سکینه کهنسال واجارگاه؛ رضا برادران؛ سید غلامرضا موسوی؛ محید تولیت ابوالحسنی؛ داراب یزدانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.182.94.2.1576.41 عناب (Zizyphus jujuba Mill.) گیاهی باغی-دارویی متعلق به تیره Rhamnaceae است. این تحقیق، بهمنظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی و ترکیبهای فیتوشیمیایی اکوتیپهای عناب در ایران جهت دستیابی به اکوتیپ دارویی برتر به اجرا در آمد. طرح با چهارده اکوتیپ عناب از کلکسیون عناب جهاد دانشگاهی واحد خراسان جنوبی (بیرجند) ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.182.94.2.1576.41 عناب (Zizyphus jujuba Mill.) گیاهی باغی-دارویی متعلق به تیره Rhamnaceae است. این تحقیق، بهمنظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی و ترکیبهای فیتوشیمیایی اکوتیپهای عناب در ایران جهت دستیابی به اکوتیپ دارویی برتر به اجرا در آمد. طرح با چهارده اکوتیپ عناب از کلکسیون عناب جهاد دانشگاهی واحد خراسان جنوبی (بیرجند) در بهار 1396 در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. نمونههای برگ و میوه رسیده از لحاظ مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد وزن صد دانه با طول میوه، عرض میوه و نسبت طول به عرض میوه همبستگی مثبت و معنیداری دارد. نسبت طول به عرض میوه و نسبت طول به عرض برگ نیز با عرض برگ همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. همبستگی عملکرد فلاونویید کل و فنل کل با دیگر صفات فیتوشیمیایی معنیدار نبود. ظرفیت آنتیاکسیدانی تنها با فنل کل همبستگی مثبت معنیدار داشت. تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک نشان داد که اکوتیپهای مورد مطالعه تفاوت معنیدار با یکدیگر داشته و این نشان از وجود ژرمپلاسم متنوع عناب در ایران است. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای، چهارده اکوتیپ در دو خوشه جداگانه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که تنوع قابل ملاحظهای در اکوتیپهای مورد مطالعه وجود دارد که میتواند در برنامههای اصلاحی این گونه مورد استفاده قرار گیرد.
عاصم سپهرم؛ سید غلامرضا موسوی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کمآبیاری و کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد کاسبرگ چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) در سال زراعی 1389 آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سراوان اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری بهعنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل آبیاری پس از 60، 120 و 180 ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کمآبیاری و کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد کاسبرگ چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) در سال زراعی 1389 آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سراوان اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری بهعنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A و مقدار نیتروژن بهعنوان فاکتور فرعی در چهار سطح شامل کاربرد 0، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح آبیاری و نیتروژن بر ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد میوه در مترمربع، عملکرد تر و خشک کاسبرگ و عملکرد بیولوژیک معنیدار بود، اما وزن خشک کاسبرگ در تک میوه و شاخص برداشت کاسبرگ در میوه تنها تحت تأثیر آبیاری و شاخص برداشت کاسبرگ در بوته تنها تحت تأثیر نیتروژن قرار گرفت. اثر متقابل آبیاری و نیتروژن نیز بر صفات عملکرد تر و خشک کاسبرگ و بازدهی مصرف آب برای تولید کاسبرگ معنیدار بود. براساس مقایسه میانگینها افزایش دور آبیاری از 60 به 180 میلیمتر تبخیر تجمعی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد میوه در مترمربع، عملکرد تر و خشک کاسبرگ، عملکرد بیولوژیک و وزن خشک کاسبرگ در تک میوه را بهترتیب 1/48، 8/31، 3/41، 58، 9/54، 67 و 7/22 درصد کاهش داد و افزایش کاربرد نیتروژن از صفر به 120 کیلوگرم در هکتار صفات مذکور را بهترتیب 7/13، 6/8، 1/37، 3/43، 1/44، 5/25 و 7/5 درصد افزایش داد. بهطور کلی براساس نتایج این تحقیق با توجه به اهمیت کمبود آب، تیمار آبیاری پس از 120 میلیمتر تبخیر تجمعی و کاربرد 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای زراعت چای ترش در شرایط مشابه پیشنهاد میگردد.
