مهردخت نجف پور نوایی
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1379، ، صفحه 1-12
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی بر میزان بذردهی گیاه شابیزک طرح تحقیقاتی در سال 1372 آغاز شد. در این تحقیق ابتدا بذرهای گیاه در فصل پاییز در گلخانه و درون گلدان کشت شد و در بهار سال بعد به مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز واقع در حسین آباد کرج منتقل گردید. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی و تحلیل واریانس ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی بر میزان بذردهی گیاه شابیزک طرح تحقیقاتی در سال 1372 آغاز شد. در این تحقیق ابتدا بذرهای گیاه در فصل پاییز در گلخانه و درون گلدان کشت شد و در بهار سال بعد به مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز واقع در حسین آباد کرج منتقل گردید. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی و تحلیل واریانس با 16 تیمار کودی و چهار تکرار اجرا شده است. نتایج حاصل نشان داده اند که با به کار بردن مقادیر 0، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار کودهای نیتروژن دار و فسفردار، میزان بذردهی در شرایط کودی بیشتر از شرایط معمولی بوده است و ازت باعث بذردهی بیشتر گیاه شابیزک شده است.
ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ امیر قلاوند؛ قربان نورمحمدی؛ ابوالقاسم متین؛ غلامرضا امین؛ پرویز باباخانلو؛ محمدحسین لباسچی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1380، ، صفحه 1-26
چکیده
به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف حاصلخیز کردن خاک بر عملکرد گیاهان دارویی تحقیقی در سالهای زراعی 75 تا پایان 76 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاهان دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare) استفاده گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل نسبتهای مختلفی از کود شیمیایی خالص به صورت ترکیبی از NPK، مورد استفاده در سیستمهای زراعی ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف حاصلخیز کردن خاک بر عملکرد گیاهان دارویی تحقیقی در سالهای زراعی 75 تا پایان 76 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاهان دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare) استفاده گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل نسبتهای مختلفی از کود شیمیایی خالص به صورت ترکیبی از NPK، مورد استفاده در سیستمهای زراعی رایج و مبتنی بر کودهای شیمیایی و نسبتهای مختلفی از کود دامی، مورد استفاده در سیستمهای زراعی پایدار یا ارگانیک ونیز ترکیبی از نسبتهای مختلف کود دامی و شیمیایی، مورد استفاده در سیستمهای تغذیه تلفیقی در مقایسه با تیمار شاهد بود. این تحقیق بصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا در آمد. نتایج حاصل از سالهای آزمایش ضمن تجزیه مرکب، با استفاده از آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از سالهای اول و دوم آزمایش مشخص شد که در مجموع بالاترین میزان عملکردهای بذر و کاه در روش تغذیه شیمیایی مربوط به تیمارهای شماره 5 (K=160، P=128، N=160 کیلوگرم در هکتار) و شماره 4 (K=120، P=96، N=120 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب برابر 901.33 و 4326.2 کیلوگرم درهکتار بود. بین تیمارهای روش تغذیه ارگانیک بیشترین عملکردهای بذر و کاه مربوط به تیمار شماره 13 (40 تن کود دامی در هکتار) بود که به ترتیب برابر 947.17 و 5147.2 کیلوگرم در هکتار گردید. این در حالیست که بالاترین میزان این عملکردهای بذر و کاه در روش تغذیه تلفیقی مربوط به تیمار شماره 10 (مخلوط 25 تن کود دامی به همراه K=60، P=48 و N=60 کیلوگرم در هکتار) و به ترتیب برابر 1182.67 و 6627.3 کیلوگرم در هکتار بود. عملکردهای بذر و کاه در روش تغذیه شیمیایی خالص به ترتیب 69.37% و 31.49% در روش تغذیه تلفیقی 122.23% و 101.43% و در روش تغذیه ارگانیک نیز به ترتیب 77.98% و 56.44% افزایش را نسبت به شاهد نشان داد. با توجه به تجزیه مرکب مربوط به دو سال، در مجموع میزان عملکردهای بذر، کاه وبیولوژیک در روش تغذیه تلفیقی نسبت به دو روش شیمیایی خالص و ارگانیک بیشترشده که این افزایش عملکرد در سال دوم نسبت به سال اول مشخص تر بود. بدین ترتیب میتوان به اثر ترکیب کودهای شیمیایی و دامی به عنوان یک منبع تغذیه مناسب برای گیاه و همچنین به عنوان عامل اساسی در اصلاح ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک اشاره نمود.
فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا؛ مصطفی گلی پور؛ سمیه فکری قمی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1.93.1.1576.32 جنس بومادران (Achillea) در ایران 19 گونه گیاه علفی، چندساله و بیشتر معطر دارد. این جنس از خانواده کاسنی دارای خصوصیات گیاهی پیچیدهای است. کامازولن ترکیب عمده موجود در اسانس گل و برگ Achilleamillefolium L. subsp. elbursensis گزارش شده که در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی کاربرد دارد. با توجه به اینکه این زیرگونه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1.93.1.1576.32 جنس بومادران (Achillea) در ایران 19 گونه گیاه علفی، چندساله و بیشتر معطر دارد. این جنس از خانواده کاسنی دارای خصوصیات گیاهی پیچیدهای است. کامازولن ترکیب عمده موجود در اسانس گل و برگ Achilleamillefolium L. subsp. elbursensis گزارش شده که در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی کاربرد دارد. با توجه به اینکه این زیرگونه انحصاری ایران است و در مورد کشت این گونه هیچ تحقیقی انجام نشده است، مطالعه مقدماتی در مورد نحوه کشت و تأثیر آن بر روی مواد مؤثره انجام شد. بدینمنظور، بذر گیاه بومادران البرزی در مهرماه 1395 از تنها رویشگاه آن در دیزین جمعآوری شد. در ابتدای اسفندماه در گلخانه کشت گردید و اواسط فروردین 1396 گیاهچهها به مزرعه منتقل شدند. در مردادماه بوتهها گل داده و اندام هوایی برای استخراج اسانس در دو سال متوالی جمعآوری شدند. برای مقایسه با نمونههای طبیعی، اندام هوایی بومادران در مردادماه 1396 در مرحله گلدهی از دیزین جمعآوری شد. اندامهای گیاه شامل برگ و گلآذین در آزمایشگاه خشک و بهوسیله آسیاب پودر شدند. روغنهای اسانسی به روش تقطیر با آب بدست آمد و توسط GC-FID و GC/MS مورد تجزیه قرارگرفتند. بازده (وزنی/وزنی) اسانس آبیرنگ برگ و گلآذین بومادران رویشگاه بهترتیب 0.11% و 0.53% و بومادران کشت شده به همان ترتیب در سال 1396 برابر 0.28% و 0.50% و در سال 1397 برابر 0.26% و 1.30% بود. کامازولن بهعنوان بیشترین درصد ترکیب اسانس برگ و گلآذین بومادران رویشگاه بهترتیب 5.7% و 52.5% بود. مقدار آن به همان ترتیب در نمونههای بومادران کشت شده سال اول 50.6% و 67.1% و در سال دوم 59.6% و 71.3% بود. کاریوفیلن الکل، کاریوفیلن اکساید، کامفور، بورنئول و بتا-اودسمول دیگر ترکیبهای شاخص بودند. کامازولن یک ترکیب مهم و اساسی در این گونه است که در تمام اندام هوایی نمونه کشت شده وجود داشت، در حالی که فقط در گلآذین نمونه رویشگاه یافت شد.
