عادله کیهانی؛ فاطمه سفیدکن؛ اعظم منفرد
چکیده
اسانسهای گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرند. مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) از خانواده Lamiaceae و انحصاری ایران است. در طب سنتی به اثر ضددرد و ضدعفونت گیاه مرزه اشاره شدهاست. مرزه در موارد ناراحتیهای سینه، سرفه، لاغری، دردهای رماتیسمی و عصبی بکار میرود. تحقیقات نشان داده که ترکیبهای ...
بیشتر
اسانسهای گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرند. مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) از خانواده Lamiaceae و انحصاری ایران است. در طب سنتی به اثر ضددرد و ضدعفونت گیاه مرزه اشاره شدهاست. مرزه در موارد ناراحتیهای سینه، سرفه، لاغری، دردهای رماتیسمی و عصبی بکار میرود. تحقیقات نشان داده که ترکیبهای اصلی اسانس مرزه سهندی پارا-سیمن، تیمول، گاما-ترپینن و کارواکرول بوده و این ترکیبها در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی وآرایشی کاربرد دارند. از آنجا که روش خشککردن و همچنین روش اسانسگیری میتواند بر میزان اسانس تولیدی و کیفیت آن مؤثر باشد، در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر روشهای خشک کردن، اندامهای هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل از مزرعه تحقیقاتی (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین) جمعآوری گردیده و پس از خشک شدن در درجه حرارتهای مختلف (آون C°30، آون C°40، آون C°50) و سایه، هر یک از تیمارها، در سه تکرار به روش تقطیر با آب اسانسگیری شدند. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) تجزیه و شناسایی گردیدند. دادههای حاصل بهوسیله نرمافزار SAS و با استفاده از آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس بر حسب وزن خشک، مقدار تیمول و مجموع ترکیبهای فنلی اسانس، در روشهای خشککردن با آون C°30، آون C°40 و سایه از نظر آماری اختلاف نداشته ولی خشک کردن در دمای C°50 بازده اسانس پایینتری تولید نمود. ولی مقدار تیمول و همچنین مجموع دو ترکیب فنلی تیمول و کارواکرول در تیمار C°50 بالاتر از سه روش دیگر بود. برای بررسی اثر روش اسانسگیری، اندامهای هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل جمعآوری گردیده و پس از خشک شدن در سایه به سه روش تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار آب و تقطیر با بخار مستقیم اسانسگیری شدند. نتایج آنالیز آماری نشان داد که بازده اسانس برحسب وزن خشک در روش اسانسگیری تقطیر با آب (45/1%)، بالاتر از دو روش دیگر بود (در سطح احتمال 1%)، در حالیکه بالاترین مقدار تیمول و کارواکرول در روش تقطیر با بخار آب بدست آمد (در سطح احتمال 5%).
اعظم منفرد
چکیده
بهمنظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نامهای علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نامهای فارسی بهترتیب سنبل بیابانی، مریمگلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، دهزمان) جمعآوری ...
بیشتر
بهمنظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نامهای علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نامهای فارسی بهترتیب سنبل بیابانی، مریمگلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، دهزمان) جمعآوری شدند و اسانس آنها با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) تهیه و با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی GC/MS تجزیه شدند. 21 ترکیب در اسانس گیاه سنبل بیابانی (اسانس بیرنگ با میانگین بازده 03/0% از 2 تکرار) شناسایی گردید که 92% کل اسانس را تشکیل میدادند. ترکیب عمده آلفا-پینن (1/60%) بود. در گونه مریمگلی 12 ترکیب (97% کل اسانس) شناسایی شد. ترکیبهای عمده عبارت از آرتمیزیا کتون (9/62%) و کوبنول (4/9%)، (از مجموعه 4/0%-اسانس بیرنگ با بوی نافذ و 3/0%- اسانس سبز کم رنگ- با 2بار تکرار) بودند. از گیاه کلپوره، 14 ترکیب (8/98% کل اسانس) شناسایی شد که ترکیبهای عمده 1،8-سینئول (7/21%)، سیس-کریزانتنول (8/13%)، کریزانتنون (6/13%) و 3-توجوپسانون (7/11%)، (از 2/0% اسانس زرد مایل به سبز رنگ) بودند. مقایسه درصد اسانسها و ترکیبها نشان داد که جنس گیاه سنبل بیابانی نسبت به دو جنس دیگر رفتار متفاوتی دارد. با توجه به منطقه جمعآوری یکسان، سه جنس متفاوت از یک خانواده و قدرت جذب متفاوت گیاهان از نظر برخی عناصر موجود در خاک و نیز تغییر در متابولیتهای ثانویه (در مسیر بیوسنتز)، انتظار میرفت نتایج کاملاً متفاوتی بروز نماید، اما در این تحقیق دو جنس اخیر رفتار نسبتاً مشابهی نسبت به محیط نشان دادند.
