همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص برخی گیاهان دارویی، شناسایی دقیق‌تر آنها به کمک روش‌های مختلف ضرورت دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه و مقایسه مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) و مرزه خوزستانی (S. khuzistanica Jamzad) به لحاظ خصوصیات ریخت‌شناختی، فیتوشیمیایی و مولکولی پرداخته شد. بذرهای مرزه رشینگری و خوزستانی به‌ترتیب از استان‌های ایلام و لرستان جمع‌آوری شدند و پس از شناسایی علمی، در گلخانه پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور کاشته شدند. سپس نشاءها به مزرعه تحقیقاتی مؤسسه مذکور براساس آزمون t (n=3) منتقل شدند. چندین صفت مهم ریخت‌شناختی ازجمله طول گل‌آذین، طول میانگره ساقه گل‌آذین، طول و قطر کاسه گل، طول سه دندانه بزرگ و دو دندانه کوچک، طول و قطر جام گل، طول پرچم، طول کلاله، طول و عرض برگ اندام رویشی، طول و عرض برگک، قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، بزرگ‌ترین و کوچک‌ترین قطر تاج پوشش و طول و عرض برگ اندام زایشی ‌در مرحله گلدهی کامل در سال سوم کاشت اندازه‌گیری شد. از سرشاخه‌های گلدار گیاهان در سال سوم کاشت به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. بازده اسانس‌ها محاسبه و با استفاده از کروماتوگراف گازی فوق سریع (GC-FID) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آنها شناسایی شد. از روش بارکدگذاری DNA و نشانگر ITS به‌منظور مطالعات مولکولی روی این دو گونه مرزه استفاده شد. نتایج نشان داد، این دو گونه از نظر تمامی صفات ریخت‌شناختی مورد بررسی اختلاف معنی‌دار (P<0.01) با یکدیگر نداشتند. 13 ترکیب مشترک در اسانس این دو گونه مرزه شناسایی شد. اسانس مرزه رشینگری و خوزستانی به‌ترتیب شامل 88.6% و 89.5% کارواکرول بود. بازده اسانس مرزه رشینگری 3.13% و مرزه خوزستانی 3.04% بدست آمد. این دو گونه 100% تشابه نوکلئوتیدی با یکدیگر داشتند و از قرابت بالایی با گونه S. bachtiarica (98%) برخوردار بودند. بر این اساس به احتمال زیاد مرزه رشینگری و خوزستانی نه تنها گونه‌های مستقل از یکدیگر نیستند بلکه ممکن است اکسشن‌های مختلف یک گونه باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- Afzalifar, M., Hadian, J., Mirjalili, M.H. and Enayati Shariatpanahi, M., 2019. Study of androgenesis of two medicinal plants Satureja khuzistanica Jamzad and S. rechingeri Jamzad. Cellular and Molecular Research (Iranian Journal of Biology), 31(4):
458-470.
- Amiri, H. and Ghasemi Ramadanabad, Z., 2018. The effects of salinity on chemical composition of essential oil of Satureja rechingeri. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 31(2):
248-257.
- Dellaporta, S.L., Wood, J. and Hicks, J.B., 1983. A plant DNA minipreparation: version II. Plant Molecular Biology Reporter, 1: 19-21.
- Esmaeili, H., Hadian, J., Mirjalili, M.H. and Rezadoost, H., 2016. Evaluation of some morphological, phytochemical and ecological characteristics of different populations of Satureja rechingeri Jamzad. Journal of Range and Watershed Management, 69(1): 1-12.
- Ghahraman, A., 1999. Flora of Iran. Volume 17. Publishing of Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran.
- Ghahramanzadeh, R., Marashi, H., van de Weil, K., Malekzadeh, S., Shahriari, F. and Asmaldrz, R., 2012. The use of DNA barcoding to separation invasive species of aquatic weeds Myriophyllum spp. Non-invasive from relatives. Journal of Crop Protection, 37(5): 838-849.
- Hadian, j., Mirjalili, M.H., Kanani, M.R., Salehnia, A. and Ganjipoor, P., 2011. Phytochemical and morphological characterization of Satureja khuzistanica Jamzad populations from Iran. Chemistry & Biodiversity, 8: 902-915.
