نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- زهرا نعمتی لفمجانی 1
- سیدرضا طبایی‌عقدایی 2
- محمدحسین لباسچی 3
- علی‌اشرف جعفری 2
- اکبر نجفی آشتیانی 4
- مرتضی دانشخواه 5
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم کرج
2 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور
3 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور
4 کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور
5 مربی، مرکز آموزش عالی امام خمینی
چکیده
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن گل، درصد ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، ارتفاع بوته و محیط بوته (تاج‌پوشش) یادداشت‌برداری شدند. پس از جمع‌آوری داده‌ها تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت انجام شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد گل در هر سه شرایط با وزن تر گلبرگ همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هریک از صفات مؤثر در عملکرد گل مشخص گردید. در شرایط دیم صفات تعداد گل در پایه، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، اسانس در هکتار و درصد اسانس با ضریب تبیین 7/91%، در شرایط آبی وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به گل کامل و محیط بوته با ضریب تبیین 6/ 98% و در شرایط کشت همرا با مالچ، عملکرد اسانس، درصد اسانس، ارتفاع بوته، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و تعداد گل با ضریب تبیین 6/90% بیشترین تغییرات عملکرد گل را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، وزن تر گلبرگ در هر سه شرایط کشت بیشترین تأثیر مستقیم بر روی عملکرد گل داشت و چون مقدار و جهت آن با اثر کل (ضریب همبستگی) تقریباً یکسان بود، به‌عنوان مهمترین صفت در افزایش عملکرد گل‌محمدی شناخته شد. صفات تعداد گل در هکتار، عملکرد اسانس در هکتار، ارتفاع بوته و محیط بوته اگرچه به‌طور مستقیم در افزایش عملکرد نقش نداشتند ولی به‌طور غیرمستقیم از طریق افزایش وزن تر گلبرگ در افزایش عملکرد گل‌محمدی نقش مهمی داشتند. بنابراین، می‌توان از آنها به‌عنوان شاخصی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد گل استفاده نمود.
کلیدواژه‌ها
)