بهزراعی و بهنژادی
مهدیه صالحی وژده نظری؛ زهرا شیرازی؛ سمانه سماوات
چکیده
با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص برخی گیاهان دارویی، شناسایی دقیقتر آنها به کمک روشهای مختلف ضرورت دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه و مقایسه مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) و مرزه خوزستانی (S. khuzistanica Jamzad) به لحاظ خصوصیات ریختشناختی، فیتوشیمیایی و مولکولی پرداخته شد. بذرهای مرزه رشینگری و خوزستانی بهترتیب از استانهای ...
بیشتر
با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص برخی گیاهان دارویی، شناسایی دقیقتر آنها به کمک روشهای مختلف ضرورت دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه و مقایسه مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) و مرزه خوزستانی (S. khuzistanica Jamzad) به لحاظ خصوصیات ریختشناختی، فیتوشیمیایی و مولکولی پرداخته شد. بذرهای مرزه رشینگری و خوزستانی بهترتیب از استانهای ایلام و لرستان جمعآوری شدند و پس از شناسایی علمی، در گلخانه پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کاشته شدند. سپس نشاءها به مزرعه تحقیقاتی مؤسسه مذکور براساس آزمون t (n=3) منتقل شدند. چندین صفت مهم ریختشناختی ازجمله طول گلآذین، طول میانگره ساقه گلآذین، طول و قطر کاسه گل، طول سه دندانه بزرگ و دو دندانه کوچک، طول و قطر جام گل، طول پرچم، طول کلاله، طول و عرض برگ اندام رویشی، طول و عرض برگک، قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، بزرگترین و کوچکترین قطر تاج پوشش و طول و عرض برگ اندام زایشی در مرحله گلدهی کامل در سال سوم کاشت اندازهگیری شد. از سرشاخههای گلدار گیاهان در سال سوم کاشت به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازده اسانسها محاسبه و با استفاده از کروماتوگراف گازی فوق سریع (GC-FID) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) ترکیبهای تشکیلدهنده آنها شناسایی شد. از روش بارکدگذاری DNA و نشانگر ITS بهمنظور مطالعات مولکولی روی این دو گونه مرزه استفاده شد. نتایج نشان داد، این دو گونه از نظر تمامی صفات ریختشناختی مورد بررسی اختلاف معنیدار (P<0.01) با یکدیگر نداشتند. 13 ترکیب مشترک در اسانس این دو گونه مرزه شناسایی شد. اسانس مرزه رشینگری و خوزستانی بهترتیب شامل 88.6% و 89.5% کارواکرول بود. بازده اسانس مرزه رشینگری 3.13% و مرزه خوزستانی 3.04% بدست آمد. این دو گونه 100% تشابه نوکلئوتیدی با یکدیگر داشتند و از قرابت بالایی با گونه S. bachtiarica (98%) برخوردار بودند. بر این اساس به احتمال زیاد مرزه رشینگری و خوزستانی نه تنها گونههای مستقل از یکدیگر نیستند بلکه ممکن است اکسشنهای مختلف یک گونه باشند.
زراعت و باغبانی
علی اصغر حاتم نیا
چکیده
آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در مناطق وسیعی از ایران پراکنش دارد. در این مطالعه اکوتیپهای مختلف آویشن زوفایی از سه منطقه مختلف در سطح استان ایلام جمعآوری گردید و میزان فنول و فلاونویید کل، فعالیت پاداکسایشی، بازدهی اسانس و همچنین میزان ترکیبهای اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC-MS ارزیابی شد. ...
بیشتر
آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در مناطق وسیعی از ایران پراکنش دارد. در این مطالعه اکوتیپهای مختلف آویشن زوفایی از سه منطقه مختلف در سطح استان ایلام جمعآوری گردید و میزان فنول و فلاونویید کل، فعالیت پاداکسایشی، بازدهی اسانس و همچنین میزان ترکیبهای اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC-MS ارزیابی شد. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنیداری بین محتوای فنول و فلاونویید کل با فعالیت پاداکسایشی مشاهده گردید، بهطوری که عصاره آویشن زوفایی جمعآوری شده از کوه مانشت با محتوای فنول و فلاونویید بالا دارای بیشترین فعالیت پاداکسایشی بود. ترکیب اصلی اسانس آویشن زوفایی جمعآوری شده در مناطق مختلف با شرایط اکولوژیکی مختلف تیمول میباشد که در محدوده بین 22.6% تا 40.7% متغیر بود. دیگر ترکیبهای اصلی جمعآوری شده از مناطق مختلف کارواکرول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن بودند. نتایج نشان داد که نمونه آویشن زوفایی جمعآوری شده از منطقه کاوران دارای بیشترین درصد اسانس (با میانگین 2.4%) و نمونه جمعآوری شده از کوه مانشت دارای کمترین درصد اسانس (با میانگین 1.4%) بودند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بازدهی اسانس و میزان کمّی و کیفی ترکیبهای اسانس نه تنها به عوامل ژنتیکی بلکه به عوامل اکولوژیکی و محیطی ازجمله ارتفاع از سطح دریا، میانگین دمای سالیانه و بارش سالیانه بستگی دارد.
زراعت و باغبانی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به نقش ارزنده گیاه آویشن در صنایع داروسازی و غذایی کشور، در این تحقیق اثرگذاری کودهای کامل NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس سه گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، آویشن باغی (T. vulgaris L.) و آویشن دنایی (T. daenensis Celark) تحت شرایط تنش خشکی مطالعه گردید. این تحقیق در سه آزمایش جداگانه بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
با توجه به نقش ارزنده گیاه آویشن در صنایع داروسازی و غذایی کشور، در این تحقیق اثرگذاری کودهای کامل NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس سه گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، آویشن باغی (T. vulgaris L.) و آویشن دنایی (T. daenensis Celark) تحت شرایط تنش خشکی مطالعه گردید. این تحقیق در سه آزمایش جداگانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. محلولپاشی دو بار با فاصله زمانی سه هفته بعد از مرحله 10 برگی شدن گیاه انجام شد. 24 تیمار آزمایشی شامل عدم استفاده (A1) و استفاده (A2) از NPK، عدم استفاده (B1) و استفاده (B2) از اسید هیومیک، عدم استفاده (C1) و استفاده (C2) از بوتامیسول در شرایط تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50% (D2) و 75% تخلیه رطوبتی (D3) بودند. بالاترین مقادیر ارتفاع بوته (1.1±44.5 سانتیمتر)، تعداد شاخه اصلی (1.5±26.4)، وزن بوته خشک (0.99±40.5 گرم در مترمربع)، کلروفیل کل (0.1±1.55 میلیگرم بر گرم وزن تر) و lpj,d اسانس (0.1±1.88%) توسط تیمار A2B2C2D1 در آویشن کوهی بدست آمد. تیمار A2B2C2D3 (استفاده از هر سه نوع کود با وجود تنش خشکی شدید) بیشترین محتوی پرولین (0.2±13.9 میکروگرم در گرم وزن تر) و کمترین میزان اسانس (0.1±0.79%) را در آویشن دنایی تولید کرد. ترکیبهای غالب اسانس در گونه T. kotschyanus تیمول و کارواکرول، در گونه T. vulgaris، تیمول، گاما-ترپینن، پارا-سیمن و لینالول و در گونه T. daenensis، تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، بتا-کاریوفیلن، آلفا-پینن و میرسن بودند. بهرهمندی بیشتر از مواد مغذی و تنش در حداقل ممکن بههمراه آب و هوای معتدل منطقه مورد تحقیق، منجر به معرفی آویشن کوهی بهعنوان گونه شاخص در این زمینه شد.