- Jamzad, Z., 1994. Satureja khuzistanica. Iranian Journal of Botany, 6(2): 216.
- Jamzad, Z., 1996. Satureja rechingeri (Labiatae)- a new species from Iran. Annual Naturhistorisches Museum Vienna, 98: 75-77.
- Jamzad, Z., 2010. A new species of Satureja (Lamiaceae) from Iran. The Iranian Journal of Botany, 16(2): 213-217.
- Majd, A., Nezhadsatari, T., Khavarinezhad, R.A. and Dousti, B., 2009. Chemical composition of Satureja khuzistanica Jamzad (Lamiaceae) essential oils produced during ontogenesis and in vitro antimicrobial activity of essential oil. Journal of Sciences (Islamic Azad University), 18(70/1): 51-60.
- Noormand Moaied, F., Bihamta, M.R., Tabaei Aghdaei, S.R. and Naghavi, M.R., 2021. Study of phylogenetic relationships of different species of Satureja spp. based on nuclear ITS region and chloroplast matK gene. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 28(2): 173-190.
- Nooshkam, A., Majnoun Hoseini, N., Hadian, J., Jahansooz, M. and Khavazi, K., 2015. Comparison of the vegetative yeild and essential oil performance of Satureja khuzistanica Jamzad and S. rechingeri Jamzad in two regions of Khuzestan and Lorestan under field conditions. Journal of Plant Productions, 38(2): 77-88.
- Peiri, T. and Fazeli, A., 2022. Identification of ecotypes and different species of savory (Satureja spp) using DNA barcoding. Journal of Vegetables Sciences, 6, 11(1): 82-96.
- Porter, C.H. and Collins, F.H., 1991. Species-diagnostic differences in ribosomal DNA internal transcribed spacerfrom the sibling species Anopheles freeborni and Anopheles hermsi (Diptera Culicidea). The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 45(2): 271-279.
- Saadati, R., Sattarian, A., Daneshvar, A., Amini, E. and Nasrollahi, F., 2021. DNA barcoding of some medicinal plants in eastern Golestan province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 37(5): 838-849.
- Sefidkon, F., Abbasi, Kh., Jamzad, Z. and Ahmadi, Sh., 2007. The effect of distillation methods and stage of plant growth on the essential oil content and composition of Satureja rechingeri Jamzad. Food Chemistry, 100(3): 1054-1058.
- Sefidkon, F., Tabaei Aghdaei, S.R., Lebaschi, M.H., Zaeazadeh, A., Noormand, F., Moayed, F., Hooshidari , Ahmadi, Sh., Najafi, A., Mirjani, L., Akbarinia, A., Abbaszadeh, B., Davazdahemami, S., Alizadeh, M.A., Jamzad, Z., behrad, Z., Naderi, M. and Asadi Sanam, S., 2016a. Introduction of valuable Satureja species for cultivation in different ecologic regions of Iran for vast production (Step 1: adaptation). 9th Congress of Iranian Horticultural Science, 2016 January 25-28, 1-8.
- Sefidkon, F., Taebnia, R. and Mirza, M., 2016b. Study of essential oil content and composition of six populations of Satureja rechingeri Jamzad in farm condition. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 32(1): 1-13.
- Shahnazi, S., Khalighi-Sigaroodi, F., Ajani, Y., Yazdani, D., Taghizad-Farid, R., Ahvazi, M. and Abdoli, M., 2008. The chemical composition and antimicrobial activity of essential oil of Satureja intermedia C. A. Mey. Journal of Medicinal Plants, 7(25): 85-92.
- Sonboli, A., Mirjalili, M.H., Bakhtiar, Z. and Jamzad, Z., 2013. Molecular authentication of Thymus persicus based on nrDNA ITS sequences data. Iranian Journal of Botany, 19(1): 179-185.
- Wheeler, W.C. and Honeycutt, R., 1988. Paired sequence difference in ribosomal RNAs: evolutionary and phylogenetic implications. Molecular Biology and Evolution, 5: 90-96.
- Zarezadeh, A., Sefidkon, F., Tabaei Aghdaei, S., Mirhosseini, A., Arabzadeh, M. and Mirjalili, M., 2017. Investigation on quality and quantity of essential oil cultivated different Satureja species in Yazd province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 33(3): 509-534.