مرضیه فوادالدینی؛ محمدجواد ثقهالاسلامی؛ سیدغلامرضا موسوی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش کمآبی و تاریخ کاشت بر برخی صفات کاسنی (Cichorium intybus L.)، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل چهار سطح آبیاری 100، 75، 50 و 25 درصد تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) بهعنوان کرت اصلی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش کمآبی و تاریخ کاشت بر برخی صفات کاسنی (Cichorium intybus L.)، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل چهار سطح آبیاری 100، 75، 50 و 25 درصد تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) بهعنوان کرت اصلی و سه تاریخ کاشت (26/12/90، 14/1/91 و 7/2/91) بهعنوان کرت فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد تنش کمآبی کلیه صفات بجز نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی را تحت تأثیر قرار داد. بهطوری که بیشترین ارتفاع بوته، طول، قطر و تعداد انشعابات ریشه، عملکرد خشک اندام هوایی، عملکرد خشک ریشه، ماده خشک کل (زیستتوده) و نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی از تیمار آبیاری معادل ET0 100% و بیشترین بازدهی مصرف آب از تیمار آبیاری معادل ET0 25% بدست آمدند. مقایسه میانگینها نشان داد که تاریخ کاشت26 اسفند در کلیه صفات بجز نسبت ریشه به اندام هوایی، بیشترین مقدار را داشت. اثر متقابل عوامل نیز بر تعداد شاخه جانبی، عملکرد خشک ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، عملکرد خشک ریشه و بهرهوری آب معنیدار شد. بهطور کلی، کاشت کاسنی در اواخر اسفند ماه، بهدلیل تعداد چین بیشتر، از عملکرد و بهرهوری آب بیشتری برخوردار بود. همچنین تیمار آبیاری معادل ET0 50% در تاریخ کاشت 26 اسفند به دلیل آن که از نظر ماده خشک کل با تیمار آبیاری معادل ET0 100% در این تاریخ کاشت تفاوت معنیداری نداشت، بهویژه در شرایط کمبود رطوبت، قابل توصیه است.
مجتبی خسروی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمدجواد ثقهالاسلامی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر دور آبیاری، کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و بازدهی مصرف آب شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی بهصورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان درمیان در سال 1389 انجام شد. عامل اصلی آبیاری شامل دورهای آبیاری 5 و 10 روز، عامل فرعی کود نیتروژن در سه سطح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر دور آبیاری، کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و بازدهی مصرف آب شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی بهصورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان درمیان در سال 1389 انجام شد. عامل اصلی آبیاری شامل دورهای آبیاری 5 و 10 روز، عامل فرعی کود نیتروژن در سه سطح شامل مقادیر صفر (شاهد)، 75 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و عامل فرعی فرعی تراکم در سه سطح شامل تراکمهای 22، 33 و 66 بوته در مترمربع تعیین گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری بر صفات طول غلاف و بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس، مقدار نیتروژن مصرفی بر صفات تعداد شاخه اصلی در بوته، طول غلاف، عملکرد دانه، شاخص کلروفیل، بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس و تراکم بوته بر صفات تعداد شاخه اصلی در بوته و قطر طوقه معنیدار شد. مقایسه میانگینها نشان داد که افزایش دور آبیاری از 5 به 10 روز باعث کاهش 8/7 درصدی در طول غلاف گردید، اما بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس بهترتیب 5/40% و 5/47% افزایش یافت. افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 150 کیلوگرم در هکتار، تعداد شاخه اصلی، طول غلاف، شاخص کلروفیل، عملکرد دانه، بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس را بهترتیب 5/23، 4/26، 2/23، 1/67، 3/72 و 5/71 درصد افزایش داد. همچنین با افزایش تراکم از 22 به 66 بوته در مترمربع، تعداد شاخه اصلی و قطر طوقه بهترتیب 9/7% و 2/11% کاهش یافت. در مجموع براساس نتایج این تحقیق میتوان تیمار دور آبیاری 10 روز به همراه مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و ترجیحاً تراکم 66 بوته در مترمربع را برای زراعت شنبلیله در منطقه درمیان توصیه نمود.
سید مهدی موسوی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمدجواد ثقهالاسلامی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبی در دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر صفات ریختی، درصد و عملکرد اسانس و نیز بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه رازیانه (Foenicolum vulgare Mill.) آزمایشی در سال 89 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری در سه سطح (آبیاری مطلوب، تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله پرشدن ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبی در دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر صفات ریختی، درصد و عملکرد اسانس و نیز بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه رازیانه (Foenicolum vulgare Mill.) آزمایشی در سال 89 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری در سه سطح (آبیاری مطلوب، تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله پرشدن دانه) بهعنوان عامل اصلی و مقدار نیتروژن مصرفی در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بهعنوان عامل فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی و پرشدن دانه نسبت به تیمار آبیاری مطلوب ارتفاع بوته را بهترتیب 2/16% و 2/5%، عملکرد میوه را بهترتیب 7/69% و 6/52%، عملکرد اسانس را بهترتیب 9/72% و 4/31% و بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه را بهترتیب 1/69% و 5/4% کاهش داد. همچنین با افزایش کاربرد نیتروژن از صفر به 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد انشعابات ساقه اصلی و عملکرد میوه بهترتیب 8/5%، 12%، 5/15% و 3/24% افزایش یافت. البته بیشترین عملکرد اسانس و بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه با کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. بهطور کلی براساس نتایج این تحقیق میتوان تیمار آبیاری مطلوب و کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار را به علت داشتن بیشترین قابلیت تولید اسانس و لزوم رعایت مسائل زیست محیطی برای زراعت رازیانه در بیرجند توصیه کرد.
