نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی قره‌خانی ¹
• محمد قربانی ²
• محمدعلی ابراهیم‌زاده ³
• سیدمهدی جعفری ²
• علیرضا صادقی ماهونک ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ دانشیار، گروه شیمی دارویی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی ساری

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی تأثیر روشهای استخراج غرقابی، استخراج به کمک اولتراسوند و استخراج به کمک مایکروویو بر میزان استخراج ترکیب‌های فنولی و فلاونوئیدی از برگهای گزنه (Urtica dioica L.) به همراه سه حلال استخراجی آب، متانول 80% و کلروفرم بود. در روش غرقابی، حلال آب و کلروفرم به‌ترتیب بیشترین مقدار ترکیب‌های فنولی و فلاونوئیدی را استخراج کردند. در دو روش استخراج به کمک اولتراسوند و مایکروویو تأثیر زمانهای مختلف اشعه‌دهی امواج نیز به همراه نوع حلال مصرفی بررسی شد. به‌طوری که در روش استخراج به کمک اولتراسوند، حلال آب و زمان 90 دقیقه بیشترین میزان استخراج ترکیب‌های فنولی و حلال کلروفرم و زمان 90 دقیقه بیشترین میزان استخراج ترکیب‌های فلاونوئیدی را داشته است. همچنین بین دو زمان 60 و 90 دقیقه تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال پنج درصد مشاهده نشد. بنابراین بهترین تیمار حلال- زمان با بیشترین میزان استخراج ترکیب‌های فنولی و فلاونوئیدی در روش استخراج به کمک مایکروویو به‌ترتیب مربوط به تیمارهای حلال آب- زمان 9 دقیقه و حلال متانول- زمان 9 دقیقه بود. حلال کلروفرم در روش استخراج به کمک مایکروویو کمترین میزان استخراج ترکیب‌های فنولی و فلاونوئیدی را داشت و تأثیر زمان اشعه‌دهی امواج مایکروویو بر میزان استخراج معنی‌دار نبود. در مقایسه بین روشها، روش استخراج به کمک مایکروویو با حلال آب- زمان 9 دقیقه بالاترین قدرت استخراج‌کنندگی ترکیب‌های فنولی (41/0±57/11 میلی‌گرم معادل اسید گالیک به گرم نمونه خشک) و روش غرقابی (ساعت) با حلال کلروفرم بیشترین میزان ترکیب‌های فلاونوئیدی (533/0±64/13 میلی‌گرم معادل کوئرستین به گرم نمونه خشک) را استخراج کرد.

کلیدواژه‌ها

• گزنه (Urtica dioica L.)
• ترکیب‌های فنولی
• ترکیب‌های فلاونوئیدی
• استخراج به کمک اولتراسوند
• استخراج به کمک مایکروویو