نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد اصغرزاده ¹
• محبوبه عدالتیان خرازی ²

¹ استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

² دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان.

چکیده

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و سالیسیلیک͏اسید و پلی͏آمین͏ها بر عملکرد رشدی گیاه و میزان روغن و اسانس سیاه‌دانه، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شیروان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در چهار سطح (25، 50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)) به عنوان عامل اول و انواع مختلف تیمار اسید سالسیلیک (5/0 و 1 میلی‌مولار)، پوترسین (5/0 و 1 میلی‌مولار) و اسپرمیدین (5/0 و 1 میلی‌مولار) به عنوان عامل دوم منظور شد. نتایج نشان داد بیشترین تعداد کپسول بارور در بوته (66/12)، تعداد دانه در کپسول (24/96) و شاخص برداشت (69/58 درصد) در تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه در گلدان در تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی (05/16 گرم در گلدان) و سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار (46/11 گرم در گلدان) حاصل شد. از طرف دیگر، بیشترین ارتفاع بوته (5/62 سانتی‌متر)، وزن خشک تک بوته (44/6 گرم در بوته)، زیست‌توده در گلدان (2/32 گرم در گلدان)، درصد روغن (21/31 درصد) و عملکرد روغن (71/5 گرم در گلدان) در تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی و سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار و همچنین بیشترین درصد اسانس (09/0 درصد) در تیمار خشکی 25 درصد و سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار حاصل شد. به طور کلی، نتایج نشان داد بهترین تیمار برای سیاه‌دانه در شرایط گلخانه آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی و محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار بود. به‌طور کلی می‌توان گفت با افزایش شدت تنش، خصوصیات رشدی گیاه سیاه‌دانه کاهش یافت ولی با اعمال محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید نسبت به پوترسین و اسپرمیدین اثرات منفی تنش خشکی تعدیل یافت.

کلیدواژه‌ها

• تنش خشکی
• سالیسیلیک‌اسید
• درصد اسانس
• عملکرد روغن
• شاخص برداشت

موضوعات

• به‌زراعی و به‌نژادی