نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
2 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
3 مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان
4 استاد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
چکیده
امروزه القاء پلی‌پلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهش‌زا، به‌عنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی به منظور افزایش قابلیت تولید متابولیت‌های ثانویه مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. در این پژوهش، برای القای پلوئیدی در گیاه دارویی بادرنجبویه (.Melissa officinalis L) از تیمار کلشی‌سین روی جوانه‌های انتهایی باززایی شده در شرایط درون شیشه‌ای بهره گرفته شد. کلشی‌سین با غلظت‌های 00/0، 05/0، 10/0 و 20/0% (وزنی به حجمی)، در دو زمان 24 و 48 ساعت مورد استفاده قرار گرفت و سطح پلوئیدی در ریزنمونه‌های زنده مانده از طریق شمارش کروموزوم‌ها در نمونه‌های نوک ریشه و فلوسایتومتری نمونه‌های برگی بررسی شد. 10 روز پس از اعمال تیمارها، ریزنمونه‌های شاهد بیشترین درصد زنده‌مانی را با میانگین 100% نشان دادند، درحالی‌که با مقایسه بین سه تیمار 05/0، 10/0 و 20/0% کلشی‌سین، بالاترین میانگین بقاء ریزنمونه‌ها در تیمار 05/0% کلشی‌سین به‌مدت 24 ساعت برابر با 8/63% مشاهده گردید. در مقابل؛ بالاترین میزان مرگ و میر در اثر کاربرد این ماده روی شاخه‌های انتهایی در غلظت 20/0% به‌مدت 48 ساعت مشاهده شد. نتایج حاصل از شمارش کروموزوم و تجزیه فلوسایتومتری نشان دادند که تیمار شاخه‌های انتهایی با غلظت 05/0% کلشی‌سین به‌مدت 24 و 48 ساعت و همچنین غلظت 10/0% پس از 24 ساعت، تیمارهای مؤثر در القاء پلی‌پلوئیدی و تولید میکسوپلوئید در این گیاه بودند. در مجموع تیمار 05/0% کلشی‌سین به‌مدت 48 ساعت با بازدهی 3/33% تولید گیاهان پلی‌پلوئید، مناسبترین تیمار بکارگرفته شده برای القای پلوئیدی در این گیاه بود.
کلیدواژه‌ها
)