نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
2 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3 کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
چکیده
نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) گیاهی متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. این گیاه از نظر دارویی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در طبیعت جوانه‌زنی بذر این گیاه به سختی صورت می‌گیرد که موجب در معرض انقراض قرار گرفتن آن شده‌است. این پژوهش ضمن بررسی علت پایین بودن جوانه‌زنی بذر، عوامل مؤثر بر تحریک جوانه‌زنی را مورد بررسی قرار خواهد داد. تیمارهای مختلف فیزیکی- شیمیایی شامل خراش‌دهی پوسته بذر، خراش‌دهی پوسته بذر و آب جاری، قرار دادن بذور نرمال زیر آب جاری، حذف کامل پوسته بذر و کشت مغز بذر، ایجاد ترک در پوسته بذر و تیمار بذر نرمال با اسید سولفوریک بود. بذرها در سال 1388 از ایستگاه آبخوانداری واقع در شهر سبزوار جمع‌آوری شدند. سترون کردن بذرها با محلول HgCl2w/v 1/0% انجام شد و اثر چهار تیمار دمایی C˚4+، C˚20+، C˚25+ و قرارگیری بذرها به مدت یک هفته در دمای C˚4+ و سپس انتقال به دمای C˚25+ بر جوانه‌زنی بذر این گیاه بررسی گردید. در هیچ یک از تیمارهای شاهد، خراش‌دهی مکانیکی، آب جاری و تیمار با اسید سولفوریک، جوانه‌زنی حاصل نشد. اختلاف معنی‌داری در جوانه‌زنی بذر در تیمارهای خراش‌دهی پوسته بذر و آب جاری و برش با اسکالپل و ایجاد شکاف در بذر بجز بذرهایی که پوست‌برداری شده بودند مشاهده نشد. تیمار حذف کامل پوسته بذر و قرارگیری بذرها در دمای C˚4 به‌مدت یک هفته و سپس نگهداری آنها در دمای C˚25 بهترین نتیجه (100% جوانه‌زنی) را در بر داشت. حذف کامل پوسته بذر به‌عنوان مانع فیزیکی همراه با سرمادهی اولیه روشی مؤثر برای جوانه‌زنی بذر این گونه شناخته شد.
کلیدواژه‌ها
)