نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- داراب یزدانی 1
- مهدی ابراهیمی 2
- سعید مودی 3
- فرزانه نباتی 1
- محسن پویان 4
- سمیه الوانی 5
- فرزانه جوکار شوریجه 6
1 استادیار، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
2 استادیار، مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی، جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی، بیرجند، ایران
3 استادیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
4 کارشناس ارشد، مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی، جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی، بیرجند، ایران
5 دکترا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
6 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
چکیده
استان خراسان جنوبی بزرگ‌ترین تولیدکننده عناب (Ziziphus jujuba Mill.) در ایران است و زندگی بخش قابل توجهی از مردم آن منطقه به تولید این محصول وابسته است. شیوع آفت سنک عناب (Monosteira alticarinata Ghauri) در سال‌های اخیر علاوه‌بر کاهش تولید محصول، به‌دلیل استفاده وسیع از سموم شیمیایی برای کنترل این حشره در زمان برداشت محصول، سلامت مصرف‌کنندگان عناب را تهدید می‌کند. ازاین‌رو، در این پژوهش امکان کنترل این آفت با فرمولاسیون عصاره و اسانس برخی گیاهان دارویی برای اولین بار بررسی شد. در مرحله آزمایشگاهی، ترکیب‌های مورد بررسی شامل عصاره Capsicum annuum L. (30%) + روغن Allium sativum L. (10%)، اسانس Mentha piperita L. (10%) + اسانس Pelargonium graveolens L’Hér. (10%)، اسانس Syzygium aromaticum L. (30%)، روغن Azadirachta indica A. Juss. (5%) + اسانس Thymus vulgaris L. (5%) و روغن A. indica (5%) + اسانس Th. vulgaris (5%) + صابون پتاسیم (50%) بودند که همراه با دلتامترین (0.1%) به‌عنوان شاهد مثبت و آب به‌عنوان شاهد منفی در آزمون زیست‌سنجی بررسی شدند. نتایج حاصل از آزمون زیست‌سنجی نشان‌دهنده کارایی بالای پنجمین فرمولاسیون بود که بعد از گذشت چهار ساعت با غلظت 2% سبب نابودی 100% آفت شد و همراه با دلتامترین با 92.5% تلفات حشره در یک گروه آماری قرار گرفت. نتایج نرم‌افزار Polo plus نشان‌دهنده مرگ 50% حشرات (LC50) در غلظت 0.91% از فرمولاسیون پنجم بود. نتایج تحلیل داده‌های میدانی با نرم‌افزار SAS نشان‌دهنده کنترل نسبی فرمولاسیون مورد استفاده در بررسی‌های میدانی بود؛ به‌نحوی که بعد از گذشت 24، 48 و 72 ساعت درصد کنترل حشره در غلظت 2% از این فرمولاسیون به‌ترتیب 27.43، 43.99 و 56.24 بوده است. این نتایج نشان می‌دهد که فرمولاسیون گیاهی حاوی روغن چریش، اسانس آویشن و صابون پتاسیم در غلظت 2% از قابلیت مناسبی برای کنترل سنک عناب برخوردار است و می‌تواند پس از ثبت به‌عنوان جایگزین سموم رایج در کنترل سنک عناب مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- Abbasipour, H., Seyedi, A. and Mahmoudvand, M., 2011. Fumigant toxicity of three plant essential oils against adults of Ephestia kuehniella Zeller (Lep: Pyralidae). Integrated Protection of Stored Products, IOBC/wprs Bulletin, 69: 257-261.
- Ahmad, N., Ansari, M.S. and Hasan, F., 2012. Effects of neem based insecticides on Plutella xylostella (Linn.). Crop Protection, 34: 18-24.
- Bernath, J., 1986. Production Ecology of Secondary Plants Products: 185-234. In: Crak, L.E. and Simon, J.E., (Eds.). Herbs, Spices and Medicinal Plants: Recent Advances in Botany, Horticulture, and Pharmacology (Vol. 1). Haworth Press, 345p.
