همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند

2 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند

3 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی در دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر صفات ریختی، درصد و عملکرد اسانس و نیز بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه رازیانه (Foenicolum vulgare Mill.) آزمایشی در سال 89 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری در سه سطح (آبیاری مطلوب، تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله پرشدن دانه) به‌عنوان عامل اصلی و مقدار نیتروژن مصرفی در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی و پرشدن دانه نسبت به تیمار آبیاری مطلوب ارتفاع بوته را به‌ترتیب 2/16% و 2/5%، عملکرد میوه را به‌ترتیب 7/69% و 6/52%، عملکرد اسانس را به‌ترتیب 9/72% و 4/31% و بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه را به‌ترتیب 1/69% و 5/4% کاهش داد. همچنین با افزایش کاربرد نیتروژن از صفر به 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد انشعابات ساقه اصلی و عملکرد میوه به‌ترتیب 8/5%، 12%، 5/15% و 3/24% افزایش یافت. البته بیشترین عملکرد اسانس و بازدهی مصرف آب برای تولید اسانس میوه با کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. به‌طور کلی براساس نتایج این تحقیق می‌توان تیمار آبیاری مطلوب و کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار را به علت داشتن بیشترین قابلیت تولید اسانس و لزوم رعایت مسائل زیست محیطی برای زراعت رازیانه در بیرجند توصیه کرد.