محمدحسن پزشگی؛ جواد معتمدی؛ احمد علیجانپور؛ مهشید سوری؛ محمدرضا نجیب زاده؛ حسین ارزانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.1.99.1.1585.41 تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی، از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه با هدف معرفی برخی از معیارها و شاخصهای مؤثر بر تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی و بررسی تفاوت بین نتایج استفاده از رویکردهای مختلف تعیین شایستگی انجام شد. بدینمنظور، شایستگی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.1.99.1.1585.41 تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی، از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه با هدف معرفی برخی از معیارها و شاخصهای مؤثر بر تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی و بررسی تفاوت بین نتایج استفاده از رویکردهای مختلف تعیین شایستگی انجام شد. بدینمنظور، شایستگی مراتع کوهستانی ارشدچمن سهند، از لحاظ بهرهبرداری گیاهان دارویی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که براساس روش عامل محدودکننده (روش رایج تعیین شایستگی مرتع)، 2% از مراتع دارای شایستگی خوب، 6% دارای شایستگی متوسط، 77% دارای شایستگی کم و 15% غیرشایسته برای بهرهبرداری بودند. بر مبنای روش ریاضی (استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی)، 4% از مراتع دارای شایستگی خوب، 26% دارای شایستگی متوسط، 45% دارای شایستگی کم و 25% غیرشایسته برای بهرهبرداری بودند. کاربرد روش تلفیقنظری (دستورالعمل پیشنهادی) نیز نشان داد که 39% از مراتع دارای شایستگی خوب و 61% دارای شایستگی متوسط بودند. بهطور کلی، مشاهده شد که بین طبقات شایستگی حاصل از روش عامل محدودکننده با روش ریاضی تفاوت معنیداری وجود ندارد ولی بین طبقات روش مذکور با دستورالعمل پیشنهادی، تفاوت وجود دارد و کلاسهای شایستگی متفاوتی برای مساحت مشخصی از مرتع حاصل میشود. از اینرو، پیشنهاد میشود میزان صحت یافتههای این مطالعه، بهمنظور دستیابی به نتیجه کاربردی، در سالهای متفاوت از نظر وقایع آب و هوایی و مکانهای دیگر با خصوصیات فیزیکی متفاوت نیز آزمون شود. در مجموع، بر مبنای تلفیق نتایج رویکردهای مختلف و به لحاظ محدودیتهای فیزیکی و محیطی، محدوده مورد پژوهش شایستگی اندکی برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی دارد. بر همین اساس و با هدف کاهش فشار دام بر مراتع و افزایش تنوع گیاهان دارویی، باید در چارچوب استفاده چندمنظوره از مرتع بر دیگر جنبههای استفاده از مراتع منطقه مانند زنبورداری و گردشگری آزاد در مرتع توجه بیشتری باید بشود.
اثرات بیولوژیک اسانسها و عصارهها
سمیه نجفی درچه؛ سهیلا رهگذر؛ داریوش طالعی؛ الهه السادات قدوسی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.1.105.1.1576.1583شیمی درمانی بهعنوان معمولترین روش درمان سرطان دارای عوارض جانبی بسیاری میباشد که ادامه روند درمان را دشوار میسازد. مطالعات نشان میدهد استفاده از گیاهان دارویی بهصورت منفرد یا در ترکیب با داروهای شیمیدرمانی میتواند سبب کاهش اثرات مخرب ناشی از شیمیدرمانی شود. هدف از این مطالعه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.1.105.1.1576.1583شیمی درمانی بهعنوان معمولترین روش درمان سرطان دارای عوارض جانبی بسیاری میباشد که ادامه روند درمان را دشوار میسازد. مطالعات نشان میدهد استفاده از گیاهان دارویی بهصورت منفرد یا در ترکیب با داروهای شیمیدرمانی میتواند سبب کاهش اثرات مخرب ناشی از شیمیدرمانی شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر 10-جینجرول بهعنوان یکی از اصلیترین مشتقات گیاه دارویی زنجبیل (Zingiber officinale Roscoe) بر ردههای سلولی سرطان خون لنفوبلاستی حاد بود. ردههای سلولی لنفوبلاستی حاد (CCRF-CEM، R-CCRF-CEM، Nalm-6 و RN95) پس از رسم منحنی رشدشان، با غلظتهای افزایشی 10-جینجرول تیمار شدند. درصد زندهمانی با روش آزمون MTT ارزیابی شد. علاوهبر این، جهت بررسی میزان مرگ سلولی و تأیید نتایج حاصل از آزمون MTT، از روش رنگآمیزی با تریپانبلو استفاده شد. بهمنظور کشف فرآیندهای بیولوژیکی، عملکرد مولکولی و اجزای سلولی مرتبط با ژنهای هدف 10-جینجرول، آنالیز تفسیر عملکردی با استفاده از منبع GO و پایگاه داده Enrichr (یک ابزار جامع آنالیز مجموعه ژن) انجام شد. جهت آنالیزهای آماری نیز از نرمافزار Graph Pad Prism 6 استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که 10-جینجرول بهطور معنیدار بر ردههای سلولی R-CCRF-CEM، Nalm-6 و RN95 اثر سیتوتوکسیک دارد (0.05 > p ). این اثر در غلظتهای بالا، در رده R-CCRF-CEM و Nalm-6 بیشتر از رده CCRF-CEM بود. آنالیزهای GO نیز آپوپتوز را بهعنوان مهمترین فرآیند بیولوژیکی مرتبط با 10-جینجرول تعیین نمود. در این پژوهش برای اولین بار اثر سیتوتوکسیک10-جینجرول بر سلولهای سرطان خون لنفوبلاستی حاد نشان داده شد.
بیوتکنولوژی
نیما خالدی؛ فرشید حسنی
چکیده
گیاه دارویی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) سرشار از مونوترپنهای فنولی ازجمله ترکیبهای تیمول و کارواکرول است. قارچهای بذرزاد میتوانند با تأثیر روی سلامت بذر، منجر به کاهش کمّیت و کیفیت محصول و همچنین تغییر در میزان و نوع متابولیتهای ثانویه در گیاهان شوند. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی قارچهای بذرزاد از نمونههای بذری آویشن ...
بیشتر
گیاه دارویی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) سرشار از مونوترپنهای فنولی ازجمله ترکیبهای تیمول و کارواکرول است. قارچهای بذرزاد میتوانند با تأثیر روی سلامت بذر، منجر به کاهش کمّیت و کیفیت محصول و همچنین تغییر در میزان و نوع متابولیتهای ثانویه در گیاهان شوند. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی قارچهای بذرزاد از نمونههای بذری آویشن باغی و ارزیابی تأثیر آلودگی بذرها روی میزان تولید و بیان ژنهای دخیل در مسیر بیوسنتز ترکیبهای تیمول و کارواکرول است. برای شناسایی قارچهای بذرزاد از نمونههای بذری آویشن باغی جمعآوری شده از مزارع استان البرز، نمونهبرداری بر اساس ضوابط انجمن بینالمللی آزمون بذر صورت گرفت. میزان ترکیبهای تیمول و کارواکرول با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا اندازهگیری و بررسی بیان ژنهای TvTPS1، DXR، CYP178 و CYP180 با روش واکنش زنجیرهای پلیمراز با رونویسی معکوس انجام شد. براساس ویژگیهای ریختشناختی و مولکولی شش جدایه Alternaria brassicicola شناسایی شدند. تجزیهوتحلیل فعالیت آنزیمهای مخرب دیواره سلولی نشان داد که سلولاز و پکتیناز در مقایسه با زایلاناز و کیتیناز اهمیت بیشتری روی میزان بیماریزایی و قدرت تهاجم جدایهها دارند. آلودگی بذر به قارچ A. brassicicola بهطور قابل توجهی روی شاخصهای بنیه و جوانهزنی بذر تأثیرگذار بود. یافتههای این پژوهش نشان داد که میزان بیماریزایی و قدرت تهاجمی جدایههای قارچی A. brassicicola از طریق سازوکارهای مختلفی ازجمله تولید آنزیمهای خارج سلولی میتواند در گیاهچههای حاصل از پیشتیمارهای بذری با جدایههای مختلف باعث تغییر در سطح بیان ژنهای مختلف رمزکننده ترکیبهای تیمول و کارواکرول و در نتیجه موجب افزایش (جدایههای Ab4 و Ab5) و یا کاهش (جدایههای Ab1، Ab6، Ab2 و Ab3) میزان تولید و انباشت مونوترپنهای فنولی در گیاهچههای آویشن باغی شود. این اولین گزارش در مورد شناسایی قارچ بذرزاد A. brassicicola از نمونههای بذری آویشن باغی در ایران و نقش آلودگی بذرها روی میزان تولید و بیان ژنهای دخیل در مسیر بیوسنتز تیمول و کارواکرول است.