زراعت و باغبانی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به نقش ارزنده گیاه مرزه (Satureja spp.) در صنایع داروسازی و غذایی کشور، سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد به منظور بررسی اثر کودهای NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و اسانس سه گونه مرزه (S. mutica Fisch. & C. A. Mey.، S. bachtiarica Bunge ...
بیشتر
با توجه به نقش ارزنده گیاه مرزه (Satureja spp.) در صنایع داروسازی و غذایی کشور، سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد به منظور بررسی اثر کودهای NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و اسانس سه گونه مرزه (S. mutica Fisch. & C. A. Mey.، S. bachtiarica Bunge و S. khuzistanica Jamzad) تحت شرایط تنش خشکی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عدم استفاده (A1) و استفاده (A2) از کود NPK، عدم استفاده (B1) و استفاده (B2) از اسید هیومیک، عدم استفاده (C1) و استفاده (C2) از بوتامیسول و تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50% (D2) و 75% تخلیه رطوبتی (D3) بودند. تیمار A2B2C2D1، بیشترین ارتفاع گیاه (1.1±57.5 سانتیمتر)، تعداد شاخه اصلی (7.1±23.4)، کلروفیل کل (0.02±1.55 میلیگرم بر گرم وزن تر) و اسانس (0.03±1.94%) را در S. bachtiarica و تیمار A1B1C1D3، بیشترین میزان پرولین (1.2±13.99 میکروگرم بر گرم ماده تر) و کمترین میزان اسانس (0.02±0.79%) را در S. mutica ایجاد نمود. از 11 ترکیب شناسایی شده اسانس، ترکیبهای غالب اسانس در S. bachtiarica، پارا-سیمن و کارواکرول، در S. khuzistanica، کارواکرول و گاما-ترپینن و در S. mutica، پارا-سیمن و تیمول از دسته مونوترپنها بودند. بهرهمندی از مواد مغذی بهتر و تنش در حداقل ممکن به همراه آب و هوای معتدل منطقه مورد تحقیق، منجر به معرفی گونه S. bachtiarica بهعنوان گونه شاخص شد.
زراعت و باغبانی
برزو یوسفی؛ فاطمه سفیدکن؛ مهدی میرزا؛ محمد حسین لباسچی
چکیده
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونههای مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسبترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه ...
بیشتر
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونههای مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسبترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه با کودهای آلی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس مرزه موتیکا در شرایط دیم، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سالهای زراعی 1396– 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابعطبیعی استان کرمانشاه انجام شد. عامل اصلی شامل 3 تیمار کودی و عامل فرعی 3 تراکم (2.66، 4 و 8 بوته در مترمربع) در ردیفهایی با فاصله 50 سانتیمتر و با 3 فاصله کاشت (25، 50 و 75 سانتیمتر) بودند. اندام هوایی گیاهان در زمان گلدهی کامل برداشت و به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازده اسانس بر حسب وزن خشک گیاه محاسبه و ترکیبهای شیمیایی آن با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بازده و ترکیبهای شیمیایی اسانس بین سالها تفاوتی نشان ندادند. بین تیمارهای کودی برای بازده و عملکرد اسانس و ترکیبهای تیمول و کارواکرول و سایر ترکیبهای شیمیایی اسانس در سطح 1% تفاوت معنیدار وجود داشت. بین تراکمهای کاشت فقط برای عملکرد اسانس تفاوت معنیدار وجود داشت. تیمول با تیمار کاه غنی شده ودر مرحله بعدی با کود گاوی پوسیده رابطه مثبتی داشت و بیشترین مقدار آن (53.2%) در تیمار کاه غنی شده مشاهده شد. کارواکرول با تیمار کود دامی پوسیده ارتباط مثبت داشت و بیشترین مقدار آن (9.2%) در این تیمار بدست آمد.
زراعت و باغبانی
زهرا ابراهیمی؛ محمدرضا مرشدلو؛ محمد باقر حسن پور اقدم
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر محتوای اسانس و برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو زیر گونه مرزنجوش بخارایی (Origanum vulgare subsp. gracile (K.Koch) letsw.) و یونانی (O. vulgare subsp. hirtum (Link) letsw.) آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و3 تکرار اجرا شد. تیمار تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در محلول غذایی هوگلند ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر محتوای اسانس و برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو زیر گونه مرزنجوش بخارایی (Origanum vulgare subsp. gracile (K.Koch) letsw.) و یونانی (O. vulgare subsp. hirtum (Link) letsw.) آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و3 تکرار اجرا شد. تیمار تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در محلول غذایی هوگلند و در چهار سطح شاهد (بدون تنش)، و تنشهای ملایم (شوری 30 میلیمولار)، متوسط (شوری 60 میلیمولار) و شدید (شوری 90 میلیمولار) اعمال گردید. براساس نتایج، تحت تنش شوری شاخصهای رشدی، کاروتنوئید کل و شاخص کلروفیل کاهش یافتند، اما فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی و غلظت مالوندیآلدئید و پراکسید هیدروژن در هر دو زیرگونه افزایش پیدا کردند. وزن تر و خشک، کاروتنوئید، پراکسیدهیدروژن و فعالیت آنزیم گایاکولپراکسیداز در مرزنجوش یونانی بیشتر از زیر گونه بخارایی بدست آمد. درصد و اجزای اسانس نیز تحتتأثیر شوری قرار گرفتند. با افزایش شوری، درصد اسانس نسبت به شاهد افزایش یافت و بیشترین مقدار آن (0.8%) در تنش ملایم بدست آمد. 35 ترکیب از دو زیرگونه مرزنجوش شناسایی شد. کارواکرول (72-30%: کارواکرول زیرگونه یونانی بیشتر از بخارایی)، گاما-ترپینن، کارواکرول متیلاتر و پارا-سیمن ترکیبهای غالب هر دو زیرگونه بودند. نتایج این پژوهش برتری مرزنجوش یونانی نسبت به بخارایی را از لحاظ تحمل به تنش شوری و همچنین عملکرد کمّی و کیفی نشان داد.