کلیدواژه‌ها

- آرزمجو، ا.، حیدری، م. و قنبری، ا.، 1389. اثر تنش خشکی و نوع کود بر عملکرد و کیفیت بابونه آلمانی. علوم زراعی ایران، 12(2): 111-100.
- افشاری، م.ع.، ولدآبادی، م.، دانشیان، ج. و اکبری‌نیا، ا.، 1387. مطالعه خصوصیات زراعی توده‌های محلی زیره سبز در شرایط کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن. یافته‌های نوین کشاورزی، 2(3): 223-213.
- امیدبیگی، ر.، 1382. رازیانه. انتشارات دفتر برنامه‌ریزی رسانه‌های ترویجی، دفتر امور گل وگیاهان زینتی، دارویی و قارچ‌های خوراکی وزارت جهاد کشاورزی، 15 صفحه.
- ایران‌نژاد، ح. و رسام، ق.، 1381. بررسی تأثیر مقادیر مختلف ازت و فسفر بر عملکرد و میزان اسانس دانه گیاه انیسون. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 9(1): 101-93.
- توحیدی‌نژاد، ع.، کورکی، م.، محمدی‌نژاد، ق.، مجیدی، م.م. و احمدی افزادی، م.، 1387. اثر تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی بابونه. الکترونیک کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، 1(1): 24-15.
- زهتاب سلماسی، س.، جوانشیر، ع.، امیدبیگی، ر.، آلیاری، ه.، قاسمی گلعذانی، ک. و افشار، ج.، 1382.اثر تاریخ کاشت و حذف آبیاری بر میزان اسانس و آنتول در گیاه دارویی انیسون. دانش کشاورزی، 13(2): 56-47.
- شهبازیان، ن.، ایران‌نژاد، ح.، عرب، م. و پیری، پ.، 1385. مطالعه عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی آنیسون با مقدار متفاوت کودهای نیتروژنه و فسفره. نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه ابوریحان، دانشگاه تهران،
5 تا 7 شهریور: 587.
- عباس‌زاده، ب.، شریفی عاشورآبادی، ا.، اردکانی، م.ر. و علی‌آبادی فراهانی، ح.، 1386. تأثیر کود نیتروژن بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L). مجموعه خلاصه مقالات دومین همایش ملی کشاورزی بوم‌شناختی ایران، گرگان، 25 تا 26 مهر: 61.
- کوچکی، ع.ر.، نصیری محلاتی، م. و عزیزی، گ.، 1385. اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو توده بومی رازیانه. پژوهشهای زراعی ایران، 4(1):
139-131.
- محمدبیگی، ف.، اکبری‌نیا، ا. و دانشیان، ج.، 1385. اثر کود نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی گشنیز. نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه ابوریحان، دانشگاه تهران، 5 تا 7 شهریور: 598.
- نخزری‌مقدم، ع.، 1388. اثر تراکم بوته و مرحله تنش آبی بر عملکرد و اجزای آن در زیره سبز. علوم گیاهان زراعی ایران (علوم کشاورزی ایران)، 40(3): 69-63.
- Azizi, K. and Kahrizi, D., 2008. Effect of nitrogen levels, plant density and climate on yield quantity and quality in cumin (Cuminum cyminum L.) under the conditions of Iran. Asian Journal of Plant Sciences, 7(8): 710-716.
- Buntain, M. and Chung, B., 1994. Effects of irrigation and nitrogen on the yield components of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Australian Journal of Experimental Agriculture, 34(6): 845-849.
- Cabuslay, G.S., Ito, O. and Alejal, A.A., 2002. Physiological evaluation of responses of rice (Oryza sativa L.) to water deficit. Plant Science, 163(4): 815-827.
- Damato, G., Bianco, V.A. and Laterza, M., 1994. First results of plant density and nitrogen rate on yield and quality of florence fennel (Foeniculum vulgare Mill. Var. azoricum) seeds. Acta Horticulturae, 362: 67-73.
- Esfandiari, T., Saberi, M. and Mollafilabi, A., 2010. Effects of planting date and irrigation date on qualitative and quantitative characteristics of cumin (Cuminum cyminum L.). Acta Horticulturae, 853: 47-52.
- Ezz El-Din, A.A., Hendawy, S.F., Aziz, E.E. and Omer, E.A., 2010. Enhancing growth, yield and essential oil of caraway plant by nitrogen and potassium fertilizers. International Journal of Academic Research, 2(3): 192-197.
- Ghassemi-Golezani, K., Andalibi, B., Zehtab-Salmasi, S. and Saba, J., 2008. Effects of water stress during vegetative and reproductive stages on seed yield and essential oil content of dill (Anethum graveolens L.). Journal of Food, Agriculture and Environment, 6(3): 282-284.
- Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, K.G., 2004. Improved growth and essential oil yield and quality in Foeniculum vulgare mil on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology, 93(3): 307-311.
- Kumar, A., Singh, R. and Chhillar, R.K., 2008. Influence of omitting irrigation and nitrogen levels on growth, yield and water use efficiency of coriander (Coriandrum sativum L.). Acta Agronomica Hungarica, 56(1): 69-74.
- Laribi, B., Bettaieb, I., Kouki, K., Sahli, A., Mougou, A. and Marzouk, B., 2009. Water deficit effects on caraway (Carum carvi L.) growth, essential oil and fatty acid composition. Industrial Crops and Products, 30(3): 372-379.
- Mohamed, M.A.H. and Abdu, M., 2004. Growth and oil production of fennel (Foeniculum vulgare Mill.): effect of irrigation and organic fertilization. Biological Agriculture and Horticulture, 22: 31-39.
- Nese, O. and Bunyamin, Y., 2005. Effects of different row spacing and nitrogen doses on certain agronomic characteristics of coriander. Pakistan Journal of Biological Sciences, 8(6): 901-904.
- Olle, M. and Bender, I., 2010. The content of oils in umbelliferous crops and its formation. Agronomy Research, 8(Special Issue III): 687-696.
- Osman, Y.A.H., 2009. Comparative study of some agricultural treatments effects on plant growth, yield and chemical constituents of some fennel varieties under Sinai conditions. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 5(4): 541-554.
- Raj, H. and Thakral, K.K., 2008. Effect of chemical fertilizers on growth, yield and quality of fennel (Foeniculum vulgare Miller). Journal of Species and Aromatic Crops, 17(2): 134-139.
- Rezaei Nejad, A., 2011. Productivity of cumin (Cuminum cyminum L.) as affected by irrigation levels and row spacing. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(3): 151-157.
- Safikhani, F., Heydari sharifabad, H., Syadat, S.A., Sharifi ashorabadi, E., Syednedjad, S.M. and Abbaszadeh, B., 2007. The effect of drought on yield and morphologic characteristics of Deracocephalum moldavica L. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants, 23(2): 183-194.
- Valadabadi, S.A.R., Aliabadi Farahani, H. and Moaveni, P., 2010. Investigate effect of nitrogen application on essential oil content and seed yield in different cumin (Cuminum cyminum L.) populations at Qazvin zone. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants, 26(3): 348-357.