معصومه موقری؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی؛ حسین آذرنیوند؛ محسن ساروی؛ مهدی فرح‌پور
چکیده
عدم شناخت کافی از توانمندی‌های مراتع باعث شده تا این منابع برای تولیدات دامی در حد زیادی مورد بهره‌برداری قرار گرفته و سایر مقوله‌های بهره‌برداری از نظر دور نگه داشته شوند. این در حالیست که کشور ایران با داشتن بیش از 8000 گونه گیاهی یکی از غنی‌ترین جوامع گیاهی دنیا را داراست و بخش عمده‌ای از این فلور غنی را گیاهان دارویی تشکیل می‌دهند. ...
بیشتر
عدم شناخت کافی از توانمندی‌های مراتع باعث شده تا این منابع برای تولیدات دامی در حد زیادی مورد بهره‌برداری قرار گرفته و سایر مقوله‌های بهره‌برداری از نظر دور نگه داشته شوند. این در حالیست که کشور ایران با داشتن بیش از 8000 گونه گیاهی یکی از غنی‌ترین جوامع گیاهی دنیا را داراست و بخش عمده‌ای از این فلور غنی را گیاهان دارویی تشکیل می‌دهند. حوزه آبخیز لاسم به‌دلیل تنوع گیاهی زیاد دارای قابلیت بالایی در زمینه گیاهان دارویی می‌باشد. به همین منظور شناسایی و تعیین شایستگی برای کاربری گیاهان دارویی این حوزه هدف این تحقیق قرار گرفت. نقشه نهایی شایستگی گیاهان دارویی در این حوزه از تلفیق دو معیار پوشش گیاهی و عوامل محیطی با بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید. نمونه‌برداری در تیپ‌های گیاهی منطقه (به‌عنوان واحد کاری) به روش تصادفی با استقرار دو ترانسکت 100 متری عمود برهم و با اندازه‌گیری داده‌های حضور و عدم حضور گیاهان دارویی، درصد تاج پوشش، ترکیب و تولید گونه‌های دارویی در پلات‌های 1 مترمربعی انجام شد. از 120 گونه شناسایی شده در منطقه تعداد 58 گونه از 20 خانواده گیاهی با خاصیت دارویی شناسایی شدند. نتایج بررسی شایستگی گیاهان دارویی این حوزه نشان می‌دهد که حدود 6/10% منطقه (4/1071 هکتار) در طبقه شایستگی خوب (1S)، 1/28% منطقه (2841 هکتار) در طبقه شایستگی متوسط (2S)، 5/41% (5/4193 هکتار) در طبقه شایستگی ضعیف (3S) و 20% (8/2006 هکتار) از اراضی منطقه در طبقه غیرشایسته (N) قرار گرفتند. به‌طور کلی مهمترین عامل کاهش‌دهنده شایستگی مراتع حوزه آبخیز لاسم، شاخص اقتصادی تولید می‌باشد. همچنین با توجه به شرایط توپوگرافی این حوزه، شیب منطقه نیز در کاهش شایستگی مراتع منطقه نقش قابل ملاحظه‌ای داشت.
آزاده عصارزاده؛ حسین آذرنیوند؛ فاطمه سفیدکن؛ حسین ارزانی؛ محمدعلی زارع چاهوکی
چکیده
اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در دو منطقه قرق و چرا، از نظر میزان و درصد ترکیبهای شیمیایی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور نمونه‌برداری از این گیاه در فصل ابتدای گلدهی در مهرماه 1389 در رویشگاه‌های احمدآباد در شهرستان دامغان واقع در استان سمنان دو منطقه قرق و چرا در مجاورت یکدیگر انتخاب ...
بیشتر
اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در دو منطقه قرق و چرا، از نظر میزان و درصد ترکیبهای شیمیایی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور نمونه‌برداری از این گیاه در فصل ابتدای گلدهی در مهرماه 1389 در رویشگاه‌های احمدآباد در شهرستان دامغان واقع در استان سمنان دو منطقه قرق و چرا در مجاورت یکدیگر انتخاب شدند. در هر یک از مکان‌ها، 5 نمونه گیاهی از سرشاخه‌های گلدار گیاه به‌صورت تصادفی جمع‌آوری شد. پس از خشک شدن نمونه‌های گیاهی در هوای آزاد، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام گردید. اسانس استخراج شده توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) بررسی و بعد اجزای آن شناسایی گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین مناطق قرق و چرا را نشان داد. در منطقه قرق کامفور (0/48%)، 1،8-سینئول (0/16%)، کامفن (3/10%) و در منطقه چرا کامفور (8/51%)، کامفن (9/10%) و 1،8-سینئول (5/9%) از ترکیبهای عمده بودند. نتایج حاصل از آنالیز داده‌ها به کمک نرم‌افزار SPSS نشان داد که درصد ترکیب توجا-2و4 (10) دی‌ان در سطح 05/0 و آلفا-ترپینئول در سطح 01/0 در دو سایت مطالعاتی تفاوت معنی‌داری را نشان دادند. سایر ترکیب‌ها در دو منطقه قرق و چرا، تفاوت معنی‌داری را نشان ندادند. همچنین مقایسه ارزش اقتصادی اسانس در یک هکتار و کل منطقه قرق و چرا نشان داد که چرا باعث کاهش بازده اقتصادی اسانس شد.
