به‌زراعی و به‌نژادی
برزو یوسفی؛ رویا کرمیان
چکیده
سابقه و هدف: مرزه خزنده (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.) گیاهی دارویی و چند ساله است که در شمال و شمال‌غرب ایران رویش دارد. اسانس این گیاه خاصیت آنتی‌بیوتیک دارد و در تهیه داروهای گیاهی، فراورده‌های غذایی و بهداشتی استفاده میشود. تنش شوری اثرهای نامطلوبی بر فرایندهای فتوسنتزی و رشد و عملکرد گیاه دارد. اسید سالیسیلیک از طریق تنظیم بسیاری از ...
بیشتر
سابقه و هدف: مرزه خزنده (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.) گیاهی دارویی و چند ساله است که در شمال و شمال‌غرب ایران رویش دارد. اسانس این گیاه خاصیت آنتی‌بیوتیک دارد و در تهیه داروهای گیاهی، فراورده‌های غذایی و بهداشتی استفاده میشود. تنش شوری اثرهای نامطلوبی بر فرایندهای فتوسنتزی و رشد و عملکرد گیاه دارد. اسید سالیسیلیک از طریق تنظیم بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی و آنزیمی از گیاهان در برابر تنش محافظت می‌کند. تاکنون اطلاعات چندانی در مورد تأثیر اسید سالیسیلیک در شرایط تنش شوری بر صفات مورفولوژیکی، عملکردی و فیزیولوژیکی مرزه خزنده منتشر نشده است.مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و 2 سطح اسید سالیسیلیک (صفر و 2 میلی‌مولار) در 3 تکرار در سال 1398 در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه اجرا شد. صفات فلورسانس کلروفیل، شـاخص کلروفیـل، محتوای پرولین برگ، پروتئین محلول، ارتفاع گیاه، سطح برگ، وزن تر برگ، وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، محتوای آب نسبی و هدایت الکتریکی برگ اندازه‌گیری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار IBM SPSS Statistics (Ver. 26) انجام شد. مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح 5% انجام گردید.نتایج: بیشترین ارتفاع گیاه (92.7 سانتی‌متر)، سطح برگ (0.8 سانتی‌متر مربع)، وزن تازه اندام هوایی (26.8 گرم) و وزن خشک اندام هوایی (9.1 گرم) در تیمار نمک طعام صفر میلی‌مولار + اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار به‌دست آمد. بیشترین وزن تر برگ (13.4 میلی‌گرم)، بیشترین وزن خشک برگ (2.5 میلی‌گرم) و بیشترین عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (0.80) در تیمار نمک طعام 50 میلی‌مولار + اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار مشاهده شد. بیشترین وزن تر ریشه (27.3 گرم)، بیشترین وزن خشک ریشه (4.3 گرم)، بیشترین شاخص فتوسنتزی (36.9) و بیشترین محتوای آب نسبی (91.7%) در تیمار شاهد نمک به‌دست آمد. بیشترین محتوای پرولین (12.7 میکروگرم بر گرم) در تیمار 150 میلی‌مولار نمک طعام مشاهده شد. بیشترین پروتئین محلول (1.1 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار 100 میلی‌گرم نمک طعام + اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار مشاهده شد. کاربرد اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار در شرایط تنش شوری ارتفاع گیاه (16.3%)، سطح برگ (18.6%)، وزن تازه برگ (17.3%)، وزن تازه اندام هوایی (35.4%)، وزن خشک اندام هوایی (35.7%)، محتوای آب نسبی (8.4%) و پروتئین محلول را 41.4% افزایش داد ولی محتوای پرولین (41.4%) و هدایت الکتریکی (49.4%) را کاهش داد.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از سالسیلیک اسید در شرایط تنش شوری موجب بروز تغییراتی در برخی ویژگی‌های مرفوفیزیولوژیکی، عملکردی، فتوسنتزی و بیوشیمیایی گیاه مرزه خزنده میشود. افزایش شوری صفات رویشی و عملکردی گیاه و نیز برخی صفات فتوسنتزی و فیزیولوژیکی را کاهش داد ولی میزان تنظیم‌کننده‌های اسمزی از قبیل پرولین و پروتئین را افزایش داد. کاربرد سالیسیلیک اسید 2 میلی‌مولار توانست برخی اثرهای مخرب شوری را در گیاه مرزه خزنده بهبود ببخشد، به‌طوری‌که گیاهان تیمار شده با اسید سالیسیلیک نسبت به گیاهانی که تحت تنش شوری بودند ولی اسید سالیسیلیک دریافت نکردند، مقاومت بیشتری به شوری نشان دادند و رشد بهتری داشتند. براساس نتایج این تحقیق، کشت این گیاه در خاک‌های با شوری بیشتر از 100 میلی‌مولار توصیه نمی‌شود. همچنین در صورت کاشت مرزه خزنده در خاک‌های با شوری کمتر از 100 میلی‌مولار، می‌توان از اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار به صورت محلول‌پاشی برگی برای رشد بهتر گیاه و افزایش درآمد زارعان بیشتر استفاده کرد.