بهزراعی و بهنژادی
ریحانه زندی؛ محمدحسین میرجلیلی؛ قاسم اقلیما؛ علی سنبلی؛ حسن رضادوست
چکیده
بابونه کبیر (Tanacetum parthenium (L.) Schultz-Bip.) گیاه دارویی چندساله از خانواده کاسنی (Asteraceae) و منبع غنی از سزکوئیترپن لاکتون پارتنولید است که اثرهای ضد سرطانی، ضد التهابی، ضد اسپاسم و بهویژه ضد میگرن آن گزارش شده است. در این تحقیق اندام هوایی پنج جمعیت وحشی این گیاه از استانهای مازندران (مرزنآباد، سیاهبیشه و ولیآباد) و تهران (آهار و گچسر) ...
بیشتر
بابونه کبیر (Tanacetum parthenium (L.) Schultz-Bip.) گیاه دارویی چندساله از خانواده کاسنی (Asteraceae) و منبع غنی از سزکوئیترپن لاکتون پارتنولید است که اثرهای ضد سرطانی، ضد التهابی، ضد اسپاسم و بهویژه ضد میگرن آن گزارش شده است. در این تحقیق اندام هوایی پنج جمعیت وحشی این گیاه از استانهای مازندران (مرزنآباد، سیاهبیشه و ولیآباد) و تهران (آهار و گچسر) در سال 1399 در مرحله گلدهی کامل برداشت شد و صفات مورفولوژیک و محتوای پارتنولید آنها ارزیابی گردید. نتایج، تفاوت معنیدار در سطح احتمال 1% را میان جمعیتهای مورد مطالعه برای همه صفات نشان داد. بیشترین ارتفاع بوته (130 سانتیمتر)، وزن خشک گل (8.60 گرم بر بوته) و محتوای پارتنولید (0.33 میلیگرم بر گرم وزن خشک سرشاخه گلدار) بهترتیب در جمعیتهای گچسر، سیاهبیشه و مرزنآباد مشاهده شد. محتوای پارتنولید با صفات طول برگ، تعداد شاخه جانبی و قطر تاج همبستگی منفی و با صفت تعداد کاپیتول همبستگی مثبت و معنیدار در سطح احتمال 5% نشان داد. تجزیه خوشهای، پنج جمعیت بابونه کبیر را در دو گروه اصلی جای داد. تجزیه به عاملها نشان داد که سه عامل اول توانستند 93.06% از کل واریانس را توجیه کنند. بهطور کلی، نتایج نشاندهنده وجود تنوع بالا در جمعیتهای بابونه کبیر برای استفاده در برنامههای بهنژادی و کشت و اهلی کردن این گونه میباشد.
بهزراعی و بهنژادی
شمیلا یداللهی زاده؛ فرزین عبدالهی؛ علیرضا یاوری؛ لیلا جعفری
چکیده
سابقه و هدف: نور از عوامل محیطی تأثیرگذار بر رشد و توسعه گیاهان است. امروزه لامپهای LED منابع نوری هستند که پژوهشها بر روی آنها متمرکز شده است و در تولیدات گیاهی پیشنهاد میشوند. در سالهای اخیر توجه متخصصان کشاورزی به تنظیمکنندههای رشد گیاهی برای بهبود کیفیت و پایداری سیستم کشت معطوف شده است. الیسیتورهای زیستی از طریق فعال کردن ...
بیشتر
سابقه و هدف: نور از عوامل محیطی تأثیرگذار بر رشد و توسعه گیاهان است. امروزه لامپهای LED منابع نوری هستند که پژوهشها بر روی آنها متمرکز شده است و در تولیدات گیاهی پیشنهاد میشوند. در سالهای اخیر توجه متخصصان کشاورزی به تنظیمکنندههای رشد گیاهی برای بهبود کیفیت و پایداری سیستم کشت معطوف شده است. الیسیتورهای زیستی از طریق فعال کردن سازوکارهای دفاعی باعث القای تشکیل متابولیتهای ثانوی و پاسخهای فوق حساسیتی میشوند. فیتوهورمون آبسیزیک اسید، عامل انتقال پیام در شرایط تنشهای زنده و غیر زنده است.مواد و روشها: این پژوهش در سال 1400 در گلخانه مرکز تحقیقات بیولوژیک شهید فزوه اصفهان بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 5 تکرار بر روی گیاه شاهدانه (.Cannabis sativa L) انجام شد. بدین منظور تأثیر فاکتورهای آزمایش شامل چهار غلظت اسید آبسیزیک (0، 5، 10 و 20 میلیگرم در لیتر) و پنج طول روز (16، 14، 12، 10 و 8 ساعت روشنایی) بر خصوصیات رشدی، محتوای رنگدانههای فتوسنتزی و فنل گیاه شاهدانه ارزیابی گردید. برای هر سطح نوری ۲۰ گلدان در ۵ ردیف ۴تایی در نظر گرفته شد و بالای سر هر ۲۰ گلدان بهصورت جداگانه با توجه به نتایج آزمایش مقدماتی ۴ عدد لامپ LED ۹ وات با قدرت تابش ۹۰ لومن متصل به زمانسنج به فاصله زمانی 16، 14، 12، 10 و 8 ساعت قرار داده شد. قبل از ورود گیاه به مرحله گلدهی، گیاهان با محلولهای صفر، 5، 10 و 20 میلیگرم در لیتر اسید آبسیزیک بهطور کامل محلولپاشی شدند. محلولپاشی سه بار و به فاصله 24 ساعت تکرار شد. سپس یک روز پس از محلولپاشی، برگهای گیاهان برای بررسی صفات مورفولوژیکی و میزان رنگدانهها جمعآوری گردید.نتایج: بیشترین ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن تر و خشک برگ در مدت زمان روشنایی 14 ساعت حاصل شد، در حالی که کمترین میزان این صفات در مدت زمان روشنایی 16 ساعت مشاهده گردید. همچنین بیشترین میزان کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید در تیمار مدت زمان روشنایی 16 ساعت بدون کاربرد هورمون اسید آبسیزیک حاصل شد. در حالی که بیشترین میزان آنتوسیانین در تیمار مدت زمان روشنایی 16 ساعت تحت تیمار هورمون اسید آبسیزیک با غلظتهای 10 و ppm20 مشاهده گردید. همچنین، بیشترین میزان فنل کل در مدت زمان روشنایی 16 ساعت تحت تیمار اسید آبسیزیک با غلظت ppm20 حاصل شد.نتیجهگیری: با توجه به اهمیت و کاربرد فراوان گیاهان دارویی در زندگی امروزی بشر، بررسی وجود ارتباط بین شرایط محیطی (ازجمله نور) و هورمونهای گیاهی (مانند اسید آبسیزیک) با تولید و تجمع متابولیتهای ثانویه در این گیاهان میتواند بسیار مفید باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از نور LED با مدت زمانهای روشنایی 14 و 16 ساعت برای افزایش خصوصیات رشدی و محتوای رنگیزههای فتوسنتزی گیاه شاهدانه توصیه میگردد. در حالی که در این شرایط کاربرد اسید آبسیزیک برای افزایش تولید آنتوسیانین و فنل کل، ضروری به نظر میرسد. در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که اگر از نظر نور طبیعی در محیطهای بسته مانند گلخانه محدودیت ایجاد شود، میتوان با نور مصنوعی تکمیلی حاصل از لامپهای LED ویژگیهای کمّی و کیفی گیاهان دارویی ازجمله شاهدانه را بهبود بخشید.
دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1377، ، صفحه 3-14
چکیده
در جلد 1و 2 مجموعه مقالات گیاهان معطر و دارویی،بخشی از نتایج حاصله از طرح تحقیقاتی مشترک موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و سازمان فائو به نام "گسترش توان تحقیقاتی در زمینه گیاهان معطر" آمده است.این طرح همانگونه که از عنوانش برمی آید به منظور راه اندازی تحقیقات جهت استخراج و شناسایی کمی و کیفی اسانسها و عصاره های گیاهی تعدادی از گیاهان مهم ...