نغمه پیروزی؛ حسین آذرنیوند؛ اصغر کهندل؛ فرحناز خلیقی سیگارودی
چکیده
گونه Bidens bipinnata L. متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) و جنس Bidens است. به‌منظور بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره متانولی گیاه Bidens bipinnata L.، تحقیقات انجام شد. به‌منظور بررسی فعالیت اثر آنتی‌اکسیدانی و محتوای تام فنلی و فلاونوئیدهای گیاه، پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمتهای هوایی ...
بیشتر
گونه Bidens bipinnata L. متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) و جنس Bidens است. به‌منظور بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره متانولی گیاه Bidens bipinnata L.، تحقیقات انجام شد. به‌منظور بررسی فعالیت اثر آنتی‌اکسیدانی و محتوای تام فنلی و فلاونوئیدهای گیاه، پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمتهای هوایی گیاه در مرحله میوه‌دهی جمع‌آوری گردید. در این بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی گیاه Bidens bipinnata L. با استفاده از سه روش 1) DPPH، 2) ABTS، 3) FRAP، محتوای فلاونوئیدی و تام فنلی گیاه انجام شدهاست. نتایج نشان داد که IC50 درصد مهار رادیکال DPPH عصاره متانولی قسمتهای هوایی گیاه Bidens bipinnata L، معادل μg/ml13/82 می‌باشد (μg/ml100 > IC50). در روش FRAP میزان مصرف معرف سولفات آهن III بر گرم وزن خشک گیاه μM/g66/112 است. براساس نتایج روش ABTS میزان میلیگرم آسکوربیکاسید معادل mg15/9 براساس وزن خشک گیاه است و همچنین میزان فلاونوئیدهای تام گیاه با استفاده از معرف روتین در وزن خشک گیاه mg/g21/12 و میزان ترکیبهای فنلی تام عصاره گیاه با استفاده از معرف گالیکاسید mg/g88/2 تعیین گردید.
نغمه پیروزی؛ حسین آذرنیوند؛ اصغر کهندل؛ فرحناز خلیقی سیگارودی
چکیده
یکی از گونه‌های مرتعی که با توجه به بررسی‌های انجام شده از نظر استفاده چند منظوره قابلیت‌های زیادی دارد،Bidens bipinnata L. (دودندان دوشاخه) متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) است. تحقیق حاضر روی گونه Bidens bipinnata L. به منظور بررسی شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در قسمتهای هوایی گیاه دارویی در منطقه کرج انجام شد. به منظور بررسی مواد تشکیل‌دهنده ...
بیشتر
یکی از گونه‌های مرتعی که با توجه به بررسی‌های انجام شده از نظر استفاده چند منظوره قابلیت‌های زیادی دارد،Bidens bipinnata L. (دودندان دوشاخه) متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) است. تحقیق حاضر روی گونه Bidens bipinnata L. به منظور بررسی شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در قسمتهای هوایی گیاه دارویی در منطقه کرج انجام شد. به منظور بررسی مواد تشکیل‌دهنده اسانس این گیاه پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمتهای هوایی گیاه در مرحله میوه‌دهی جمع‌آوری گردید. نمونه‌های گیاهی تهیه شده در شرایط سایه، خشک و توسط دستگاه کلونجر به شیوه تقطیر با آب (Hydrodistilation) اسانس‌گیری شد. پس از تهیه اسانس، به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی کوپل شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS)، نوع ترکیب‌ها و درصد ترکیبهای شیمیایی اسانس به‌طور کامل تفکیک و شناسایی گردید. تعداد 31 ترکیب شیمیایی شناسایی شد که در این میان به‌ترتیب آلفا-پینن (8/25%)، بتا- میرسن (7/22%)، جرماکرن D (2/10%)، بیسیکلو جرماکرن (6/7%)، گاما-المن (5/3%) و اسپاتولنول (9/2%) ترکیبهای عمده بودند.
حسین آذرنیوند؛ منصوره قوام عربانی؛ فاطمه سفیدکن؛ علی طویلی
چکیده
بومادران (Achillea millefolium L. subsp. Millefolium) یکی از گونه‌های با ارزش دارویی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گیاه به‌طور خودرو در دشتها، کنار جاده‌ها و نواحی کوهستانی می‌روید. از نظر درمانی التیام‌دهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسی‌های ...
