زراعت و باغبانی
معصومه لایق حقیقی؛ بهلول عباس‌زاده
چکیده
زیتون (Olea europaea L.) علاوه‌بر مصرف به‌عنوان یک ماده غذایی، یک درخت دارویی با ارزش نیز به حساب می‌آید. برگ زیتون، به‌عنوان یک اندام حاوی ماده مؤثره، در صنایع مختلف دارای ارزش فراوان می‌باشد. استفاده از عصاره برگ زیتون به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی، از رایج‌ترین کاربردهای این گیاه می‌باشد. اولئوروپین مهمترین ترکیب فنلی در گونه‌های ...
بیشتر
زیتون (Olea europaea L.) علاوه‌بر مصرف به‌عنوان یک ماده غذایی، یک درخت دارویی با ارزش نیز به حساب می‌آید. برگ زیتون، به‌عنوان یک اندام حاوی ماده مؤثره، در صنایع مختلف دارای ارزش فراوان می‌باشد. استفاده از عصاره برگ زیتون به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی، از رایج‌ترین کاربردهای این گیاه می‌باشد. اولئوروپین مهمترین ترکیب فنلی در گونه‌های زیتون است که نقش مهمی در سلامت دارد. اولئوروپین و کوئرستین به‌عنوان ترکیب‌های مؤثر در داروهای ضدسرطان، ضدویروس و ضدالتهاب بکار می‌روند. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر کاربرد ورمی‌کمپوست (0، 1، 2، 3 و 4 تن در هکتار) بر صفات مورفولوژیک، عملکرد برگ و اولئوروپین، کوئرستین و عناصر ماکرو و میکرو عصاره برگ زیتون در شرایط مزرعه، در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، در دو سال و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار (9 درختچه در هر تکرار) انجام گرفت. درختچه‌ها (سه ساله) با فاصله 5 متر روی ردیف و 5 متر بین ردیف‌ها با عمق 50 سانتی‌مترکشت شدند. اثر ورمی‌کمپوست بر عملکرد برگ تر و خشک در هکتار ومیزان کوئرستین و الئوروپین برگ در هر دو سال معنی‌دار (در سطح احتمال 1%) بود. بالاترین عملکرد برگ خشک در هکتار در تیمار 4 تن ورمی‌کمپوست (سال اول 55.573 کیلوگرم و سال دوم 63.047 کیلوگرم) بدست آمد. میزان کوئرستین از 18.48 و 18.7 میکروگرم بر میلی‌گرم ماده خشک در تیمار شاهد (به‌ترتیب در سال‌های اول و دوم) به 34.67 و 37.7 میکروگرم بر میلی‌گرم ماده خشک در تیمار 4 تن ورمی‌کمپوست در هکتار (به‌ترتیب در سال‌های اول و دوم) رسید. همچنین استفاده از مقدار 2 تن ورمی‌کمپوست در هکتار منجر به افزایش الئوروپین برگ در هر دو سال شد. تیمارهای مختلف کود ورمی‌کمپوست موجب افزایش جذب اکثر عناصر ماکرو و میکرو ازجمله فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روی و مس در هر دو سال گردید. نتایج نشان داد که با استفاده از مقادیر مناسب ورمی‌کمپوست می‌توان نسبت به تولید گیاه با کوئرستین و الئوروپین بالا اقدام کرد.
معصومه لایق‌حقیقی؛ معظم حسن‌پور اصیل؛ بهلول عباس‌زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ محمد متینی‌زاده
چکیده
حدود 67 گونه از جنس Nepeta در ایران یافت شده‌است که گونه Nepetapogonosperma Jamzad از گونه‌های انحصاری ایران می‌باشد. اثر تنش کم‌آبی بر گیاه Nepeta pogonosperma در شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقات البرز (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) در سال زراعی 1394 اجرا شد. آزمایش به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سطح آبیاری ...
