همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، کرج، ایران

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.509.101.3.1576.1610

گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) ازجمله گیاهان مهم در صنعت دارویی و عطرسازی می‌باشد. این پژوهش به‌منظور دستیابی به یک دستورالعمل باززایی کارا و مؤثر، برای بکارگیری در برنامه‌های به‌نژادی در شرایط آزمایشگاهی این گیاه با ارزش از نظر اقتصادی انجام شد. بدین‌منظور از دو ژنوتیپ گل‌محمدی در دو محیط کشت MS و WPM استفاده شد. در مرحله پرآوری اثر تنظیم‌کننده رشد بنزیل‌آمینوپورین (BAP) در شش سطح صفر (شاهد)، 1، 2، 3، 4 و 5 میلی‌گرم در لیتر و در مرحله ریشه‌زایی تأثیر غلظت‌های صفر (شاهد)، 0.01، 0.05، 0.1 و 0.2 میلی‌گرم در لیتر از تنظیم‌کننده رشد ایندول بوتیریک اسید (IBA) بررسی گردید. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌های پرآوری، از نظر تعداد شاخساره ژنوتیپ کاشان در محیط MS (2.72) و ژنوتیپ اصفهان در محیط WPM (2.50) دارای بیشترین تعداد شاخه‌زایی بود. بیشترین میزان شاخه‌زایی در محیط MS با 5 میلی‌گرم در لیتر BAP حاصل شد. ژنوتیپ کاشان در محیط MS با غلظت 5 میلی‌گرم در لیتر BAP بالاترین میانگین طول شاخساره
(2.93 سانتی‌متر) را به‌خود اختصاص داد. از نظر وزن تر گیاه، ژنوتیپ اصفهان در محیط WPM با غلظت 5 میلی‌گرم در لیتر از تنظیم‌کننده رشد BAP بیشترین وزن را داشت؛ اثر متقابل ژنوتیپ × محیط کشت × BAP روی وزن خشک معنی‌دار نبود. بیشترین تعداد و میانگین طول ریشه در هر دو ژنوتیپ اصفهان و کاشان در محیط کشت WPM دارای 2/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA مشاهده شد. شاخساره‌های ریشه‌دار شده، به گلدان‌های حاوی مخلوطی از خاک باغبانی، پیت‌ماس و پرلیت با نسبت حجمی یکسان (1:1:1) انتقال داده شدند و براساس مشاهدات ضریب زنده‌مانی گیاهچه‌های ریشه‌دار کشت‌ شده هر یک از ژنوتیپ‌ها بیش از 80% برآورد شد.

