همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 دکترا، گروه تولیدات گیاهی دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

3 پژوهشگر پسادکتری، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، کرمان، ایران

چکیده

اسید آسکوربیک و ملاتونین به‌عنوان محرک‌های زیستی، با تأثیر بر متابولیت‌های گیاه موجب تحریک بیوسنتز فیتوهورمون‌ها، تسهیل و افزایش جذب عناصر غذایی، ارتقاء مکانیسم‌های دفاعی، تحریک رشد ریشه و در نهایت افزایش کیفیت و کمّیت محصول تولیدی می‌شوند. این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر محلول‌پاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک بر عملکرد دانه و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovate Forssk.)، در سال 1399 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر دانشگاه شهید باهنر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی با آب مقطر (شاهد)، ملاتونین 100 میکرومولار، اسید آسکوربیک 100 میکرومولار و ملاتونین 100 میکرومولار+ اسید آسکوربیک 100 میکرومولار بودند. اعمال تیمارهای محلول‌پاشی از زمان استقرار کامل گیاهچه‌ها (4-3 برگی) تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک دانه‌ها ادامه یافت (4 مرتبه به فاصله هر دو هفته یک‌بار). نتایج نشان داد محلول‌پاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک (کاربرد تکی و یا توأم) موجب افزایش معنی‌دار تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه اسفرزه شد. بیشترین عملکرد دانه از محلول‌پاشی ملاتونین (59.98 گرم در مترمربع) و ملاتونین + اسید آسکوربیک (61.85 گرم در مترمربع) بدون اختلاف آماری معنی‌دار با یکدیگر حاصل شد. محلول‌پاشی اسید آسکوربیک نیز به‌طور معنی‌داری افزایش 6.61 درصدی عملکرد دانه را در مقایسه با کنترل به همراه داشت. محلول‌پاشی اسید آسکوربیک، ملاتونین و اسید آسکوربیک + ملاتونین به‌ترتیب افزایش 12.29، 19.89 و 23.80 درصدی موسیلاژ را در مقایسه با کنترل به همراه داشت. کاربرد ملاتونین به‌صورت تکی و یا ترکیبی با اسید آسکوربیک، بدون اختلاف آماری معنی‌داری با یکدیگر، بیشترین تأثیر مثبت را در افزایش درصد موسیلاژ به همراه داشت. میزان عملکرد موسیلاژ در تیمارهای کنترل، اسید آسکوربیک، ملاتونین و نیز ملاتونین + اسید آسکوربیک به‌ترتیب 10.03، 13.47، 14.94 و 15.64 گرم در مترمربع بود. براساس نتایج بدست آمده می‌توان بیان داشت محلول‌پاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک توانست عملکرد کمّی و کیفی اسفرزه را بهبود ببخشد و در بین تیمارها، کاربرد توأم آنها مؤثرتر بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- Amin, A.A., Rashad, E.M. and Gharib A.E., 2008. Changes in morphological, physiological and reproductive characters of wheat plants as affected by foliar application with salicylic acid and ascorbic acid. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 2(2): 252-261.
- Amoozadeh, S., Dashti, F. and Sarikhani, H., 2019. Effect of seed priming and foliar application of melatonin on growth and flowering characteristics of spinach (Spinacia oleraceae cv. Varamin 88). Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 20: 41-50.
- Arab, S., Baradaran Firouzabadi, M., Reza Asghari, H., Gholami, A. and Rahimi, M., 2016. The effect of ascorbic acid and sodium nitroprusside foliar application on seed yield, oil and some agronomical traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) under water deficit stress. Enviromental Stresses in Crop Sciences, 9(1): 15-27.
- Arnao, M.B. and Hernandez-Ruiz, J., 2009. Protective effect of melatonin against chlorophyll degradation during the senescence of barley leaves. Journal of Pineal Research, 46: 58-63.
- Arnao, M.B. and Hernandez-Ruiz, J., 2015. Functions of melatonin in plants: a review. Journal of Pineal Research, 59(2): 133-150.
- Arnao, M.B. and Hernandez-Ruiz, J., 2018. Melatonin and its relationship to plant hormones. Annals of Botany, 121(2): 195-207.
- Arnao, M.B., 2014. Phytomelatonin: discovery, content, and role in plants. Advances in Botany, 10: 45-68.