زراعت و باغبانی
حانیه شب خیز؛ عبدالله جوانمرد؛ علی استادی؛ محمدرضا مرشدلو
چکیده
بهمنظور بررسی اثرهای کود زیستی مایکوروت و سطوح مختلف آبیاری بر درصد و ترکیبهای اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1399 اجرا شد. فاکتورها شامل تنش خشکی در چهار سطح بدون تنش (آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرهای کود زیستی مایکوروت و سطوح مختلف آبیاری بر درصد و ترکیبهای اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1399 اجرا شد. فاکتورها شامل تنش خشکی در چهار سطح بدون تنش (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه بهعنوان شاهد)، تنش ملایم (آبیاری در 75% ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (آبیاری در 55% ظرفیت زراعی) و تنش شدید (آبیاری در 35% ظرفیت زراعی) و کود زیستی در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح با مایکوروت بودند. نتایج نشان داد با افزایش سطح کمآبی، وزن تر و خشک برگ، وزن خشک ساقه و وزن خشک کل، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل a، b، کل و درصد کلونیزاسیون ریشه بهطور معنیداری کاهش یافتند. ولی میزان کاروتنوئید و درصد اسانس با افزایش تنش خشکی روند افزایشی را نشان دادند. بیشترین محتوی کاروتنوئید و درصد اسانس با کاربرد مایکوروت در تنش خشکی متوسط حاصل شد. تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، 8،1-سینئول، ای-کاریوفیلن، بورنئول، گاما-ترپینن و آلفا-پینن بهعنوان اجزای غالب اسانس در تمامی تیمارها شناسایی شدند. بیشترین میزان تیمول در تنش خشکی ملایم و با کاربرد مایکوروت بهدست آمد. همچنین بیشترین میزان کارواکرول بهترتیب در تنشهای ملایم، متوسط و شدید و با تلقیح مایکوروت حاصل شد. بهطور میانگین، با کاربرد کود زیستی مایکوروت میزان ترکیبهای تیمول، کارواکرول، 1،8-سینئول، ای-کاریوفیلن، بورنئول و آلفا-پینن بهترتیب 4.19، 45.28، 15.93، 16.33، 14.15 و 3.78 درصد نسبت به عدم کاربرد این کود زیستی افزایش یافتند. بهطور کلی نتایج نشان داد با افزایش سطح کمآبیاری، بعضی صفات موفولوژیک و فیزیولوژیک آویشن کاهش معنیداری پیدا کردند، ولی کاربرد کود زیستی مایکوروت توانست اثرات تنش خشکی را تعدیل و موجب بهبود رشد، درصد و کیفیت اسانس گیاه گردد. بنابراین، به نظر میرسد استفاده از کود زیستی مایکوروت به جای کودهای شیمیایی در راستای حصول اهداف کشاورزی پایدار در کشت آویشن قابل توصیه باشد.
زراعت و باغبانی
محمود نصرتی موموندی؛ احسان اله زید علی؛ محمدجواد زارع؛ حسن مومیوند؛ محمود کیانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100بهمنظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100بهمنظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 انجام گردید. براساس نتایج، تمامی صفات ذکر شده بهاستثناء نسبت ساقه به برگ تحت تأثیر تیمار تاریخ کاشت و کود کامل قرار گرفتند. تاریخ کاشت 31 فروردین و کاربرد کود کامل باعث افزایش در تمامی صفات مورد بررسی بهاستثناء درصد کارواکرول و نسبت ساقه به برگ شد. تیمار برداشت صبح، درصد و عملکرد اسانس را افزایش داد. بیشترین درصد کارواکرول (99.36%) تحت تأثیر اثر متقابل سهگانه تاریخ کاشت (29 اسفند) × کود کامل (2 در هزار) × زمان برداشت (عصر) و کمترین میزان آن (82.77%) تحت تأثیر اثر متقابل تاریخ کاشت 29 اسفند × عدم مصرف کود کامل × زمان برداشت (صبح) بدست آمد. در نهایت، به نظر میرسد نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 31 فروردین، مصرف کود کامل در بیشتر صفات ذکر شده سبب بروز نتایج بهتری شد. همچنین، برداشت صبح و عصر بیشترین درصد و عملکرد اسانس و درصد کارواکرول را موجب شد.
فاطمه زارع مهرجردی؛ سمیه نیک نظر؛ آزاده شاهرخی راسینی
چکیده
مسمومیّت با سرب باعث به هم خوردن تعادل اکسیدان و آنتیاکسیدانها میشود که میتواند عامل بسیاری از اثرات سمّی سرب بر ارگانهای مختلف، بهویژه سیستم قلبی عروقی باشد. از سویی کارواکرول که از ترکیبهای اصلی گیاه آویشن است دارای خواص متنوعی ازجمله خاصیت آنتیاکسیدانی میباشد. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر کارواکرول بر فشار خون ...
بیشتر
مسمومیّت با سرب باعث به هم خوردن تعادل اکسیدان و آنتیاکسیدانها میشود که میتواند عامل بسیاری از اثرات سمّی سرب بر ارگانهای مختلف، بهویژه سیستم قلبی عروقی باشد. از سویی کارواکرول که از ترکیبهای اصلی گیاه آویشن است دارای خواص متنوعی ازجمله خاصیت آنتیاکسیدانی میباشد. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر کارواکرول بر فشار خون و برخی از پارامترهای خونی در رتهای مسموم شده با سرب بود. در این مطالعه تعداد 40 رأس رت نر نژاد ویستار بهطور تصادفی در 5 گروه قرار گرفتند که شامل: گروه اول گروه کنترل سالم، گروه دوم گروه مسموم شده با سرب و گروه سوم گروه مسموم شده با سرب که دوزهای 25، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم کارواکرول را روزانه دریافت کردند. فشار خون هر هفته بهوسیله یک پلتیسموگرافی دمی که به رایانه متصل بود، اندازهگیری شد. در پایان آزمایش، نمونه خون برای بررسی برخی از پارامترهای خونی (RBC، Hb، Hct، WBC) گرفته شد. افزایش معنیداری در میزان فشار خون متوسط از روز 21 مطالعه در رتهای مسموم شده با سرب نسبت به گروه کنترل مشاهده گردید. کارواکرول باعث کاهش فشار خون در رتهای مسموم شده با سرب شد. این کاهش در سراسر دوره آزمایش ادامه داشت. کاهش معنیداری در بعضی از پارامترهای خونی (RBC، HB، HCT، WBC) در رتهای مسموم شده با سرب مشاهده شد و کارواکرول از این تغییرات در رتهای مسموم شده با سرب جلوگیری کرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کارواکرول احتمالاً در کاهش برخی از تغییرات ایجاد شده بهوسیله سرب در سیستم قلبی عروقی مؤثر است.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
تعدادی از گونههای مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار میباشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشنهای مختلف گونههای مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاههای طبیعی کشور ...