بیشتر
در جلد 1و 2 مجموعه مقالات گیاهان معطر و دارویی،بخشی از نتایج حاصله از طرح تحقیقاتی مشترک موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و سازمان فائو به نام "گسترش توان تحقیقاتی در زمینه گیاهان معطر" آمده است.این طرح همانگونه که از عنوانش برمی آید به منظور راه اندازی تحقیقات جهت استخراج و شناسایی کمی و کیفی اسانسها و عصاره های گیاهی تعدادی از گیاهان مهم و بومی ایران صورت گرفت و در حین اجرای طرح،آزمایشگاه شیمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع از نظر تجهیزات مورد نیاز و نیروی متخصص تکمیل گردید.
به منظور جلوگیری از نوشتن برخی مطالب تکراری مثل روشهای مشابه استخراج عصاره یا اسانس برای گیاهان ،ابتدا روش کار به صورت کلی توضیح داده شده است و سپس برای هرگیاه به ذکر کلیاتی از جمله محل و زمان جمع آوری نمونه، روش اسانس گیری یا عصاره گیری و راندمان وزنی اشاره شده؛و ضمن ارائه مشخصات گیاهشناسی و نقشه پراکنش هرگیاه در ایران ،نتایج نهایی به دست آمده شامل نام ترکیبهای عمده هر اسانس یا عصاره و خواص این ترکیبها آورده شده است.
انتقادات و پیشنهادات خوانندگان محترم ، مارا در ارائه بهتر مطالب یاری خواهد داد.
دوره 2، شماره 1 ، بهمن 1377، ، صفحه 3-14
چکیده
در جلد 1و 2 مجموعه مقالات گیاهان معطر و دارویی،بخشی از نتایج حاصله از طرح تحقیقاتی مشترک موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و سازمان فائو به نام "گسترش توان تحقیقاتی در زمینه گیاهان معطر" آمده است.این طرح همانگونه که از عنوانش برمی آید به منظور راه اندازی تحقیقات جهت استخراج و شناسایی کمی و کیفی اسانسها و عصاره های گیاهی تعدادی از گیاهان مهم ...
بیشتر
در جلد 1و 2 مجموعه مقالات گیاهان معطر و دارویی،بخشی از نتایج حاصله از طرح تحقیقاتی مشترک موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و سازمان فائو به نام "گسترش توان تحقیقاتی در زمینه گیاهان معطر" آمده است.این طرح همانگونه که از عنوانش برمی آید به منظور راه اندازی تحقیقات جهت استخراج و شناسایی کمی و کیفی اسانسها و عصاره های گیاهی تعدادی از گیاهان مهم و بومی ایران صورت گرفت و در حین اجرای طرح،آزمایشگاه شیمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع از نظر تجهیزات مورد نیاز و نیروی متخصص تکمیل گردید.
به منظور جلوگیری از نوشتن برخی مطالب تکراری مثل روشهای مشابه استخراج عصاره یا اسانس برای گیاهان ،ابتدا روش کار به صورت کلی توضیح داده شده است و سپس برای هرگیاه به ذکر کلیاتی از جمله محل و زمان جمع آوری نمونه، روش اسانس گیری یا عصاره گیری و راندمان وزنی اشاره شده؛و ضمن ارائه مشخصات گیاهشناسی و نقشه پراکنش هرگیاه در ایران ،نتایج نهایی به دست آمده شامل نام ترکیبهای عمده هر اسانس یا عصاره و خواص این ترکیبها آورده شده است.
انتقادات و پیشنهادات خوانندگان محترم ، مارا در ارائه بهتر مطالب یاری خواهد داد.
سید حسین مدنی؛ غلامعلی نادری؛ صدیقه عسگری؛ داریوش خاکسار؛ ملیحه طالبالحسینی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1385، ، صفحه 79-84
چکیده
تحقیقات نشان داده است که عصاره بعضی از گیاهان اثر حفاظتی مؤثری برروی سلولهای کبد رات در برابر سموم و عوامل اکسیدان دارد. در این تحقیق اثر عصاره آبی و هیدروالکلی زنجبیل و عصاره هیدروالکلی خار مریم در برابر مسمومیت کبدی ناشی از تیواستامید در موش صحرایی نر و ماده بالغ مورد بررسی قرارگرفت. برای ارزیابی خسارات وارده به کبد رات تیمار شده ...
بیشتر
تحقیقات نشان داده است که عصاره بعضی از گیاهان اثر حفاظتی مؤثری برروی سلولهای کبد رات در برابر سموم و عوامل اکسیدان دارد. در این تحقیق اثر عصاره آبی و هیدروالکلی زنجبیل و عصاره هیدروالکلی خار مریم در برابر مسمومیت کبدی ناشی از تیواستامید در موش صحرایی نر و ماده بالغ مورد بررسی قرارگرفت. برای ارزیابی خسارات وارده به کبد رات تیمار شده با تیواستامید و همچنین بررسی اثر حفاظتی ترکیبهای فنلی عصاره خار مریم و عصاره هیدروالکلی و آبی زنجبیل، بر میزان ترانس آمینازها سرمی SGPT ، SGOT همچنین بیلیروبین، آلکالین فسفاتاز، سدیم و پتاسیم سرم تعیین گردید. راتها به 10 گروه 5 تایی تقسیم شده، بعد تیواستامید با دوز mg/kg 50 (وزن بدن) و عصارهها با دوز mg/kg 100 (وزن بدن) بهصورت (درون صفاقی) توأم در سه روز متوالی تزریق شد. 48 ساعت بعد از آخرین تزریق، خونگیری مستقیماً از قلب انجام گرفته و سرم آن جدا گردید. عوامل ذکر شده اندازهگیری و نتایج نشان داد که عصارههای آبی و هیدروالکلی زنجبیل و عصاره هیدروالکلی خارمریم بر روی کبد راتهای تیمار شده با تیواستامید، تأثیر معنیداری میگذارند (P<0.05). در حالی که تفاوت معنیداری بین عوامل در موش نر و ماده مشاهده نشد. با مقایسه نتایج مشخص گردید که اثر حفاظتی عصاره هیدروالکلی خارمریم بیشتر از عصاره آبی زنجبیل و عصاره آبی زنجبیل بیشتر از عصاره هیدروالکلی زنجبیل است. اثر حفاظتی این عصارهها بهواسطه ترکیبهای پلیفنلی موجود در آنها میباشد که این ترکیبها دارای خواص آنتیاکسیدانی میباشند.
محمدمهدی برازنده
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 111-116
چکیده
گونه گیاهی مینای پرکپه (Schultz-Bip Subsp. polycephalum Tanacetum polycephalum) دراوایل خردادماه 1380 از دره لار- لاسم جمعآوری گردیده و از 88گرم گل خشک آن به روش تقطیر با آب اسانسگیری بهعمل آمد (وزن اسانس حاصل معادل0.65گرم و بازده اسانسگیری 0.7%تعیین گردید). پس ازتزریق این اسانس به دستگاههای GC-FIDوGC/MSتعداد30ترکیب مورد شناسائی کمی وکیفی قرار گرفتند که درمیان ...
بیشتر
گونه گیاهی مینای پرکپه (Schultz-Bip Subsp. polycephalum Tanacetum polycephalum) دراوایل خردادماه 1380 از دره لار- لاسم جمعآوری گردیده و از 88گرم گل خشک آن به روش تقطیر با آب اسانسگیری بهعمل آمد (وزن اسانس حاصل معادل0.65گرم و بازده اسانسگیری 0.7%تعیین گردید). پس ازتزریق این اسانس به دستگاههای GC-FIDوGC/MSتعداد30ترکیب مورد شناسائی کمی وکیفی قرار گرفتند که درمیان آنها پنج ترکیب کامفر(46.3%)، بورنئول (15.0%)، 1و8-سینئول (9.0%)، کامفن(7.9%) وایزوبورنیل استات (4.9%)، حائز بالاترین درصد میباشند.
محمدعلی درّی؛ سیدعلی حسینی (حبیب)؛ محمدحسین لباسچی
دوره 24، شماره 2 ، مرداد 1387، ، صفحه 117-125
چکیده
آگاهی از وضعیت تغییرات میزان هیپریسین در طبیعت به شناخت نیازهای گیاه علف چای (Hypericum perforatum L.) در شرایط زراعی کمک میکند. با توجه به پراکنش گیاه علف چای از ارتفاع صفر تا بیش از 2000 متر در زیستگاه طبیعی استان گلستان دو منطقه توسکاستان در شرق و درازنو در غرب گرگان برای بررسی میزان هیپریسین در رویشگاه طبیعی انتخاب شدند. برای نمونهبرداری ...
