نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مربی، گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشیار، گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی
3 دانشجوی دکترای رشته شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
جنس Artemisia (درمنه) متعلق به خانواده Asteraceae می‌باشد و در ایران 34 گونه دارد که دو نوع آنها به نامهای A. melanolepis Boiss. و A. kermanensis Podl. بومی ایران هستند. این گیاه در طب سنتی ایران و چین مورد توجه فراوانی است. هدف این تحقیق تعیین ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس برگ در ساعت‌های مختلف تقطیر و بررسی اسانس ساقه پس از چهار ساعت تقطیر می‌باشد. بنابراین تأثیر زمانهای مختلف جمع‌آوری بر ترکیب‌های شیمیایی اسانس برگ نیز مورد بررسی قرار گرفته است. ترکیب‌های شیمیایی تشکیل‌دهندة اسانس برگهای گیاه Artemisia turcomanica Gand. پس از یک، دو و سه ساعت تقطیر توسط دستگاه کلونجر استخراج و به‌طور جداگانه نگهداری شده و توسط کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. به‌طور کلی 39 ترکیب براساس ویژگی‌های طیف جرمی، ضریب بازداری و طیف NMR شناسایی گردید. در اسانس جمع‌آوری شده پس از یک ساعت تقطیر ترکیب‌های لینالول (21%)، 8،1-سینئول (19%)، کامفور (17%) و سیس- کریزانتنیل استات (16%) بالاترین درصدها را دارا بودند و به‌طور کلی 30 ترکیب شناسایی شد. نتایج آنالیز GC/MS اسانس جمع‌آوری شده در ساعت دوم تقطیر وجود 25 ترکیب را نشان داد که در میان آنها اجزای عمده سیس- کریزانتیل استات (24%)، بورنیل استات (15%)، لینالول (13%) و کامفور (3/9%) بودند. در اسانس حاصل در ساعت سوم تقطیر 30 ترکیب شناسایی گردید که در میان آنها ترکیب‌های عمده سیس- کریزانتیل استات (12%)، سلین- 11 ان- 4- آلفا- ال (7/8%)، بورنیل استات (8%)، سیس- جاسمون (4%) و کامفور (6/3%) بودند. در اسانس ساقة گیاه 18 ترکیب شناسایی شدند که در میان آنها سیس- کریزانتیل استات (29%)، بورنیل استات (19%)، کامفور (9%) و 8،1-سینئول (9/6%) ترکیب‌های عمده بودند. در مقایسه میان ترکیب درصد اجزاء تشکیل‌دهندة اسانس برگ دیده شد که در ساعت اول تقطیر، مونوترپن‌ها بالاترین درصدها را دارا هستند (7/86%)، در صورتی که در ساعت‌های دوم و سوم این میزان به‌ترتیب به 7/72% و 2/38% کاهش می‌یابد. در مقابل، میزان سزکویی‌ترپن‌های اکسیژن‌دار در ساعت سوم به بیشترین مقدار خود می‌رسد.
کلیدواژه‌ها
)