بیشتر
تعدادی از گونههای مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار میباشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشنهای مختلف گونههای مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاههای طبیعی کشور جمعآوری شده و پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شاهدیه یزد، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخههای گلدار آنها، طی چهار سال متوالی پس از کشت جمعآوری و خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری انجام شد. پس از تعیین بازده اسانس بر اساس وزن خشک گیاه، اسانس بهوسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانسها انجام شد. نتایج تجزیه واریانس میزان تولید وزن تر و وزن خشک اندامهای هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک شاخهها، بازده اسانس و میزان تولید اسانس در هکتار در سالهای 1390، 1391 و 1392 در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از بین ترکیبهای شیمیایی موجود در اکسشنهای مختلف 4 ترکیب پارا-سیمن، گاما-ترپینن، تیمول و کارواکرول با درصد بالا در طی چهار سال مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. همچنین ترکیبهای آلفا-توژان، آلفا-پینن، بتا-پینن، آلفا-ترپینن، ترانس کاریوفیلن، ترپینئول، اسپاتولنئول و کاریوفیلن اکساید در برخی از اکسشنها درصد بالایی را به خود اختصاص دادند. بهطور کلی با در نظر گرفتن بازده، میزان تولید و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، اکسشنهای 15 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 5.8% اسانس و میزان تولید 113.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول، اکسشن 107 (S. spicigera) با منشأ استان گیلان با میانگین 2.4% اسانس و میزان 75.5 کیلوگرم اسانس در هکتار و 43.4% تیمول و 9.2% کارواکرول، اکسشن 24 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 4.2% اسانس و میزان تولید 63.8 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75.4% کارواکرول و 6.2% تیمول و اکسشن SKM (S. bachtiarica) با منشأ استان یزد با 6/2% اسانس و میزان تولید 51.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 66% کارواکرول و 0.5% تیمول بهترتیب بهعنوان اکسشنهای برتر معرفی میشوند.
عباس زارعزاده؛ علی میرحسینی؛ مهدی میرزا؛ زیبا جمزاد؛ محمدرضا عرب زاده
چکیده
آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوتهای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد بهصورت خودرو رویش دارد. این تحقیق بهمنظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن ...
بیشتر
آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوتهای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد بهصورت خودرو رویش دارد. این تحقیق بهمنظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن این گیاه جمعآوری شده از رویشگاههای طبیعی، در گلخانه کشت و نشاءهای حاصل به مزرعه منتقل شدند. در سال دوم سرشاخههای گیاه در مرحله 50% گلدهی برداشت و در سایه خشک گردیدند. اسانسگیری به روش تقطیر با آب انجام و پس از تعیین بازده اسانس اجزاء تشکیلدهنده اسانس شناسایی شدند. تجزیه خوشهای براساس بازده ترکیب عمده تشکیلدهنده اسانس اکسشنها را در سه گروه غنی از تیمول-پاراسیمن (TK2، TK6، TK13، TK16، TK18، TK19)، کارواکرول-تیمول (TK1، TK3، TK4، TK5، TK7، TK11، TK14، TK15، TK17) و ژرانیول-لینالول (TK8، TK9، TK10، TK12) را قرار داد. براساس نتایج این بررسی، اکسشن TK7 با منشأ استان آذربایجانغربی با 42/3% اسانس و میزان تولید اسانس 4/36 کیلوگرم در هر هکتار و 8/63% کارواکرول و اکسشن TK14 با منشأ استان تهران با 2/2% اسانس و میزان تولید اسانس 5/35 کیلوگرم در هر هکتار و 2/47% کارواکرول و تیمول و اکسشن TK5 با منشأ آذربایجانغربی با 4/2% اسانس و میزان تولید 3/38 کیلوگرم در هر هکتار اسانس و 57% تیمول و کارواکرول بهعنوان اکسشنهای برتر گونه Thymus kotschyanus معرفی شدند.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
جنس مرزه (Satureja) در ایران 17 گونه گیاه علفی یکساله و چندساله دارد که Satureja rechingeri Jamzad یکی از گونههای اندمیک آن در ایران است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت اسانس تودههای مختلف S. rechingeri در حالت زراعی بود. ابتدا بذر هشت توده مختلف S. rechingeri جمعآوری شده از رویشگاههای طبیعی استان ایلام پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات ...
بیشتر
جنس مرزه (Satureja) در ایران 17 گونه گیاه علفی یکساله و چندساله دارد که Satureja rechingeri Jamzad یکی از گونههای اندمیک آن در ایران است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت اسانس تودههای مختلف S. rechingeri در حالت زراعی بود. ابتدا بذر هشت توده مختلف S. rechingeri جمعآوری شده از رویشگاههای طبیعی استان ایلام پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخههای گلدار تودههای مختلف طی چهار سال متوالی جمعآوری، در سایه خشک و اسانس آنها به روش تقطیر با آب استخراج شد. پس از تعیین بازده اسانس براساس وزن خشک گیاه، بهوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانسها انجام شد. براساس نتایج تجزیه واریانس دادهها، تودههای مختلف از نظر تولید اسانس در هکتار اختلاف معنیداری در سطح 5% داشتند، اما اختلاف آنها در بازده و درصد مواد تشکیلدهنده اسانس معنیدار نبود. مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از میان ترکیبهای شیمیایی موجود در تودههای مختلف دو ترکیب آلفا-ترپینن و گاما-ترپینن و میزان تولید اسانس در هر هکتار دارای اختلاف معنیدار بودند و ترکیب عمده در تمام تودهها کارواکرول بود (64% تا 9/90%). نتایج تجزیه خوشهای تودهها براساس ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس دو گروه غنی از کارواکرول (SR8، SR7، SR5، SR3، SR2، SR1) و غنی از کارواکرول و تیمول (SR6 و SR4) را نشان میدهد. تودههای SR4 با بازده اسانس 85/5% و تولید اسانس 9/113 کیلوگرم در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول و SR6 با بازده اسانس 22/4% و تولید 8/63 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75% کارواکرول و 2/6% تیمول بهعنوان تودههای برتر معرفی میشوند.