سید غلامرضا موسوی؛ محمدجواد ثقهالاسلامی؛ الهام انصارینیا؛ حامد جوادی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و بازده مصرف آب در گیاه همیشهبهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در سال 1388 به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در این تحقیق دور آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 60، 120 و180 میلیمتر تبخیر ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و بازده مصرف آب در گیاه همیشهبهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در سال 1388 به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در این تحقیق دور آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 60، 120 و180 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر) بهعنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیتروژن در چهار سطح (صفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بهعنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر دور آبیاری بر عملکرد دانه و اجزای آن، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، بازده مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس و تعداد و عملکرد خشک گل در سطح 1% معنیدار بود. با افزایش دور آبیاری از 60 به 180 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر، تعداد دانه در طبق، تعداد طبق در متر مربع، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، تعداد و عملکرد خشک گل در واحد سطح بهترتیب 6/26، 5/49، 6/39، 3/79، 6/65 و 72 درصد کاهش یافت. بیشترین عملکرد بیولوژیک و وزن طبق بذری نیز مربوط به دور آبیاری 60 میلیمتر تبخیر تجمعی بود، ولی بیشترین بازده مصرف آب در دور آبیاری پس از 120 میلیمتر تبخیر تجمعی بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که اثر مقدار کود نیتروژن مصرفی بر تمامی صفات بجز شاخص برداشت و تعداد طبق در متر مربع در سطح 1% معنیدار بود، بهطوری که افزایش مقدار کود مصرفی نیتروژن باعث افزایش معنیدار صفات گردید. اثر متقابل دور آبیاری و کود نیتروژن صفات مورد مطالعه را تحت تأثیر قرار نداد. بهطور کلی، براساس نتایج این تحقیق و با در نظر گرفتن بازده مصرف آب، تیمار آبیاری پس از 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر و کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای دستیابی به عملکرد دانه قابل قبول در شرایط این آزمایش پیشنهاد میشود.
سید غلامرضا موسوی؛ محمد جواد ثقهالاسلامی؛ محسن پویان
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد اسفرزه (Plantago ovate L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1387 انجام شد. در این آزمایش تأثیر سه تاریخ کاشت 30 فروردین، 20 اردیبهشت و 10 خردادماه بهعنوان فاکتور اصلی و سه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد اسفرزه (Plantago ovate L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1387 انجام شد. در این آزمایش تأثیر سه تاریخ کاشت 30 فروردین، 20 اردیبهشت و 10 خردادماه بهعنوان فاکتور اصلی و سه تراکم گیاهی 6/16، 2/22 و 3/33 بوته در مترمربع بهعنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت و صفاتی از قبیل عملکرد دانه، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تأخیر در تاریخ کاشت از 30 فروردین به 10 خردادماه تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را بهترتیب 2/35، 8/39، 2/60، 3/49 و 7/19 درصد بهطور معنیدار کاهش داد. تاریخ کاشت 30 فروردینماه با میانگین 11/656 سنبله در مترمربع از برتری معنیداری نسبت به دو تاریخ کاشت بعدی برخوردار بود. همچنین تراکم بوته تأثیر معنیداری بر تعداد سنبله در بوته، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در مترمربع، شاخص برداشت و عملکرد دانه در بوته داشت، بهطوری که با کاهش تراکم از 3/33 به 6/16 بوته در مترمربع، کاهش 3/45 درصدی در عملکرد دانه و کاهش 7/52 درصدی در عملکرد بیولوژیک مشاهده گردید، این در حالیست که شاخص برداشت از 47/25 به 06/28% و عملکرد دانه در بوته از 129/1 به 318/1 گرم افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضر حکایت از آن دارد که تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب نقش مؤثری در افزایش عملکرد دارد و تاریخ کاشت 30 فروردینماه و تراکم 3/33 بوته در مترمربع با میانگین 99/558 کیلوگرم در هکتار، عملکرد قابل قبولی را در زراعت اسفرزه در بیرجند تولید میکند.