بیشتر
بومادران (Achillea millefolium L. subsp. Millefolium) یکی از گونه‌های با ارزش دارویی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گیاه به‌طور خودرو در دشتها، کنار جاده‌ها و نواحی کوهستانی می‌روید. از نظر درمانی التیام‌دهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسی‌های جدید در مورد این گیاه خاصیت ضد سرطانی آن را به اثبات رسانده است. به منظور نمونه‌برداری از این گیاه در هنگام گلدهی در اوایل تیرماه 1386 در رویشگاه سیاه‌بیشه واقع در استان مازندران و با توجه به حضور و فراوانی گیاه، 2 طبقه ارتفاعی با فاصله 100 متر از هم انتخاب گردید. سرشاخه و برگ گیاه مورد نظر و نیز نمونه خاک پای بوته در هر طبقه ارتفاعی در طول یک ترانسکت 100 متری از سه نقطه به‌طور تصادفی جمع‌آوری شد. سپس از هر نمونه گیاهی خشک شده در هوای آزاد، به مقدار 80 گرم به روش تقطیر با آب به مدت 2 ساعت اسانس‌گیری انجام و به منظور تعیین مقدار و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایح حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین طبقات ارتفاعی از نظر بازده اسانس گل و وجود اختلاف معنی‌دار در سطح 1 درصد از نظر بازده اسانس برگ را به وضوح نشان داد و بیشترین میزان بازده اسانس برگ (1/0%) متعلق به ارتفاع 2100 متری بود. از بین ویژگیهای خاک و ارتفاع تنها میان میزان نیتروژن خاک و این کمیت ارتباط معنی‌داری وجود داشت. نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان نیتروژن و بازده اسانس برگ همبستگی منفی وجود دارد. مهمترین ترکیبهای اسانس گل در نمونه‌های ارتفاع 2100 متر و 2200 متر به‌ترتیب 8،1-سینئول (4/14% و 2/8%)، سیس-کادین-4-اِن-7-اُل (6/4% و 15%)، ترانس-کاریوفیلن (5/5% و 8/4%)، گاما-مورولن (4/4% و 2/5%) و کامفور (6/2% و 1/4%) بودند. ترکیبهای اصلی موجود در اسانس نمونه‌های برگ دو ارتفاع 2100 متری و 2200 متری به‌ترتیب 8،1-سینئول (6/5% و 7/4%)، گلوبولول (6/7% و 7/8%)، ترانس-کاریوفیلن (5% و 2/3%)، سیس-کادین-4-اِن-7-اُل (5/25% و 4/0%)، ترانس-سسکوئی لاوانولول (3/2% و 8/12%) و ترانس سسکویی لاواندولیل استات (4/2% و 1/8%) بودند.
حسین آذرنیوند؛ مرضیه علی‌خواه اصل؛ حسین ارزانی؛ غلامرضا امین؛ محمد جعفری؛ سیدسعید موسوی
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 85-91
چکیده
اسانس قسمتهای هوایی گیاه گرز (Diplotaenia cachrydifolia Boiss.) در دو حالت سبز و خشک از نظر میزان و درصد ترکیبهای موجود در آن، مورد بررسی قرار گرفت تا علت غیر خوش‌خوراک بودن و سمیت آن در حالت سبز و خوش‌خوراک شدن آن برای دام در حالت خشک، مشخص شود. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس استخراج شده توسط دستگاه گاز گروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج ...
بیشتر
اسانس قسمتهای هوایی گیاه گرز (Diplotaenia cachrydifolia Boiss.) در دو حالت سبز و خشک از نظر میزان و درصد ترکیبهای موجود در آن، مورد بررسی قرار گرفت تا علت غیر خوش‌خوراک بودن و سمیت آن در حالت سبز و خوش‌خوراک شدن آن برای دام در حالت خشک، مشخص شود. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس استخراج شده توسط دستگاه گاز گروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) بررسی و سپس اجزاء آن شناسایی گردید. براساس نتایج بدست آمده، بازده اسانس در حالت سبز 7/2% و در حالت خشک 4/0% بود. در حالت سبز، 18 ترکیب (4/91%) در اسانس شناسایی شد که لیمونن (6/49%)، سیس- بتا-اوسیمن (6/12%)، دیل آپیول (8/10%) و آلفا-فلاندرن (3/4%) ترکیبهای عمده بودند. در حالت خشک 17 ترکیب (6/91%) شناسایی گردید که ترکیبهای عمده را لیمونن (7/50%)، دیل آپیول (3/18%)، سیس-بتا-اوسیمن (3/10%) و آلفا-پینن (1/4%) تشکیل می‌دادند. براساس نتایج حاصل شده، بالا بودن میزان اسانس یکی از عوامل کاهنده خوش‌خوراکی گیاه در حالت سبز می‌باشد. همچنین ترکیبهای بتا-میرسن و آلفا-فلاندرن که دارای عوارض مضر بیولوژیکی هستند و مقدارشان در حالت خشک کاهش نشان داد، به‌عنوان ترکیبهای ضد کیفیت معرفی می‌شوند. در مجموع، بالا بودن میزان اسانس گیاه و بعضی ترکیبهای موجود در اسانس می‌توانند از عوامل ضد کیفیت، به‌حساب آیند.
