ثبت گردید و M.I.C مربوطه نیز واحد رقت های 1.4 و 1.8 بود. همچنین روغنهای اسانسی بر روی L.monocitogenes واجد اثرات ضعیف (+) و متوسط (++) بودند. با عنایت به محدودیتهای استفاده از مواد ضد باکتریایی شیمیایی کاربرد مواد ضد باکتریایی گیاهی در حال توسعه روزافزون است و به نظر میرسد که مطالعه در مورد آنها ضروری است.
