نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه گیاهان دارویی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت و عضو باشگاه پژوهشگران جوان
2 استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
3 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
5 استاد، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
چکیده
مرزه با نام علمی (Satureja hortensis L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده Labiatae بومی جنوب اروپا، آناتولی، قفقاز، عراق و غرب ایران بوده و امروزه در اغلب دنیا کشت می‌گردد. به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات مورفولوژیک مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح اسپلیت‌پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت (22 فروردین، 2 و 13 اردیبهشت) به‌عنوان عامل اصلی و سه تراکم (35 × 15، 35 × 25، 35 × 35 سانتی‌متر) به‌عنوان عامل فرعی در سه تکرار در سال 89 در دانشگاه کشاورزی ساری انجام شد. گیاهان در مرحله گلدهی کامل بررسی شدند. اثر تاریخ کاشت و تراکم بر اغلب صفات مورفولوژیک مرزه معنی‌دار شد. نتایج مقایسه میانگین تاریخ کاشت نشان داد که تاریخ کاشت اول بیشترین ارتفاع گیاه (3/52 سانتی‌متر)، قطر ساقه (8/8 میلی‌متر)، تعداد گره (81/17)، تعداد ساقه فرعی (22/23)، قطر ریشه (12/9 میلی‌متر) و وزن خشک ریشه (76/2 گرم بر بوته) بود. تأخیر در تاریخ کاشت به‌طور معنی‌داری باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. به‌طوری که بیشترین مقدار آن (1/3023 و 9/2663 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ‌های کاشت سوم و دوم بدست آمد. نتایج مقایسه میانگین تراکم‌ها نشان داد که تراکم سوم (کمترین تراکم) بیشترین قطر ریشه (33/9 میلی‌متر) و وزن خشک ریشه (56/2 گرم بر بوته) را داشت. به‌علاوه اینکه تراکم‌های سوم و دوم بیشترین ارتفاع گیاه (03/53 و 09/51 سانتی‌متر)، قطر ساقه (92/7 و 4/7 میلی‌متر)، تعداد گره (06/17 و 32/16) و تعداد ساقه فرعی (94/21 و 79/21) بود. اثر تراکم بر وزن خشک اندام هوایی معنی‌دار نشد. البته نتایج بدست‌آمده نشان داد که خصوصیات مورفولوژیک مرزه که اغلب از اجزای عملکرد پیکر رویشی محسوب می‌شوند، تحت تأثیر تیمارهای زراعی قرار داشته و با مدیریت صحیح می‌توان عملکرد رویشی را افزایش داد.
کلیدواژه‌ها
)