- Barth, C., Tuillo, M.D. and Conklin, P.L., 2006. The role of ascorbic acid in the control of flowering time and the onset of senescence. Journal of Experimental Botany, 57: 1657-1665.
- Byeon, Y. and Back, K., 2014. An increase in melatonin in transgenic rice causes pleiotropic phenotypes, including enhanced seedling growth, delayed flowering, and low grain yield. Journal of Pineal Research, 56(4): 408-414.
- Byeon, Y. and Back, K.W., 2013. Melatonin synthesis in rice seedlings in vivo is enhanced at high temperatures and under dark conditions due to increased serotonin N-acetyltransferase and N-acetylserotonin methyltransferase activities. Journal of Pineal Research, 56(2): 189-195.
- Carrubba, A., La Torre, R. and Matranga, A., 2001. Cultivation trials of some aromatic and medicinal plants in a semi-arid mediterranean environment. Acta Horticulturae: 576.
- Ebrahimzadeh Maboud, H., Mir Masoumi, M. and Fakhrat Tabatabai, S.M., 1996. Investigation of mucilage production aspects in several regions of Iran with cultivation of asparagus, turmeric and psyllium. Journal of Research and Construction, 4(33): 83-97.
- Elli, M., Cattivelli, D., Soldi, S., Bonatti, M. and Morelli, L., 2008. Evaluation of prebiotic potential of refined psyllium (Plantago ovata) fiber in healthy women. Journal of Clinical Gastroenterology, 42: 174-176.
- Esmaeilzadeh, J., Nazemiyeh, H., Maghsoodi, M. and Lotfipour, F., 2016. Evaluation of the effect of psyllium on the viability of lactobacillus acidophilus in alginate-polyl lysine beads. Advanced Pharmaceutical Bulletin, 6(3): 337-345.
- Fawzy, Z., Li, Y., Ouyang, Z. and Hoda, A., 2012. Influence of foliar application by effective microorganisms, amino acids and yeast on growth, yield and quality of two cultivars of onion plants under newly reclaimed soil. Journal of Agricultural Science, 4(11): 26-35.
- Fujimori, S., Gudis, K., Mitsui, K., Seo., T., Yonezawa, M., Tanaka, S., Tatsuguchi, A. and Sakamoto, C., 2009. A randomized controlled trial on the efficacy of synbiotic versus probiotic or prebiotic treatment to improve the quality of life in patients with ulcerative colitis. Nutrition, 25(5): 520-525.
- Fujimori, S., Tatsuguchi, A., Gudis, K., Kishida, T., Mitsui, K., Ehara, A., Kobayashi, T., Sekita, Y., Seo, T. and Sakamoto, C., 2007. High dose probiotic and prebiotic cotherapy for remission induction of active Crohn’s disease. Journal of gastroenterology and Hepatology, 22(8): 1199-1204.
- Ghorbanli, M., Adib Hashemi, N. and Peyvandi, M., 2010. Study of salinity and ascorbic acid on some physiological responses of Nigella sativa L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 26(3): 370-388.
- Gibson, G.R. and Roberfroid, M.B., 1995. Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics. The Journal of Nutrition, 125(6): 1401-1412.
- Guevara-Arauza, R.E.S., de Jesús Ornelas-Paz, J.C., Pimentel-González, J., Mendoza, D.J., Guerra, S.R. and Maldonado, L.M.P., 2012. Prebiotic effect of mucilage and pectic-derived oligosaccharides from nopal (Opuntia ficus-indica). Food Science and Biotechnology, 21(4): 997-1003.
- Hendawy, S. and El-Din, A.A.E., 2010. Growth and yield of Foeniculum vulgare var. azoricum as influenced by some vitamins and amino acids. Ozean Journal of Applied Science, 3(1): 113-122.
- Horemans, N., Foyer, C.H., Potters, G. and Asard, H., 2000. Ascorbate function and associated transport system in plants. Plant Physiology and Biochemistry, 38: 531-540.
- Janas, K.M. and Posmyk, M.M., 2013. Melatonin, an underestimated natural substance with great potential for agricultural application. Acta Physiologiae Plantarum, 35(12): 3285-3292.
- Kostopoulou, Z., Therios, L., Roumeliotis, E., Kanellis, A.K. and Molassiotis, A., 2015. Melatonin combined with ascorbic acid provides salt adaptation in Citrus aurantium L. seedlings. Plant Physiology and Biochemistry, 86: 155-165.