بیشتر
آگاهی از وضعیت تغییرات میزان هیپریسین در طبیعت به شناخت نیازهای گیاه علف چای (Hypericum perforatum L.) در شرایط زراعی کمک میکند. با توجه به پراکنش گیاه علف چای از ارتفاع صفر تا بیش از 2000 متر در زیستگاه طبیعی استان گلستان دو منطقه توسکاستان در شرق و درازنو در غرب گرگان برای بررسی میزان هیپریسین در رویشگاه طبیعی انتخاب شدند. برای نمونهبرداری از گیاهان، ابتدا از پایینترین سطح ارتفاعی تا بالاترین نقطهای که این گیاه در این دو منطقه رؤیت شد هفت طبقه ارتفاعی (متر) تعریف شد که عبارتند از: 1) 450-150، 2) 750-450، 3) 1050-750، 4)1350-1050، 5) 1650-1350، 6) 1950-1650 و 7) 2250-1950 متر. نمونههای گیاهی در اوایل گلدهی از 25-20 سانتیمتر انتهای سرشاخه گلدار برداشت شدند. با استفاده از فرمول g K×/ 100× E = C و میزان جذب در طول موج 590 نانومتر در دستگاه اسپکتروفتومتر، میزان هیپریسین هر نمونه تعیین گردید. اگرچه میزان هیپریسین با تغییرات ارتفاع در دو منطقه تغییرات داشته است، اما تنها در درازنو این تغییرات با ارتفاع همبستگی مثبت دارد. بالاترین میزان هیپریسین استخراج شده برای توسکاستان در طبقه ارتفاعی750-450، معادل 26/0میلیگرم برگرم ماده خشک و برای درازنو در طبقه ارتفاعی2250-1950، برابر 25/0میلیگرم بر گرم ماده خشک بدست آمد که نشان میدهد در هر یک از مناطق مورد مطالعه یک حد ارتفاعی وجود دارد که برای رشد این گیاه مناسب و بالاترین میزان تولید هیپریسین را دارد.
مریم نیاکان؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 131-148
چکیده
در پژوهش حاضــر اثر سه سطح از کود ازت(0 , 100 و200کیلو گرم در هکتار) و دو سطـح از کــودهای فسفر و پتاس (100 و200 کیلو گرم)در قالب 12 تیمار از N/P/K بر وزن تر ، وزن خشک ، تعداد برگ . سـطح برگ و نیز اسانس برگ گیاه Mentha piperita L. تحت شــرایط مزرعه ای مورد ارزیــابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار 200/200/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K اثر ...
بیشتر
در پژوهش حاضــر اثر سه سطح از کود ازت(0 , 100 و200کیلو گرم در هکتار) و دو سطـح از کــودهای فسفر و پتاس (100 و200 کیلو گرم)در قالب 12 تیمار از N/P/K بر وزن تر ، وزن خشک ، تعداد برگ . سـطح برگ و نیز اسانس برگ گیاه Mentha piperita L. تحت شــرایط مزرعه ای مورد ارزیــابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار 200/200/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K اثر مثبتی بر افزایش تعداد ، وزن تر و وزن خشک برگ همراه داشت, در حالی که نسبت 200/100/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K موجب افزایش سطح برگ و نیز اسانس بر حسب درصد وزن تر شد. مطابق با نتایج بدست آمده بین میزان اسانـس برگ وسطح برگ نیز همبسـتگی مثبتی مشــاهده شد. همـچنین مصرف کودهای فسفر و پتاس به تشدید اثر ازت بر مقدار اسانس ونیز سطح برگ منجر شد.
فاطمه عروجعلیان؛ روحا کسری کرمانشاهی؛ مجید عزیزی؛ محمدرضا باسامی
چکیده
اسانس سه گیاه دارویی شامل زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke)، زیره پارسی (Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانسهای بدست آمده با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) تجزیه شدند و ترکیبهای تشکیلدهنده آنها براساس شاخص بازداری و طیف جرمی تعیین گردید. سپس ...
بیشتر
اسانس سه گیاه دارویی شامل زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke)، زیره پارسی (Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانسهای بدست آمده با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) تجزیه شدند و ترکیبهای تشکیلدهنده آنها براساس شاخص بازداری و طیف جرمی تعیین گردید. سپس با استفاده از تکنیک میکرودایلوشن (ریزرقت) و با استفاده از دستگاه خواننده الایزا خاصیت ضد باکتریایی اسانسهای مورد نظر با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) نیز علیه برخی از باکتریهای آلوده کننده مواد غذایی مانند Staphylococcus aureus، Bacillus cereus، Listeria monocytogenes، Escherichia coli O157H7 و Salmonella enteritidisبررسی شد. همچنین با توجه به کاربرد همزمان گیاهان دارویی در طب سنتی و با در نظر گرفتن تأثیر این اسانسها بر خواص ارگانولپتیکی مواد غذایی و MIC اسانس زیره پارسی و زیره سبز واکنش متقابل این دو با استفاده از روش Modified checkboard و محاسیه شاخص بازدارندگی افتراقی (FICindex) علیه باکتریها نیز بررسی گردید. نتایج نشان دادند که از نظر اجزای اسانس بین گونههای مورد بررسی اختلاف قابلتوجهی وجود دارد. این در حالی بود که ترکیبهایی چون پارا-سیمن و گاما-ترپینن در هر سه اسانس به میزان متفاوتی تشخیص داده شد. مهمترین ترکیبهای موجود در اسانس زنیان تیمول (4/48%)، پارا-سیمن (8/21%) و گاما-ترپینن (3/21%) بودند. در اسانس زیره پارسی گاما-ترپینن (2/44%)، کومینآلدئید (9/16%)، گاما-ترپینن-7-اُل (5/10%) و پارا-سیمن (8%) از ترکیبهای اصلی تشخیص داده شدند. ترکیبهای اصلی در اسانس زیره سبز، کومینآلدئید (2/30%)، گاما-ترپینن (8/12%)، سافرانال (4/9%) و پارا-سیمن (1/14%) بودند. حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) اسانسها بهترتیب برای زنیان در دامنه 03/0 تا 5/0 میلیگرم در میلیلیتر، برای زیره پارسی 18/0 تا 3 میلیگرم در میلیلیتر و برای اسانس زیره سبز 37/0تا 3 میلیگرم در میلیلیتر بدست آمد. اسانس زنیان بهطور مؤثرتری رشد تمام باکتریهای مورد آزمایش را کنترل نمود در حالیکه بقیه اسانسها به میزان کمتری مؤثر بودند. محاسبه (FICindex) اسانس زیره پارسی و زیره سبز وجود فعالیت سینرژیستی علیه باکتریهای گرم مثبت و فعالیت افزایشی علیه باکتریهای گرم منفی را اثبات نمود. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه اثرهای بازدارندگی اسانس زیره پارسی و زیره سبز کمتر از اسانس زنیان است، ولی کاربرد همزمان این دو اسانس بهویژه علیه باکتریهای گرم مثبت دارای اثرهای بازدارنده قابلتوجه بوده و میتوان در راستای بهینهسازی استفاده از اسانسها در کنترل مؤثر پاتوژنهای مواد غذایی بهعنوان یک روش مکمل که در عین حال اثر نامطلوب کمتری بر خواص ارگانولپتیکی مواد غذایی داشته باشند، استفاده نمود.
علی روحبخش؛ غلامرضا کریمی
چکیده
تولید بیش از اندازه اسید اوریک بوسیله آنزیم گزانتین اکسیداز باعث بروز بیماری نقرس میشود. مهارکنندههای این آنزیم ازجمله داروی آلوپورینول از مهمترین داروهای ضد نقرس موجود میباشند. گیاهان دارویی ازجمله منابع طبیعی در دسترس هستند که ممکن است در درمان نقرس مؤثر و مفید باشند. در این مطالعه اثر مهاری عصاره آبی گیاهان کنگر فرنگی (Cynara ...
