همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، بخش زیست‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استاد، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز

3 مربی آموزشیار، بخش زیست‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

4 کارشناس ارشد، بخش زیست‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

مطالعات نشان داده که گیاه بابونه (Matricaria recutita L.) دارای ترکیبهای فیتواستروژنی است. فیتواستروژنها به‌عنوان اگونیست ضعیف و یا آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی عمل می‌کنند. از سوی دیگر نشان داده شده که هورمونهای جنسی در وابستگی به مواد مخدر مؤثر هستند. در این تحقیق اثر تجویز حاد عصاره آبی و هیدروالکلی گیاه بابونه بر علائم قطع مصرف مرفین در حضور و غیاب آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی در حیوان معتاد مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. برای این منظور از موش نر بالغ با میانگین وزنی 30±240 استفاده شد. جهت معتاد نمودن موشها از مرفین و برای قطع مصرف مرفین از نالوکسان استفاده شد و رفتارهای ایستادن روی دو پا، پرش و تیمار ناشی از قطع مرفین مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی اثر ترکیبهای فیتواستروژنیک هر دو نوع عصاره بابونه از داروی تاموکسیفن (5/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) به‌عنوان آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی و از کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا (HPLC) برای بررسی میزان ترکیبها با خاصیت فیتواستروژنی در دو نوع عصاره فوق استفاده شد. نتایج نشان داد: 1) عصاره هیدروالکلی بابونه به میزان 25 میلی‌گرم بر کیلوگرم باعث کاهش معنی‌دار رفتار روی دو پا ایستادن و تیمار شد، در حالی‌که عصاره آبی فقط رفتار روی دو پا ایستادن را کاهش داد. بنابراین عصاره هیدروالکلی تسکین بهتری نسبت به عصاره آبی بر رفتارهای ناشی از قطع مرفین داشت. 2) تاموکسیفن از کاهش رفتار روی دو پا ایستادن ناشی از هر دو عصاره بابونه ممانعت کرده و اثر افزایشی بر رفتار تیمار داشت. 3) مصرف تاموکسیفن به‌تنهایی اثر افزایشی بر رفتار پرش و تیمار اعمال کرده ولی اثر عکس بر رفتار روی دو پا ایستادن نشان داد. 4) ترکیبهای فیتواستروژنیک آپی‌ژنین و کرایزین هم در عصاره آبی و هیدروالکلی به کمک کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا مشاهده شد، ولی میزان استخراج هر دو در عصاره هیدروالکلی بیشتر بود. بنابراین به نظر می‌رسد که ترکیبهای فیتواستروژنیک عصاره، در ایجاد اثر تسکینی بابونه در برخی علائم قطع مصرف مرفین سهیم بوده و احتمالاً این عمل را از طریق گیرنده‌های سیستمهای نوروشیمیایی مربوط به پدیده وابستگی در سیستم عصبی مرکزی انجام می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