زراعت و باغبانی
برزو یوسفی؛ محمد حسین لباسچی؛ فاطمه سفیدکن؛ هوشمند صفری
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت و کودهای آلی بر صفات عملکردی گونه مرزه سنبله‌ای (Satureja spicigera (K.Koch) Boiss.) در شرایط دیم کرمانشاه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 1399-1396 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، انجام شد. کود (کود گاوی پوسیده، کاه غنی شده و خاک زراعی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت و کودهای آلی بر صفات عملکردی گونه مرزه سنبله‌ای (Satureja spicigera (K.Koch) Boiss.) در شرایط دیم کرمانشاه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 1399-1396 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، انجام شد. کود (کود گاوی پوسیده، کاه غنی شده و خاک زراعی مزرعه (شاهد)) و تراکم (2.66، 4 و 8 بوته در متر‌مربع) بهترتیب عامل اصلی و فرعی بودند. برای داشتن تراکم‌های موردنظر، گیاهان با فاصله 50 سانتی‌متر بین ردیفها و 25، 50 و 75 سانتی‌متر روی ردیفها کشت شدند. نتایج نشان داد که صفات قطر، ارتفاع، سطح تاج پوشش، وزن تر و خشک تک بوته، عملکرد تر و خشک در هکتار و عملکرد اسانس بین سال‌ها، تراکمها و تیمارهای کودی مختلف، تفاوت معنی‌دار داشتند. بیشترین عملکرد تر (3639.3 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود گاوی پوسیده و تراکم زیاد کاشت و بیشترین عملکرد خشک (2105 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (72.59 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کاه غنی شده و تراکم کاشت زیاد بدست آمدند. نتایج نشان داد که بهترین تیمار کودی و تراکم برای گونه مرزه سنبله‌ای، کاه غنی شده با سولفات آمونیوم و تراکم کاشت 8 بوته در متر‌مربع بود.
زراعت و باغبانی
برزو یوسفی؛ فاطمه سفیدکن؛ مهدی میرزا؛ محمد حسین لباسچی
چکیده
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونه‌های مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسب‌ترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه ...
بیشتر
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونه‌های مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسب‌ترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه با کودهای آلی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس مرزه موتیکا در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال‌های زراعی 1396– 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی استان کرمانشاه انجام شد. عامل اصلی شامل 3 تیمار کودی و عامل فرعی 3 تراکم (2.66، 4 و 8 بوته در متر‌مربع) در ردیف‌هایی با فاصله 50 سانتی‌متر و با 3 فاصله کاشت (25، 50 و 75 سانتی‌متر) بودند. اندام هوایی گیاهان در زمان گلدهی کامل برداشت و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. بازده اسانس بر حسب وزن خشک گیاه محاسبه و ترکیب‌های شیمیایی آن با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بازده و ترکیب‌های شیمیایی اسانس بین سال‌ها تفاوتی نشان ندادند. بین تیمارهای کودی برای بازده و عملکرد اسانس و ترکیب‌های تیمول و کارواکرول و سایر ترکیب‌های شیمیایی اسانس در سطح 1% تفاوت معنی‌دار وجود داشت. بین تراکم‌های کاشت فقط برای عملکرد اسانس تفاوت معنی‌دار وجود داشت. تیمول با تیمار کاه غنی شده ودر مرحله بعدی با کود گاوی پوسیده رابطه مثبتی داشت و بیشترین مقدار آن (53.2%) در تیمار کاه غنی شده مشاهده شد. کارواکرول با تیمار کود دامی پوسیده ارتباط مثبت داشت و بیشترین مقدار آن (9.2%) در این تیمار بدست آمد.
به‌زراعی و به‌نژادی
برزو یوسفی؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علیرضا امیری
چکیده
در این تحقیق، تعداد 48 اکسشن گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) از نواحی مختلف ایران (11 اکسشن بومی کرمانشاه و 37 اکسشن از استان‌های دیگر کشور) در آزمایشی با طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مهرگان استان کرمانشاه در سال‌های 1385-1390 کشت شدند و صفات عملکردی، مرفولوژیک و فنولوژیک آنها مورد مطالعه قرار گرفت. هر کرت آزمایشی مشتمل ...
بیشتر
در این تحقیق، تعداد 48 اکسشن گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) از نواحی مختلف ایران (11 اکسشن بومی کرمانشاه و 37 اکسشن از استان‌های دیگر کشور) در آزمایشی با طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مهرگان استان کرمانشاه در سال‌های 1385-1390 کشت شدند و صفات عملکردی، مرفولوژیک و فنولوژیک آنها مورد مطالعه قرار گرفت. هر کرت آزمایشی مشتمل بر سه پایه با فاصله 3 متر × 3 متر بود. آبیاری قطرهای هر 10 روز یکبار انجام شد. همچنین، کودهای شیمیایی و سموم در مزرعه استفاده نشدند. صفات مورد نظر بعد از استقرار نهالها در سال‌های سوم الی پنجم ثبت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تمام صفات مورد بررسی در بین سال‌های آزمایش و در بین اکسشنهای مختلف، تفاوت معنیداری (P<0.01) داشتند. واریانس اثر متقابل اکسشن × سال در تمام صفات معنی‌دار بود (P<0.01). با توجه به نتایج می‌توان اکسشنهای کرمانشاه کدهای 10، 11، 2 و 3، کردستان 1 و اصفهان کدهای 7 و 4 را بهعنوان اکسشنهای سازگار و دارای عملکرد گل و اسانس مناسب جهت کشت در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه معرفی کرد.