بیشتر
تولید بیش از اندازه اسید اوریک بوسیله آنزیم گزانتین اکسیداز باعث بروز بیماری نقرس میشود. مهارکنندههای این آنزیم ازجمله داروی آلوپورینول از مهمترین داروهای ضد نقرس موجود میباشند. گیاهان دارویی ازجمله منابع طبیعی در دسترس هستند که ممکن است در درمان نقرس مؤثر و مفید باشند. در این مطالعه اثر مهاری عصاره آبی گیاهان کنگر فرنگی (Cynara scolymus L.)، بادیان رومی (Trachyspermum copticum (L.) Link)، بابونه (Matricaria chamomilla L.)، عشقه (Hedera helix L.)، ذرت (Zea mays L.)، زبانگنجشک (Fraxinus excelsior L.) و هوفاریقون (Hypericum perforatum L.) بر آنزیم گزانتین اکسیداز ارزیابی شد. آزمایش بدین شرح است که تحت شرایط کنترل شده، گزانتین در مجاورت آنزیم گزانتین اکسیداز به اسیداوریک تبدیل میشود. میزان جذب اسید اوریک در طول موج 295 بهوسیله اسپکتروفتومتر UV قابل اندازهگیری میباشد. افزودن عصارههای گیاهی یا آلوپورینول (بهعنوان گروه کنترل) به محلول حاوی آنزیم، با مهار آن میتواند باعث کاهش تولید اسید اوریک شود. ابتدا اثر مهاری آلوپورینول بر آنزیم و تکرارپذیری روش طی سه سری آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفت و EC50 معادل g/mlμ43/0 بدست آمد. بعد از تثبیت روش، اثر عصارههای گیاهی در غلظتهای mg/ml 1/0، 5/0، 1، 5/1، 2 و 3 بر آنزیم مورد بررسی قرار گرفت. بابونه با 68% مهار آنزیم (001/0P<) در غلظت mg/ml3 دارای اثر بارز مهاری و هوفاریقون و کنگرفرنگی بهترتیب با 36% (001/0P<) و 21% (001/0P<) مهار آنزیم، اثر متوسط و بقیه گیاهان فاقد اثر مهاری بر آنزیم بودند. نتایج ما نشان داد که بخشی از اثرهای ضد نقرس گزارش شده بابونه، کنگرفرنگی و هوفاریقون بدلیل مهار آنزیم گزانتین اکسیداز در بدن میباشد.
زهرا آبروش؛ احمد مجد؛ محمدباقر رضایی؛ صدیقه Mehrabian
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفادههای فراوانی برده و میبرد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفادههای فراوانی برده و میبرد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری شامل : Streptococcus viridans , Lactobacillus casei , Lactobacillus plantarum و Lactobacillus acidophilus به روش چاهک مورد مطالعه و با محیط شاهد مورد مقایسه قرار گرفته است (شاهد ستیل پیریدینیوم کلرید 0.05 درصد ). روغن فرار موثر در برابر سوسپانسیون باکتریهای فوق الذکر با تراکم 108 میکروارگانیسم در هر میلی لیتر تعیین گردیده تا میزان اثر ضد میکربی آن مورد مطالعه قرار گیرد. فعالیت ضد میکربی اسانس سر شاخه گلدار خلال دندان بعد از مدت 48 ـ24 ساعت بهصورت هالههای عدم رشدی مشاهده شد. قطر این هالهها به ترتیب در مورد استرپتوکوکوس ویریدانسmm 35 ، لاکتوباسیلوس کازئی mm50، لاکتوباسیلوس پلانتاروم mm35 ، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس mm35 و محیط شاهدmm 12می باشد.
مریم نگهبان؛ سعید محرمیپور
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 146-156
چکیده
با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبها و اسانسهای گیاهی بهترین وسیله برای کنترل آفات انباری محسوب میشوند. در این تحقیق اثرات اسانسهای دو گونه Artemisia sieberi Besser و Artemisia scoparia Waldst et Kit روی بازدارندگی تخمریزی، تفریخ تخم و مرگ ومیر لاروهای سن اول سوسک چهارنقطهای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. ...
بیشتر
با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبها و اسانسهای گیاهی بهترین وسیله برای کنترل آفات انباری محسوب میشوند. در این تحقیق اثرات اسانسهای دو گونه Artemisia sieberi Besser و Artemisia scoparia Waldst et Kit روی بازدارندگی تخمریزی، تفریخ تخم و مرگ ومیر لاروهای سن اول سوسک چهارنقطهای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط دمایی 1± 27 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. از هر اسانس گیاهی غلظتهای مختلف در 5 تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. با افزایش غلظت اسانسها تأثیر آنها روی بازدارندگی تخمریزی، کاهش تفریخ تخم و مرگ و میر لاروهای سن اول آفت افزایش یافت. همچنین در غلظت 14/0 میکرولیتر بر گرم غذا اسانس A. sieberi و A. scoparia باعث بازدارندگی کامل تخمریزی سوسک چهارنقطهای حبوبات شدند. همچنین در بالاترین غلظت اسانسها (86/2 میکرولیتر بر لیتر هوا) باعث صددرصد مرگ و میر لارو سن اول شدند. گرچه اثر بازدارندگی تخمریزی اسانس A. scoparia از A. sieberi بیشتر بوده است، اما اسانس این دو گیاه از نظر اثرات تخمکشی و لاروکشی اختلاف معنیداری با هم نداشتهاند. مقادیر LC50 محاسبه شده برای تفریخ تخم و مرگ و میر لارو سن اول A. scoparia به ترتیب 11/1 و 06/1 میکرولیتر بر لیتر هوا بوده است که اختلاف معنیداری با A. sieberi ندارد. با توجه به خاصیت حشرهکشی شدید هر دو گونه اسانس روی سوسک چهارنقطهای حبوبات، استفاده از اسانس این گیاهان به عنوان یک حشرهکش کم خطر و یا به عنوان الگویی برای ساخت حشرهکشهای جدید برای کنترل آفت انباری توصیه میشود.
بهزراعی و بهنژادی
مهدیه صالحی وژده نظری؛ زهرا شیرازی؛ سمانه سماوات
چکیده
با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص برخی گیاهان دارویی، شناسایی دقیقتر آنها به کمک روشهای مختلف ضرورت دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه و مقایسه مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) و مرزه خوزستانی (S. khuzistanica Jamzad) به لحاظ خصوصیات ریختشناختی، فیتوشیمیایی و مولکولی پرداخته شد. بذرهای مرزه رشینگری و خوزستانی بهترتیب از استانهای ...
بیشتر
با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص برخی گیاهان دارویی، شناسایی دقیقتر آنها به کمک روشهای مختلف ضرورت دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه و مقایسه مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) و مرزه خوزستانی (S. khuzistanica Jamzad) به لحاظ خصوصیات ریختشناختی، فیتوشیمیایی و مولکولی پرداخته شد. بذرهای مرزه رشینگری و خوزستانی بهترتیب از استانهای ایلام و لرستان جمعآوری شدند و پس از شناسایی علمی، در گلخانه پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کاشته شدند. سپس نشاءها به مزرعه تحقیقاتی مؤسسه مذکور براساس آزمون t (n=3) منتقل شدند. چندین صفت مهم ریختشناختی ازجمله طول گلآذین، طول میانگره ساقه گلآذین، طول و قطر کاسه گل، طول سه دندانه بزرگ و دو دندانه کوچک، طول و قطر جام گل، طول پرچم، طول کلاله، طول و عرض برگ اندام رویشی، طول و عرض برگک، قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، بزرگترین و کوچکترین قطر تاج پوشش و طول و عرض برگ اندام زایشی در مرحله گلدهی کامل در سال سوم کاشت اندازهگیری شد. از سرشاخههای گلدار گیاهان در سال سوم کاشت به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازده اسانسها محاسبه و با استفاده از کروماتوگراف گازی فوق سریع (GC-FID) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) ترکیبهای تشکیلدهنده آنها شناسایی شد. از روش بارکدگذاری DNA و نشانگر ITS بهمنظور مطالعات مولکولی روی این دو گونه مرزه استفاده شد. نتایج نشان داد، این دو گونه از نظر تمامی صفات ریختشناختی مورد بررسی اختلاف معنیدار (P<0.01) با یکدیگر نداشتند. 13 ترکیب مشترک در اسانس این دو گونه مرزه شناسایی شد. اسانس مرزه رشینگری و خوزستانی بهترتیب شامل 88.6% و 89.5% کارواکرول بود. بازده اسانس مرزه رشینگری 3.13% و مرزه خوزستانی 3.04% بدست آمد. این دو گونه 100% تشابه نوکلئوتیدی با یکدیگر داشتند و از قرابت بالایی با گونه S. bachtiarica (98%) برخوردار بودند. بر این اساس به احتمال زیاد مرزه رشینگری و خوزستانی نه تنها گونههای مستقل از یکدیگر نیستند بلکه ممکن است اکسشنهای مختلف یک گونه باشند.