کلیدواژه‌ها

- Asareh, M.H., Ghorbanli, M., Allahverdi-Mameghani, B., Ghamari-Zare, A. and Shahrzad, Sh., 2006. Effects of culture media and plant growth regulators on proliferation in vitro Rose (Rosa damascene Mill.). Research and Development in Agriculture and Horticulture, 72: 45-51. (In Persian)
- Ahmed, R. and Anis, M., 2014. Rapid in vitro propagation system through shoot tip cultures of Vitex trifolia L. an important multipurpose plant of the Pacific traditional Medicine. Physiology and Molecular Biology of Plants, 20(3): 385-392.
- Carelli, B.P. and Echeuerrigaray, S., 2002. An improvement system for the in vitro propagation of rose cultivar. Scientia Horticulture, 92: 69-74.
- Carins, T., 2003. Horticultural classification Schemes. 117-124. In: Robertes A.V., Debener T. and Gudin, S., (Eds.). Encyclopedia of Rose Science. Elsevier Aacademic press, 1200p.
- Davies, D.R., 1980. Rapid propagation of roses in vitro. Scientia Horticulturae, 13(4): 385-389.
- George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.J.D., 2008a. The components of plant tissue culture media I: macro- and micro-nutrients. in plant propagation by tissue culture: 65-113. In: George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.J.D., (Eds.). Plant Propagation by Tissue Culture (Vol. 1). Springer Netherlands, 501p.
- George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.J.D., 2008b. The components of plant tissue culture media II: organic additions, osmotic and pH effects, and support systems: 115-173. In: George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.J.D., (Eds.). Plant Propagation by Tissue Culture (Vol. 1). Springer Netherlands, 501p.
- George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.J.D. 2008c. Plant growth regulators i: introduction; auxins, their analogues and inhibitors: 175-204. In: George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.J.D., (Eds.). Plant Propagation by Tissue Culture (Vol. 1). Springer Netherlands, 501p.
- Ghamari Zare, A.G., Assare, M.H., Shahrzad, S. and Allahverdi Mamaghani, B., 2006. In vitro culture of two Damask rose genotypes from East and West Azarbayjan provinces. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 14(3):155-162.
- Gholizadeh, F., Gholami, L. and Kiarostami, Kh., 2014. The effect of basal media and hormonal treatment on Damask rose (Rosa damascene Mill.) micropropagation. Journal of Plant Researches, 27(1): 121-129.
- Gudin, S., 2000. Rose: genetics and breeding. Plant Breeding Reviews, 17: 159-189.
- Hasegawa, P.M., 1980. Factor affecting shoot and root initiation from culture rose shoot tip. Journal of American Society for Horticultural Science, 115: 216-220.
- Horn, W., 1992. Micropropagation of roses: 320-342. In: Bajaj, Y.P.S., (Ed.). Biotechnology in Agriculture and Forestry Vol. 20, High-Tech and Micropropagation IV. Springer-Verlag, Germany. 517p.
- Jabbarzadeh, Z., 2003. Effective factors on micropropagation of Damask rose. M.Sc. Thesis, Shiraz University, Shiraz, Iran.
- Jabbarzadeh, Z. and Khush-Khui, M., 2005. Factor affecting tissue culture of damask Rose (Rosa damascena Mill.). Scientia Horticulturae, 105: 475-482.
- Kafi, M., Nikbakht, A., Babalar, M. and Mir-Masoumi, M., 2004. Effect of plant growth regulators on growth indexes of Damascena Rose in in vitro conditions. Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 5(3): 157-166.
- Khosh-Khui, M. and Sink, K.C., 1982a. Callus induction and culture of Rosa. Scientia Horticulturae, 17: 361-370.
- Khosh-Khui, M. and Sink, K.C., 1982b. Micropropagation of new and old world rose species. Journal of Horticultural Science, 57: 315-319.
- Kornova, K.M. and Michailova, J., 1994. Study of the in vitro rooting of Kazanlak oil bearing rose (Rosa damascene Mill.). Journal of Essential Oil Research, 6(5): 485-492.
- Kumar, A., Paini, L.M.S. and Nandi, S.K., 2003. The effect of light source and gelling agent in micropropagation of Rosa damascena Mill. and Rhynchostylis retusa L. The Journal of Horticulture Science and Biotechnology, 78(6): 786-792.
- Kumar, A., Sood, A., Palni, U.T., Gupta, A.K. and Palni, L.M., 2001; Micropropagation of Rosa damascena Mill. from mature bushes using tidiazuron. The Journal of Horticulture Science and Biotechnology, 1: 30-34.
- Kumar, P., Prasad, S., Sharma, M., Sood, A. and Ahuja, S., 2006. In vitro propagation of rose a review. Biotechnology Advances, 24: 94-114.
- Mahmood, N., Piacente, S., Pizza, C., Barke, A., Khan, I.A. and Haj, A.J., 1996. The anti-HIV activity and mechanisms of action of puru compounds isolated from Rosa damascena. Biochemical and Biophysical Research Communications, 229: 73-79.
- Pati, P.K., Rath, S.P., Sharma, M. and Ahuja, P.S. 2005. Micropropagation, protoplast culture and its implications in the improvement of scented rose. Acta Horticulturae, 547: 147-158.
- Pati, P.K., Rath, S.P., Sharma, M., Sood, A. and Ahuja, P.S., 2006. In vitro propagation of rose-a review. Biotechnology Advances, 24(1): 94-114.
- Rout, G.R., Samantaray, S., Mottley, J. and Das, P., 1999. Biotechnology of the rose: a review of recent progress. Scientia Horticulturae, 81: 201-228.
- Shirdel, M., Motallebi-Azar, A., Matloobi, M. and Zaare-Nahandi, F., 2013. Effects of nodal position and growth regulators on in vitro growth of Dog Rose (Rosa canina). Journal of Ornamental and Horticultural Plants, 3(1): 9-17.
- Van der salm, T.P.M., Van der torn, C.J.G. and Hanischtencate, C.H., 1994. Importance of iron chelate formula for micropropagation of Rosa hybrid L. money way. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 37: 73-77.
- Weijers, D. and Ju¨rgens, G., 2004. Funneling auxin action: specificity in signal transduction. Current Opinion in Plant Biology, 7: 687-693.