بیشتر
حدود 67 گونه از جنس Nepeta در ایران یافت شده‌است که گونه Nepetapogonosperma Jamzad از گونه‌های انحصاری ایران می‌باشد. اثر تنش کم‌آبی بر گیاه Nepeta pogonosperma در شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقات البرز (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) در سال زراعی 1394 اجرا شد. آزمایش به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سطح آبیاری 30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی بود و برداشت در مرحله گلدهی کامل انجام شد. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب در مدت 2 ساعت و 30 دقیقه انجام شد. درصد ترکیب‌های اسانس و شناسایی آنها با استفاده از GC و GC/MS انجام گردید. در اسانس گیاه پونه‌سا (Nepeta pogonosperma Jamzad) 16 ترکیب شناسایی گردید که در 15 ترکیب آلفا-توجن، آلفا-پینن، سابینن، بتا-پینن، میرسن، آلفا-ترپینن، پارا-سیمن، بتا-اوسیمن، گاما-ترپینن، ترپینن-4-اُل، آلفا-ترپینئول، αa4، α7، αa7-نپتالاکتون، αa4، α7، βa7-نپتالاکتون، ترانس-کاریوفیلن و بتا-بیزابولن بیشترین درصد مربوط به تیمار بدون تنش بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش کم‌آبی بر درصد و عملکرد اسانس و ترکیب‌های شناسایی شده اثر معنی‌دار داشت. بیشترین درصد اسانس با میانگین 18/3% متعلق به تیمار تنش شدید (30% ظرفیت زراعی) بود. بیشترین عملکرد اسانس با مقدار 321/78 کیلوگرم بر هکتار مربوط به تیمار تنش متوسط (60% ظرفیت زراعی) بود. حداکثر 8،1-سینئول متعلق به تیمار 30% ظرفیت زراعی بود. بالاترین مجموع نپتالاکتون با میانگین 2/28%، در تیمار شاهد بود. همچنین نتایج نشان داد برای تولید گیاهانی با درصد اسانس بالا، تنش شدید؛ برای تولید گیاهانی با نپتالاکتون بالا، شرایط بدون تنش کم‌آبی و برای تولید اقتصادی (اسانس بالا) استفاده از تنش متوسط کم‌آبی مناسب می‌باشد.
معصومه لایق حقیقی؛ معظم حسن‌پور اصیل؛ بهلول عباس‌زاده
چکیده
این آزمایش در سال 92-1391 در مجتمع تحقیقاتی البرز- کرج (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) با استفاده از بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بر روی گل‌محمدی اجرا شد. تیمارها شامل کود نانو کلات آهن در 6 سطح (صفر (شاهد)، 1 بار محلول‌پاشی (4 گرم بر بوته)، 2 بار محلول‌پاشی (8 گرم بر بوته)، 3 بار محلول‌پاشی (12 گرم بر بوته)، مصرف 8 گرم بر بوته در خاک (1 بار) ...
بیشتر
این آزمایش در سال 92-1391 در مجتمع تحقیقاتی البرز- کرج (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) با استفاده از بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بر روی گل‌محمدی اجرا شد. تیمارها شامل کود نانو کلات آهن در 6 سطح (صفر (شاهد)، 1 بار محلول‌پاشی (4 گرم بر بوته)، 2 بار محلول‌پاشی (8 گرم بر بوته)، 3 بار محلول‌پاشی (12 گرم بر بوته)، مصرف 8 گرم بر بوته در خاک (1 بار) و مصرف 12 گرم بر بوته در خاک (1 بار) بودند. محلول‌پاشی‌های نوبت اول همزمان با غنچه‌دهی، نوبت دوم و سوم به‌ترتیب 10 و 20 روز بعد انجام شد. مصرف در خاک نیز همزمان با غنچه‌دهی و همراه با آبیاری بود. نمونه‌ها به مدت 3 ساعت با دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند. درصد و نوع ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس مرحله اول اسانس‌گیری (اسانس گل‌های تازه) با استفاده از GC و GC/MS تعیین و شناسایی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر درصد اسانس گل، درصد سیترونلول، نونادکان، هگزادکانول، ایکوزان، هنی‌کوزان، دوکوزان، تری‌کوزان و تتراکوزان گل تازه در سطح احتمال 1% اثر معنی‌دار داشت. نتایج مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که درصد اسانس گل تازه در تیمار 3 بار محلول‌پاشی با میانگین 071/0% بیشتر از 1 بار محلول‌پاشی (061/0%) و مصرف 12 گرم بر بوته (051/0%) و سایر تیمارها بود. ترکیب سیترونلول در تیمار 1 بار محلول‌پاشی با میانگین 17/6% بیشترین و در تیمار شاهد با میانگین 36/0% کمترین مقدار بود. همچنین مشاهده شد که با مصرف 12 گرم کلات آهن در خاک، بیشترین هنی‌کوزان با میانگین 77/33% بدست آمد. نتایج همبستگی درصد اسانس‌ها نشان داد که بین درصد اسانس گل تازه با ماندگاری اسانس در یخچال و نیز گل خشک شده در سایه رابطه مثبت معنی‌دار وجود داشت. همچنین مشاهده شد که سیترونلول با هگزادکانول (*82/0- =r) همبستگی منفی معنی‌دار داشت. نتایج نشان داد که با استفاده از روش مصرف کودها می‌توان در درصد اسانس و نوع ترکیب‌های اسانس گل‌محمدی تغییراتی بوجود آورد و تا حدودی نسبت به تولید گل با اهداف خاص اقدام کرد.