سید هادی مدنی؛ بهمن حسینی؛ قاسم کریم زاده؛ امیر رحیمی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR): 98.1000/1735-0905.1398.35.170.94.2.1576.41 خشخاش ایرانی (Papaver bracteatum Lindl.) از گیاهان دارویی متعلق به تیره خشخاش بوده که بهدلیل دارا بودن آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین در صنایع داروسازی، کاربرد فراوانی دارد. القای پلیپلوئیدی از موضوعات جالب توجه در اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهان دارویی میباشد. در این تحقیق، از تیمار کلشیسین در ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR): 98.1000/1735-0905.1398.35.170.94.2.1576.41 خشخاش ایرانی (Papaver bracteatum Lindl.) از گیاهان دارویی متعلق به تیره خشخاش بوده که بهدلیل دارا بودن آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین در صنایع داروسازی، کاربرد فراوانی دارد. القای پلیپلوئیدی از موضوعات جالب توجه در اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهان دارویی میباشد. در این تحقیق، از تیمار کلشیسین در 5 غلظت (0، 0.05، 0.1، 2/0 و 5/0 درصد) و سه زمان 24، 48 و 72 ساعت، با سه تکرار بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانهای با هدف مطالعه تغییرات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی در گیاهان پلیپلوئید و مقایسه آن با گیاهان دیپلوئید استفاده گردید. برای تعیین سطح پلوئیدی گیاهان، بررسیهای میکروسکوپی، مورفولوژیکی و شمارش کروموزومی انجام شد. نتایج بررسیها نشان داد که غلظت 0.2% کلشیسین در مدت زمان تیمار 48 ساعت با بازدهی 32% مناسبترین تیمار برای تولید گیاهان پلیپلوئید است. القای پلیپلوئیدی باعث ایجاد تغییرات معنیدار در افزایش ترکیبهای فیتوشیمیایی مانند فنل، فلاونوئید و آنتیاکسیدان کل در گیاهان پلیپلوئیدی نسبت به دیپلوئید گردید؛ همچنین شاخص تراکم روزنه در گیاهان پلیپلوئید نسبت به دیپلوئید کاهش معنیداری را نشان داد. تعداد کروموزوم در گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید به ترتیب برابر با 14 (2n=2x=14) و 28 (2n=4x=28) ثبت گردید. بنابراین میتوان گفت، افزایش سطح پلوئیدی موجب افزایش ترکیبهای فیتوشیمیایی و آنتیاکسیدانی در گیاه دارویی خشخاش ایرانی می شود.
گلنار قاضیان تفریشی؛ مجید عزیزی؛ محمد فارسی
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 172-179
چکیده
گل راعی(Hypericum perforatum) متعلق به خانواده Hypericaceae، یک گیاه دارویی مهم است که مواد موثر آن یعنی هیپریسین و هیپرفورین دارای خواص مهمی مانند خاصیت ضد افسردگی، ضد ویروس و ضد باکتری میباشند و در صنایع دارویی کاربرد فراوانی دارند. دلیل توجه به جنبههای مختلف کشت بافت گیاهان دارویی، بهینه نمودن این روشها به عنوان ابزار مهم جهت مطالعات بعدی مربوط ...
بیشتر
گل راعی(Hypericum perforatum) متعلق به خانواده Hypericaceae، یک گیاه دارویی مهم است که مواد موثر آن یعنی هیپریسین و هیپرفورین دارای خواص مهمی مانند خاصیت ضد افسردگی، ضد ویروس و ضد باکتری میباشند و در صنایع دارویی کاربرد فراوانی دارند. دلیل توجه به جنبههای مختلف کشت بافت گیاهان دارویی، بهینه نمودن این روشها به عنوان ابزار مهم جهت مطالعات بعدی مربوط به عوامل موثر در بیوسنتز متابولیتهای ثانویه و همچنین کاربرد آنها در اصلاح گیاهان دارویی میباشد. در این تحقیق برای اولین بار نحوه کالزایی، شاخهزایی و ریشه زایی گل راعی بومی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. ماده گیاهی مورد استفاده در این آزمایش بذر گل راعی بومی ایران توده بومی اردبیل بود. محیط کشت مورد استفاده MS و از هورمونهای 2,4-D (0.25 ،0.5 ، 1 ، 2 و 5 میلیگرم در لیتر) و BA (0.25 ،0.5 ، 1، 2و 5 میلیگرم در لیتر) یا Kin (0.25 ، 0.5 ،1 ،2 و 5 میلی گرم در لیتر) برای کال زایی در بذر و از سطوح مختلف BA (0.5، 1، 2 و 5 میلیگرم بر لیتر) به تنهایی و یا یک سطح ثابت NAA (1 میلی گرم بر لیتر) به همراه سطوح مختلف Kin (1 ، 2 و 5 میلیگرم بر لیتر) برای شاخهزایی استفاده شد. همچنین تیمارهای NAA (صفر، 0.5 ، 1 ، 2 و 5 میلی گرم در لیتر) برای ریشهزایی در قلمه تهیه شده از گیاهچه استریل استفاده شد. نمونههای کشت شده، در دمای 21 درجه سانتیگراد و روشنایی 16 ساعت قرار گرفتند. پس از گذشت 2 هفته روند کال زایی، شاخهزایی و ریشهزایی در نمونهها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه دادهها در سطح 5 درصد نشان داد که بیشترین مقدار کالوس از نظر وزن در تیمار حاوی 1 میلی گرم در لیتر Kin به همراه 0.25 میلی گرم در لیتر 2,4-D (1937/2 گرم وزن تر کالوس) بود. همچنین بررسی نتایج شاخه زایی و ریشهزایی با آزمون دانکن در سطح 5 درصد نشان داد که بیشترین تعداد و طول شاخه در تیمار 1 میلی گرم بر لیترNAA به همراه 1 میلیگرم بر لیتر Kin (95 شاخه از کالوس و میانگین طول 4 سانتیمتر) و بیشترین ریشهزایی از نظر تعداد و طول ریشه در تیمار بدون هورمون (4.7 عدد ریشه در هر قلمه و میانگین طول ریشهها 2.2 سانتیمتر) بود.
سید رضا طبائی عقدایی؛ ملیحه ابوترابی نجفآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ اکبر نجفی آشتیانی؛ علی اشرف جعفری؛ فاطمه سفیدکن؛ لیلا میرجانی
چکیده
با هدف ارزیابی تولید سرشاخه گلدار و بازده اسانس اکسشنهای گونههای دارویی Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. (Spic1, Spic2, Spic3) و S. sahendica Bornm. (Sah1, Sah2, Sah3, Sah4, Sah5, Sah6) آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط دیم منطقه دماوند در سال 1393 اجرا شد. تجزیه واریانس اختلاف معنیداری (P<0.01) را بین دو گونه از نظر صفات مورد بررسی ...
