نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- سید جعفر سید اخلاقی شال 1
- مائده یوسفیان 2
- شیلا حجه فروش 3
- داود درویشی 4
- داریوش قربانیان 5
- بهروز فانی 6
- ندا علیزاده بلوچی 7
- محمدرضا شیرزادی 8
- سیده نرگس سیداخلاقی 9
1 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
2 استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری،ایران
3 استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان،
4 Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kerman, Iran.
5 Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), semnan, Iran
6 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان
7 دفتر اقتصادی سازمان تات
8 سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
9 دانشجوی مهندس کامپیوتر دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
سابقه و هدف: براساس قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگلها و مراتع، هرگونه بهره‌برداری از منابع طبیعی توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی باید با مجوز سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور انجام شود. صدور مجوز بهره‌برداری از گیاهان دارویی از مهمترین مجوزها در بخش منابع طبیعی است که فرایند اجرایی خاص خود را دارد. شواهد نشان می‌دهد مسائل مختلفی در مسیر صدور این مجوزها وجود دارد که لازم است برای بهبود و اصلاح فرایند مذکور، یک بررسی علمی آسیب‌شناسانه انجام شود. پژوهش پیش‌رو با هدف آسیب‌شناسی فرایند صدور مجوز بهره‌برداری از گیاهان دارویی در عرصه منابع طبیعی طرح‌ریزی شده است.
مواد و روش: این پژوهش از نوع کیفی و کاربردی است. به منظور شناسایی وضع موجود فرایند صدور مجوز بهره‌برداری از گیاهان دارویی، از روش تحقیق کیفی گروه کانونی (Focus Group) استفاده شده است. در این پژوهش 64 بهره‌بردار و 30 کارشناس از شش استان به‌طور هدفمند انتخاب و نظرات آنها با استفاده از مصاحبه، جمع‌آوری و نتایج با بهره‌مندی از تکنیک تحلیل محتوا تجزیه‌وتحلیل شد. در پایان نمودار فرایند صدور مجوز با استفاده از نرم‌افزار visio pro 2019 ترسیم گردید.
نتایج: نتایج نشان داد در مجموع 22 آسیب در مسیر فرایند صدور بهره‌برداری از گیاهان دارویی وجود دارد که تعدد سامانه‌ها و فقدان یک سامانه یکپارچه و هوشمند، فقدان یک پلتفرم مشترک برای پیاده‌‌سازی فرایندها در استان‌ها، فیزیکی بودن انجام بخش زیادی از فرایندها، برداشت غیرمجاز و بدون مجوز محصول از رویشگاه‌ها، کمبود نیروی انسانی متخصص برای نظارت، واگذاری حق بهره‌برداری به افراد غیر بومی، چشم‌پوشی برخی از ناظران در اعلام و درج مقدار واقعی تولید و برداشت گیاهان دارویی، توان مالی و اقتصادی اندک بهره‌برداران برای تهیه کتابچه طرح، بیشترین سهم را در آسیب‌شناسی فرایند صدور مجوز داشته است. همچنین نتایج نشان داد، متوسط زمان لازم برای دریافت مجوز با کتابچه طرح، 16 ماه و بدون کتابچه طرح 67 روز به طول می‌انجامد. این زمان برای دریافت مجوز حمل محصول در داخل استان به‌طور متوسط 17 روز و برای خارج استان 23 روز برآورد شد.
نتیجه‌گیری: صدور مجوز برداشت گیاهان دارویی از مهمترین مجوزها در بخش منابع طبیعی کشور است که فرایند اجرایی خاص خود را دارد. مسائل و مشکلات مختلفی در مسیر صدور این مجوز وجود دارد که منجر به بروز مشکلات و عدم رضایت بهره‌برداران و در نهایت آسیب به مراتع شده است. از این رو، اتخاذ تدابیری در جهت بهبود امور و اصلاح این فرایند، مسئله‌ای اساسی است که نیاز به بررسی و ارائه راهکار دارد. بر پایه یافته‌های این بررسی، ایجاد یک سامانه الکترونیکی یکپارچه، انجام نظارت‌‌های میدانی مستمر و منظم از طریق سرکشی‌های سرزده در مراحل مختلف بهره‌برداری گیاهان دارویی به‌ویژه در مرحله برداشت با همکاری سازمان نظام مهندسی، اولویت قرارداد بهره‌برداری با بومیان و جوامع محلی و ارتقاء انگیزه برای کارشناسان بخش دولتی می‌تواند در بهبود فرایند مؤثر باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- DST systems, 2014. Web-page Retrieved from https://www.dstsystems.com/-/media/Files/pdfs/BP-WP-ClaimsHandlingChecklist.ashx available in 12/11/2018.
- Hakak, M, Hozni, S.A., Shahsiah, N. and Akhlaghi, T., 2017. Designing a Hospital Accreditation Model: A Qualitative Study. Management Strategies in the Health System, 2(3): 201-214. (In Persian)
- LIHDFC, 2011. web page Retriewed from https://www.hdfclife.com/documents available in 12/11/2018.
- Kafashpour, A., Zendehdel, A., Sadeghi, T. and Ramazani, M., 2017. Factors affecting on the results of Accreditation (Case Study of Khorasan Razavi Hospitals). Journal of Medical Council of Iran, 34(4): 313-319.
- Karimi, S., Gholipour, K., Kordi, A., Bahmanziari, N. and Shokri, A., 2013. [Impact of Hospitals Accreditation on Service Delivery from the Perspective Views of Experts: A Qualitative Study]. Payavard, 7(4): 337-353.
- Mirzazadeh, A., Gandomkar, R., Shahsavari, H., Shariat Moharari, R., Niknafs, N., Shirazi, M., Fatehi, F., Kharazi, Sh. and Riazi, S., 2016. Applying accreditation standards in a self evaluation process: The experience of Educational Development Center of Tehran University of Medical Sciences. The Journal of Medical Education and Development, 10(4): 340-351.
- Manzini, A., 2006. Organizational Patnology with Applied Approach to Problems Solving and Growth in the Organization. [Atafar A, Trans] .1st ed. Tehran, daneshpazhoohan Scholar Institute, 214p (In Persian).
- Mozafari, H., 2017. Guide to the process of issuing investment permits in the executive bodies of Ardabil province. Ardabil, Iran, 48p (In Persian).
- OECD Insurance Committee, 2004. OECD Guidelines for Good Practice for Insurance Claim Management. Retrieved from https://www.oecd.org/pensions /insurance/33964905.pdf avilable in 1/15/2020
- - Rajaeepour, S. and Naderi, N., 2018. Models and Instrument of organizational diagnosis. Isfahan, Iran, Kankash publisher, 129p. (In Persian)
- Natural Resources and Watershed Management Organization of Iran, 2018. Performance report of medicinal plants and by-products. Tehran, Iran,
11-20 (In Persian).- Sadeghi, T., Gholam hoseini, N., Khoshab, H., Seyed Bagheri, Sh., Karami, M., Nouhi, E. and Sabzevari, S., 2016. Assessment managers' and hospital staff knowledge and attitude to accreditation. Quarterly Journal of Nursing Management, 5(2): 9-17.
- World Bank, 2020. Comparing business regulation for domestic firms in 190 economies. A World Bank Group Flagship Report. DOING. BUSINESS 2019. Training for Reform, TRADING, 311p.
)