- Butler, G., Henneberry, T., Stansly, P. and Schuster, D., 1993. Insecticidal effects of selected soaps, oils and detergents on the sweetpotato whitefly: (Homoptera: Aleyrodidae). Florida Entomologist, 76: 161-167.
- Chatterjee, D., 1990. Inhibition of fungal growth and infection in maize grains by spice oils. Letters in Applied Microbiology, 11: 148-151.
- Choi, S.H., Ahn, J.B., Kozukue, N., Levin, C.E. and Friedman, M., 2011. Distribution of free amino acids, flavonoids, total phenolics, and antioxidative activities of jujube (Ziziphus jujuba) fruits and seeds harvested from plants grown in Korea. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 59(12): 6594-6604.
- Guo, S., Duan, J.A., Tang, Y.P., Yang, N.Y., Qian, D.W., Su, S.L. and Shang, E.X., 2010. Characterization of triterpenic acids in fruits of Ziziphus species by HPLC-ELSD-MS. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 58(10): 6285-6289.
- Hasanzadeh, N., 2005. Technological implication of natural products in plant diseases management with special emphasis on fireblight. Journal of Agricultural Sciences, 11(Supplement): 53-68.
- Henderson, C.F. and Tilton, E.W., 1955. Tests with acaricides against the brown wheat mite. Journal of Economic Entomology, 48(2): 157-161.
- Humeres, E., Morse, J., Stouthamer, R., Roltsch, W. and Hoddle, M., 2009. Evaluation of natural enemies and insecticides for control of Pseudacysta perseae (Hemiptera: Tingidae) on avocados in Southern California. Florida Entomologist, 92: 35-42.
- Isman, M.B., 2006. Botanical insecticides, deterrents, and repellents in modern agriculture and an increasingly regulated world. Annual Review of Entomology, 51: 45-66.
- Isman, M.B., Koul, O., Luczynski, A. and Kaminski, J., 1990. Insecticidal and antifeedant bioactivities of neem oils and their relationship to azadirachtin content. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 38(6): 1406-1411.
- Jahan, F., Hasanshahi, G.H. and Abbasi Pour, H., 2012. Comparison of the effect of essential oil of Thymus carmanicus Jalas And Elettaria cardamomum L. on Brevicoryne brassicae L. National Conference on Environment and Plant Production, Islamic Azad University Semnan, 6-7 October: 99-103.
- Kaveh, M., Poorjavad, N. and Khajehali, J., 2014. Evaluation of contact toxicity of ten essential oils from Lamiaceae plants against Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae). Plant Pests Research, 4(3):
39-49.- Khani, M., Awang, R.M. and Omar, D., 2012. insecticidal effects of peppermint and black pepper essential oils against rice weevil, Sitophilus oryzae L. and rice moth, Corcyra cephalonica (St.). Journal of Medicinal Plants, 11(43): 97-110.
- Lee, S., Peterson, C.J. and Coats, J.R., 2003. Fumigation toxicity of monoterpenoids to several stored product insects. Journal of Stored Products Research, 39: 77-85.
- Li, J., Fan, L., Ding, S. and Ding, X., 2007. Nutritional composition of five cultivars of Chinese jujube. Food Chemistry, 103: 454-460.
- Mishra, B., Tripathi, S.P. and Tripathi, C., 2011. Contact Toxicity of Essential Oil of Citrus reticulate Fruits Peel Against Stored Grain Pests Sitophilus oryzae (Linnaeus) and Tribolium castaneum (Herbst). World Journal of Zoology, 6(3): 307-311.
- Modarres Najafabadi, S.S., 2010. Evaluate effects of Azadirachta indica Adr. Juss. leaf powder and Eucalyptus camaldulensis Dehnh. seed and leaf powder on stored product pests (Trogoderma granarium and Tribolium sp.) of wheat and barley. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 25(4): 513-527.
- Moghadam, A., Saidi, M., Abdossi, V., Mirab-balou, M. and Tahmasebi, Z., 2017. Physiological evaluation and yield of cucumber infected by whitefly (Bemisia tabaci) under effect by six medicinal plant extracts. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 33(5): 703-716.