علی سپهوند؛ کریم خادمی؛ حسین آسترکی؛ علی محمدیان
چکیده
در راستای استفاده بهینه از دیمزارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سالهای 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری ...
بیشتر
در راستای استفاده بهینه از دیمزارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سالهای 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری شدند. نتایج بدست آمده از آنالیز مرکب دادهها در طی سالهای اجرای طرح نشان داد که تراکم 8 بوته در مترمربع نسبت به دو تراکم 6 و 4 بوته بیشترین عملکرد سرشاخه را تولید کرد. نتایج بررسی دادهها در مدت زمان اجرای طرح نشان داد که عملکرد ماده خشک در سال چهارم 9/3937 کیلوگرم در هکتار و عملکرد اسانس در همان سال 52/77 کیلوگرم درهکتار و از نظر درصد اسانس در سال چهارم 973/1 درصد و شاخه گلدهنده، قطر تاج پوشش و ارتفاع بهترتیب 153/317 عدد، 87/42 و 3/15سانتیمتر بودند. اسانس گونه بومی T. lancifolius بیش از 44% کارواکرول و حدود 31% تیمول داشت.
فاطمه سفیدکن؛ ریحانه طائبنیا؛ مهدی میرزا
چکیده
مرزهها گیاهان یکساله یا چندساله معطر از خانواده نعنا هستند که قسمتهای سبز آنها بهصورت خوراکی و اسانس آنها به فراوانی در صنایع غذایی و دارویی استفاده میشود. مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) یکی از گونههای انحصاری جنس مرزه در ایران است که در استان ایلام بهصورت خودرو میروید. در این تحقیق بهمنظور زراعی کردن این گونه و بررسی ...
بیشتر
مرزهها گیاهان یکساله یا چندساله معطر از خانواده نعنا هستند که قسمتهای سبز آنها بهصورت خوراکی و اسانس آنها به فراوانی در صنایع غذایی و دارویی استفاده میشود. مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) یکی از گونههای انحصاری جنس مرزه در ایران است که در استان ایلام بهصورت خودرو میروید. در این تحقیق بهمنظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت اسانس آن در حالت زراعی، ابتدا بذر شش توده از این گونه از رویشگاههای طبیعی در استان ایلام جمعآوری شده و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. بهمنظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس این تودهها، سرشاخههای گلدار آنها، طی سه سال متوالی پس از کشت جمعآوری شدند و پس از خشکشدن در محیط آزمایشگاه به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفتند. ضمن محاسبه بازده اسانس، ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیهای (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GS-MS) و محاسبه شاخص بازداری مورد اندازهگیری و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس چهار جمعیت از شش جمعیت مورد بررسی در سه سال پس از کشت دارای یک روند افزایشی بوده و در سال سوم به 8/4% تا 6% رسید. ترکیب عمده اسانس همه جمعیتها در سه سال متوالی پس از کاشت، کارواکرول بود که بین 80% تا 88% اسانس را در گیاهان دو و سه ساله به خود اختصاص داد. براساس این نتایج و بهبود بازده اسانس در نمونههای کشت شده نسبت به نمونههای خودرو و همچنین حفظ کیفیت اسانس با توجه به مقدار بالای کارواکرول، میتوان کشت و توسعه مرزه رشینگری را در شرایط زراعی محل اجرای تحقیق و شرایط مشابه توصیه کرد.
فاطمه عسکری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مهدی میرزا؛ مریم تیموری؛ المیرا احسانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر محل جمعآوری گیاه آویشن (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) و غلظت اسانس حاصل از آن بر اثرات ضدمیکروبی بر علیه تعدادی از میکروارگانیسمها، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش، محل جمعآوری گیاه در 6 سطح، رقت اسانس در 3 سطح و مقایسه آنها با آنتیبیوتیکهای سفتیزوکسیم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر محل جمعآوری گیاه آویشن (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) و غلظت اسانس حاصل از آن بر اثرات ضدمیکروبی بر علیه تعدادی از میکروارگانیسمها، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش، محل جمعآوری گیاه در 6 سطح، رقت اسانس در 3 سطح و مقایسه آنها با آنتیبیوتیکهای سفتیزوکسیم و سیپروفلوکسازین و میکروارگانیسمهای مورد بررسی نیز در 5 سطح شامل Bacillus subtilis، Staphylococcus aureus، Escherichia coli، Pseudomonas aeroginosa و Candida albicans بود. ابتدا بذرهای این گونه از رویشگاههای مختلف جمعآوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کشت گردید. سرشاخههای گلدار نمونهها با روش تقطیر با آب مقطر اسانسگیری شدند. بهمنظور شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای GC و GC/MS استفاده شد. بازده اسانس نمونههای مختلف بین 39/0% تا 83/0% (وزنی-وزنی) بود. بیشترین ترکیبهای شیمیایی اسانس آذربایجانغربی شامل ترانس-کاریوفیلن (26%) و کامفور (2/24%)، اسانس تهران شامل ژرانیال (9/30%) و ژرانیلاستات (9/23%)، اسانس زنجان شامل لینالول (5/23%) و 1،8-سینئول (2/22%)، اسانس قزوین شامل تیمول (3/30%) و کارواکرول (2/30%)، اسانس کردستان شامل لینالول (2/17%) و ژرانیلاستات (7/12%) و اسانس گیلان شامل آلفا-ترپینئول (3/31%) و ژرانیول (2/11%) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد نشان داد که اثر محل جمعآوری، نوع میکروارگانیسم، رقت اسانس و اثر متقابل آنها در سطح 5% معنیدار بود. مقایسه میانگین اثر متقابل محل جمعآوری، نوع میکروارگانیسم و رقت اسانس نشان داد که بیشترین قطر هاله عدم رشد، معادل 5/35 میلیمتر مربوط به اسانس با منشأ بذر آذربایجانغربی، آنتیبیوتیک سیپروفلوکسازین بر روی باکتری باسیلوسسوبتیلیس و کمترین قطر هاله عدم رشد نیز معادل 8 میلیمتر مربوط به اسانس آذربایجانغربی با رقت یک پنجاهم بر روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا بود. نتایج حاصل از بررسی MIC و MBC نشان داد که اسانس با منشأ بذر تهران و با منشأ بذر کردستان بهترتیب بیشترین و کمترین اثر ضدمیکروبی را داشت.
عباس زارعزاده؛ علی میرحسینی؛ مهدی میرزا؛ محمدرضا عربزاده
چکیده
اسانس آویشن (Thymus spp) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد. در این تحقیق سرشاخههای گلدار اکسشنهای گونههای مختلف آویشن کشت شده در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شهر شاهدیه، برداشت و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازدهی ...