غزاله رمضان؛ بهلول عباس‌زاده
چکیده
در میان تنش‌های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گیاهی چند‌ساله و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک بوده و بیشتر زمین‌‌های زراعی با مشکل کم‌آبی مواجه می‌باشند که این پدیده عمده‌ترین ...
بیشتر
در میان تنش‌های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گیاهی چند‌ساله و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک بوده و بیشتر زمین‌‌های زراعی با مشکل کم‌آبی مواجه می‌باشند که این پدیده عمده‌ترین دلیل کاهش عملکرد محسوب می‌شود. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر گیاه Nepeta pogonosperma، تحقیقی در شرایط مزرعه در سال‌های 91-1390 در ایستگاه تحقیقات البرز (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) اجرا شد. این آزمایش در قالب فاکتوریل و بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. عامل فاصله کاشت در 4 سطح (20×20، 30×30، 40×40 و 50×50 سانتی‌متر) و عامل خشکی در 3 سطح آبیاری (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی×فاصله کاشت بر قطر ساقه اصلی و درصد اسانس در سطح 5% معنی‌دار بود. اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر طول و عرض برگ، طول گل‌آذین، عملکرد در هکتار، درصد و عملکرد اسانس، تعداد ساقه گلدار و کل ساقه‌ها و تعداد گل‌آذین معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عرض برگ (mm9/15)، طول برگ (mm5/40) و عملکرد اندام هوایی در هکتار (kg/ha3391) مربوط به تیمار بدون تنش خشکی (FC %90) بود. بیشترین تعداد ساقه بدون گل (Number/plant47)، تعداد ساقه گلدار (Number/plant41)، تعداد کل ساقه (Number/plant88)، تعداد گل‌آذین (Number/plant6/15)، و بیشترین عملکرد اندام هوایی در هکتار (kg/ha5185)، درصد اسانس (21/3%) و عملکرد اسانس (kg/ha122) مربوط به فاصله کاشت 20×20 سانتی‌متر بود. نتایج این بررسی نشان داد که به‌منظور دستیابی به بیشترین عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس می‌توان از تراکم 20×20 در سطح تنش 60% ظرفیت زراعی استفاده کرد.
معصومه لایق حقیقی؛ بهلول عباس‌زاده؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ وحیده صمدیان ساربانقلی
چکیده
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونه‌سای خوشه‌ای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال ...
بیشتر
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونه‌سای خوشه‌ای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1390 اجرا شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل 100% (شاهد یا بدون تنش)،80% (تنش ملایم)، 60% (تنش متوسط) و 40% (تنش شدید) ظرفیت مزرعه‌ای بود. در مرحله گلدهی ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، تعداد ساقه جانبی، وزن ریشه، طول ریشه، قطر ساقه اصلی، تعداد ساقه گلدار، طول گل‌آذین‌ها، طول برگ و عرض برگ، عملکرد برگ، گل‌آذین، ساقه و سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس برگ، گل‌آذین، ساقه و سرشاخه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنی‌دار بر ارتفاع گیاه، وزن ریشه، طول گل‌آذین‌ها، طول برگ، عرض برگ (1%≥α)، طول ریشه و قطر ساقه اصلی (5%≥α) داشت. همچنین تنش خشکی اثر معنی‌دار بر درصد اسانس برگ، درصد اسانس سرشاخه، عملکرد برگ، ساقه، گل‌آذین و سرشاخه، عملکرد اسانس برگ و گل‌آذین (1%≥α) داشت. بیشترین درصد اسانس برگ (72/1%)، گل‌آذین (93/1%) و درصد اسانس سرشاخه (27/1%) مربوط به تنش ملایم (60% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که پونه‌سای خوشه‌ای گیاهی مقاوم به خشکی بوده و با اعمال 60% تنش خشکی می‌توان بیشینه اسانس را بدست آورد.