- Li, C., Tan, D.X., Liang, D., Chang, C., Jia, D. and Ma, F., 2014. Melatonin mediates the regulation of ABA metabolism, free-radical scavenging, and stomatal behaviour in two Malus species under drought stress. Journal of Experimental and Botany, 66: 669-680.
- Mohammadi, Y., Baradaran Firoozabadi, M., Gholami, A. and Macarian, H., 2019. The effect of melatonin and vitamin B vitamin b on growth indices, leaf aging and soy function components. Journal of Crop Production, 12: 173-190.
- Moradi Tochali, M., Seiphzade, S., Zakerin, H.M. and Valadabadi, A.R., 2017. Investigation the effect of methanol and ascorbic acid folia application on growth and yield of peanut (Arachis hypogaea L.). Crop Physiology Journal, 9(36): 65-82.
- Nasiri, Y., Baghban Akbari, P., Nourain, M. and Amini, R., 2018. Evaluation of application of animal manure, vermicompost and foliar application with ascorbic acid and humic substances on production of Dracocephalum moldavica L. Journal of Agricultural Knowledge and Sustainable Production, 93: 83-101.
- Rotblatt, M., 2000. Herbal medicine: expanded commission E monographs. Annals of Internal Medicine, 133(6): 487-487.
- Salehi, M., Safari, V.R. and Farahmand, H., 2016. The effect of foliar application of benzyl adenine, ascorbic acid and thiamine on some properties Morphological and biochemical morphology of Petunia hybrid. Journal of Crop Production and Processing, 6(19): 165-175.
- Sarropoulou, V.N., Dimassi-Theriou, K., Therios, I. and Koukourikou-Petridou, M., 2012. Melatonin enhances root regeneration, photosynthetic pigments, biomass, total carbohydrates and proline content in the cherry rootstock PHL-C (Prunus avium×Prunus cerasus). Plant Physiology and Biochemistry, 61: 162-168.
- Shaheen, A., Rizk, F.A., Habib, H.A. and Abdel Baky, M., 2010. Nitrogen soil dressing and foliar spraying by sugar and amino acids as affected the growth, yield and its quality of onion plant. Journal of American Science, 6(8): 420-427.
- Shamsi, K., 2010. The effects of drought stress on yield, relative water content, proline, soluble carbohydrates and chlorophyll of bread wheat cultivars. Journal of Animal and Plant Sciences, 8: 1051-1060.
- Shigeoka, S., Ishikawa, T., Tami, M. and Miyagawa, Y., 2002. Regulation and function of ascorbate peroxidase isoenzymes. Journal of Experimental Botany, 53: 1305-1319.
- Soha, E., Nahed, G. and Bedour, H., 2010. Effect of water stress, Ascorbic acid and spraying time on some morphological and biochemical composition of Ocimum basilicum plant. Journal of American Science, 6: 33-44.
- Taqi, A.K., Mohd, M. and Firoz, M., 2011. Ascorbic acid an enigamatic molecule to developmental and environmental stress in plants. International Journal of Applied Biology and Pharmaceutical Technology, 2: 468-483.
- Turk, H., Erdal, S., Genisel, M., Atici, O., Demir, Y. and Yanmis, D., 2014. The regulatory effect of melatonin on physiological, biochemical and molecular parameters in cold-stressed wheat seedlings. Plant Growth Regulation, 74(2): 139-152.
- Vatankhah, E., Kalantari, B. and Andalibi, B., 2016. Effect of methyl jasmonate on some physiological and biochemical responses of peppermint (Mentha piperita L.) under salt stress. Journal of Plant Process and Function, 5(17): 157-170.
- Wang, P., Sun, X., Xie, Y., Li, M., Chen, W., Zhang, S., Liang, D. and Ma, F., 2014. Melatonin regulates proteomic changes during leaf senescence in Malus hupehensis. Journal of Pineal Research, 57(3): 291-307.
- Zafar, S., Akhtar, M., Perveen, S., Hasnain, Z. and Khalil, K., 2020. Attenuating the adverse aspects of water stress on wheat genotypes by foliar spray of melatonin and indole-3-acetic acid. Physiology and Molecular Biology of Plants, 26: 1751-1762.
- Zhang, N., Sun, Q., Zhang, H., Cao, Y., Weeda, S., Ren, S.H. and Guo, Y.D., 2015. Roles of melatonin in abiotic stress resistance in plants. Journal of Experimental of Botany, 66: 647-56.