نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرحناز هوشیدری ¹
• سیدرضا طبائی عقدائی ²
• فاطمه سفیدکن ³
• بایزید یوسفی ⁴

¹ مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کردستان،سنندج،ایران

² اصلاح نباتات (زنتیک)-موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع / بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات

³ سردبیر

⁴ مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران

چکیده

چکیده: مرزه از تیره Lamiaceae و جنس Satureja می‌باشد.از میان 16 گونه مرزه موجود در ایران تعداد 9 گونه اندمیک ایران است. در این تحقیق سازگاری ژنوتیپ‎های مختلف مرزه (Satureja spp.) به شرایط آب وهوایی استان کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 37 اکسشن متعلق به 10 گونه مرزه در آزمایشی با طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی گریزه سنندج طی سال‎های 92-1388 مورد مطالعه قرار گرفت. گونه‎های مرزه شامل S.sahendica Bornm،S.avromanicaMaroofi، S. bachtiarica Bunge، S.spicigera(C.Koch)Boiss، S. mutica Fisch، S. macrantha C.A.Mey، S.atropatana Bunge ، S. rechingeri Jamzad،S. khuzistanica Jamzad، S.isophylla Rech. بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین گونه‎ها و اکسشن درون گونه‏های مورد بررسی از لحاظ صفات بازده اسانس ، عملکرد اسانس در هکتار (بر اساس وزن خشک گل وبرگ در هکتار)، ترکیبات فنلی اسانس(%)، عملکرد وزن‏تر بوته در هکتار و عملکرد وزن خشک بوته در هکتار ، عملکرد وزن خشک گل وبرگ در هکتار ، سطح تاج پوشش ، میانگین ارتفاع شاخه‎ها و درصد استقرار اختلاف معنی‏داری بین گونه‎ها واکسشن درون گونه‎ها در سطح (1%≤p) وجود داشت . همچنین اثر سال در میزان بازده اسانس معنی دار بود. مقایسه میانگین گونه‏های مرزه نشان داد که از نظر میانگین عملکرد اسانس در هکتار گونه‏هایS.spicigera ،S.mutica ،S.rechingeri، S.macrantha،S.khuzestanica، S.sahendica،S.bachtiaricaبه ترتیب با 20/45 ،44/38 ،00/19 ،40/12، 07/12 ،45/9 ،26/9 کیلو گرم در هکتار بیشترین وگونه‏هایS.avromanica، S.isophylla، S.atropatanaبه ترتیب با 74/0، 64/1، 48/2 کیلو گرم در هکتار کمترین عملکرد را داشتند.گونه‏های S.khuzestanica ،S.rechingeri،S.avromanica، S. mutica ، S.spicigera ، S.bachtiarica به ترتیب با90/91، 26/90، 45/58 ،03/53 ، 35/51 ، 49/50 درصد ترکیبات فنلی اسانس بیشترین وگونه‏های S.isophylla ، S. macrantha ، S.sahendica ، S.atropatana به ترتیب با15/29، 55/36، 85/36 ،60/37 درصد کمترین ترکیبات فنلی اسانس را داشتند.

کلیدواژه‌ها

• ترکیبات فنلی
• عملکرد زراعی مرزه
• عملکرد اسانس
• مرزه چند ساله

موضوعات

• به‌زراعی و به‌نژادی