مهلقا قربانلی؛ فریده احمدی؛ اعظم منفرد؛ غلامحسین بخشیخانیکی
چکیده
آسکوربات بهعنوان یک آنتیاکسیدان قوی اثرهای زیستی قابلتوجهی بر روی رشد و نمو گیاهان دارد، ازجمله باعث افزایش تحمل گیاهان به تنشهای محیطی میشود. در پژوهش حاضر اثر تنش شوری و برهمکنش آن با آسکوربات روی مقدار پرولین، آنزیمهای کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و مالون دیآلدئید در گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، مورد بررسی ...
بیشتر
آسکوربات بهعنوان یک آنتیاکسیدان قوی اثرهای زیستی قابلتوجهی بر روی رشد و نمو گیاهان دارد، ازجمله باعث افزایش تحمل گیاهان به تنشهای محیطی میشود. در پژوهش حاضر اثر تنش شوری و برهمکنش آن با آسکوربات روی مقدار پرولین، آنزیمهای کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و مالون دیآلدئید در گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان مورد مطالعه در گلدانهای حاوی شن، رس و خاک برگ (به نسبت 1: 1: 1) کاشته شده و گیاهان سه هفته بعد از جوانهزنی تحت غلظتهای مختلف کلریدسدیم (0، 25، 50، 75، 100، 125 میلیمولار) و آسکوربات (9 میلیمولار) قرار گرفتند. در گیاهان تحت تیمار شوری با افزایش غلظتهای NaCl میزان پرولین، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و مالون دیآلدئید افزایش یافت و گیاهانی که همزمان تحت تأثیر کلریدسدیم و آسکوربات قرار گرفتند در میزان غلظتهای یکسان NaCl میزان پرولین، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز افزایش بیشتری نشان دادند. مقدار افزایش مالون دیآلدئید کاهش معنیداری داشت که نشاندهنده اثر آسکوربات بر کاهش خسارت اکسیداتیو است.
کامکار جایمند؛ هلن اهرابی اصلی؛ اعظم منفرد
چکیده
فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلیفنلها با بیش از 4000 ترکیب هستند، که در گیاه نقش آنتیاکسیدانی را در فتوسنتز بهعهده دارند و در انسان دارای اثرهای آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی، جلوگیریکننده سرطان و محافظتکننده از قلب میباشند. ترکیب کوئرستین در گروه فلاونول قرار دارد و برای مقابله با ویروسها و سلولهای سرطانی استفاده میشود. ...