بیشتر
اسانس آویشن (Thymus spp) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد. در این تحقیق سرشاخههای گلدار اکسشنهای گونههای مختلف آویشن کشت شده در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شهر شاهدیه، برداشت و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازدهی اسانس براساس وزن خشک گیاه تعیین شد و بعد بهوسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنجی جرمی تجزیه و شناسایی ترکیبها انجام شد. از 74 اکسشن کشت شده در سال دوم (1389) از نظر بازده اسانس بیشترین درصد اسانس گیاه مربوط به اکسشنهای CFTNJI (17/4%)، ZSELP (4%)، Q (72/3%)، NJICFT (71/3%) و XDRMKO (54/3%) و کمترین آن مربوط به اکسشن BHUZSE با 66/0% اسانس بود. از نظر میزان تولید اسانس در هکتار اکسشنهای XDRVGY (kg/ha5/87)، NJICFT (kg/ha42/45)، ZSECFT (kg/ha86/40) و BHUMKO (kg/ha31/38) بهترتیب بیشترین میزان اسانس و کمترین مقدار آن به اکسشن CFTMKO با 9/0 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. پاراسیمن، 1،8-سینئول، گاما-ترپینن، بورنئول، تیمول، کارواکرول، ژرانیول، لیمونن، ژرانیل استات، ترپینول، لینالول و کاریوفیلن بهترتیب 4/28%، 7/31%، 4/20%، 3/29%، 1/71%، 4/81%، 77%، 4/28%، 6/38%، 6/55%، 81% و20% مربوط به اکسشنهای NJIBHU، VGYCFT، MKOMKO، CFTCFT، ZSEQ، NJICFT، CFTQ، MKOQ، CFTZSE، NJIBHU، ZSELP، VGYMKO و CFTCFT میباشد. در سال سوم (1390) از نظر بازده اسانس بیشترین درصد اسانس گیاه مربوط به اکسشنهای Q (07/4%)، CFTVGY (7/3 %)، MKOVGY (63/3%)، ZSEQ (45/3%) و ZSELP (43/3%) و کمترین آن مربوط به اکسشن VGYMKO با 62/0 درصد اسانس بود. از نظر میزان تولید اسانس در هکتار اکسشنهای BHUVGY (kg/ha9/74)، XDRVGY (kg/ha9/60)، XDRLP (kg/ha78/51)، CFT (kg/ha21/49) و Q (kg/ha11/46) بهترتیب بیشترین میزان اسانس و کمترین مقدار آن به اکسشن BHUZSE با 36/2 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بهطور کلی با در نظر گرفتن بازده اسانس، میزان تولید و ترکیبهای اسانس اکسشن NJICFT (T. transcaspicus) با منشأ استان یزد و با 71/3% اسانس و عملکرد 42/45 کیلوگرم اسانس در هر هکتار و با 5/81% کارواکرول و اکسشن ZSEQ (T. daenensis) با منشأ استان مرکزی و با 45/3% اسانس و عملکرد 15/37 کیلوگرم در هر هکتار و با 73% تیمول و اکسشن XDRVGY (T. vulgaris) با منشأ استان مرکزی و با بازده اسانس 75/2% و میزان تولید 5/78 کیلوگرم در هکتار و میزان 8/45% تیمول بهعنوان اکسشنهای برتر معرفی میشوند.
پریسا حیاتی؛ وحید روشن
چکیده
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یکساله میباشد. بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیکاسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلیگرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس بهوسیله دستگاههای GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج ...
بیشتر
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یکساله میباشد. بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیکاسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلیگرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس بهوسیله دستگاههای GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج نشان داد که وزن تر در تیمار 200 میلیگرم در لیتر سالیسیلیکاسید افزایش معنیداری را نسبت به شاهد نشان داد. میزان اسانس در شاهد 1/3% و در 200 میلیگرم در لیتر 7/3% بود که این تفاوت معنیدار بود. ترکیبهای اصلی شناسایی شده شامل کارواکرول، گاما-ترپینن، آلفا-ترپینن و پی-سیمن بودند. سالیسیلیکاسید باعث افزایش آلفا-ترپینن از 4/4% (شاهد) به 7/7% (200 میلیگرم در لیتر)، بتا-میرسن از 5/2% (شاهد) به 3/4% (200 میلیگرم در لیتر) و پارا-سیمن از 9/1% (شاهد) به 5/2% (200 میلیگرم در لیتر) و کاهش کارواکرول از 8/44% (شاهد) به 5/38% (200 میلیگرم در لیتر) شد. نتایج نشان داد که سالیسیلیکاسید باعث تغییرات در کمّیت و کیفیت اسانس میشود.
لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ داود افیونی؛ مهدی میرزا
چکیده
بهمنظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سالهای 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمعآوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاءهای حاصل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سالهای 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمعآوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاءهای حاصل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به زمین اصلی منتقل شدند. سرشاخههای گیاه به مدت دو سال (1387 و 1388) در چهار مرحله آغاز گلدهی، 50% گلدهی، گلدهی کامل و بذردهی، برداشت، خشک و اسانسگیری شد. جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر زمان برداشت بر مجموع عملکرد دو ترکیب تیمول و کارواکرول، درصد اسانس و درصد گاما-ترپینن و بورنئول معنیدار بود. بیشترین مجموع عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و بیشترین درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله گلدهی کامل سال اول (56/1%) و بالاترین عملکرد مجموع دو ترکیب تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی همان سال (54/28 کیلوگرم در هکتار) بودهاست. از بین شش ترکیبی که بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند کارواکرول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود و بیشترین مقدار آن در مرحله ابتدای گلدهی (45/88%) سال دوم حاصل شد. دومین ترکیب غالب تیمول بود که در مرحله گلدهی کامل به حداکثر مقدار خود (77/11%) رسید. پاراسیمن، 1،8- سینئول و گاما-ترپینن در مرحله بذردهی (بهترتیب 35/2%، 21/1% و 15/2%) و بورنئول در مرحله گلدهی کامل بیشترین مقدار (52/7%) را نشان دادند. همچنین رابطه مثبت و معنیداری بین درصد اسانس با مجموع عملکرد دو ترکیب کارواکرول و تیمول مشاهده گردید. در مجموع براساس نتایج بدستآمده بهترین زمان برداشت آویشن کرمانی برای رسیدن به حداکثر عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و برای درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل میباشد.
شیرین کاوه؛ حسین زینلی؛ لیلی صفایی؛ حسن مداح عارفی؛ سمیه افلاکیان
چکیده
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بهدلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد نفخ میباشد. در این تحقیق 13 جمعیت آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و 9 ژنوتیپ آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران، در ایستگاه شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و ...
