همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 کارشناس پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوته‌ای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد به‌صورت خودرو رویش دارد. این تحقیق به‌منظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن این گیاه جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های طبیعی، در گلخانه کشت و نشاء‏های حاصل به مزرعه منتقل  شدند. در سال دوم سرشاخه‌های گیاه در مرحله 50% گلدهی برداشت و در سایه خشک گردیدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام و پس از تعیین بازده اسانس اجزاء تشکیل‌دهنده اسانس شناسایی شدند. تجزیه خوشه‌ای براساس بازده ترکیب عمده تشکیل‌دهنده اسانس اکسشن‌ها را در سه گروه غنی از تیمول-پاراسیمن (TK2، TK6، TK13، TK16، TK18، TK19)، کارواکرول-تیمول (TK1، TK3، TK4، TK5، TK7، TK11، TK14، TK15، TK17) و ژرانیول-لینالول (TK8، TK9، TK10، TK12) را قرار داد. براساس نتایج این بررسی، اکسشن TK7 با منشأ استان آذربایجان‌غربی با 42/3% اسانس و میزان تولید اسانس 4/36 کیلوگرم در هر هکتار و 8/63% کارواکرول و اکسشن TK14 با منشأ استان تهران با 2/2% اسانس و میزان تولید اسانس 5/35 کیلوگرم در هر هکتار و 2/47% کارواکرول و تیمول و اکسشن TK5 با منشأ آذربایجان‌غربی با 4/2% اسانس و میزان تولید 3/38 کیلوگرم در هر هکتار اسانس و 57% تیمول و کارواکرول به‌عنوان اکسشن‌های برتر گونه Thymus kotschyanus معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها

- جمزاد، ز.، 1388. آویشن‌ها و مرزه‌های ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 171 صفحه.
- زارع‌زاده، ع.، 1384. گزارش نهایی کلکسیون گیاهان دارویی استان یزد. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، 253 صفحه.
- قهرمان‌، ا.، 1386. فلور رنگی‌ ایران‌، جلد 261. انتشارات‌ مؤسسه‌ تحقیقات‌ جنگلها و مراتع‌ کشور‌.
- مظفریان، و.، 1379. فلور استان یزد. مؤسسه انتشارات یزد، 473 صفحه.
- Adams, R.P., 1989. Identification of Essential Oil by Ion Trap Mass Spectroscopy. Academic Press New York, 302p.
- Davis, N.W., 1990. Gas chromatographic retention indices of monoteroense and sesquiterpenes on methyl silicone and carbowax 20M phaseses. Journal of Chromatography, 503: 1-24.
- Farag, R.S., Badei, A.Z.M.A. and Elbaroty, G.S.A., 1989. Influence of Thyme and-clove essential oil on cotton seed oil oxidation. Journal of the American Oil Chemists, Society, 66(6): 800-804.
- Haam, A.B.D., 1991. Supercritical Fluid. Extraction of Liquid Hydrocarbon Mixtures P.H.D Dissertation, Delft University of Technology, Faculty of Cheimcal Technology and Materials Science.
- Habibi, H., Mazaheri, D., Majnoon Hosseini, N., Chaeechi, M., Bigdeli, M. and Fakhr-Tabatabaee. M., 2006. Effect of altitude on essential oil and components in wild thyme (Thymus kotschyanus Boiss.) Taleghan region. Pajouhesh & Sazandegi, 19(4): 2-10.
- Janssen, A.M., Scheffer, J.J.C. and Svendsen, A.B., 1987. Antimicrobial activity of essential oils: a 1976-1986 literature review. Planta Medica, 53(5): 395-397.
- Imani, Y., Razban Haghighi, A., Sefidkon, F. and Naderi, M., 2015. Investigation on chemotypes of Thymus pubescens Boiss. et Kotschy ex Celak based on essential oil compounds in E-Azerbayjan province. Iranian Medicinal and Aromatic Plants Research, 31(3): 396-405.
- Kalvandi, R., Mirza, M., Atri, M., Hesamzadeh Hejazi, M., Jamzad, Z. and Safikhani, K., 2014. Introduction of seven new chemotypes of Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas in Iran based upon the variation of essential oil composition in different populations. Iranian Medicinal and Aromatic Plants Research, 30(1): 101-122.
- Marotti, M., Dellacecca, V., Piccaglia, R. and Glovanelli, E., 1993. Agronomic and chemical evaluation of three varieties of foeniculum vulgare mill. Acta Horticulture, 331: 63-69.
- Mehrpour, S., Sefidkon, F., Mirzaie-Nodousham, H. and Majed, A., 2004. Comparison of essential oil of four Thymus kotschyanus population in greenhouse and field cultivation. Iranian Medicinal and Aromatic Plants Research, 20: 159-169.
- Mirza, M., Najafpour Navaie, M. and Allahverdie Mamghany, B., 2015. Phytochemical investigation in different population of Thymus kotschyanus in Iran. Journal Eco-Phytochemical of Medicinal Plants, 4(3): 35-41.
- Nazari, F., Shaabani, S. and Khiry, H., 2011. Analysis of essential oil of Thymus kotschyanus from Iran. Journal of Plant Medica, 77.
- Nickvar, B., Farza, F. and Dolat-Abadi, R., 2004. Analysis of the essential oil of two Thymus species from Iran. Food chemistry, 90: 609-611.
- Pirigharnaei, M., 2012. Determination and comparing of essential oil components in wild and cutivated population of Thymus kotschyanus. African Journal of Plant Science, 6(12): 89-95.
- Sefidkon, F. and Askari, F., 2002. Essential oil composition of 5 Thymus species. Iranian Medicinal and Aromatic Plants Research, 12: 29-51.
- Shibamoto, T., 1987. Retention indices in essential oil analysis: 259-274. In: Sandra, P. and Bicchi, C., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential Oil Analysis. Huethig, Verlag, New York, 435p.