بیشتر
فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلیفنلها با بیش از 4000 ترکیب هستند، که در گیاه نقش آنتیاکسیدانی را در فتوسنتز بهعهده دارند و در انسان دارای اثرهای آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی، جلوگیریکننده سرطان و محافظتکننده از قلب میباشند. ترکیب کوئرستین در گروه فلاونول قرار دارد و برای مقابله با ویروسها و سلولهای سرطانی استفاده میشود. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازهگیری ترکیب کوئرستین در سه گونه گیاهی بومادران Achillea tenuifolia، A. biebersteinii و A. millefolium بود. نمونهها در اوایل خردادماه 1389 از مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جمعآوری و سپس از اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) با روشهای مختلف استخراج انجام گردید. در روش اول، نمونه با حلال کلروفرم توسط دستگاه سوکسله به مدت 72 ساعت استخراج گردید. در روش دوم، به نمونه قبلی که با حلال کلروفرم استخراج شده بود پس از جدا کردن حلال، متانول اضافه کرده و مجدداً عمل استخراج انجام گردید. در روش سوم، با توجه به میزان ماده خشک از گیاه تازه و با حلالهای متانول و اسید استیک (به نسبت 1:9) توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و همزمان صاف گردید. در روش چهارم، ابتدا گیاه تازه با دستگاه آسیاب برقی خرد شد و سپس با حلالهای متانول و اسید استیک (به نسبت 1:9) و به مدت یک هفته خیسانده سپس صاف گردید، بعد همه نمونههای بدست آمده به حجم 30 میلیلیتر تغلیظ گردیدند. جمعاً 36 نمونه بدست آمدند که میزان ترکیب کوئرستین توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد اندازهگیری قرار گرفت. بیشترین مقادیر ترکیب کوئرستین در گل (ppm 2164) و برگ A. millefolium (ppm 2064) به روش استخراج با سوکسله و حلال متانول بدست آمد. بیشترین مقدار کوئرستین در ساقهA. millefolium (ppm 2034)، به روش خیساندن با حلال متانول بدست آمد و کمترین مقادیر کوئرستین در روش استخراج با کلروفرم، در برگ A. millefolium (ppm 127)، در ساقه A. biebersteinii (ppm 110) و در ساقه A. tenuifolia (ppm 23) مشاهده شد.
فیروزه چلبیان؛ اعظم منفرد؛ کامبیز لاریجانی؛ سارا سلدوزی
چکیده
اسانس اندام هوایی گیاه Chenopodium botrys L. از خانواده Chenopodiaceae از دو روش تقطیر با آب و روش استخراج با حلال هگزان تهیه شد. از 34 ترکیب، 29 ترکیب با 91.8% کل شناسایی شده در اسانس این گیاه در روش تقطیر با آب آلفا-اویدسمول (15.2%)، اپی-آلفا-مورولول (11.0%) و کوبنول (10.2%) و از 19 ترکیب، 14 ترکیب با 91.0% کل شناسایی شده در روش استخراج با هگزان آلفا- کنوپودیول استات ...
بیشتر
اسانس اندام هوایی گیاه Chenopodium botrys L. از خانواده Chenopodiaceae از دو روش تقطیر با آب و روش استخراج با حلال هگزان تهیه شد. از 34 ترکیب، 29 ترکیب با 91.8% کل شناسایی شده در اسانس این گیاه در روش تقطیر با آب آلفا-اویدسمول (15.2%)، اپی-آلفا-مورولول (11.0%) و کوبنول (10.2%) و از 19 ترکیب، 14 ترکیب با 91.0% کل شناسایی شده در روش استخراج با هگزان آلفا- کنوپودیول استات (35.0%) و اویدسما–11 و 3- دیان–6-آلفا–ال (18.92%) بیشترین درصد را دربرداشتند. اسانس اندام هوایی گیاه Ferulago subvelutina Rech.F. از خانواده Apiaceae با روش تقطیر با آب تهیه شد و از 39 ترکیب، 36 ترکیب با 98.3% کل شناسایی شده لیمونن (27.0%)، آلفا–فلاندرن (23.1%) و آلفا–پینن (13.3%) بیشترین درصد را به خود اختصاص داده بودند. اسانس گل گیاه Rosa gallica L. از خانواده Rosaceae از روش استخراج با حلالهگزان تهیه شد و از 13 ترکیب، 12 ترکیب با 98.0% کل شناسایی گردید. نونادیسن (23.7%)، ایزوپروپیل تیگلات (17.5%)، 2-متیل-4-هپتان (14.8%) و نرمال–نونان (11.8%) بیشترین درصد را دارا بودند. اسانس گیاهان مورد بررسی همچنین از نظر فعالیت ضدمیکروبی برعلیه باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی، 3 گونه از جنس Staphylococcus spp.، Shigella flexneri، Salmonella typhi و Escherichia coli بررسی شدند. نتایج نشان داد که اسانس گیاه Chenopodium botrys L. بر روی همه باکتریهای مورد بررسی اثر مهاری دارد. اسانس گیاه Ferulago subvelutina Rech.F. فعالیت بازدارندگی بر روی Staphylococcus aureusو باکتریهای گرم منفی نشان داد. اسانس گیاه Rosa gallica L. بر روی باکتریهای Staphylococcus saprophyticus ، Shigella flexneri و Salmonella typhi اثر بازدارندگی دارد.