بیشتر
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بهدلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد نفخ میباشد. در این تحقیق 13 جمعیت آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و 9 ژنوتیپ آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران، در ایستگاه شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. صفات مورد مطالعه در طول فصل رشد عبارت بودند از: طول گل، طول غنچه، وزن سنبله، ارتفاع ساقه، سطح برگ، طول و عرض برگ، بزرگترین و کوچکترین قطر تاج پوشش، تعداد گل در سنبله، طول سنبله، مرحله شروع گلدهی، 50% و 100% گلدهی، عملکرد تر و خشک بوته و درصد اسانس. همچنین درصد تیمول و کارواکرول با استفاده از روشهای GC و GC/MS محاسبه گردید. نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد که تنوع ژنتیکی کافی برای کلیه صفات اندازهگیری شده وجود داشت. در این تحقیق بالاترین میزان تولید در گونه آویشن باغی بدست آمد و ژنوتیپ آویشن باغی استان اصفهان با میزان تولید 2200 کیلوگرم در هر هکتار بالاترین مقدار را به خود اختصاص داد. بیشترین میزان تولید ماده خشک آویشن کوهی نیز متعلق به جمعیت آذربایجانغربی با تولید 1640 کیلوگرم در هکتار بود. درصد اسانس آویشن کوهی از 42/0% تا 17/2% و در آویشن باغی از 42/0% تا 75/1% متغیر بدست آمد. درصد ترکیب تیمول در آویشن کوهی از 63/4% تا 52/74% و درصد کارواکرول از 3% تا 24/78% و در آویشن باغی درصد تیمول از 53/32% تا 75/79% و درصد کارواکرول از 74/5% تا 16/53% متغیر بود. تجزیه خوشهای، ژنوتیپهای مورد بررسی را در 4 گروه مجزا قرار داد. گروه اول، دوره رشدی طولانیتری داشتند. گروه دوم، دارای عرض برگ، طول غنچه و وزن سنبله بالاتری بودند. گروه سوم، از عرض برگ و درصد تیمول نسبتاً بالا و تعداد سنبله بالا برخوردار بودند؛ درنهایت گروه چهارم، از نظر درصد اسانس، درصد تیمول و همچنین عملکرد تر و خشک اندام هوایی نسبت به سایر گروهها برتری داشتند. در مجموع نتایج بدست آمده حکایت از وجود پتانسیل ژنتیکی مناسبی از لحاظ کلیه صفات در ژرمپلاسم آویشن مورد مطالعه داشت که میتوان از آن در برنامههای اصلاحی حداکثر استفاده را بعمل آورد.
شهلا احمدی؛ فاطمه سفیدکن؛ پرویز باباخانلو؛ فاطمه عسگری؛ کریم خادمی؛ ناهید ولیزاده؛ محمدعلی کریمیفر
چکیده
جنس مرزه در دنیا حدود 30 گونه دارد که Satureja bachtiarica Bunge یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. به منظور بررسی تغییرات ترکیبهای اسانس مرزه بختیاری، نمونهها در سال 1382 در خرمآباد و به روش اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 36 کرت کشت شدند. سرشاخههای گیاه جهت بررسی کمیت و کیفیت اسانس در سال دوم و در دو مرحله ...
بیشتر
جنس مرزه در دنیا حدود 30 گونه دارد که Satureja bachtiarica Bunge یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. به منظور بررسی تغییرات ترکیبهای اسانس مرزه بختیاری، نمونهها در سال 1382 در خرمآباد و به روش اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 36 کرت کشت شدند. سرشاخههای گیاه جهت بررسی کمیت و کیفیت اسانس در سال دوم و در دو مرحله قبل از گلدهی و گلدهی از رویشگاه گیاه و مزرعه جمعآوری شدند و از آنها اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاههای آنالیز GC و GC/MS مورد شناسایی کیفی و کمی قرار گرفتند. در اسانس مرزه بختیاری جمعآوری شده از رویشگاه در مرحله قبل از گلدهی، عمدهترین ترکیبهای شناسایی شده پارا-سیمن (5/36٪)، کارواکرول (0/20٪) و تیمول (2/19٪) و در مرحله گلدهی کامل پارا-سیمن (2/23٪)، کارواکرول (8/25٪)، تیمول (3/1٪) و منتون (5/18٪) بودند. در اسانس مرزه بختیاری جمعآوری شده از مزرعه در مرحله قبل از گلدهی عمدهترین این ترکیبها پارا-سیمن (6/28٪) و کارواکرول (6/48٪) و در مرحله گلدهی کامل پارا-سیمن (2/21٪) و کارواکرول (3/62٪) بودند. بازده اسانس مرزه بختیاری کشت شده و جمعآوری شده از رویشگاه در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل بهترتیب (1/1% و 1/2%) و (8/1% و 1/1%) بود. مقایسه میزان کارواکرول در مرزه بختیاری کشت شده و وحشی در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل که بهترتیب 6/48%، 3/62% و 20%، 8/25% بودند، نشاندهنده این است که تغییرات شرایط اکولوژیک ازجمله: ارتفاع از سطح دریا، دما، خاک، رطوبت، اقلیم و ... بر درصد کارواکرول تأثیر مثبت داشته است.
خدیجه عباسی؛ فاطمه سفیدکن؛ یدالله یمینی
چکیده
جنس مرزه Satureja از خانواده نعناعیان میباشد و گونههای زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکندهاند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد از آنها انحصاری هستند. اسانس گونههای مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژهای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانسگیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت ...
بیشتر
جنس مرزه Satureja از خانواده نعناعیان میباشد و گونههای زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکندهاند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد از آنها انحصاری هستند. اسانس گونههای مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژهای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانسگیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت اسانس مرزه، اسانس دو گونه از این جنس به نامهای Satureja hortensis L. و Satureja rechingeri Jamzadبه روش استخراج با روش سیال فوق بحرانی*(دی اکسید کربن) وروش تقطیر با آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند.اندامهای هوایی گیاه S. hortensis در زمان گلدهی کامل از ایستگاه تحقیقات البرز کرج و گیاه S. rechingeri از رویشگاه طبیعی خود در استان ایلام جمع آوری گردیدند و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط ابتدا به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. بعد با روش سیال فوق بحرانی به دو صورت (با و بدون استفاده از اصلاحگر) از هر دو گیاه اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفتند. در اسانس S. hortensis حاصل از تقطیر 17 ترکیب شناسایی شد که عمده ترین ترکیبها کارواکرول (48.1%) و گاما ترپینن (38.4%) بودند. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی 9 ترکیب شناسایی شد که میزان کارواکرول آنها (%63.4-%57.1) نسبت به اسانس حاصل از تقطیر افزایش و گاما ترپینن (%32.8-%27) کاهش یافته بود. در اسانس S. rechingeri حاصل از تقطیر 20 ترکیب شناسایی شد که کارواکرول (86.6%) تنها ترکیب عمده بود. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی از این گونه 6 ترکیب شناسایی شد که درصد کارواکرول (%95.6-%95) در آنها افزایش نشان داد.