بیشتر
با هدف ارزیابی تولید سرشاخه گلدار و بازده اسانس اکسشنهای گونههای دارویی Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. (Spic1, Spic2, Spic3) و S. sahendica Bornm. (Sah1, Sah2, Sah3, Sah4, Sah5, Sah6) آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط دیم منطقه دماوند در سال 1393 اجرا شد. تجزیه واریانس اختلاف معنیداری (P<0.01) را بین دو گونه از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. براساس مقایسه میانگینها، میزان ماده خشک بوته در گونه S. spicigera (108.50 گرم) نسبت به S. sahendica (25.82) بیشتر بود. همچنین، بیشترین تولید سرشاخه خشک در اکسشن Spic2 (183.5 گرم در بوته) از گونه S. spicigera و اکسشن Sah2 (45.51 گرم در بوته) از گونه S. sahendica بدست آمد. گونه S. spicigera با میانگین 2.65% در مقایسه با گونه S. sahendica (1.34%)، بازده اسانس بیشتری داشت و Spic2 با بیشترین بازده (2.90%) و عملکرد (36.10 کیلوگرم در هکتار) اسانس، مناسبترین اکسشن گونه S. spicigera برای کشت در شرایط دیم دماوند خواهد بود. با توجه به میانگین قطر تاج پوشش کمتر (32.19 سانتیمتر) در S. sahendica نسبت به S. spicigera (54.90 سانتیمتر)، استفاده از تراکم بیشتر و افزایش عملکرد سرشاخه و اسانس در مرزه سهندی امکانپذیر میباشد. از طرفی، زودرسی S. sahendica زمینه لازم را برای تعداد چین بیشتر فراهم مینماید. همچنین، با مقایسه درون گونهای برای میزان سرشاخه گلدار، ارتفاع و قطر تاج پوشش بیشتر گیاه و روز تا گلدهی کمتر (زودرسی) بهعنوان شاخصهای انتخاب، میتوان اکسشن Sah2 را بهعنوان ژنوتیپ برتر مرزه سهندی برای بهرهبرداری در شرایط دیم دماوند و یا اقلیمهای مشابه پیشنهاد کرد.
روح اله رحیمی؛ عباس گرجی چاکسپاری؛ بهلول عباسزاده؛ محمد کاظم عراقی
چکیده
استقبال بالای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به تولید گیاهان دارویی سبب تأمل در راستای افزایش عملکرد این محصولات شده که این امر بهطور مشخص با مکانیزه کردن تولید و نیز صرف انرژی بیشتر قابل دستیابی است؛ بنابراین ارزیابیهای انرژی در تمامی مراحل تولید این محصولات لازم و ضروری میباشد. این تحقیق بهصورت میدانی و با تهیه پرسشنامه و ...
بیشتر
استقبال بالای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به تولید گیاهان دارویی سبب تأمل در راستای افزایش عملکرد این محصولات شده که این امر بهطور مشخص با مکانیزه کردن تولید و نیز صرف انرژی بیشتر قابل دستیابی است؛ بنابراین ارزیابیهای انرژی در تمامی مراحل تولید این محصولات لازم و ضروری میباشد. این تحقیق بهصورت میدانی و با تهیه پرسشنامه و مصاحبه با تولیدکنندگان در مناطقی از استانهای تهران و البرز در سال 1397 و بر روی چهار گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، ترخون (Artemisia dracunculus L.)، ریحان (Ocimum basilicum L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) انجام شد. نتایج نشان داد که در بین تمامی نهادههای مصرف شده در این طرح دو نهاده کودهای شیمیایی و الکتریسیته با اختلاف بالای 80%، بیشترین درصد مصرف انرژی را در بین تمامی نهادههای مصرفی به خود اختصاص دادهاند. پس از برآورد شاخصهای انرژی، شاخص بازده انرژی برای تمام محصولات مورد مطالعه، بیشتر از یک بدست آمد که این موضوع بیانگر انرژیده بودن سیستمهای تولید این محصولات میباشد. همچنین گیاه دارویی مرزه با بازدهی انرژی 3.37 مناسبترین محصول از نظر مصرف و تولید انرژی شناخته شد. از نظر شاخص انرژی خالص نیز گیاه مرزه با تولید خالص انرژی 281457 مگاژول در هکتار بیشترین بازگشت انرژی را در بین تمام محصولات مورد مطالعه به خود اختصاص داد. برآورد شاخص مکانیزاسیون در مصرف انرژی نشان داد که در تولید هر چهار محصول نسبت کمی از مصرف انرژی مرتبط با مکانیزاسیون است (0.23 تا 0.26) و این موضوع لزوم افزایش مکانیزاسیون در تولید این محصولات را بیش از پیش نمایان کرد.
مریم پیوندی؛ هانیه پرنده؛ مهدی میرزا
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی علفی از تیره نعناعیان است. اسانسهای ریحان در صنایع مختلف غذایی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. در تحقیق حاضر تأثیر غلظتهای مختلف نانو کود کلات آهن (Kg.ha-15، 3، 1) و کود کلات آهن (Kg.ha-1 5/7، 5/4، 5/1) بر کمّیت و کیفیت اسانس این گیاهمورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. آزمایش در مزرعهای واقع در ساوه و در طرح ...
بیشتر
ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی علفی از تیره نعناعیان است. اسانسهای ریحان در صنایع مختلف غذایی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. در تحقیق حاضر تأثیر غلظتهای مختلف نانو کود کلات آهن (Kg.ha-15، 3، 1) و کود کلات آهن (Kg.ha-1 5/7، 5/4، 5/1) بر کمّیت و کیفیت اسانس این گیاهمورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. آزمایش در مزرعهای واقع در ساوه و در طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. پس از جمعآوری سرشاخههای گلدار گیاه ریحان اسانس آن به روش تقطیر با آب مورد استخراج قرار گرفت. سپس ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی گردیدند. نتایج بدست آمده وجود 16 ترکیب را در اسانس گیاه نشان داد. ترکیبهای غالب اسانس بهترتیب شامل متیل کاویکل (37%)، ژرانیال (26%)، نرال (21%) و کاریوفیلن اکسید (5/3%) بود. در میان تیمارهای مختلف، تفاوت در میانگین مقدار 10 ترکیب معنیدار بود. میانگین درصد اسانس در همه نمونههای تحت تیمار آهن و نانو آهن بیش از شاهد بود.
فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی
چکیده
جنس Pimpinella با حدود 180-170 گونه در جهان، یکی از بزرگترین جنسهای خانواده چتریان میباشد. براساس مطالعات فلور ایران، این جنس در فلات ایران، 25 گونه دارد که 22 گونه آن در ایران است و 6 گونه از آنها بومی هستند. گونه Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn. در منطقه غرب و مرکز پراکنش دارد. هدف از انجام این تحقیق، تعیین ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس گونه P. ...
بیشتر
جنس Pimpinella با حدود 180-170 گونه در جهان، یکی از بزرگترین جنسهای خانواده چتریان میباشد. براساس مطالعات فلور ایران، این جنس در فلات ایران، 25 گونه دارد که 22 گونه آن در ایران است و 6 گونه از آنها بومی هستند. گونه Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn. در منطقه غرب و مرکز پراکنش دارد. هدف از انجام این تحقیق، تعیین ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس گونه P. olivierioides میباشد. اندامهای گیاه P. olivieroides در مرحله گلدهی در اواخر تیر 1391 از منطقه نهاوند جمعآوری و پس از تفکیک در دمای محیط خشک و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه ساقه و برگ، ریشه و گلآذین به تفکیک با روش تقطیر با آب اسانسگیری شدند. برای جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس ساقه و برگ گیاه P. olivieroides (بر پایه وزنی-وزنی خشک شده) 0.09%، ریشه 0.52% و گلآذین 0.57% بود. بیشترین درصد ترکیبهای اسانس ساقه و برگ، ریشه و گلآذین بهترتیب جرماکرن D (36.5%، 21.9% و 11.1%) و بیسیکلوجرماکرن (7.5%، 15.9% و 4.4%) بودند. بتا-بیزابولن (24.9%) فقط در اسانس ریشه و ترانس-پینوکامفن (14.7%) و سیس-پینوکامفن (13.4%) دیگر ترکیبهای شاخص اسانس ساقه و برگ بودند. نکته جالب توجه در مورد این اسانسها، رنگ آنها بود که بهترتیب آبی روشن، آبی کاربنی و سبز چمنی بود. با مقایسه ترکیبهای اصلی اسانس مشخص میشود که تنوع ترکیبها در اسانس اندامهای مختلف وجود دارد.