- کسمتی، م.، گله‌داری، ح. و مساح، ا.، 1385. بررسی تجویز مزمن عصاره بابونه بر بیان c-fos هنگام قطع مصرف مرفین در موش سوری نر بالغ. فصلنامه پزشکی یاخته، 8(4): 251-246.
- کسمتی، م. و نماینده، ح.ر.، 1385. اثر استرادیول بر سندرم قطع مرفین در موش سفید کوچک اوارکتومی شده وابسته به مرفین. مجله غدد درون‌ریز و متابولیسم ایران، 8(1): 96-91.
- هنروران، ف.، کسمتی، م.، اسماعیلی، م.، جعفری، ح.، جهانی هاشمی، ح. و عباسی، ا.، 1383. بررسی تأ ثیر عصاره بابونه بر علائم قطع مصرف مرفین در موشهای سوری نر. ویژه‌نامه سومین همایش سراسری اعتیاد، 9-7 بهمن: 121.
- Avallone, R., Zanoli, P., Puia, G., Klein Schnitz, M., Schreier, P. and Baraldi, M., 2000. Pharmacological profile of apigenin, a flavonoid isolated from Matricaria chamomilla. Biochemical Pharmacology, 59(11):1387-1394.
- Brienholt, V., Hossaini, A., Svendsen, G.W., Brouwer, C. and Nielsen, E., 2000. Estrogenic activity of flavonoids in mice. The importance of estrogen receptor distribution, metabolism and bioavailability. Food and Chemical Toxicology, 38(7): 555-564.
- Dluzen, D.E., 2000. Neuroprotective effects of estrogen upon the nigrostriatal dopaminergic system. Journal of Neurocytology, 29(5-6): 387-399.
- Gomaa, A., Hashem, T., Mohamed, M. and Ashry, E., 2003. Matricaria chamomilla extract inhibits both development of morphine dependence and expression of abstinence syndrome in rats. Journal of Pharmacological Sciences, 92: 50-55.
- Griebel, G., Perrault, G., Tan, S., Schoemaker, H. and Sanger, D.J., 1999. Pharmacological studies on synthetic flavonoides: comparison with diazepam. Neuropharmacology, 38(7): 965-977.
- Iwashina, T., Benitez, E.R. and Takahashi, R., 2006. Analysis of flavonoids in pubescence of soybean near-isogenic lines for pubescence color loci. Journal of heredity, 97(5): 438-443.
- Khalil, E.A.M., 2004. Antidiabetic effect of an aqueous extract of pomegranate (Punica granatum L.) peels in normal and alloxan diabetic rats. The egyption Journal of Hospital Medicine, 16: 92-99.
- Koob, G.F. and Bloom, F.F., 1988. Cellular and molecular mechanisms of drug dependence. Science, 242: 715-725.
- Laconi, M.R., Casteller, G., Gargiulo, P.A., Bregonzio, C. and Cabrera, R.J., 2001. The anxiolytic effect of allopregnanolone is associated with gonadal hormonal status in female rats. European Journal of Pharmacology, 417: 111-116.
- Limouzin-lamothe, M.A. and Mairon, N., 1994. Quality of life after the menopause: influence of hormonal replacement therapy. American Journal Obstetric Gynecology, 170: 618-624.
- Lund, T.D. and Lephart, E.D., 2001. Dietary soy phytoestrogens produce anxiolytic effects in the elevated plus-maze. Brain Research, 913: 180-184.
- McDermott, J.L., Liu, B. and Dluzen, D.E., 1995. Tamoxifen treatment of ovariectomized mice alters dopamine release from striatal tissue fragments superfused in vitro. Brain Research, 6: 698(1-2): 248-252.
- Nemecz, G., 2000. Herbal Pharmacy: chamomile, This widely available herb has diverse therapeutic uses, including antiphlogistic, sedative and antimicrobial effects. U.S. Pharmacist, 23: 115-123.
- Nestler, E.J., 2001. Molecular basis of long-term plasticity underlying addiction. Neurosciences, 2: 119-128.
- Pelissero, C., Lenczowski, M.J.P., Chinzi, D., Davail-cuisset, B., Sumpter, J.P. and Fostier, A., 1996. Effects of flavonoids on aromatase activity, an invitro study. Steroid Biochemical Molecular Biology, 57(3/4):215-223.
- Rosenberg Zand, R.S., Jenkins, D.J. and Diamandis, E.P., 2001. Effects of natural products and nutraceuticals on steroid hormone-regulated gene expression. Clinical Chim Acta, 312: 213-219.
- Safaei, A. and Haghi, G., 2004. Identification and quantitative determination of flavonoids in the aerial parts of Teucrium polium by HPLC. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 2: 90-93.
- Sinchak, K. and Micevych, P.E., 2001. Progesterone blockade of estrogen activation of µ-opioid receptors regulates reproductive behavior. Journal of Neuroscience, 21(15): 5723-5729.
- Tamaya, T., 2005. Phytoestrogens and reproductive biology. Reproductive Medicine and Biology, 4: 225-229.
- Tropp, J., Figueiredo, C.M. and Markus, E.J., 2005. Stability of hippocampal place cell activity across the rat estrous cycle. Hippocampus, 15(2): 154-165.
- Veliz, D., Butron, G.S., Benavides, M.S., Duss Aubat, N. and Mora, S., 2000. Gender, estrous cycle, ovariectomy and ovarian hormones influence the effects of diazepam on avoidance conditioning in rats. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 66: 887-892.
- Viola, H., Wasowsk, I.C., Levi de Stein, M., Wolfman, C., Silveira, R., Dajas, F., Medina, J.H. and Paladini, A.C., 1995. Apigenin, a component of Matricaria recutita flowers, is a central benzodiazepine receptors-ligand with anxiolytic effects. Planta Medica, 61(3): 213-216.
- Weiland, N.G., 1992. Glutamic acid decarboxylase messenger ribonucleic acid is regulated by estradiol and progesterone in the hippocampus. Endocrinology, 131: 2697-2701.
- Wolfman, C., Viola, H., Paladini, A., Dajas, F. and Medina, J.H., 1994. Possible anxiolytic effects of crysine, a central benzodiazepine receptor ligand isolated from Passiflora caerulea. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 47(1): 1-4.
- Zanoli, P., Avallone, R. and Brandi, M., 2000. Behavioral characterization of the flavonoids apigenin and chrysin. Journal of Fitoterapia, 71: 117-123.