فاطمه سفیدکن؛ زیبا جمزاد؛ محمدمهدی برازنده
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 425-439
چکیده
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. یکی از این گونه های انحصاری S. bachtiarica می باشد. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiarica در مرحله گلدهی کامل از دو رویشگاه طبیعی در استانهای فارس و یزد جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس گیری قرار گرفت. ...
بیشتر
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. یکی از این گونه های انحصاری S. bachtiarica می باشد. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiarica در مرحله گلدهی کامل از دو رویشگاه طبیعی در استانهای فارس و یزد جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه ای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیس های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس نمونه یزد به میزان 2.15% و نمونه فارس 1.65% (وزنی/وزنی) بدست آمد. تعداد 20 ترکیب در اسانس سرشاخه S. bachtiarica استان فارس شناسایی شد. ترکیبهای عمده اسانس در این نمونه، کارواکرول (49.3%)، پارا-سیمن (12.7%)، ترانس-آلفا-برگاموتن (5.8%) و تیمول (4.5%) بودند. تعداد 22 ترکیب در اسانس نمونه یزد شناسایی شد که از بین آنها کارواکرول (66.5%)، پارا-سیمن (15.2%) و لینالول (4.6%) اجزای اصلی اسانس بودند. با توجه به میزان نسبتاُ بالای اسانس S. bachtiarica و وجود کارواکرول به عنوان ترکیب عمده، به نظر می رسد که این گونه می تواند خواص مفید دارویی و غذایی S. hortensis و S. montana را داشته باشد و جایگزین مناسبی برای آنها، که هیچ کدام بومی ایران نیستند، در کشور ما باشد.
شهین مهرپور؛ فاطمه سفیدکن؛ حسین میرزایی ندوشن؛ احمد مجد
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 159-169
چکیده
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای ...
بیشتر
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای هر واحد آزمایشی و در مزرعه در بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. برای جداسازی اسانس گیاهان از دستگاه تقطیر با آب ( کلونجر) استفاده شد و بعد توسط دستگاهGC وGC/MS ترکیبهای اسانس، مورد آنالیز و شناسایی قرار گرفتند. ترکیبهای عمده موجود در اسانس شامل تیمول (Thymol )، کارواکرول (Carvacrol ) و پارا- سایمن (r-cymen ) بود. مقدار ماکزیمم تیمول برابر 65.94 درصد در جمعیت مربوط به آذربایجان شرقی و ماکزیمم مقدار کارواکرول 53.14 درصد در جمعیت مربوط به سیراچال و بالاترین مقدار پارا- سایمن برابر 20.4 درصد در جمعیت آذر بایجان شرقی اندازه گیری شد. در نمونه های مزرعه بازده اسانس نسبت به نمونه های گلخانه بیشتر ولی درصد ترکیبهای عمده تیمول و کارواکرول کاهش یافت، و مونوترپنهادرصد بیشتری از وزن اسانس را نسبت به گلخانه به خود اختصاص دادند.مقدار ترکیب پارا- سایمن در مزرعه افزایش یافته در صورتیکه گاما- ترپینن درصد بسیار ناچیزی را تشکیل داد. که این مسئله می تواند به دلیل مسیر مشترک تشکیل این ترکیبها در گیاهان وابسته باشد که به دلیل اختلاف شرایط آب و هوایی در دو محیط باعث تبدیلاتی در ترکیبهای اسانسها می شود.
فاطمه سفیدکن؛ عباس رحیمی بیدگلی
دوره 15، شماره 1 ، دی 1381، ، صفحه 1-22
چکیده
برای اجرای این طرح اندامهای هوایی آویشن کوهی (Thymus kotschyanus) از یکی از رویشگاههای طبیعی خود در ایستگاه تحقیقاتی سیراچال، در سه مرحله قبل از گلدهی، اوایل گلدهی و گلدهی کامل جمعآوری گردید و با روشهای مختلف اسانسگیری (تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار آب و نیز تقطیر با بخار آب مستقیم)،اسانس استخراج و بازده اسانس محاسبه شد. سپس اسانسهای ...
بیشتر
برای اجرای این طرح اندامهای هوایی آویشن کوهی (Thymus kotschyanus) از یکی از رویشگاههای طبیعی خود در ایستگاه تحقیقاتی سیراچال، در سه مرحله قبل از گلدهی، اوایل گلدهی و گلدهی کامل جمعآوری گردید و با روشهای مختلف اسانسگیری (تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار آب و نیز تقطیر با بخار آب مستقیم)،اسانس استخراج و بازده اسانس محاسبه شد. سپس اسانسهای بدست آمده با استفاده از دستگاه گازکروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. بدین ترتیب، تأثیر مرحله رشد گیاه و روش اسانسگیری بر کمیت و کیفیت اسانس آویشن کوهی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بالاترین بازده اسانس با روش تقطیر با آب و پایینترین بازده به روش تقطیر با بخار آب حاصل شد. بازده اسانس بسته به روش تقطیر و مرحله رشد گیاه بین 0.28% تا 1.80% متغیر بود. ترکیبهای اصلی در تمام اسانسها کارواکرول (61.2%- 46.7%)، تیمول (26.9%-7.5%)، گاماترپینن، پاراسیمن و بورنئول بودند.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی
دوره 15، شماره 1 ، دی 1381، ، صفحه 23-31
چکیده
گلهای گیاه لعل کوهستان Oliveria decumbens در فصل تابستان از منطقه کرمانشاه جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد رنگ با بازده 0.1% بدست آمد. ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس به وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف گازی (GC) و دستگاه گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج جرمی (GC/MS) ...
بیشتر
گلهای گیاه لعل کوهستان Oliveria decumbens در فصل تابستان از منطقه کرمانشاه جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد رنگ با بازده 0.1% بدست آمد. ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس به وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف گازی (GC) و دستگاه گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفتند. از میان 14 ترکیب شناسایی شده در این اسانس کارواکرول (29.07%)، تیمول (28.11%)، گاماترپینن (20.46%) و پاراسیمن (15.40%) بیشترین غلظت را داشته و در مجموع 93% از اسانس گیاه O.decumbens را تشکیل میدادند.