- Mohammad, H.H., 2012. Insecticidal effect of different plant extracts against Tribolium confusum (du val) (Coleoptera: Tenebrionidae). Journal of Agricultural Science and Technology, 2: 1175-1181.
- Moodi, S., 2012. Investigation of some biological parameters of jujube pest, senak (Monosteira alticarinata Ghauri, Hemiptera: Tingidae), in vitro. Paper presented at the 20th Iranian Plant Protection Congress, Shiraz University, 25-28 August.
- Noori Ghanbalani, G., Abedi, Z., Mottaghi Nia, L. and Noori, AR., 2021. Fumigant toxicity and sublethal effects of Black Cumin (Bunium persicum Boiss.), Cinnamon (Cinnamomum zeylanicum Blume) and Peppermint (Mentha piperita L.) on willow, Sitotroga cerealella Olivier (Lepidoptera: Gelechiidae). Iranian Journal of Plant Protection Science. Iranian Journal of Plant Protection Science, 52(1): 53-67.
- Osborne, L. and Henley, R., 1982. Evaluation of safer agro-chem’s insecticidal soap for the control of mites in the interior environment. Foliage Digest, 5: 10-11.
- Raisi, A. and Aroiee, H., 2020. Effect of extract and essential oil of six medicinal plants on pest control and quality of Cucumis melo cv. khatuni. Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 21(41): 41-48.
- Riazi, M., Khajeali, J., Pourjavad, N. and Bolandnazar, A., 2014. The lethal and repellent effect of peppermint essential oil formulation on weevil aphids in greenhouse conditions. Science and Technology of Greenhouse Crops, 6(24): 169-179.
- Sánchez-Ramos, I., Pascual, S., Marcotegui, A., Fern´andez, C.E. and González-Núñez, M., 2013. Laboratory evaluation of alternative control methods against the false tiger, Monosteira unicostata (Hemiptera: Tingidae). Pest Management Science, 70(3): 454-461.
- Sharma, D.C., Rani, S. and Kashyap, N.P., 1997. Oviposition deterrence and ovicidal properties of some plant extracts against Phthorimaea operculella Zell. Pesticide Research Journal, 9(2): 241-246.
- Soliman, B.A. and Tewfick, M.K., 1999. Activity and efficacy of azadirachtin (Neem production) on the eggs of the filarial vector, Culex pipiens (Dip: Culicidae). Journal of Union Arab Biology, 12(A): 33-41.
- Tabanca, N., Bernier, U., Tsikolia, M., Becnel, J., Sampson, B., Werle, C., Demirci, B., Başer, K.H.C., Blythe, E.K., Pounders, C. and David, E., 2010. Eupatorium capillifolium essential oil: chemical composition, antifungal activity, and insecticidal activity. Natural Product Communications, 5: 1409-1415.
- Taghizadeh Saroukolai, A. and Moharramipour, S., 2011. Oviposition deterrence and persistence of essential oils from Thymus persicus (Roniger ex Reach F.) compared to Prangos acaulis (Dc.) Bornm against Callosobruchus maculatus F. in laboratory. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 27(2): 202-211.
- Yi, X.K., Wu, W.F., Zhang, Y.Q., Li, J.X. and Luo, H.P., 2012. Thin-layer drying characteristics and modeling of Chinese jujubes. Mathematical Problems in Engineering, 4: 1-18.
- Zamani, M., Abbasipour, H. and Godarzvand chegini, S., 2018. Investigation of the insecticidal effect of three essential oils of Thymus daenensis Celak, Mentha piperita L. and Mentha longifolia L. on Aphis gossypii. Fifth International Conference on Applied Research in Agricultural Sciences. Tehran, Iran, 21 April.
- - Zapata, N. and Smagghe, G., 2010. Repellency and toxicity of essential oils from the leaves and bark of Laurelia sempervirens and Drimys winteri against Tribolium castaneum. Industrial Crops and Products, 32(3): 405-410.
- Zhao, Z.H., Liu, M.J. and Tu, P.F., 2008. Characterization of water soluble polysaccharides from organs of Chinese jujube (Ziziphus jujuba Mill. cv. Dongzao). European Food Research and Technology, 226: 985-989.
)